Đảm bảo quyền trợ giúp pháp lý cho người cao tuổi là một trong những mục tiêu quan trọng theo Quyết định số 2156/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi giai đoạn 2021 - 2030. Thực hiện nhiệm vụ này, Bộ, ngành Tư pháp mà trực tiếp là các tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý (Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước và các tổ chức tham gia trợ giúp pháp lý) đã tích cực triển khai, đem lại nhiều kết quả tích cực, góp phần đồng hành với người cao tuổi gặp khó khăn cho cuộc sống.

Theo quy định của Luật Người cao tuổi (NCT), NCT có các quyền như được bảo đảm các nhu cầu cơ bản về ăn, mặc, ở, đi lại, chăm sóc sức khỏe; quyết định sống chung với con, cháu hoặc sống riêng theo ý muốn; được ưu tiên khi sử dụng các dịch vụ theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan… và các quyền khác theo quy định của pháp luật.

Trong lĩnh vực trợ giúp pháp lý (TGPL), quyền được trợ giúp cho NCT đã được ghi nhận theo từng giai đoạn. Gần đây nhất là Luật TGPL (sửa đổi), có hiệu lực từ ngày 1/1/2018. Theo quy định tại Điều 7 Luật TGPL 2017 thì “NCT có khó khăn về tài chính” thuộc diện người được TGPL (Điều 7 Luật TGPL). Nghị định số 144/2017/NĐ-CP ngày 15/12/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật TGPL năm 2017 thì điều kiện khó khăn về tài chính của người được TGPL là người thuộc hộ cận nghèo hoặc là người đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng theo quy định của pháp luật.

Theo dự báo của Tổng cục Thống kê, đến năm 2036 nhóm dân số từ 65 tuổi trở lên sẽ chiếm khoảng 14,17% tổng dân số. Khi ấy Việt Nam sẽ bước vào giai đoạn dân số già. Tỷ lệ và số lượng NCT Việt Nam sẽ tăng lên nhanh chóng trong những năm tới. Do vậy, có thể dự đoán được số lượng NCT thuộc diện được TGPL sẽ gia tăng.

Ngày 21/12/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2156/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình hành động quốc gia về NCT giai đoạn 2021 - 2030, trong đó có quy định đảm bảo quyền TGPL cho NCT. Nhằm triển khai hiệu quả Chương trình hành động quốc gia về NCT giai đoạn 2021 - 2030, Bộ Tư pháp đã có Quyết định số 1334/QĐ-BTP ngày 10/6/2022 ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện chính sách TGPL cho NCT, NCT có khó khăn về tài chính giai đoạn 2022 - 2030. Trên cơ sở đó, tính đến nay hầu hết các địa phương đều đã ban hành văn bản triển khai thực hiện chính sách TGPL cho NCT, NCT có khó khăn về tài chính giai đoạn 2022 - 2030 và tiến hành TGPL nhiều vụ việc cho NCT.

Chi tiết Quyết định số 2156/QĐ-TTg xem tại đây

Phương Thu Nguyễn