1. Đẩy mạnh mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân

Mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân tiếp tục được duy trì và phát huy hiệu quả hoạt động. Giai đoạn 2010 - 2016, mô hình được triển khai tại 60/230 xã, phường, thị trấn. Năm 2018, mô hình được mở rộng thêm ở 40 xã. Tại các địa bàn triển khai mô hình, Trung tâm DS-KHHGĐ phối hợp với Phòng GD&ĐT các huyện/thành phố thực hiện các hoạt động: Kiện toàn, duy trì hoạt động và thành lập mới các CLB DS-SKSS trong trường THCS; tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân cho hàng nghìn lượt thành viên, khám sức khỏe tiền hôn nhân cho 1.300 VTN/TN là đối tượng thuộc hộ nghèo, cận nghèo; truyền thông cung cấp thông tin về DS/SKSS/KHHGĐ và các dịch vụ chăm sóc SKSS vị thành niên cho 6.600 cha mẹ có con trong độ tuổi vị thành niên. Chi cục DS-KHHGĐ tổ chức 50 cuộc tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân cho thành viên các CLB DS-SKSS tại khu/cụm công nghiệp, nhà trọ công nhân và thành viên các CLB DS-SKSS tại 8 trường THPT thuộc 2 huyện Hiệp Hòa và Việt Yên.

Mô hình truyền thông về dân số, chăm sóc SKSS cho VTN/TN trong trường học (còn gọi là mô hình sinh hoạt ngoại khóa về kiến thức dân số - sức khỏe VTN/TN) năm 2018 được triển khai với những hoạt động trọng điểm: Thành lập 36 CLB DS-SKSS trong 12 trường THPT thuộc các huyện Sơn Động, Lục Ngạn, Tân Yên với sự tham gia của gần 1.500 em học sinh và các thày cô giáo phụ trách mô hình. Bước vào năm học 2018 - 2019, 200 thành viên Ban Chủ nhiệm được Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh tập huấn trang bị kiến thức, kỹ năng quản lý, điều hành hoạt động CLB; các nhà trường được tiếp nhận các sản phẩm truyền thông cho Góc thân thiện là hệ thống pano đồng bộ, poster, tờ rơi, sách lật, sách tư vấn tiền hôn nhân, sách nhỏ VTN/TN - những điều cần biết, loa cầm tay phục vụ hoạt động tuyên truyền, tư vấn về kiến thức dân số - sức khỏe VTN/TN. Đồng hành cùng con bước qua tuổi vị thành niên tươi đẹp, Hội cha mẹ học sinh của các trường cũng được tham gia vào các cuộc truyền thông cung cấp thông tin về dân số - sức khỏe VTN/TN và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe VTN/TN do Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh tổ chức tại trường. Hàng nghìn em học sinh tham gia hoạt động ngoại khóa lý thú và bổ ích qua các Hội thi giao lưu tìm hiểu kiến thức dân số - sức khỏe VTN/TN do Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh phối hợp với Sở GD&ĐT, các cụm trường tổ chức. (488)

2. Bác sĩ, đội ngũ cán bộ dân số - y tế giật mình về những con số đáng báo động.

Nhiều học sinh nữ lớp 2 đã bị nghi ngờ dậy thì sớm. Tương tự như sàng lọc dậy thì sớm, những con số về việc trẻ nam gặp các bất thường về bộ phận sinh dục cũng khiến nhiều người phải giật mình.

Trong chương trình sàng lọc dậy thì sớm; tầm soát các bất thường bộ phận sinh dục nam đang được thực hiện tại các trường mẫu giáo và tiểu học trên địa bàn quận Hoàn Kiếm (Hà Nội), các bác sĩ, đội ngũ cán bộ dân số - y tế cùng các giáo viên ở trường đã phải giật mình về những con số đáng báo động.

Mới lớp 2 - 3, ngực đã phát triển gần giống thiếu nữ

Dù chỉ học lớp 3 nhưng N.A (ở Hoàn Kiếm, Hà Nội) đã có vòng 1 “nở nang” hơn so với các bạn đồng trang lứa. Ở lứa tuổi thiếu nhi nhưng em đã phải mặc áo ngực, loại dành cho thiếu nữ.

Mới đây, trong chương trình sàng lọc dậy thì sớm do UBND quận Hoàn Kiếm phối hợp với các trường mẫu giáo, tiểu học trên địa bàn thực hiện, N.A được nghi ngờ có những dấu hiệu của dậy thì sớm. Theo BS Trương Thị Kim Hoa, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế đa chức năng quận Hoàn Kiếm, N.A chỉ là một trong rất nhiều em nhỏ bị nghi ngờ dậy thì sớm trong đợt sàng lọc này.

Theo đó, dậy thì được coi là sớm nếu khởi phát trước 8 tuổi ở bé gái và trước 9 tuổi ở bé trai. Ở bé gái, các dấu hiệu thường thấy là: Ngực phát triển, mọc lông mu hoặc lông nách, thay đổi hình dáng cơ quan sinh dục ngoài, bắt đầu có kinh nguyệt. Còn ở bé trai, nếu tinh hoàn hoặc dương vật to lên, xuất hiện lông mu hoặc lông nách, trứng cá, giọng trầm đi thì có thể coi là dậy thì sớm.

BS Kim Hoa cho biết, thực tế trong những năm gần đây, tỷ lệ số trẻ được phát hiện dậy thì sớm đang gia tăng ở cả bé trai lẫn bé gái đã khiến nhiều gia đình lo lắng. Do đó, năm 2019, quận Hoàn Kiếm phối hợp với các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Xanh Pôn đưa sàng lọc dậy thì sớm vào triển khai tại 42 trường mầm non, mẫu giáo, nhà trẻ tư thục và 14 trường tiểu học trên địa bàn quận.

Tính đến ngày 12/4, chương trình đã thực hiện sàng lọc dậy thì sớm cho trẻ em hơn 10 trường mẫu giáo, mầm non và 6/14 trường tiểu học. Kết quả sơ bộ cho thấy, số trẻ em nghi ngờ dậy thì sớm, nhất là các bé gái ở mức cao. Có những lớp, tỷ lệ trẻ nghi ngờ dậy thì sớm chiếm đến 20-30%. “Có đứa trẻ chỉ mới học lớp 2 - 3 nhưng ngực đã phát triển đến độ 3, tức là đã gần giống một thiếu nữ”, BS Kim Hoa cho biết.

Cũng theo BS Kim Hoa, bên cạnh các em nữ, số trẻ em nam bị nghi ngờ dậy thì sớm cũng không phải là ít. Gần đây nhất, một bé trai mới 6 tuổi nhưng đã có rất nhiều những dấu hiệu như: Mọc ria mép, lông mu và bộ phận sinh dục đã phát triển gần giống của nam giới trưởng thành. Trường hợp này có khả năng rất cao là dậy thì sớm. “Nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời (tiêm hormone kìm hãm dậy thì sớm), trẻ vẫn có cơ hội phát triển hoàn toàn bình thường”, BS Kim Hoa nhấn mạnh.

Theo vị chuyên gia này, dậy thì sớm để lại rất nhiều những hệ lụy cho cả bé trai và bé gái. Trước tiên là sự kìm hãm về chiều cao, các em sẽ có nguy cơ bị lùn hơn các bạn khác. Bên cạnh đó, dậy thì sớm sẽ khiến các bạn nhỏ phải chịu những áp lực về tâm lý khi thấy mình khác biệt với bạn bè. Các em sẽ bị mặc cảm, xấu hổ, thậm chí trầm cảm về ngoại hình “không giống ai” của mình.

Không những thế, điều nghiêm trọng hơn, trẻ dậy thì sớm sẽ gia tăng nguy cơ bị lạm dụng, xâm hại tình dục. Mặt khác, khi dậy thì, nội tiết tố trong cơ thể trẻ cũng thay đổi, kích thích nhu cầu và ham muốn tình dục. Việc phải thành “người lớn” quá sớm sẽ làm ảnh hưởng đến đời sống tình dục và chất lượng sinh sản về sau.

Con gặp bất thường bộ phận sinh dục nhưng bố mẹ không biết

Ngoài việc được sàng lọc dậy thì sớm, trẻ mầm non và tiểu học trên địa bàn quận Hoàn Kiếm còn được sàng lọc bất thường bộ phận sinh dục nam. Theo BS Kim Hoa, hoạt động này được thực hiện từ năm 2016 ở các bé trai ở độ tuổi từ 3-5 tuổi. Năm nay, quận Hoàn Kiếm mở rộng thực hiện sàng lọc đối với các em học sinh tiểu học từ lớp 1 đến lớp 3. Những bất thường bộ phận sinh dục thường gặp của bé trai gồm các vấn đề liên quan đến bao quy đầu (dính, hẹp bao quy đầu, dài da bao quy đầu), tinh hoàn (tinh hoàn ẩn, tràn dịch tinh hoàn, tinh hoàn di động...) thoát vị bẹn, lún dương vật, lệch lỗ tiểu, vách ngăn niệu đạo...

Tương tự như sàng lọc dậy thì sớm, những con số về việc trẻ nam gặp các bất thường về bộ phận sinh dục cũng khiến nhiều người phải giật mình. Ví dụ, tại Trường Tiểu học Nguyễn Bá Ngọc (quận Hoàn Kiếm), qua đợt khám sàng lọc vừa diễn ra ngày 11/4, các bác sĩ đã phát hiện 29 bé trai bị hẹp bao quy đầu; 7 bé bị dính bao quy đầu; 2 trường hợp bị lún dương vật; một trường hợp bị thoát vị bẹn; một bé trai bị tràn dịch màng tinh hoàn.

Trước đó, năm 2018, trong tổng số 3.189 bé trai từ 3 - 5 tuổi được khám sàng lọc bất thường bộ phận sinh dục thì có tới 45,2% (1.441 trẻ) trẻ có vấn đề về bao quy đầu, tinh hoàn, lệch lỗ tiểu... Trong số 1.441 trẻ có kết quả bất thường, có 331 trẻ có kết quả dính bao quy đầu (những trường hợp này chỉ cần sự hỗ trợ từ phía gia đình trong việc vệ sinh hàng ngày, không cần tới các can thiệp chuyên khoa), 1.110 trẻ có kết quả nghi ngờ được tư vấn đưa trẻ đi khám chuyên khoa, quyết định các biện pháp hỗ trợ can thiệp sớm cho trẻ và thực hiện thủ thuật theo yêu cầu.

Tuy nhiên, theo các bác sĩ trực tiếp tham gia khám sàng lọc cho trẻ, trong số rất nhiều những trường hợp trẻ được phát hiện bị viêm nhiễm bộ phận sinh dục, thậm chí có những trẻ đã ở mức độ nặng (cặn bẩn đã chuyển sang vàng, đóng hòn, đóng cục, dịch như bã đậu) hay gặp bất thường về “cậu nhỏ” nhưng khi thông báo với bố mẹ các em, họ lại không hề biết tình trạng của con mình. Hay cũng có trường hợp biết con cần phải can thiệp nhưng lại thờ ơ việc đưa con đi khám chuyên sâu.

Các bác sĩ cho biết, có nhiều nguyên nhân dẫn đến trẻ gặp bất thường bộ phận sinh dục như thói quen đóng bỉm cho con quá lâu; cho con mặc quần sịp quá sớm; không biết cách vệ sinh bộ phận sinh dục cho con hoặc chưa có kiến thức nhận biết những dấu hiệu bất thường ở bộ phận sinh dục để kịp thời đưa con đi can thiệp sớm. Việc can thiệp những bất thường của bộ phận sinh dục cho bé trai không phải là kỹ thuật khó. Quan trọng là thời điểm can thiệp phẫu thuật nên được tiến hành khi trẻ càng nhỏ càng tốt để tránh bệnh tiến triển nặng, gây khó khăn trong việc điều trị và ảnh hưởng đến sau này.

Đánh giá về chương trình khám sàng lọc dậy thì sớm và phát hiện bất thường bộ phận sinh dục nam, bà Trần Thị Thu Hạnh, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nguyễn Bá Ngọc (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho biết: Đây là hoạt động rất ý nghĩa, hữu ích đối với chính các em học sinh cũng như với gia đình các cháu. Bởi lẽ, bình thường, nếu muốn đưa con đi khám, bố hoặc mẹ sẽ phải xin nghỉ làm, các con phải xin nghỉ học và gia đình cũng sẽ tốn một khoản chi phí cho việc làm các xét nghiệm.

Trong khi đó, khi đưa chương trình này vào thực hiện ở học đường, các em học sinh sẽ được các bác sĩ trực tiếp đến tại trường khám, không ảnh hưởng đến việc học hành của các con cũng như sẽ tiết kiệm được thời gian, chi phí cho bố mẹ. Và điều quan trọng hơn cả, nếu trẻ được phát hiện có những bất thường gì, các bác sĩ sẽ thông báo với nhà trường và bố mẹ các cháu để kịp thời can thiệp sớm, tránh hệ lụy về sau. (1613)

3. Bảo đảm tiến độ, chất lượng Tổng điều tra dân số và nhà ở

Ngay sau khi Tổng điều tra (TĐT) dân số và nhà ở năm 2019 chính thức bắt đầu thu thập thông tin từ ngày 1-4, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân đã nỗ lực triển khai, bám sát tiến độ đề ra.

Cán bộ Ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Bộ Quốc phòng trao đổi với điều tra viên BĐBP tỉnh Lạng Sơn về cách thức ghi phiếu điều tra.

Các điều tra viên đến từng địa bàn được phân công, ghi nhận đầy đủ thông tin, số liệu cần thiết, không bỏ sót, lọt, bảo đảm chất lượng theo yêu cầu. Công tác kiểm tra, giám sát cũng được thực hiện chặt chẽ, kịp thời giải quyết những vướng mắc phát sinh trong thực tiễn.

Lạng Sơn là tỉnh có đường biên giới dài, điều này đặt ra không ít thách thức cho lực lượng Bộ đội Biên phòng (BĐBP) của tỉnh trong việc hoàn thành TĐT dân số và nhà ở. Theo Đại tá Nguyễn Văn Thật, Phó chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh Lạng Sơn, Trưởng ban chỉ đạo TĐT BĐBP tỉnh, trong quá trình thực hiện TĐT, Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh đã quán triệt, triển khai nghiêm túc kế hoạch và các văn bản hướng dẫn của Ban chỉ đạo TĐT Bộ tư lệnh BĐBP cũng như Ban chỉ đạo TĐT Bộ Quốc phòng. "Các đồng chí điều tra viên trực tiếp điều tra ở đơn vị mình, báo cáo tiến độ với tổ trưởng điều tra để giám sát, chỉ đạo. Trong quá trình điều tra, Ban chỉ đạo TĐT BĐBP tỉnh thường xuyên kiểm tra, giám sát, đối chiếu trực tiếp với các đơn vị. Bên cạnh đó, các đồn biên phòng trên địa bàn tỉnh còn tham gia ban chỉ đạo TĐT của các huyện, xã biên giới để giúp địa phương thực hiện TĐT", Đại tá Nguyễn Văn Thật chia sẻ.

Không chỉ ở Lạng Sơn, các đơn vị BĐBP trên cả nước đều phát huy tinh thần chủ động trong thực hiện TĐT. Với đặc thù có nhiều đầu mối, các đồn biên phòng đóng quân ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, địa hình phức tạp, chia cắt nhưng Ban chỉ đạo TĐT Bộ tư lệnh BĐBP thường xuyên cập nhật thông tin, chỉ đạo sát sao, kịp thời. Thượng tá Chử Hồng Phong, Trưởng phòng Kế hoạch và Đầu tư, Bộ tư lệnh BĐBP-cơ quan thường trực Ban chỉ đạo TĐT Bộ tư lệnh BĐBP cho biết: "Các đơn vị đều tiến hành làm điểm để rút kinh nghiệm trước khi điều tra chính thức. Nhờ chủ động thực hiện ngay TĐT nên các đơn vị BĐBP đều phấn đấu vượt tiến độ hoàn thành thu thập thông tin trước thời điểm quy định là ngày 25-4. Qua nghiệm thu sơ bộ, các thông tin cơ bản đáp ứng được yêu cầu".

Tại Trường Quân sự Quân khu 5, để đáp ứng yêu cầu theo phương pháp điều tra là phỏng vấn trực tiếp, các điều tra viên đến từng đơn vị điều tra, gặp từng người trong danh sách đối tượng điều tra, ghi nhận thông tin, điền vào phiếu, tuân thủ quy định về nghiệp vụ và quy trình. Sau khi hoàn thành phỏng vấn, các điều tra viên kiểm tra lại phiếu, xem xét từng câu trả lời, đặc biệt chú ý đến các bước chuyển, rà soát để không bỏ sót cũng như không ghi thừa câu hỏi, phát hiện kịp thời các sai sót để sửa chữa.

Từ kinh nghiệm thực tế, Thượng tá Phạm Hồng Quân, Phó trưởng phòng Quân lực, Bộ Tham mưu Quân khu 5, Ủy viên Ban chỉ đạo TĐT Quân khu 5 cho rằng, công tác kiểm tra đóng vai trò rất quan trọng đối với chất lượng thông tin. Cuối từng ngày, điều tra viên kiểm tra lại tất cả phiếu đã thực hiện trong ngày để bảo đảm đầy đủ, chính xác, hợp lý, lập kế hoạch xác minh lại thông tin chưa chính xác, hoàn thiện phiếu chưa hoàn thành hoặc còn bị lỗi.

Theo Thiếu tướng Nguyễn Đình Tiến, Phó tư lệnh Quân khu 5, Trưởng ban chỉ đạo TĐT Quân khu 5, các cơ quan, đơn vị trong quân khu đã làm tốt công tác chuẩn bị, triển khai toàn diện các nội dung theo đúng hướng dẫn quy định. Các đơn vị đã tổ chức lễ ra quân ở các ban chỉ đạo cơ sở trong toàn quân khu. Theo tiến độ, đến hết ngày 17-4, các ban chỉ đạo cấp cơ sở sẽ hoàn tất nội dung điều tra với các đối tượng điều tra. Trong thời gian tới, Quân khu 5 sẽ tiếp tục thực hiện tốt việc tuyên truyền, kiểm tra, giám sát thu phiếu điều tra, thành lập tổ tiếp nhận nghiệm thu và bàn giao phiếu điều tra theo quy định.

Qua khảo sát, đánh giá thực tế tại nhiều cơ quan, đơn vị trong toàn quân, Ban chỉ đạo TĐT dân số và nhà ở Bộ Quốc phòng đánh giá, tiến độ, chất lượng TĐT cơ bản đáp ứng yêu cầu, một số vấn đề vướng mắc đã được ban chỉ đạo các cấp dự báo trước, chủ động cập nhật, bám sát tình hình, giúp quá trình thực hiện TĐT diễn ra thuận lợi. (923)

4. Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 tại huyện Kỳ Sơn còn gặp một số khó khăn

Tính đến hết ngày 7/4, tiến độ cuộc Tổng điều tra dân số, nhà ở trên địa bàn huyện Kỳ Sơn (Hòa Bình) đạt 46% với 3.839 hộ đã được điều tra.

Thực hiện cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, huyện Kỳ Sơn tổ chức vẽ được 10 sơ đồ nền các xã, thị trấn. Toàn huyện có 72 địa bàn điều tra với 8.249 hộ, 33.400 nhân khẩu (trong đó có 1 đơn vị đặc thù là Trung tâm Công tác xã hội tỉnh).  Tính đến hết ngày 7/4, tiến độ cuộc Tổng điều tra dân số, nhà ở trên địa bàn huyện Kỳ Sơn đạt 46% với 3.839 hộ đã được điều tra.

Để đảm bảo quá trình điều tra diễn ra đúng tiến độ,BCĐ Tổng điều tra dân số, nhà ở huyện Kỳ Sơn đã chuẩn bị chu đáo cho cuộc Tổng điều tra. Trước tiên, BCĐ đã tổ chức mở các lớp tập huấn nghiệp vụ về vẽ sơ đồ nền xã, thị trấn và chia địa bàn điều tra. Tổ chức 3 lớp tập huấn cho các điều tra viên. Bên cạnh đó, BCĐ các xã, thị trấn đã tích cực tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa và trách nhiệm của người dân khi tham gia Tổng điều tra tại các cuộc họp chi bộ, họp xóm, qua loa phát thanh, pa nô, áp phích… Nhờ đó, cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở tại huyện Kỳ Sơn nhận được sự đồng tình, ủng hộ của người dân. Người dân vui vẻ khi nhận được lịch hẹn gặp của các điều tra viên. Nhân dân huyện Kỳ Sơn tạm gác mọi công việc để cung cấp thông tin cho điều tra viên. Ngoài ra, người dân còn sẵn sàng cung cấp cả số điện thoại để tiện cho điều tra viên liên hệ khi cần.

Đồng chí Nguyễn Đình Lịch, Chi cục trưởng Chi cục Thống kê huyện, Phó Trưởng BCĐ Tổng điều tra dân số và nhà ở huyện Kỳ Sơn cho biết: Thực hiện cuộcTổng điều tra dân số, nhà ở, các địa phương trên địa bàn huyện đảm bảo đúng tiến độ đề ra. Toàn huyện có 36 điều tra viên và 10 tổ trưởng. Tất cả đều tích cực tham gia cuộc Tổng điều tra. Điều tra viên thành thạo trong các thao tác sử dụng phần mền CAPI. Thái độ thực hiện phỏng vấn của điều tra viên thân thiện. Các điều tra viên thường xuyênchia sẻ những kinh nghiệm hay trong quá trình điều tra. Điều tra viên không ngại khó, ngại khổ, tận dụng mọi thời gian khi người dân có ở nhà để tiến hành điều tra, điển hình như xã Mông Hóa, xã Dân Hòa phải thực hiện điều tra vào buổi tối.

Bên cạnh những thuận lợi trong quá trình điều tra,cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 tại huyện Kỳ Sơn còn gặp một số khó khăn như:đường truyền mạng kém, thường xuyên bị nghẽn mạng. Tại địa bàn điều tra, đặc biệt Trung tâm Công tác xã hội có nhiều trường hợp người già không còn nhớ chính xác những thông tin của cá nhân. Để cập nhập thông tin của các đối tượng này, điều tra viên phải phối hợp với Ban quản lý Trung tâm Công tác xã hội tỉnh.

Đồng chí Nguyễn Văn Thiết, Phó Chủ tịch UBND xã, Trưởng BCĐ Tổng điều tra dân số và nhà ở xã Hợp Thịnh cho biết: Xã Hợp Thịnh tiến hành điều tra 1.036 hộ với 4.086 nhân khẩu với9 địa bàn. Hiện tại, tiến độ Tổng điều tra dân số và nhà ở tại xã Hợp Thịnh đảm bảo đúng tiến độ. BCĐ Tổng điều tra dân số và nhà ở cấp huyện cùng giám sát viên thường xuyên kiểm tra, kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc liên quan đến phần mềm CAPI. Cùng với đó, 4 điều tra viên và 1 tổ trưởng đã được hướng dẫn rất kỹ các bước kê khai biểu mẫu, lập bảng kê hộ, bảng kê nhân khẩu đặc thù; giới thiệu, hướng dẫn và thực hành sử dụng trang thông tin điều hành tác nghiệp tổng điều tra; ứng dụng công nghệ thông tin trong thu thập thông tin, nên các thông tin về dân số, tình trạng di cư, trình độ học vấn và trình độ chuyên môn kỹ thuật, tình trạng khuyết tật, tình trạng hôn nhân, mức sinh - tử sẽ được thực hiện chính xác.

BCĐ Tổng điều tra dân số, nhà ở huyện Kỳ Sơn phấn đấu hoàn thành cuộc tổng điều tra vào ngày 20/4. Thông tin điều tra của các hộ sẽ được BCĐ và điều tra viên đảm bảo giữ bí mật tuyệt đối. (833)

5. Chuyên gia dân số nói gì về việc Hà Nội dự định hỗ trợ người cao tuổi có con một bề là gái?

Theo các chuyên gia, nếu làm được việc này, kịp thời quan tâm và có chính sách hỗ trợ những người cao tuổi (NCT) sinh con một bề là gái không có lương hưu, trợ cấp bảo trợ xã hội... khi họ có nhu cầu là việc làm quá tốt.

Mới đây, trên mạng xã hội đang xôn xao về một văn bản của UBND phường Đội Cấn (Ba Đình, Hà Nội) gửi đến các tổ trưởng tổ dân phố trên địa bàn về việc báo cáo, rà soát nhu cầu NCT sinh con một bề là gái không có lương hưu, trợ cấp bảo trợ xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công để có chính sách hỗ trợ.

Theo đó, nội dung nêu rõ: “Thực hiện sự chỉ đạo của Sở Lao động Thương binh và Xã hội TP Hà Nội tại văn bản số 666 ngày 12/3/2019 về việc báo cáo, rà soát nhu cầu NCT sinh con một bề là gái không có lương hưu, trợ cấp bảo trợ xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công để xây dựng chính sách hỗ trợ.

UBND phường đề nghị các ông bà tổ trưởng tổ dân phố rà soát, báo cáo chính xác số NCT sinh con một bề là gái và nhu cầu cần trợ giúp gửi về UBND phường trước ngày 10/4/2019 để tổng hợp, báo cáo UBND quận Ba Đình”.

Trước thông tin trên, trả lời báo chí, bà Ngô Thị Minh Hằng, Phó Chủ tịch UBND phường Đội Cấn (người trực tiếp ký văn bản này) xác nhận, trên địa bàn phường đã tiến hành việc rà soát những NCT sinh con một bề là gái chưa được hưởng bất kỳ khoản trợ cấp nào. Con số cụ thể đang được tổng hợp lại.

Trong khi đó, đại diện phòng Bảo trợ xã hội, Sở Lao động Thương binh và Xã hội TP Hà Nội cho biết, việc này mới đang ở khâu rà soát số lượng, thăm dò lấy ý kiến của người dân xác định nhu cầu đời sống của đối tượng gặp khó khăn như thế nào để nghiên cứu xây dựng chính sách rồi đề xuất lên UBND thành phố chứ chưa có chính sách cụ thể.

Xung quanh vấn đề này, bà Nguyễn Thị Ngọc Lan, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ (Bộ Y tế) cho biết, trong Đề án kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016 - 2025 được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định 468/QĐ-TTg ngày 23/3/2016, có đề cập đến việc xây dựng các mô hình tôn vinh và hỗ trợ những gia đình sinh con một bề là gái.

Tuy nhiên, việc xây dựng như thế nào, hỗ trợ ra sao hiện vẫn chưa được thống nhất (vẫn còn một số quan điểm trái ngược nhau) thành chính sách nhất quán nên chỉ dừng lại ở việc thực hiện mô hình ở một số địa phương trên cả nước.

Riêng tại Hà Nội, theo ông Tạ Quang Huy, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ, ngay từ năm 2005 Hà Nội đã chỉ đạo các đơn vị triển khai thực hiện mô hình chăm sóc sức khỏe NCT tại cộng đồng. Theo đó, 30/30 quận, huyện, thị xã đã có triển khai mô hình này.

Bên cạnh đó, để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh của thành phố, Hà Nội cũng đang triển khai thí điểm mô hình chăm sóc NCT sinh con một bề là gái. Mô hình này nhằm nâng cao vị thế của NCT có con một bề là gái, đồng thời nâng cao chất lượng phúc lợi xã hội cho NCT.

Ngoài ra, việc thực hiện tốt mô hình cũng sẽ góp phần làm giảm áp lực cho NCT khỏi quan niệm truyền thống phải có con trai để phụng dưỡng lúc tuổi già, nhất là NCT sinh con một bề là gái, không có lương hưu và trợ cấp xã hội.

Đánh giá về chủ trương hỗ trợ cho NCT sinh con một bề là gái chưa được hưởng bất kỳ khoản trợ cấp nào, bà Nguyễn Thanh Hiếu, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế đa chức năng quận Ba Đình cho biết, nếu làm được việc này, kịp thời quan tâm và có chính sách hỗ trợ những NCT khi những NCT có nhu cầu thì quá tốt.

“Đây vừa là việc giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, thể hiện sự quan tâm đến những người thực hiện tốt chính sách dân số, mặt khác, khuyến khích, động viên họ vận động con cháu sinh con tự nhiên, không phân biệt trai gái để đảm bảo sự cân bằng giới tính khi sinh”, bà Hiếu cho biết.

Cũng theo bà Nguyễn Thanh Hiếu, thời gian qua, trên địa bàn quận Ba Đình đã thành lập câu lạc bộ Chăm sóc và phát huy vai trò của NCT tại cộng đồng – vận động con cháu thực hiện tốt chính sách dân số. Câu lạc bộ là sự phối hợp giữa ngành dân số và Hội NCT trên địa bàn. Qua quá trình hoạt động đã đem lại rất nhiều hiệu quả tích cực đáng ghi nhận. (900)

6. Tổ chức WHO nhắc nhở và khuyến cáo tới người dân 5 sự thật về tiêm chủng

Đại diện tổ chức WHO đã nhắc nhở và khuyến cáo tới người dân 5 sự thật về tiêm chủng gồm: vắc xin an toàn và hiệu quả; vắc xin phòng bệnh chết người; vắc xin cung cấp khả năng miễn dịch tốt hơn so với nhiễm trùng tự nhiên;...

Ngày 19/4/2019, tại Hà Tĩnh, Dự án Tiêm chủng mở rộng – Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương (Bộ Y tế) phối hợp với UBND tỉnh tổ chức Lễ mít tinh hưởng ứng Tuần lễ tiêm chủng mở rộng 2019 do Tổ chức Y tế Thế giới khu vực Tây Thái Bình Dương phát động với chủ đề “Chung tay cùng tiêm chủng bảo vệ cộng đồng”.Sự kiện này nằm trong chuỗi các hoạt động truyền thông nhằm tăng cường vai trò và hiệu quả của tiêm chủng mở rộng, thực hiện tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch và an toàn tiêm chủng để phòng tránh các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm; vận động chính sách, huy động nguồn tài chính bền vững cho công tác tiêm chủng, xã hội hóa trong triển khai công tác tiêm chủng mở rộng, đảm bảo công bằng trong tiêm chủng và tăng tỷ lệ tiêm chủng tại các vùng lõm đạt tỷ lệ 95% trên quy mô xã.

Phát động tuần lễ tiêm chủng, Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường nhấn mạnh, các bậc cha mẹ hãy đưa trẻ tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch. Tiêm chủng không chỉ là quyền lợi, trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là trách nhiệm đối với cộng đồng.

Lãnh đạo Bộ Y tế cũng đề nghị chính quyền các cấp đảm bảo đủ kinh phí để triển khai công tác tiêm chủng, phòng chống dịch của địa phương. Mỗi cán bộ y tế cần nâng cao trách nhiệm, thực hiện đầy đủ quy trình tiêm chủng, các bệnh viện tham gia phối hợp xử trí kịp thời các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng...

Thời gian tới, Bộ Y tế sẽ xem xét các chiến lược sử dụng vắc xin, đưa thêm các vắc xin mới, sử dụng các vắc xin an toàn trong chương trình Tiêm chủng mở rộng để có thêm cơ hội phòng bệnh cho trẻ em.

Hiện nay, Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia đã có các vắc xin phòng 10 bệnh truyền nhiễm gồm: lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, sởi, rubella, viêm gan b, viêm phổi, màng não/viêm phổi do vi khuẩn Hib, viêm não Nhật Bản. (444)

7. Quốc tế đánh giá cao chương trình tiêm chủng của Việt Nam

Ông Nihal Signh - chuyên gia của tổ chức Y tế thế giới (WHO) chúc mừng Bộ Y tế và Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia đã tiếp tục duy trì tỷ lệ tiêm chủng cao cho trẻ em, đưa vắc xin IPV vào sử dụng năm 2018, tăng cường giám sát và xử lý phản ứng sau tiêm và nỗ lực đảm bảo tài chính bền vững cho Chương trình tiêm chủng và nguồn cung vắc xin.

Chương trình TCMR Việt Nam tiếp tục được cộng đồng quốc tế đánh giá cao, tiếp tục nhận được sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế. Nhờ sử dụng hiệu quả các nguồn lực viện trợ, Dự án TCMR tiếp tục huy động được nguồn lực đầu tư lớn của các tổ chức quốc tế như GAVI, WHO, UNICEF, ... cho công tác TCMR Việt Nam.

“Được tiêm chủng là quyền của tất cả trẻ em. Hàng năm, khoảng 27 triệu trẻ em, tương đương 97% trẻ em ở khu vực Tây Thái Bình Dương được tiêm các mũi vắc xin cơ bản”, ông Nihal Signh cho biết.

Tuy nhiên, chuyên gia của tổ chức WHO cũng chia sẻ, tỷ lệ tiêm chủng vắc xin là không đồng đều giữa các quốc gia cũng như trong phạm vi một quốc gia. Riêng tại Việt Nam, năm 2018, gần 87.000 trẻ em dưới một tuổi chưa được tiêm chủng đầy đủ và đa phần những trẻ này thuộc các hộ gia đình dân tộc thiểu số nghèo ở nông thôn và miền núi hoặc từ các gia đình nghèo, di cư sống ở thành thị.

Chính điều này tạo ra nguy cơ lây truyền cao cho các bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa được bằng vắc xin. Và khoảng trống tiêm chủng trong bất kỳ cộng đồng nào cũng sẽ là rủi ro cho tất cả các cộng đồng khác.

Một điển hình từ năm ngoái, sau gần hai thập kỷ, Papua New Guinea tuyên bố đã thanh toán bệnh bại liệt thì một vụ dịch bùng phát đã khiến 26 trẻ em mắc bệnh bại liệt. Từ năm 2018, số ca mắc sởi đã tăng đột biến trên toàn cầu. Tại khu vực Tây Thái Bình Dương, 11 quốc gia, bao gồm cả Việt Nam, đã báo cáo số ca mắc sởi ngày càng tăng, trong đó Philippines đang trải qua một đợt dịch sởi bùng phát lớn. (423)

8. Trì hoãn tiêm vắc xin đe dọa sức khỏe người dân

Một vấn đề cấp bách khác là sự trì hoãn tiêm vắc xin. Tổ chức WHO xác định sự trì hoãn tiêm vắc xin là một trong những mối đe dọa đối với y tế toàn cầu trong năm 2019.

Ở một số quốc gia thu nhập cao và trung bình, cha mẹ đang trì hoãn hoặc từ chối tiêm vắc xin cho con vì họ do dự hoặc hoài nghi về sự an toàn và tầm quan trọng của vắc xin. Điều này đã tạo ra một khoảng trống miễn dịch và khiến tất cả trẻ em khác có nguy cơ bị mắc các bệnh có thể phòng ngừa bằng vắc xin. Sự lan truyền của những thông tin sai lệch liên quan đến vắc xin trên một số phương tiện truyền thông là một trong những yếu tố thúc đẩy sự phát triển của trào lưu này và cần phải được xử lý khẩn cấp.

Chính vì vậy, trong buổi Lễ mít tinh, đại diện tổ chức WHO đã nhắc nhở và khuyến cáo tới người dân 5 sự thật về tiêm chủng gồm: vắc xin an toàn và hiệu quả; vắc xin phòng bệnh chết người; vắc xin cung cấp khả năng miễn dịch tốt hơn so với nhiễm trùng tự nhiên; các loại vắc xin phối hợp đều an toàn và hiệu quả; nếu chúng ta ngừng tiêm vắc xin, bệnh tật sẽ quay trở lại. (251)

9. Hòa Bình: Quyết tâm hoàn thành Tổng điều tra dân số, nhà ở vào ngày 22/4

Với phương châm "Dễ làm trước, khó làm sau”, BCĐ tổng điều tra dân số và nhà ở các cấp sẵn sàng hỗ trợ các xã, thị trấn gặp khó khăn trong quá trình điều tra để đẩy nhanh tiến độ điều tra.

Theo số liệu thống kê của BCĐ Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019. Tính đến hết ngày 16/4, toàn tỉnh đã hoàn thành phỏng vấn 192.909/22.1853 hộ, đạt 86,95%. Địa bàn đạt cao nhất là huyện Lạc Thủy đạt 98,54% (16.990/17.241 hộ), thấp nhất là huyện Tân Lạc đạt 75,63% (16.535/21.862 hộ).

Một số xã, thị trấn đã hoàn thành cuộc Tổng điều tra dân số, nhà ở như: Xã Sơn Thủy (Kim Bôi), Đông Bắc (Kim Bôi), Quý Hòa (Lạc Sơn), Phúc Tuy (Lạc Sơn), Ngọc Sơn (Lạc Sơn), Hưng Thi (Lạc Thủy), Lạc Long (Lạc Thủy)…

Đồng chí Bùi Văn Mức, Cục Trưởng Cục Thống kê, Phó Trưởng BCĐ Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 cho biết: Để công tác tổng điều tra đạt kết quả cao, đúng quy trình, nghiệp vụ, BCĐ Tổng điều tra dân số và nhà ở cấp tỉnh đã chuẩn bị chu đáo từ việc tập huấn cho điều tra viên, vẽ sơ đồ nền; trang bị đầy đủ thiết bị điều tra đảm bảo đúng yêu cầu. 100% các địa bàn điều tra bằng CAPI (phiếu điện tử trên thiết bị di động). Bên cạnh đó, cuộc Tổng điều tra còn nhận được sự quan tâm của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các cấp, ngành trong quá trình chuẩn bị và tiến hành điều tra. Người dân hiểu về mục đích, ý nghĩa và tạo điều kiện thuận lợi cho điều tra viên trong quá trình thu thập thông tin. Ngoài ra, đội ngũ điều tra viên tích cực, không ngại khó tiến hành điều tra vào buổi tối và các ngày nghỉ.

Bên cạnh đó, BCĐ Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương luôn bám sát, giải đáp kịp thời những thắc mắc trên trang điện tử Tổng điều tra dân số và nhà ở. Tổ chức truyền hình trực tuyến giữa BCĐ Trung ương với BCĐ các tỉnh để các tỉnh chia sẻ những kinh nghiệm hay trong quá trình điều tra. BCĐ Trung ương đã thông báo và yêu cầu BCĐ các tỉnh, thành phố một số lưu ý về nghiệp vụ điều tra như: Quy trình điều tra, yêu cầu điều tra viên phải thực hiện phỏng vấn theo đúng quy định, hỏi đúng câu hỏi. Khai thác kỹ thông tin về trình độ giáo dục, đào tạo và lao động việc làm. Điều tra viên hỏi kỹ để thu thập đúng thông tin về trình độ giáo dục, đào tạo cao nhất chứ không phải trình độ phổ thông cao nhất. Đây là một trong những thông tin rất quan trọng để đánh giá chất lượng dân số. Về thông tin nhà ở, điều tra viên cần phải hỏi và kết hợp quan sát để xác định đúng tình hình nhà ở và điều kiện sinh hoạt hộ dân cư.

Bên cạnh những thuận lợi thì cuộc Tổng điều tra dân số, nhà ở trên địa bàn tỉnh gặp phải một số khó khăn như: Toàn tỉnh có 1.197 điều tra viên và tổ trưởng với trình độ khác nhau cũng ảnh hưởng tới chất lượng cuộc điều tra. Chương trình điều tra CAPI chưa hoàn thiện gây nhiều khó khăn cho điều tra viên. Hệ thống máy chủ thường phát sinh sự cố. Một số địa phương vùng sâu, xa đường truyền internet kém. Địa bàn rộng, một số xóm khó khăn trong việc đi lại của điều tra viên.

Với phương châm "Dễ làm trước, khó làm sau”, BCĐ tổng điều tra dân số và nhà ở các cấp sẵn sàng hỗ trợ các xã, thị trấn gặp khó khăn trong quá trình điều tra để đẩy nhanh tiến độ điều tra. BCĐ cấp tỉnh tăng cường công tác kiểm tra, giám sát địa bàn để đảm bảo thực hiện đúng kế hoạch và chất lượng của cuộc điều tra. BCĐ cấp tỉnh sẵn sàng bố trí, điều động thêm điều tra viên về các địa bàn khó khăn, vùng sâu, xa để hỗ trợ các địa phương hoàn thành kế hoạch. Tỉnh ta quyết tâm hoàn thành cuộc Tổng điều tra dân số, nhà ở vào ngày 22/4. (763)

10. Người cộng tác viên 25 năm hết mình với công tác dân số

Tham gia công tác dân số từ năm 1993, điều kiện phương tiện đi lại, đường sá rất khó khăn nên những ngày đầu làm công tác dân số với bà Nguyệt vô cùng vất vả.

Biết bao lần bị “nặng nhẹ”, thậm chí bị xua đuổi khi đến nhà người dân vận động KHHGĐ nhưng bà Võ Thị Ánh Nguyệt (SN 1959, cộng tác viên dân số ấp Hòa Định, xã Vĩnh Thới, huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp) vẫn kiên trì gắn bó với công tác này trên 25 năm. Với sự kiên trì và nhiệt tình của bà Nguyệt, công tác dân số trên địa bàn đã đạt nhiều kết quả, nhiều gia đình nhờ đó mà có cuộc sống êm ấm, hạnh phúc.

Nhiều người đã tự nguyện dừng lại ở 2 con

Tham gia công tác dân số từ năm 1993, điều kiện phương tiện đi lại, đường sá rất khó khăn nên những ngày đầu làm công tác dân số với bà Nguyệt vô cùng vất vả.

Bà Nguyệt chia sẻ: “Mỗi khi đến nhà người dân vận động KHHGĐ, tôi phải đi bộ và thường vào buổi chiều tối, lúc đó các thành viên trong gia đình mới có mặt ở nhà. Nhiều hôm, phải đến chạng vạng tôi mới về đến nhà. Vất vả vậy chứ nhiều trường hợp đến nhà không những họ không tiếp mà còn có những lời khó nghe”.

Trước những khó khăn đó, là người có trách nhiệm với công việc lại thêm tinh thần kiên nhẫn không ngại khó, bà Nguyệt đã sử dụng biện pháp “mưa dầm thấm lâu”. Bà gặp người thân của họ để tiếp cận chuyện trò, phân tích lợi ích của việc sinh ít con và những khó khăn khi đông con, rồi cô nêu gương những gia đình chỉ có con một bề nhưng vẫn sống rất hạnh phúc, kinh tế khá giả, con cái học giỏi, chăm ngoan. Sau những buổi vận động của bà Nguyệt, lúc đầu một rồi 2, 3… trường hợp đã đồng ý KHHGĐ.

Chị Lê Thị Thúy Liễu, cán bộ chuyên trách dân số xã Vĩnh Thới cho biết: “Trước đây, ở ấp Hòa Định, tư tưởng phong kiến trong người dân rất nặng, nhiều gia đình muốn sinh bằng được con trai để nối dõi tông đường và tư tưởng sinh con đông cho vui nhà vui cửa nên đa phần các cặp vợ chồng sinh 4 - 5 con là chuyện thường.

Nhưng từ khi bà Nguyệt đảm nhận công tác dân số ở đây, đã giúp nhiều bà con thay đổi tư tưởng. Nhiều người đã tự nguyện dừng lại ở 2 con để chăm lo cho gia đình được tốt hơn. Những năm gần đây, trên địa bàn ấp chỉ có 1 - 2 trường hợp sinh con thứ ba, nên đời sống chị em ở đây được cải thiện hơn trước rất nhiều”.

Cơ duyên lớn trong đời với quê hương

Kết quả trên là cả một quá trình kiên trì của bà Võ Thị Ánh Nguyệt. Thời gian đầu làm công tác dân số, công việc vất vả nhưng tiền hỗ trợ không được bao nhiêu, gia đình, người thân bảo cô “vác tù và hàng tổng”. Thậm chí có người bảo cô thích xen vào việc gia đình người khác.

Bà Nguyệt kể: “Năm 2008, có một gia đình rất khó khăn mà có 6 người con, vận động không biết bao nhiêu lần, người chồng thì đồng ý triệt sản, còn vợ thì không, thế là anh chồng nhờ tôi dẫn đi triệt sản. Khi biết chuyện, chị vợ đến nhà tôi nói nặng lời, đòi thưa kiện tôi. Rồi chị vợ bị bệnh u nang buồng trứng, tôi nhiệt tình dẫn đi khám rồi điều trị bệnh. Bác sĩ giải thích cho chị ấy hiểu là sinh nhiều con ảnh hưởng đến sức khỏe, dễ dẫn đến nhiều bệnh cho phụ nữ... Hiểu được, sau khi bình phục, chị ấy cũng không còn phản ứng với chuyện anh chồng đã đi triệt sản và từ đó tập trung chăm lo phát triển kinh tế gia đình”.

Gian nan vậy, nhưng khi được hỏi, đã bao giờ cô có ý định từ bỏ công việc, bà Nguyệt quả quyết: “Chưa bao giờ tôi có ý định bỏ công việc này. Làm việc này tôi học được nhiều điều lắm, mà nhất là tôi đã học được chữ “nhẫn, thân thiện và mềm mỏng”. Làm công việc này nếu không kiên nhẫn, mềm mỏng thì sẽ thất bại. Người cộng tác viên dân số phải thường xuyên đến các gia đình để gắn kết tình thân, sẵn sàng hỗ trợ nếu họ cần. Đó cũng chính là cách để làm dân vận trong lĩnh vực DS-KHHGĐ. Với tôi, được làm công tác dân số là một cơ duyên lớn trong đời, được góp phần công sức nhỏ của mình cho quê hương”. (848)

11. Bảo Thắng, Lào Cai: Cung cấp dịch vụ KHHGĐ, không quên truyền thông nâng cao chất lượng dân số

Ban Chỉ đạo công tác DS - KHHGĐ huyện Bảo Thắng (Lào Cai) đã tổ chức tuyên truyền, khám và tư vấn chăm sóc SKSS/KHHGĐ cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tại 5/15 xã trong chiến dịch đợt 1.

Triển khai chiến dịch tuyên truyền vận động lồng ghép dịch vụ KHHGĐ tại các xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới năm 2019, Ban Chỉ đạo công tác DS - KHHGĐ huyện Bảo Thắng (Lào Cai) đã tổ chức tuyên truyền, khám và tư vấn chăm sóc SKSS/KHHGĐ cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tại 5/15 xã trong chiến dịch đợt 1. Thời gian thực hiện từ ngày 4/4-30/4; mỗi xã tổ chức từ 3-4 ngày (trong đó có 4 xã vùng III và 1 xã biên giới).

Trước ngày tổ chức chiến dịch, thành viên Ban Chỉ đạo các xã đã truyền thông tại cộng đồng, tư vấn nhóm, vận động tại hộ, lập danh sách các chị em đăng ký tham gia chiến dịch.

Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền vận động, Chiến dịch tính đến ngày 19/4 đã có 904 người tham gia khám phụ khoa, 440 người phát hiện mắc bệnh viêm nhiễm đường sinh sản được điều trị.

Tại điểm tổ chức chiến dịch, viên chức dân số tuyên tuyền tư vấn trực tiếp, cấp phát tờ rơi, viết bài truyền thông phát trên hệ thống loa truyền thanh xã, treo băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền... Các nội dung hữu ích về các biện pháp tránh thai, sàng lọc trước sinh - sàng lọc sơ sinh, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, giảm thiểu tảo hôn và kết hôn cận huyết thống, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi... đã được chuyển tới nhiều chị em.

Chị em đến tham gia chiến dịch đều được tư vấn kiến thức về chăm sóc SKSS/KHHGĐ, qua đó các chị em hiểu rõ hơn, yên tâm hơn khi lựa chọn cho mình một biện pháp tránh thai phù hợp. Sau khi tiếp thu các kiến thức cơ bản của cán bộ y tế truyền đạt, các chị em sẽ là những tuyên truyền viên tích cực tại cơ sở, giới thiệu cho người thân, bà con thôn bản lân cận biết về lợi ích của việc thực hiện KHHGĐ, sinh đẻ có kế hoạch, giãn khoảng cách sinh từ 3-5 năm để có thời gian chăm sóc sức của khỏe bản thân và nuôi dạy con cho tốt.

Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền vận động, chiến dịch tính đến ngày 19/4 đã có 904 người tham gia khám phụ khoa, 440 người phát hiện mắc bệnh viêm nhiễm đường sinh sản được điều trị. Trong đó có 1 người thực hiện triệt sản, 3 người cấy thuốc tránh thai, 161 người tiêm thuốc thánh thai, 69 người đặt dụng cụ tử cung, 131 người mới sử dụng biện pháp tránh thai dùng bao cao su và 263 người uống thuốc tránh thai.

Tổng các biện pháp tránh thai lâm sàng 234/358 đạt 65,36% kế hoạch. Kết quả này góp phần hoàn thành các chỉ tiêu về DS - KHHGĐ năm 2019 của huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai, từng bước nâng cao sức khỏe, sức khỏe sinh sản cho người dân./. (574)

12. 6 vấn đề trọng tâm trong góp ý định hướng Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030

Để mọi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ được tiếp cận, sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, dịch vụ hỗ trợ sinh sản cần có giải pháp gì?" Đây là một trong 6 vấn đề trọng tâm được đặt ra tại Hội thảo Định hướng Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030, ngày 25/4 tại Nha Trang. Phát biểu tại Hội thảo Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số Nguyễn Doãn Tú chia sẻ những thành tựu công tác này trong thời gian qua, đồng thời thẳng thắn chỉ rõ những thách thức của dân số Việt Nam.

Thành tựu và thách thức

Theo đó, Việt Nam đã duy trì mức sinh thay thế trên 12 năm. Nghĩa là mỗi bà mẹ trong độ tuổi sinh đẻ có trung bình 2 - 2,1 con. Hơn 2/3 số cặp vợ chồng ở nước ta chấp nhận sử dụng các biện pháp tránh thai.

"Mỗi cặp vợ chồng chỉ có 2 con đã trở thành chuẩn mực, thấm sâu trong toàn xã hội" - ông Nguyễn Doãn Tú nói.

Đến hết năm 2018, dân số Việt Nam là khoảng 95 triệu người. Ước tính quy mô dân số giảm được khoảng 20 triệu người nhờ các chính sách DS-KHHGĐ phù hợp.

Bên cạnh đó, các dịch vụ dân số được mở rộng, chất lượng ngày càng cao và gần dân hơn.

Tuy nhiên, người đứng đầu ngành Dân số nước ta cũng chỉ rõ những thách thức công tác này.

Theo ông Tú, mức sinh ở Việt Nam có sự chênh lệch đáng kể giữa các vùng. Khu vực kinh tế xã hội có nhiều khó khăn thì mức sinh cao, có nơi rất cao (như Lai Châu 3,11 con năm 2014). Nhưng ở vùng đô thị, vùng phát triển thì con số này xuống thấp, có nơi thấp xa hơn mức sinh thay thế.

Đặc biệt, Tổng cục trưởng nhấn mạnh đến mất cân bằng giới tính khi sinh khi chỉ số này tăng nhanh, được đánh giá là nghiêm trọng. Năm 2018 là năm chỉ số này cao nhất 115,1 bé trai/100 bé gái, tăng ba điểm phần trăm so với năm 2017.

Dân số Việt Nam hiện khoảng 95 triệu người.Dân số Việt Nam hiện khoảng 95 triệu người.

Ông Nguyễn Doãn Tú thẳng thắn: "Chúng ta thiếu chủ động trong nghiên cứu, đề ra giải pháp, ban hành cơ chế chính sách đồng bộ phát huy lợi thế của thời kỳ dân số vàng, thích ứng với tốc độ già hoá dân số nhanh."

Bên cạnh đó là những thách thức trong chất lượng dân số, tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, phân bố dân số, quản lý dân cư... còn những bất cập, hạn chế, nhất là vấn đề về tổ chức bộ máy, nguồn lực đầu tư từ Trung ương tới cơ sở.

"Việt Nam có quy mô dân số lớn, đứng thứ 14 trên thế giới, mật độ dân số cao. Chúng ta cũng là một trong 7 nước có tốc độ già hoá nhanh nhất thế giới. Thời gian còn lại của thời kỳ dân số vàng không nhiều..." - ông Nguyễn Doãn Tú nói.

6 vấn đề trọng tâm

Tại Hội thảo, một số chuyên đề trọng tâm về mục tiêu và giải pháp do thành viên tổ xây dựng Chiến lược trình bày để các đại biểu góp ý, thảo luận. Có 6 vấn đề lớn được đặt ra, đó là:

Để thực hiện mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế đến năm 2030, Việt Nam cần những giải pháp nào, khi chúng ta đã duy trì được 12 năm, thế giới nhiều nước chưa làm được, nhưng cũng nhiều địa phương trong nước mức sinh giảm xuống rất thấp?

Hai là, để mọi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ được tiếp cận, sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, dịch vụ hỗ trợ sinh sản cần có giải pháp gì?

Ba là, để đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên, thích ứng với già hoá dân số và tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng thì cần đẩy mạnh giải pháp nào, hoạt động gì?

Bốn là, để mọi người dân có thể tiếp cận phổ cập dịch vụ tầm soát, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh; Hạn chế tảo hôn, kết hôn cận huyết thì cần giải pháp gì?

Năm là, trọng tâm để đổi mới công tác truyền thông dân số là gì?

Sáu là, để thông tin số liệu dân số được sử dụng rộng rãi trong xây dựng và thực thi chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội cần giải pháp nào? (822)

13. Hoạt động nổi bật về Công tác Dân số - KHHGĐ tháng 4-2019

Hà Nội tăng cường tuyên truyền, vận động lồng ghép cung cấp dịch vụ về DS-KHHGĐ

Nhằm nâng cao nhận thức của người dân sinh sống tại Hà Nội về công tác chăm sóc SKSS/KHHGĐ, tạo động lực phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu về DS- KHHGĐ năm 2019. Nhiều hoạt động truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ về DS- KHHGD.  

Từ đầu năm 2019 đến nay, Tại Quận Thanh Xuân, Chiến dịch đã được triển khai đồng bộ tại 11/11 phường. Trong đó, có 8 phường trọng điểm được thực hiện Chiến dịch tăng cường tuyên truyền, vận động lồng ghép cung cấp dịch vụ DS-KHHGĐ ngay tại trạm y tế phường. Các điểm truyền thông kết hợp cung cấp dịch vụ người dân được cung cấp các dịch vụ như: Tư vấn về chăm sóc SKSS/KHHGĐ và dịch vụ nâng cao chất lượng dân số; khám phụ khoa, kiểm tra vòng; xét nghiệm tế bào âm đạo, cổ tử cung để phát hiện sớm ung thư cổ tử cung; xét nghiệm đường máu và mỡ máu miến phí và cung cấp các xét nghiệm máu tự nguyện theo nhu cầu của người dân. Những hoạt động sôi nổi của chiến dịch đã tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức của người dân về chăm sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình.

Hơn 500 cán bộ dân số tại Hà Nam được truyền thông về chăm sóc sức khỏe chủ động cho gia đình và bản thân

Nhằm nâng cao lượng dân số và đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền giáo dục về sức khỏe cho cán bộ và nhân dân. Ngày 16/4, tại Hà Nam, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh Hà Nam phối hợp với Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Duy Tiên tổ chức hội nghị triển khai Chương trình sức khoẻ Việt Nam năm 2019.Tại hội nghị, đồng chí Tạ Thị Hoa - Chi cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh đã trực tiếp truyền thông, trao đổi thông tin với hơn 500 cán bộ dân số về Chương trình sức khoẻ Việt Nam, nội dung chăm sóc sức khoẻ chủ động cho bản thân và gia đình. Qua đó, góp  phần nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng trong những giai đoạn tiếp theo.

Lai Châu tích cực truyền thông về công tác dân số cho cán bộ tại địa phương

Thực hiện Kế hoạch công tác dân số năm 2019 tỉnh Lai châu, từ ngày 11 - 17/4/2019, Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện Mường Tè phối hợp với UBND các xã tổ chức Hội nghị chuyên đề về giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên, can thiệp giảm tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Tại Hội nghị, đồng chí Giám đốc, Phó Giám đốc Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện đã cung cấp những thông tin, quy định của Đảng, Nhà nước về công tác Dân số trong tình hình mới, những quy định xử lý vi phạm về chính sách dân số, tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống cho cán bộ dân số và đưa ra giải pháp để triển khai đạt hiệu quả trên địa bàn huyện.  (561)

14. Chuyện một cán bộ dân số vùng cao yêu nghề

Đó là chị Cao Thị La, cán bộ chuyên trách dân số xã Liên Sang (huyện Khánh Vĩnh, Khánh Hòa). Gần 20 năm qua, chị đã âm thầm giúp đỡ nhiều gia đình đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn xã giảm sinh, nâng cao chất lượng sống, xây dựng mô hình gia đình 2 con phát triển ổn định.

“Đi từng ngõ, gõ từng nhà”

Liên Sang là một xã miền núi nằm phía tây của huyện Khánh Vĩnh, cách trung tâm huyện 14 km, người dân sinh sống chủ yếu dựa vào núi rừng, nương rẫy, trình độ dân trí thấp. Toàn xã có 1.932 nhân khẩu, trong đó người dân tộc thiểu số chiếm 2/3, chủ yếu là người Raglai, H’rê, Tày, Cơ Ho, Ê Đê. Đa số bà con có cuộc sống khó khăn, trẻ em không được đến trường.

Chị La cho biết, địa bàn nhiều dân tộc khác nhau nên phong tục tập quán cũng khác nhau, vì vậy công tác vận động thời gian đầu cũng gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, nếu chịu khó giải thích cho bà con hiểu, một người làm được thì cả xóm sẽ làm theo. Hiểu được vậy, ban đầu chị La vận động chị em trong gia đình thực hiện trước để làm gương. Sau đó chị mới gặp gỡ bà con hàng xóm vận động làm theo. Do đặc thù vùng núi, hầu hết bà con đều lên nương rẫy từ rất sớm nên chị phải đi đến nhà bà con tuyên truyền vào ban đêm. Các buổi sinh hoạt nhóm chị cũng tổ chức vào buổi tối, sinh hoạt đến tận khuya mới về. Để đạt hiệu quả, chị còn lập danh sách phân luồng đối tượng để truyền thông cho phù hợp. Các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con chị truyền thông các biện pháp tránh thai hiện đại. Gia đình có con vị thành niên, thanh niên chị đề cập đến Luật Hôn nhân và gia đình, bình đẳng giới, hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, sàng lọc trước sinh sơ sinh cho bà mẹ mang thai...

Để trau dồi kiến thức tuyên truyền, giải thích cho bà con hiểu và thực hiện tốt hơn, chị La thường xuyên tham gia các lớp tập huấn kiến thức, tìm tòi đọc sách báo để tìm ra cách nói chuyện phù hợp, thuyết phục. Mưa dầm thấm lâu, dần dần bà con hiểu ra và thực hiện kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản tốt hơn. Đến nay, chị La đã tham gia ngành được 16 năm nhưng chưa lúc nào chị cảm thấy nản chí. Trong những lần đi vận động, có hộ gia đình nào không đồng ý thực hiện, chị tiếp tục phối hợp với già làng, trưởng thôn, chính quyền địa phương đến nhà vận động, thuyết phục và theo dõi cho đến khi thực hiện. “Tôi cũng là người dân tộc thiểu số nên hòa đồng, thấu hiểu suy nghĩ và biết cách nói cho bà con hiểu. Cuộc sống của bà con quanh năm cơm không đủ no, những đứa trẻ con nheo nhóc, còi cọc bên nhà tranh vách đất. Những hình ảnh đó đã thôi thúc tôi tiếp tục gắn bó với công việc. Hơn nữa tôi còn làm công tác phụ nữ xã nên thường xuyên gặp gỡ, giúp người dân vay vốn phát triển kinh tế gia đình. Hộ nào thực hiện tốt chính sách dân số thì được ưu tiên. Nhờ vậy công việc vận động ngày càng hiệu quả hơn”, chị La nói.

Tâm huyết với nghề, thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm

Chị Cao Thị Ni La, 33 tuổi, ở thôn Chà Liên kể, khi chị sinh cháu thứ 2 xong, lo lắng chưa biết kế hoạch hóa gia đình như thế nào thì được chị La đến nhà hướng dẫn tận tình và tư vấn cho chị uống thuốc tránh thai. “Năm nay con thứ 2 của tôi đã 10 tuổi, còn tôi sức khỏe ổn định. Con cái tôi được đến trường, ăn học đầy đủ”, chị Ni La nói. Chị Cao Thị Linh, cộng tác viên thôn Chà Liên cũng cho biết, gia đình chị La luôn gương mẫu, 2 con học giỏi lễ phép, chồng chị luôn ủng hộ vợ tham gia công tác xã hội. Chị La rất tâm huyết với nghề, thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm, cách làm hay cho đội ngũ cộng tác viên và luôn động viên tinh thần cho chị em lúc khó khăn. Nhiều trường hợp người dân khó tiếp cận, chị đồng hành cùng giải quyết. Vì vậy, chị được bà con luôn tin yêu và quý mến.

Ông Đặng Thanh Tuấn, Trưởng khoa Dân số - Trung tâm Y tế huyện Khánh Vĩnh đánh giá, chị La là một cán bộ dân số năng nổ, nhiệt tình, có kinh nghiệm, gắn bó dài lâu với ngành Dân số, luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Đến nay, các cặp vợ chồng trẻ trên địa bàn xã đã chủ động thực hiện kế hoạch hóa gia đình và tự giác đến Trạm Y tế khám sức khỏe, nam giới cũng biết chia sẻ cùng vợ trong kế hoạch hóa gia đình. Năm 2018, nhiều chỉ tiêu ngành giao, xã thực hiện đạt cao. Tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm còn 16,66%; tỷ suất sinh giảm còn 18,81‰, thấp hơn mức trung bình chung của huyện 1,08‰; tỷ lệ các cặp vợ chồng sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại tăng lên 76,12%.

Chị La xứng đáng là một tấm gương sáng trong công tác dân số, từng được Sở Y tế tặng Giấy khen và chính quyền địa phương nhiều lần khen thưởng. (992)

15. Hà Nội: Đẩy mạnh thực hiện tốt các chỉ tiêu dân số - kế hoạch hóa gia đình

Quý I/2019, Hà Nội đã tập trung triển khai thực hiện chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình đến tất cả các quận, huyện, thị xã trên địa bàn thành phố.

 Tính đến hết tháng 3/2019, có 30/30 quận, huyện, thị xã có kế hoạch và đã triển khai chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình.

Theo PGS.TS Hoàng Đức Hạnh, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội, quý I/2019, toàn Thành phố có số sinh là 23.960 trẻ, tăng 1.146 trẻ so với cùng kỳ năm 2018, 24/30 đơn vị có số sinh tăng (trong đó, số đơn vị tăng cao so với cùng kỳ năm 2018 như huyện Mỹ Đức, quận Hoàng Mai, huyện Ứng Hòa, quận Cầu Giấy, huyện Thạch Thất…).

Số trẻ là con thứ ba trở lên là 1.889 trẻ, tăng 142 trẻ so với cùng kỳ năm 2018 (Một số đơn vị tăng sinh con thứ ba trở lên cao so với cùng kỳ như các huyện Chương Mỹ, Ba Vì, Ứng Hòa, Sóc Sơn…). Tỷ số giới tính khi sinh là 112,2 trẻ trai/100 trẻ gái (năm 2018 là 113trẻ trai/100 trẻ gái). Tỷ lệ sàng lọc trước sinh đạt 70,19%, sàng lọc sơ sinh đạt 82,02%.

Trong chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, có 548/584 xã phường thực hiện, trong đó có 403/584 lồng ghép cung cấp dịch vụ kỹ thuật về dân số.

Bên cạnh đó, 18 huyện, thị xã đã xây dựng kế hoạch tọa đàm tìm giải pháp hoàn thành chỉ tiêu công tác dân số. Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình Hà Nội chỉ đạo điểm tại 6 huyện có tỷ suất sinh, tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên, tỷ số mất cân bằng giới tính khi sinh còn ở mức cao và tỷ lệ sàng lọc trước sinh và sơ sinh thấp như huyện Ba Vì, Sóc Sơn, Quốc Oai, Phú Xuyên, Mỹ Đức, Hoài Đức... đẩy mạnh các giải pháp thực hiện tốt công tác dân số.

Đồng thời, toàn thành phố đã triển khai thực hiện các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng dân số như xây dựng kế hoạch của Ban chỉ đạo công tác dân số về hoạt động của các ban, ngành, đoàn thể về công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình năm 2019; thực hiện kế hoạch triển khai Đề án sàng lọc trước sinh và sơ sinh; kế hoạch Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh; kế hoạch thực hiện Đề án Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; kế hoạch phát triển thể lực, tầm vóc người Hà Nội đến năm 2030.

Trong quý I, Ban chỉ đạo công tác Dân số - kế hoạch hóa gia đình Thành phố cũng đã thực hiện kiểm tra, giám sát về công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác dân số năm 2019, tình hình giao chỉ tiêu và dự toán ngân sách chương trình dân số - kế hoạch hóa gia đình năm 2019, công tác tổ chức cán bộ tại 6 quận/huyện gồm: Đan Phượng, Sóc Sơn, Đông Anh, Mỹ Đức, Hà Đông, Nam Từ Liêm.

Tiếp tục thực hiện tốt công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình những tháng tiếp theo, PGS.TS Hoàng Đức Hạnh đề nghị các quận, huyện, thị xã có số sinh và số sinh con thứ ba trở lên tăng cần tập trung chỉ đạo, tăng cường kiểm tra, giám sát tháo gỡ khó khăn thực hiện tốt các chỉ tiêu thành phố giao.

Đồng thời, các đơn vị cần tiếp tục thực hiện các hoạt động nâng cao chất lượng dân số về thực hiện Đề án sàng lọc trước sinh và sơ sinh; triển khai thực hiện “Đề án Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi giai đoạn 2017-2025”; triển khai các hoạt động phát triển thể lực, tầm vóc người Hà Nội năm 2019; triển khai các hoạt động kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh...

Đối với các quận, huyện có tỷ số giới tính khi sinh cao như quận Bắc Từ Liêm, huyện Sóc Sơn, huyện Đông Anh, quận Hà Đông, thị xã Sơn Tây, huyện Hoài Đức, huyện Quốc Oai… PGS.TS Hoàng Đức Hạnh yêu cầu các đơn vị cần tập trung công tác tuyên truyền, tăng cường công tác thanh tra kiểm tra các cơ sở dịch vụ có ứng dụng kỹ thuật sàng lọc giới tính thai nhi.

Để ổn định tổ chức bộ máy và cán bộ cơ sở thực hiện công tác dân số, PGS.TS Hoàng Đức Hạnh đề nghị các quận, huyện, thị xã phối hợp với Thành phố thực hiện nâng cao hiệu quả hoạt động đội ngũ cộng tác viên và cán bộ chuyên trách của đơn vị trong thực hiện công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình đảm bảo chất lượng, hiệu quả, đúng chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao.

Đặc biệt, PGS.TS Hoàng Đức Hạnh yêu cầu các đơn vị đẩy mạnh công tác truyền thông, lồng ghép cung cấp dịch vụ về dân số - kế hoạch hóa gia đinh. Trong đó, tập trung hoạt động truyền thông chăm sóc sức khỏe sinh sản, nâng cao chất lượng dân số đến người cao tuổi, đối tượng trong độ tuổi sinh đẻ, đối tượng là các học sinh tại các cơ sở giáo dục… để người dân nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, hưởng ứng thực hiện tốt công tác dân số trong tình hình mới. (978)

16. Hội thảo định hướng Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030

Ngày 25/4/2019 tại thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà, được sự hỗ trợ của Liên minh châu âu, Tổng cục Dân số - Kế hoạch hoá gia đình, Bộ Y tế đã tổ chức Hội thảo Định hướng chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030

Công tác dân số là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân và triển khai toàn diện các mặt quy mô, cơ cấu, phân bố, đặc biệt là chất lượng dân số, đặt trong mối quan hệ hữu cơ với các yếu tố kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo đảm phát triển nhanh, bền vững. Trong thời gian qua, công tác dân số tại Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Song công tác dân số trong thời gian tới phải đối mặt với nhiều vấn đề mới cần nỗ lực giải quyết.

Ngày 25/4/2019 tại thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà, được sự hỗ trợ của Liên minh châu âu, Tổng cục Dân số - Kế hoạch hoá gia đình, Bộ Y tế đã tổ chức Hội thảo Định hướng chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030.

Hội thảo được chủ trì bởi đồng chí Nguyễn Doãn Tú – Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hoá gia đình. Tham dự hội thảo có các đại biểu đến từ Bộ Y tế, các bộ ngành có liên quan; thường trực, thư ký tổ xây dựng các Đề án thực hiện Nghị quyết 137 cùng các đại biểu đại diện cho Sở y tế, Chi cục Dân số - Kế hoạch hoá gia đình của các tỉnh, thành trên cả nước.

Phát biểu định hướng hội thảo, Tổng cục trưởng Nguyễn Doãn Tú đề nghị các đại biểu tích cực thảo luận, góp ý toàn diện cho Dự thảo Chiến lược, tập trung vào góp ý đề xuất những giải pháp để thực hiện các mục tiêu mà Nghị quyết 21 đã đề ra.

Tại hội thảo, các thành viên của tổ chiến lược đã giới thiệu một số chuyên đề của Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030. Nhiều đại biểu đã thẳng thắn trao đổi, góp ý nội dung chiến lược dân số.

Hiện nay, ngành dân số Việt Nam đang tồn tại nhiều vấn đề nổi cộm ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của đất nước. Đó là quy mô dân số lớn, mật độ dân số cao và tiếp tục tăng; mức sinh chênh lệch đáng kể giữa các vùng, các đối tượng; tỷ số giới tính khi sinh đang ở mức nghiêm trọng và ngày càng lan rộng. Di cư diễn ra với cường độ mạnh trên phạm vi cả nước. Thời kỳ dân số vàng đan xen với già hoá dân số tốc độ nhanh. Đặc biệt, nâng cao chất lượng dân số còn hạn chế.

Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030 tập trung vào duy trì vững chắc mức sinh thay thế, đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên, tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hoá dân số, phân bố dân số hợp lý, nâng cao chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ hữu cơ với phát triển kinh tế - xã hội, góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững.

Các quốc gia trên thế giới đang thực hiện mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030 của Liên hợp quốc, trong đó các mục tiêu về dân số gắn bó mật thiết với phát triển và phát triển bền vững. Bởi vậy, xây dựng và thực hiện có hiệu quả một Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030 phù hợp là một vấn đề cấp thiết.

Chúng ta, cán bộ làm công tác dân số cùng hướng đến vì một đất nước Việt Nam có quy mô dân số ổn định, cơ cấu dân số hợp lý, chất lượng dân số ngày càng cao, góp phần đẩy mạnh sự nghiệp Công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước

Toàn văn dự thảo đã được đăng tải trên website gopfp.gov.vn và cpcs.vn để xin ý kiến rộng rãi của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, nhất là cán bộ làm công tác dân số các cấp. (758)

17. Hội thảo công bố tài liệu hướng dẫn lồng ghép nội dung kiểm soát MCBGTKS, giới, bình đẳng giới trong trường học

Sau khoảng 1 năm triển khai biên soạn và góp ý. Đến nay cuốn tài liệu hướng dẫn lồng ghép nội dung kiểm soát MCBGTKS, giới, bình đẳng giới trong các trường trung học thông qua hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp đã chính thức được hoàn thành.

Thực hiện nhiện vụ lồng ghép giáo dục giới, bình đẳng giới và MCBGTKS với nội dung và hình thức phù hợp với các cấp học nhằm cung cấp kiến thức, kỹ năng thực hành cho giới trẻ hiện nay. Năm 2018, Tổng cục DS-KHHGĐ nhận được sự hỗ trợ của Liên minh Châu Âu (EU) xây dựng tài liệu hướng dẫn lồng ghép nội dung về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, giới, bình đẳng giới trong các trường trung học.

 Sau khoảng 1 năm triển khai biên soạn và góp ý. Đến nay cuốn tài liệu này đã chính thức được hoàn thành. Trong 2 ngày 24, 25/4 tại Hải Phòng, Tổng cục dân số- KHHGĐ tổ chức hội thảo công khai nội dung và hướng dẫn sử dụng tài liệu lồng ghép kiểm soát MCBGTKS, giới, bình đẳng giới cho đông đảo các đại biểu đến từ chi cục dân số -KHHGĐ các tỉnh, thầy cô và các em học sinh trung học trên địa bàn.

Theo cuốn tài liệu, mục đích của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở là giúp các e học sinh củng cố thói quen tích cực, nền nếp trong học tập và sinh hoạt, hành vi trong giao tiếp ứng xử có văn hóa và tập trung hơn vào phát triển trách nhiệm cá nhân, cộng đồng; còn ở trường THPT là giúp các em học sinh phát triển các phẩm chất, năng lực đã được hình thành ở cấp tiểu học và cấp THCS. Kết thúc giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp, học sinh có khả năng thích ứng với các điều kiện sống, học tập và làm việc khác nhau; thích ứng với những thay đổi của xã hội hiện đại.

Việc tổ chức các hoạt động truyền thông lồng ghép nội dung kiểm soát MCBGTKS, giới, bình đẳng giới trong các trường trung học có thể thực hiện bằng nhiều phương thức, con đường khác nhau. Sau các buổi trải nghiệm, học sinh sẽ có nhận thức đúng đắn, phù hợp với lứa tuổi về MCBGTKS và một số vấn đề về giới, bình đửng giới. Nhiều hơn nữa là việc các em sẽ có thái độ, hành vi ứng xử tôn trọng với các bạn khác giới, người khác giới ở trường, gia đình và cộng đồng.

Sau thời gian thảo luận và tổ chức hoạt động trải nhiệm hướng nghiệp lồng ghép nội dung kiểm soát MCBGTKS, giới, Bình đẳng giới. Cán bộ Tổng cục Dân số cùng chi cục dân số- khhgđ các tỉnh tổ chức đi thực tế tại trường THCS Đồ Sơn, Hải Phòng Đây là 1 trong những hoạt động ý nghĩa nhằm chia sẻ những kinh nghiệm trong việc lồng ghép nội dung kiểm soát MCBGTKS trong trường học. (548)

18. Thanh Hóa: Huyện Hà Trung nâng cao chất lượng dân số

Để nâng cao chất lượng dân số, hằng năm, Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) huyện Hà Trung đã ban hành các kế hoạch, đề ra các giải pháp nâng cao chất lượng dân số;

Đồng thời, triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, nhằm huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội vào việc thực hiện công tác DS – KHHGĐ, nhân rộng các mô hình đề án về nâng cao chất lượng dân số như: 

Đề án “Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân”; “Sàng lọc trước sinh và sơ sinh”, “Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh”; triển khai hiệu quả tiếp thị xã hội phương tiện tránh thai và khuyến khích thu phí dịch vụ KHHGĐ phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; nâng cao sức khỏe bà mẹ và trẻ em; giảm bệnh tật và tử vong ở trẻ em; giảm tử vong bà mẹ liên quan đến thai sản.

Tăng cường lồng ghép các yếu tố về dân số vào triển khai chính sách, xây dựng và quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội từ huyện đến cơ sở. Bên cạnh đó, chú trọng đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị và đào tạo đội ngũ cán bộ y tế làm dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và thực hiện KHHGĐ. Đến nay 100% số trạm y tế xã, thị trấn thực hiện được dịch vụ KHHGĐ, đáp ứng nhu cầu của người sử dụng các biện pháp tránh thai.

Tiêu biểu như xã Hà Tân, để thực hiện tốt các chỉ tiêu về nâng cao chất lượng dân số, ban dân số xã xây dựng kế hoạch hành động với mục tiêu “Nâng cao chất lượng dân số, cải thiện tình trạng sức khỏe sinh sản, giải quyết tốt những vấn đề về cơ cấu dân số, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực”.

Ngoài ra, xã đã triển khai hiệu quả các mô hình, đề án nâng cao chất lượng dân số như: Đề án “Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh”; “Sàng lọc trước sinh và sơ sinh”; các mô hình “Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân”. Hiện nay, xã đã xây dựng được đội ngũ cán bộ chuyên trách, cộng tác viên dân số nhiệt tình, năng động, có tinh thần trách nhiệm cao.

Đồng thời, xã đã triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và toàn xã hội về vai trò của công tác DS - KHHGĐ. Chỉ đạo các tổ chức đoàn thể như hội phụ nữ, hội cựu chiến binh, đoàn thanh niên tổ chức các hội nghị, tọa đàm về thực trạng và giải pháp giảm mức sinh và tỷ lệ người sinh con thứ 3, mất cân bằng giới tính khi sinh, sức khỏe vị thành niên và thanh niên...

Đến nay quy mô gia đình từ 1-2 con được đông đảo các cặp vợ chồng trẻ trong xã đồng thuận, đặc biệt việc áp dụng các biện pháp tránh thai luôn duy trì trên 90%; 100% các cặp đôi thực hiện khám sức khỏe tiền hôn nhân; tỷ lệ sinh con thứ 3 chiếm khoảng 4%...

Không chỉ riêng xã Hà Tân, mà các xã Hà Bình, Hà Lâm, Hà Đông... công tác dân số đều được các địa phương trên địa bàn huyện triển khai hiệu quả. Có được kết quả đó là nhờ, huyện đã xác định công tác truyền thông có vai trò quan trọng trong thay đổi nhận thức và hành động của người dân và đã đẩy mạnh tuyên truyền bằng nhiều hình thức. Trung tâm DS - KHHGĐ huyện đã phối hợp với các cơ quan chuyên môn, chính quyền địa phương tổ chức thực hiện các chiến dịch tuyên truyền, vận động lồng ghép dịch vụ sức khỏe sinh sản/ KHHGĐ tại các xã, thị trấn.

Các đối tượng được cán bộ y tế, dân số trực tiếp tư vấn, hướng dẫn, cấp phát tài liệu, tờ rơi, hướng dẫn cách chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, hạnh phúc gia đình; nâng cao nhận thức của chị em trong độ tuổi sinh đẻ, thực hiện tốt KHHGĐ. Đồng thời kiểm tra, rà soát, vận động số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, số cặp vợ chồng sinh con một bề, đã sinh đủ số con nhưng chưa thực hiện một trong những biện pháp tránh thai hiện đại hưởng ứng, thực hiện.

Ông Lê Văn Ký, Giám đốc Trung tâm DS - KHHGĐ huyện Hà Trung cho biết, trung bình mỗi năm huyện đã tổ chức hàng trăm đợt tuyên truyền, vận động, các buổi sinh hoạt, nói chuyện sinh đẻ kế hoạch, tư vấn, thuyết phục người dân thực hiện tốt các nội dung trong công tác DS - KHHGĐ cho các đối tượng là các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, tư vấn trực tiếp tại hộ gia đình, cấp phát tờ rơi đến các đối tượng, treo khẩu hiệu, panô, băng zôn tuyên truyền... đã từng bước nâng cao nhận thức và làm thay đổi hành vi của các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ theo hướng không phân biệt giới tính, không coi trọng con trai hơn con gái; trẻ vị thành niên và thanh niên nhận thức sâu sắc về Luật Bình đẳng giới; Luật Hôn nhân và Gia đình; các quy định của pháp luật liên quan đến lựa chọn giới tính thai nhi. Nhờ đó, đến nay tỷ lệ giới tính khi sinh toàn huyện là 115 nam/100 nữ; dân số tự nhiên tăng 0,75%; tỷ lệ sinh con thứ 3 là 12,9%. (1002)

19. Chăm sóc sức khỏe và hệ thống an sinh xã hội cho người cao tuổi ở Thái Nguyên

Số lượng người già ở tỉnh Thái Nguyên nói chung và ở thị xã Phổ Yên nói riêng đang ngày một gia tăng khiến địa phương phải đối mặt với những thách thức không nhỏ, trong đó nổi lên là công tác chăm sóc sức khỏe và hệ thống an sinh xã hội cho NCT.

Thái Nguyên là một trong những tỉnh đã bước vào giai đoạn già hóa dân số, với tổng số người cao tuổi là 129.787 người, chiếm 10,4% dân số toàn tỉnh. Già hóa dân số tăng nhanh là cách phản ánh về những thành tựu trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực, già hóa dân số cũng đặt ra những thách thức trong công tác chăm sóc sức khỏe và an sinh xã hội dành cho người cao tuổi.

Những thách thức từ tác động già hóa dân số

Tình trạng già hoá dân số đang diễn ra mạnh mẽ, kéo theo nhiều vấn đề kinh tế – xã hội cần phải giải quyết. Số lượng người già ở tỉnh Thái Nguyên nói chung và ở thị xã Phổ Yên nói riêng đang ngày một gia tăng khiến địa phương phải đối mặt với những thách thức không nhỏ, trong đó nổi lên là công tác chăm sóc sức khỏe và hệ thống an sinh xã hội cho NCT.

Với thực trạng số NCT tăng nhanh, phân bố không đồng đều, tập trung tại khu vực nông thôn (chiếm gần 70%); số người được hưởng chế độ lương hưu còn thấp. Số NCT tăng buộc chúng ta phải đối mặt với những thách thức không nhỏ bởi những tác động sâu sắc tới mọi khía cạnh của cá nhân, gia đình, cộng đồng và của toàn xã hội. Theo quy luật tự nhiên, tuổi càng cao sức khỏe càng suy giảm nên NCT gặp không ít bệnh tật, đặc biệt là bệnh mãn tính như: Đái tháo đường, tăng huyết áp, thoái hóa khớp, tim mạch, đột quỵ… cần nhiều thời gian điều trị hoặc phải điều trị suốt đời.

Tỷ lệ NCT của thị xã Phổ Yên cũng chiếm trên 10% dân số để thích ứng với một xã hội đang già hóa dân số, việc quản lý chăm sóc người cao tuổi thời gian qua được thị xã Phổ Yên quan tâm, tạo môi trường thuận lợi để họ tiếp cận và thụ hưởng chính sách chăm sóc sức khỏe.

Xã Trung Thành (thị xã Phổ Yên) là một trong những xã thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe cho NCT. BS Nguyễn Thị Hồng, Trưởng trạm Y tế xã Trung Thành (thị xã Phổ Yên) cho biết: Chăm sóc sức khỏe của nhân dân nói chung và người cao tuổi nói riêng là nhiệm vụ của ngành Y tế. Trung bình mỗi năm 1-2 lần, Trạm tổ chức khám sức khỏe và tư vấn cho các cụ cao tuổi. Từ đầu năm đến nay, Trạm đã khám cho 468 lượt NCT.

Cần nhân rộng triển khai thực hiện Đề án

Theo ông Trần Quang Phong, Phó Chủ tịch UBND xã Trung Thành: Thời gian qua, xã Trung Thành đã tích cực chỉ đạo các ban, ngành đoàn thể ở cơ sở, nhất là Hội NCT tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho nhân dân về chăm sóc NCT. Các cụ tuổi cao nhưng các cụ rất tích cực vận động con cháu tham gia các phong trào địa phương như phong trào xây dựng nông thôn mới.

Cùng với Trung Thành, Thuận Thành cũng là một trong những xã của thị xã Phổ Yên thực hiện tốt công tác chăm sóc NCT. Xã hiện có 924 hội viên NCT. Chăm sóc sức khỏe NCT là một trong những tiêu chí của Hội. BS Nguyễn Thị Lan Hương, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Thuận Thành cho hay: Thời gian qua, Trạm thường xuyên thực hiện đúng quy định về chăm sóc quan tâm tới sức khỏe NCT xã Thuận Thành. Được sự quan tâm của cấp ủy địa phương, sự chỉ đạo của ngành, Trạm cũng tổ chức khám định kỳ và thường xuyên cho NCT. Tuy nhiên, hiện nay cơ sở vật chất của Trạm đã xuống cấp, BS Lan Hương mong muốn ngành Y tế trang bị máy điện tim, máy xét nghiệm nước tiểu, để Trạm có điều kiện chăm sóc sức khỏe cho người dân trên địa bàn xã và các cụ cao tuổi được tốt hơn.

Bà Hà Thị Hải Lý, Phó Giám đốc Trung tâm DS-KHHGĐ thị xã Phổ Yên chia sẻ: Hiện thị xã có 3 xã đang triển khai thực hiện Đề án chăm sóc sức khỏe NCT dựa vào cộng đồng là Tân Phú, Đông Cao, Hồng Tiến. Trung tâm đã tổ chức nói chuyện chuyên đề tại các xã, phường, thị trấn; phối hợp với các tổ chức hội: Phụ nữ, NCT, trong những buổi họp xóm nói chuyện chuyên đề về công tác DS – KHHGĐ, tư vấn chăm sóc sức khỏe NCT dựa vào cộng đồng; những bệnh thường gặp ở NCT được các địa phương rất ủng hộ.

Bà Hải Lý nói: “Để công tác chăm sóc sức khỏe NCT được tốt hơn, trong thời gian tới chúng tôi mong nhân rộng triển khai thực hiện Đề án này trên toàn toàn tỉnh nói chung và thị xã Phổ Yên, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho NCT góp phần nâng cao chất lượng dân số”.