Bộ Y tế đang gấp rút hoàn thiện dự thảo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính liên quan thuốc lá điện tử, dự kiến mức phạt từ 3-5 triệu đồng đối với người dùng; với người biết nhưng không ngăn cản hành vi sử dụng tại nơi mình quản lí sẽ bị phạt từ 5- 10 triệu đồng.

Việc sử dụng thuốc lá điện tử trong trường học đang trở thành hiện tượng đáng báo động. Trào lưu này ngày càng len lỏi vào lứa tuổi học sinh vị thành niên - nhóm tuổi vốn hiếu kì, tò mò và dễ bị lôi kéo gây tác động xấu tới hành vi, lối sống và sức khỏe.

Trong quá trình điều trị cho bệnh nhân, bác sĩ, Ths. Vũ Văn Hoài, Phòng Sử dụng chất và Y học hành vi - Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), cho biết có trường hợp học sinh mới 13 tuổi đã sử dụng thuốc lá điện tử được 2 năm và thừa nhận từng dùng cần sa.

Theo bác sĩ Hoài, nhiều bạn trẻ vẫn lầm tưởng rằng thuốc lá điện tử vô hại, không gây nghiện và ít ảnh hưởng đến sức khỏe. Chính quan niệm sai lầm này khiến số người sử dụng ngày càng tăng, kéo theo nguy cơ cho cả cá nhân lẫn cộng đồng.

Bác sĩ, TS. Lê Thị Thu Hà, Trưởng phòng Sử dụng chất và Y học hành vi - Viện Sức khỏe tâm thần cảnh báo: “Qua những buổi truyền thông tại trường học, chúng tôi nhận thấy có nhiều học sinh từ 13-14 tuổi đã hút thuốc lá điện tử vì đua đòi bạn bè. Ở lứa tuổi này, não bộ chưa phát triển hoàn thiện, khả năng kiểm soát cảm xúc kém. Khi tiếp xúc với nicotine, vùng não dễ bị tổn thương, khiến trẻ khó từ chối các chất gây nghiện khác. Lạm dụng thuốc lá điện tử chính là đường dẫn tới các loại ma túy”.

Nguy cơ lan rộng trong giới trẻ

Bác sĩ Hà cho biết, thuốc lá điện tử thường chứa nicotine, chất tạo hương vị, chất dẫn (glycerin, propylene) và trong một số loại có pha ma túy tổng hợp. Nhiều trường hợp ngộ độc nặng do sử dụng sản phẩm này đã phải nhập viện cấp cứu với biểu hiện nguy hiểm như hôn mê, ngừng tim.

Theo Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), tỉ lệ học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 sử dụng thuốc lá điện tử tại Việt Nam tăng nhanh trong những năm gần đây. Năm 2023, con số này đã lên 7%. Đáng chú ý, nhóm 13-17 tuổi tăng mạnh từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023.

Đặc biệt, nhóm 13-15 tuổi ghi nhận tỉ lệ tăng gấp đôi, từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Đây là xu hướng đáng báo động khi nicotine không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mà còn làm gia tăng nguy cơ nghiện ngập và các rối loạn thần kinh lâu dài.

Nicotine vốn không an toàn đối với thanh thiếu niên và phụ nữ mang thai. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cảnh báo: nicotine ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển não bộ ở người dưới 20 tuổi, đồng thời đặc biệt nguy hại cho thai nhi. Các nghiên cứu cho thấy nhãn mác trên thị trường nhiều khi không phản ánh đúng hàm lượng nicotine, khiến người dùng, trong đó có học sinh dễ rơi vào tình trạng quá liều. Thực tế đã có trường hợp học sinh phải nhập viện trong tình trạng kích thích, loạn thần, ảo giác hoặc suy hô hấp.

Ngộ độc nicotine có thể gây ra các triệu chứng như nôn ói, tim đập nhanh, đau bụng, vã mồ hôi, tăng huyết áp, run tay, co giật. Trường hợp nặng có thể dẫn tới hôn mê, rối loạn nhịp tim, sốc hoặc tử vong. Bên cạnh đó, nicotine làm giảm lưu lượng máu, làm tăng nguy cơ đau thắt ngực, suy tim, đột quỵ.

Bị cấm từ 2025, dự kiến phạt 3-10 triệu đồng

Quốc hội đã ban hành nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu và sử dụng thuốc lá điện tử cùng thuốc lá nung nóng kể từ ngày 1/1/2025. Thực tế hiện nay thuốc lá điện tử vẫn được rao bán công khai, dễ dàng tiếp cận chỉ qua vài thao tác trên mạng. Đây là thiết bị chạy bằng pin, làm nóng dung dịch lỏng để tạo ra hơi và khói. Với thiết kế bắt mắt, hương vị đa dạng, sản phẩm này nhanh chóng thu hút giới trẻ.

Bộ Y tế đang khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định xử phạt các hành vi liên quan đến thuốc lá điện tử nhằm bảo đảm việc thực thi nghiêm túc nghị quyết của Quốc hội. Theo dự thảo, người sử dụng thuốc lá điện tử có thể bị phạt từ 3 - 5 triệu đồng. Những người biết nhưng không ngăn chặn hành vi sử dụng tại khu vực mình quản lí có thể bị xử phạt 5 - 10 triệu đồng.

Bộ Công an cũng cảnh báo tình trạng buôn bán, sử dụng thuốc lá điện tử chứa ma túy ngày càng phức tạp, nhất là trên mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử. Các sản phẩm được ngụy trang dưới nhiều tên gọi như Ampire, Wukong, Bestas, có thể chứa cần sa và nhiều chất ma túy tổng hợp khác, gây ngộ độc nghiêm trọng, thậm chí tử vong.

Bác sĩ Lê Thị Thu Hà khuyến cáo: “Tuyệt đối không để trẻ vị thành niên sử dụng thuốc lá điện tử. Gia đình cần quan tâm sát sao. Nếu phát hiện trẻ có biểu hiện bứt rứt, khó chịu, hành vi bất thường, cần đưa tới cơ sở y tế để được thăm khám, tư vấn kịp thời”.

Thuốc lá điện tử với thiết kế bắt mắt, bao bì đa dạng, hương vị phong phú đang trở thành “đồ chơi nguy hiểm” thu hút giới trẻ. Nhưng ẩn sau đó là mối hiểm họa khôn lường cho sức khỏe, trật tự xã hội và tương lai của thế hệ trẻ Việt Nam.

(Nguồn: tienphong.vn)

Huyền Thị Lê