Đó là nhận định của Tiến sĩ Kidong Park, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam. Vì vậy, Tiến sĩ Kidong Park cho rằng cần những điều chỉnh chính sách liên quan đến khía cạnh này.

Tiến sĩ Kidong Park.

Phóng viên (PV): Ông có nhận định gì về tình trạng THA, ĐTĐ ở Việt Nam?

Tiến sĩ Kidong Park: Theo ước tính, Việt Nam có khoảng 12 triệu người mắc bệnh THA, nhưng chỉ hơn 43% trong số đó được phát hiện bệnh và chỉ 14% được quản lý điều trị. Với bệnh ĐTĐ, Việt Nam ước tính có hơn 3 triệu người mắc, mới phát hiện được hơn 31% và quản lý điều trị khoảng 29%. Theo đó, số bệnh nhân còn lại đồng nghĩa với không được kiểm soát, điều trị bệnh. THA, ĐTĐ là hai nguyên nhân quan trọng dẫn đến mắc bệnh tim mạch, trong khi các bệnh về tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam, chiếm tới 1/3 số ca tử vong ở Việt Nam hàng năm. Việc tiêu thụ nhiều muối cũng là yếu tố nguy cơ rất quan trọng đối với THA. Tại Việt Nam, ước tính tiêu thụ muối trung bình là 9,4g/người/ngày, gần gấp đôi mức khuyến nghị của WHO là dưới 5g/người/ngày. Một lý do quan trọng cho khoảng trống điều trị bệnh THA, ĐTĐ là dịch vụ hầu như không có sẵn tại các trạm y tế xã.

 

PV: Ông đánh giá như thế nào về những nỗ lực của Việt Nam trong việc khống chế các bệnh THA, ĐTĐ?

Tiến sĩ Kidong Park: Việt Nam đã có những cam kết mạnh mẽ, đặt mục tiêu đến năm 2025 đạt 95% trạm y tế xã sẽ quản lý các bệnh không lây nhiễm phổ biến, như THA, ĐTĐ. Và con số này ở Việt Nam sẽ tăng lên 100% vào năm 2030. Đây là những mặt bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát và điều trị được tại các trạm y tế xã, nơi vừa gần người dân, vừa giảm chi phí đi lại và chi phí của người bệnh, vừa giảm tải bệnh viện tuyến trên. Trong nhiều năm qua, WHO đã và đang hỗ trợ Việt Nam giảm gánh nặng bệnh tật và tử vong do các bệnh không lây nhiễm. Đối với phòng, chống các bệnh tim mạch, gần đây WHO đã hỗ trợ Bộ Y tế xây dựng kế hoạch quốc gia về truyền thông vận động giảm tiêu thụ muối giai đoạn 2018-2020 và kế hoạch tăng cường thực hiện điều trị, quản lý THA, ĐTĐ theo nguyên lý y học gia đình tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn. Để giảm ăn muối, WHO cũng sẽ hỗ trợ Việt Nam xây dựng các khuyến nghị về lượng muối tối đa trong một số thực phẩm chế biến sẵn và tiến hành một chiến dịch truyền thông về giảm muối để nâng cao nhận thức của người dân. Trong giai đoạn 2018-2019, với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ Quỹ Phòng, chống THA-Resolve, Bộ Y tế Việt Nam và WHO bắt đầu khởi động dự án tăng cường quản lý THA và ĐTĐ tại trạm y tế xã và truyền thông giảm tiêu thụ muối. Quỹ sẽ hỗ trợ ban đầu cho 11 tỉnh, thành phố nâng cao năng lực cho các trạm y tế xã trong điều trị, quản lý hai bệnh này, sau đó sẽ mở rộng hỗ trợ thêm 10 tỉnh, thành phố khác.

PV: Theo ông, để giảm được THA, ĐTĐ, ngành y tế Việt Nam cần có những biện pháp triển khai như thế nào?

Tiến sĩ Kidong Park: THA, ĐTĐ là hai yếu tố nguy cơ quan trọng nhất của bệnh tim mạch và cũng là những bệnh không lây nhiễm phổ biến nhất ở Việt Nam và toàn cầu. THA, ĐTĐ có thể được chẩn đoán và quản lý dễ dàng ở tuyến chăm sóc sức khỏe ban đầu, giúp ngăn chặn những biến chứng nghiêm trọng và tử vong sớm của bệnh tim mạch.

Tuy nhiên, để đạt được những mục tiêu trên và thực hiện có hiệu quả từ sự hỗ trợ của các tổ chức thế giới, ngành y tế Việt Nam cần truyền thông mạnh mẽ hơn nữa tới người dân về phòng ngừa và kiểm soát các bệnh không lây nhiễm, đặc biệt tăng cường cung cấp các dịch vụ về điều trị và quản lý các bệnh này tại các trạm y tế xã. Nỗ lực của chúng tôi sẽ không có kết quả nếu không nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ mỗi cá nhân và xã hội. Sự cam kết cần được chuyển đổi thành hành động. Nghị quyết của Đảng cần được chuyển thành văn bản pháp quy và kế hoạch hành động quốc gia và triển khai thực hiện trên toàn quốc. Hệ thống y tế cần tăng cường giáo dục mọi người về phòng ngừa và kiểm soát THA, ĐTĐ, tham mưu cho Chính phủ và các ban, ngành xây dựng và thực hiện các chính sách y tế công cộng để thúc đẩy lối sống lành mạnh. Chúng tôi tin rằng với sự ủng hộ và tham gia mạnh mẽ từ các cấp, ngành và mọi người dân, chúng ta có thể đẩy lùi các bệnh tim mạch và nâng cao sức khỏe cho người Việt Nam.

PV: Trân trọng cảm ơn ông.