Vaccine sốt rét ở trẻ em: các thử nghiệm cuối cùng mang lại hy vọng (Child malaria vaccine: Final trials bring hope). Hiện chưa có vaccine chống bệnh sốt rét được cấp phép ở bất cứ nơi nào trên thế giới. Các thử nghiệm lâm sàng cuối cùng của một vaccine sốt rét lần đầu tiên đạt tới giai đoạn này cho thấy nó có thể giúp bảo vệ hàng triệu trẻ em chống lại bệnh sốt rét.

Tuy nhiên, những thử nghiệm trên 16.000 trẻ em ở bảy quốc gia châu Phi phát hiện ra rằng việc tăng liều sử dụng có hạn chế và vaccine ở trẻ nhỏ là không có hiệu quả.Sau khi trẻtừ 5-17 tháng được cho 3 liều vaccine thì thuốc chủng ngừa này chỉ có 46% hiệu quảnhưng các chuyên gia nói rằng việc chủng ngừa vaccine này cho đến nay là một cột mốc quan trọngtrong khoa học.Dữ liệu từ các thử nghiệm được công bố trên tạp chí Lancet cho thấy tỷ lệ thành công giảm xuống mức thấp hơn ở những trẻ nhỏ hơn.Các nhà khoa học đã nghiên cứu về vaccine trong hơn 20 nămnhưng các nhà quan sát tin rằng vẫn còn là một chặng đường dài để đi đến thành công.RTS, S/AS01 là vaccine sốt rét đầu tiên đạt được những thử nghiệm tiên tiến và cho thấy có dấu hiệu tác dụng ở trẻ nhỏ.Hiện nay chưa có vaccine chống bệnh sốt rét được cấp phép ở bất cứ nơi nào trên thế giới, khoảng 1.300 trẻ em chết do sốt rét mỗi ngày ở vùng cậnSaharan châu Phivà các nhà khoa học cho rằng họ rất vui mừng để có đượcgiai đoạn này trong việc phát triển một loại vaccine chống lại một chủng ký sinh trùng rất thông minh.

Thất vọng ('Disappointed')

Giáo sư Brian Greenwood, tác giả nghiên cứu và là giáo sư y khoa về lâm sàng nhiệt đới tại Trường Đại họcVệ sinh và Y học Nhiệt đới London cho biết ông có"một chút thất vọng" (a little disappointed) bởi các kết quả của các thử nghiệm lâm sàng: "Tôi hy vọng vaccine sẽ hiệu quả hơn, nhưng chúng tôi đã không bao giờ đi đếnkết thúc với thành công được nhìn thấy như là vaccine sởi với 97% hiệu quả". Đó là bởi vì ký sinh trùng sốt rét có một chu kỳ sống phức tạp và nó đã học được cách trốn tránh hệ thống miễn dịch qua hàng trăm năm.Việc tiêm chủng diễn ra tại 11 địa điểm trên khắp Burkina Faso, Gabon, Ghana, Kenya, Malawi, Mozambique và Tanzania.Theo các nhà khoa học, ký sinh trùng sốt rét hiện diện trong muỗi là thông minh và phức tạp. Các thử nghiệm cho thấy khả năng của vaccine bảo vệ cho trẻ em giảm dần theo thời gian. Các nhà khoa học cố gắng củng cố điều này với một liều tăng cường nhưng sự bảo vệ không bao giờ đạt đến mức độ được cung cấp bởi các liều ban đầu. Các thử nghiệm lâm sàng cũng cho thấy bệnh viêm màng não thường xảy ra hơn ở trẻ em được chủng ngừa vaccine. Tuy nhiên, Giáo sư Greenwood cho biết các dữ liệu là rất tốt và vaccine vẫn có thể làm giảm các cuộc tấn công của bệnh sốt rét tới khoảng 30%.

Cột mốc lịch sử ('Milestone')

Cơ quan y tế châu Âu sẽ xem xét các dữ liệu, nếu nó thỏa mãn các yêu cầu thì vaccine có thể được cấp phép và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) có thể khuyến nghị nên sử dụng vào tháng 10 năm nay. Giáo sư Adrian Hill, tại Đại học Oxford, cho biết mặc dù nghiên cứu này là "một cột mốc quan trọng" (a milestone) nhưng ông có mối quan ngại: "Bởi vì hiệu quả của vaccine là quá ngắn như mong đợi khi một liều nhắc lại được cho là có một số giá trị nhưng nó đã không có hiệu quả như ở các liều ban đầu, điều đáng lo ngại hơn là những bằng chứng mới về sự ảnh hưởng nhạy cảm với sốt rét: sau 20 tháng thì những trẻ em được chủng vaccine không tăng miễn dịch cho thấy nguy cơ gia tăng mắc bệnh sốt rét nặng trong 27 tháng tới so với nhóm đối chứng không tiêm phòng". Nhìn chung, ông cho biết những lợi ích tiềm năng về sức khỏe công cộng của vaccine là chưa rõ ràng: "Để đánh giá hơn về hiệu quả của vaccine thì có thể thực hiện ở một số nơi, nhưng điều đó chắc chắn sẽ làm tăng chi phí phân phối đáng kể".

Công cụ quan trọng ('Important tool')

Giáo sư Mike Turner, người đứng đầu bộ phận bệnh nhiễm khuẩn tại Wellcome Trust, cho biết phải mất hai thập kỷ để có được đến thời điểm này: "Trong khi các mức độ bảo vệ vaccine cung cấp chống lại sốt rét lâm sàng có vẻ tương đối thấp thì chúng là tốt hơn so với bất kỳ vaccine tiềm năng khác mà chúng tôi đang có, các kết quả này không chỉ quan trọng cho riêng họ mà cũng quan trọng trong việc hướng tới lộ trình phát triển các loại vaccine tốt hơn trong tương lai". James Whiting, từ tổ chức từ thiện Malaria No More UK cho biết đó là một thành tựu rất lớn để có được vaccine này cho đến nay: "Hiện vẫn còn một số cân nhắc và quy trình phê duyệt được thực hiện, nhưng nó có tiềm năng để trở thành một công cụ bổ sung quan trọng trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét và cứu mạng sống khỏi một căn bệnh giết chết một đứa trẻ mỗi phút". Các chuyên gia khác cảnh báo rằng tài trợ cho một loại vaccine không nên làm chệch hướng màn chống muỗi và các biện pháp phòng chống sốt rét khác.

 Theo: Viện Sốt rét ký sinh trùng côn trùng Quy Nhơn​