Hiện nay trị liệu phối hợp chống sốt rét có gốc Artemisinine (Artemisinine-base Combination Therapy_ACTs) được sử dụng rộng rãi trên thế giới, đặc biệt là điều trị ký sinh trùng Plasmodium falciparum đa kháng thuốc ở châu Phi và Đông nam châu Á. Tính an toàn và hiệu quả của nhóm thuốc này không chỉ tiếp cận với sốt rét trẻ em ở châu Phi, Nam Sudan mà còn có thể điều trị ung thư đại tràng hiệu quả.

Tính an toàn và hiệu quảcủa thuốc điều trị sốt rét trẻ em ở châu Phi

Loại thuốc chứng minh về độ an toàn, hiệu quả trong điều trịsốt rét trẻ em ở châu Phi (Drug proves safe, efficacious to treat children in Africa with malaria). Trình bày hôm nay tại cuộc họp lần thứ 63 hàng năm của Hiệp hội Y học Nhiệt đới và Vệ sinh Mỹ (American Society of Tropical Medicine and Hygiene_ASMTH) về các kết quả của một thử nghiệm lâm sàng đa trung tâm ở châu Phiđược khởi động vào năm 2008 để kiểm tra tính hiệu quả vàkhả năng dung nạp của liều kết hợp cố định artesunate-mefloquine (artesunate-mefloquine fixed-dose combination_ASMQ FDC) ở trẻ em < 5 tuổi bị sốt rétfalciparum không biến chứng (uncomplicated falciparum malaria) thấy ASMQ FDC an toàn và hiệu quả như Artemether-lumefantrine (AL) FDC-liệu trình được chấp nhận rộng rãi nhất ở châu Phi.

Giai đoạn IV của thử nghiệm lâm sàng không thua kém, đối chứng, ngẫu nhiên nhãn mở (Phase IV, open-label, randomized, controlled, non-inferiority clinical trial)bao gồm 945 trẻ em dưới 5 tuổi được theo dõi trong 63 ngày. ASMQ FDC đã được dùng một lần một ngày trong ba ngày. Nghiên cứu được tiến hành tại ba nước châu Phi: Burkina Faso, Kenya, và Tanzania. Kết quả về hiệu quả ở các hàng dưới đây dựa trên thông số phân tích hiệu quả của WHO (phản ứng chuỗi polymerase (PCR)chỉnh sửa):

- Hiệu quả của ASMQ là không kém hơn so với AL

Day 28 (D28): ASMQ = 97,5%/AM-LM = 94,6%;

Day 42 (D42): ASMQ = 93,6%/AM-LM = 92,1%;

Day 63 (D63): ASMQ = 90,9%/AM-LM = 89,7%.

Dữ liệu ở châu Phi về sự kết hợp (liều không cố định AS + MQ) trước đây đã được chứng minh là có hiệu quả cao (high efficacy), an toàn chấp nhận được(acceptable safety) và khả năng dung nạp (tolerability). Thu được dữ liệu lâm sàng hơn nữa về sự kết hợp của Artesunate với Mefloquine ở trẻ em tại châu Phi đã đượckhuyến cáo bởi Tổ chức y tế thế giới (WHO) và Chương trình sơ tuyển thuốc của WHO. ASMQ FDC là một trong những ACTs được khuyến cáo nhằm mục đích làm chậm sự xuất hiện của sức đề kháng với các thuốc thành phần riêng lẻ trong điều trị phối hợp, phác đồ điều trị này là dễ dàng hơn để sử dụng bởi thực tế là hai loại thuốcđược kết hợp thành một viên thuốc mà chỉ cần dùng thuốc một lần một ngày trong ba ngày (so với hai lần một ngày trong ba ngày với AL). 

 “Kết hợp liều cố định ASMQ đã chứng minh tầm quan trọng của nó trong số các công cụ được khuyến cáo bởi WHO và bây giờ có thể có sẵn cho trẻ em châu Phibị sốt rét falciparum không biến chứng", Tiến sĩ Bernard Pécoul-Giám đốc điều hành của DNDi cho biết: "Cân nhắc đến việc cứ mỗi 30 giấy có một trẻ em chết do bệnh sốt rét, chúng tôi hy vọng rằng chính phủ các nước châu Phi bị ảnh hưởng hiện nay sẽ lựa chọn phác đồ điều trị bổ sung này để đảm bảo người dân của họ có quyền tiếp cậnđến một số ACTs”.ASMQ FDC ban đầu được phát triển bởi DNDi và công ty dược phẩm của chính phủ Brazil Farmanguinhos/Fiocruz và đã được đăng ký tại Brazil vào năm 2008. Một sự chuyển giao công nghệ Nam-Nam giữa Farmanguinhos và Cipla, Ấn Độ đã đạt được trong năm 2010 nhằm tạo điều kiện cho việc thực hiện phác đồ ASMQ FDC trên toàn thế giới và đã hội đủ điều kiện chất lượng bởi Chương trình sơ tuyển của WHO vào năm 2012. ASMQ FDC hiện đang đăng ký tại Brazil, Ấn Độ,Myanmar, Malaysia, Việt Nam, Tanzania, Niger và đang cấp phát đăng ký tại 17 quốc gia ở châu Phi và châu Á.

Gia tăng tiếp cận với thuốc sốt rét ở Tây Nam Sudan

Ngày 16/11/2014. JUBA, SOUTH SUDAN/NEW YORK - Tiếp cận với thuốc sốt rét phải được gia tăng ở Tây Nam Sudan (Access to Malaria Treatment Must Be Increased in Western SouthSudan). Một vụ dịch sốt rét ở Nam Sudan đã bị lãng quên do cuộc khủng hoảng chính trị trong cả nước dẫn đến một sự phân bổ các loại thuốc sốt rét ở nhiều trung tâm y tế ngoại vi và làm gia tăng số các ca sốt rét trầm trọng đe dọa mạng sống-Tổ chức y tế nhân đạo-Bác sĩ không biên giới (MSF) cho biết vào hôm thứ năm.Nhân viên của MSF tại các cơ sở y tế ở Aweil và Pamat bang Northern Bahr el Ghazal, Gogrial ở bang Warrap, Yambia ở bang Western Equatoria và Agok ở vùng tự trị Abyei đã điều trị cho hơn 60.000 bệnh nhân kể từ đầu năm. Con số này là gấp hơn ba lần so với cùng kỳ năm ngoái, chỉ tính riêng trong tháng 9, MSF đã điều trị cho hơn 10.000 ca sốt rét ở phía tây của đất nước.

Theo MSF lượng mưa kéo dài bất thường và lớn ở nhiều vùng và sự thiếu thuốc sốt rét ở một số trung tâm y tế ngoại vi có nghĩa là bệnh nhân phải di chuyển nhiều giờ thậm chí là nhiều ngàyđể đến được các cơ sở y tế do MSF xây dựngvà đó là bệnh viện chuyển tuyến của Northern Bahr el Ghazal. Renee Madrolle-điều phối viên dự án của MSF tại bệnh viện bang Aweil cho biết: “Một số bệnh nhân chết trong khi họ dễ dàng được cứu sống nếu họ được tiếp cận với thuốc sớm hơn, sốt rét là nguyên nhân đầu tiên gây ra tử vong ở Aweil trong mùa mưa và trẻ em bị ảnh hưởng nhiều nhất”.Kết quả của cuộc khủng hoảng chính trị (political crisis) và các vấn đề về cấu trúc (structural problems) trong chuỗi cung ứng của quốc gia nên thuốc ở Juba không được phân phối vào đầu mùa mưa trong khi đỉnh cao đầu tiên về số ca sốt rét xảy ra vào cuối tháng 5 và đầu tháng 6. Điều này có nghĩa là không có đủ thuốc có sẵn cho một sự phân bố toàn diện đến các trung tâm y tế ngoại vi và chỉ có một số ít nhận được thuốc, kết quả là hiện tại có một số lượng lớn các khu vực bị ảnh hưởng bởi sốt rét người dân thiếu tiếp cận với thuốc.

Để đáp ứng nhu cầu này, MSF đã mang khẩn cấp các test chẩn đoán nhanh và thuốc sốt rét bổ sung tới hầu hết các dự án của MSF bị ảnh hưởng bởi vụ dịch sốt rét.Tại trung tâm y tế Gogrial, MSF đã thiết lập một cơ sở sốt rét để đối phó với sự gia tăng quá mức số ca sốt rét. Vào tháng 6/2014, MSF cũng đã mở các hoạt động tại khoa ngoại trú của bệnh viện Aweil để phát hiện số người bị nhiễm bệnh sốt rét và cung cấp thuốc điều trị. Các ca nặng nhất được nhập viện tại một trung tâm điều trị đặc biết với 35 giường bệnh do MSF thiết lập vào tháng 6/2014 bên trong bệnh viện, hiện nay khả năng thu dung là không đáp ứng đủ, vào tháng 9/2014 có 71% số ca ở khoa nhi tại bệnh viện Aweil là sốt rét. MSF cũng tổ chức đều đặn các phòng khám lưu động tại hầu hết các vùng sâu, vùng xađể làm giảm số ca nặng đến bệnh viện do điều trị muộn. “MSF không thể bao phủ hết tất cả các nhu cầu ở Nothern Bahr el Ghazal, Warrap và bang Western Equatoria và khu tự trị Abyei”, Madrolle nói: “nhiều nhà hoạt động y tế quốc tế phải được huy động cùng với Bộ y tế để cung cấp việc tiếp cận tới các thuốc sốt rét đối với người dân”. MSF hiện tại có 25 dự án tại 9 trong 10 bang ở Nam Sudan, Dự án đang triển khai 3.300 nhân viên quốc gia và 350 nhân viên quốc tế để thực hiện nhiệm vụ trên toàn quốc.

Thuốc sốt rét giá rẻ có thể điều trị ung thư đại trực tràng hiệu quả

Ngày 18/11/2014. University of St George's London (Đại học St George của London) - Các chuyên gia cho biết thuốc sốt rét giá rẻ cũng có thể điều trị ung thư đại trực tràng có hiệu quả (Cheap malaria drug could treat colorectal cancer effectively too, say experts). Theo các chuyên gia, một loại thuốc sốt rét phổ biến có thể có một tác động đáng kể đối với ung thư đại trực tràng cung cấp một sự bổ sung giá rẻ với hóa trị liệu đắt tiền hiện nay, ung thư đại trực tràng (Colorectal cancer_CRC) chiếm khoảng10% trong tổng số 746.000 trường hợp ung thư toàn cầu hàng năm ở nam giới và 614.000 trường hợp ở phụ nữ.Tại Anh, 110 trường hợp mới được chẩn đoán hàng ngàyvới các bệnh nhân lớn tuổi đặc biệt có nguy cơ tử vong,tiên lượng ngay cả với các phương pháp điều trị tốt nhất không làm tăng sự khỏi bệnh hoặc sự sống sốt trên tổng thể vượt quá 60% trong 5 năm sau khi chẩn đoán. Các chuyên gia y tế cho rằng một loại thuốc sốt rét phổ biến có thể có một tác động đáng kể đối với ung thư đại trực tràng cung cấp một sự bổ sung giá rẻ tới hóa trị liệu đắt tiền hiện nay. 

 

Giáo sư Sanjeev Krishna, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại St George-đồng dẫn đầu nghiên cứu cho biết: "do đó có mộtnhu cầu tiếp tục và khẩn cấp để phát triểnphương pháp điều trị ung thư đại trực tràng giá rẻ,hiệu quả, an toàn và mới bằng đường uống (new, cheap, orally effective and safe colorectal cancer treatments).Cách tiếp cận của chúng tôi trong nghiên cứu này là để có một cái nhìn cận cảnh một loại thuốc hiện có mà đã có một số đặc tính chống ung thư trong các nơi thử nghiệmvà đánh giá độ an toàn và tính hiệu quả của nó trên bệnh nhân, các kết quả đãtạo ra sự khuyến khích nhiều hơn và có thể cung cấp hy vọng trong việc tìm thấycác sự lựa chọn điều trị hiệu quả với giá rẻ hơn trong tương lai".

"Các nghiên cứu lâm sàng lớn hơn với artesunate mà mục đích là để cung cấp một phác đồ chống ung thư thuận tiện và có sự dung nạp tốt nên được áp dụng vớitính cấp thiết và có thể cung cấp thêm một sự can thiệp ở những nơi hiện không hiện có sẵn cũng như lợi ích hiệp đồng với các phác đồ điều trị hiện nay", Giáo sưDevinder Kumar, một chuyên gia hàng đầu trong ung thư đại trực tràng ở St George và là người cùng dẫn đầu của nghiên cứu này cho biết thêm: “Đối với hầu hết bệnh nhân trên toàn cầu, tiếp cận với các phương pháp điều trị tiên tiến là khó khăn vì chúng là quá đắt để được phổ biến rộng rãi, hoặc liên kết với số ca mắc cao đáng kể do đó tiếp tục ảnh hưởng đến sự sống còn của họ. Trong nghiên cứu của St George, bệnh nhân đã được khám và sau đó đã được cho hoặc là thuốc kháng sốt rét artesunatehoặc giả dược (placebo). 42 tháng sau phẫu thuật có 6 trong số 12 bệnh nhân tái phát ung thư ở nhóm dùng giả dược và 1 tái phát số 10 bệnh nhân dùng artesunate. Sựsống sót vượt quá hai năm trong nhóm artesunate được ước tính khoảng 91% trong khi người sống sót tái phát ung thư đầu tiên ở nhóm dùng giả dược chỉ là 57%”.

Đây là nghiên cứu mù đôi, ngẫu nhiên (randomized, double blind study) đầu tiên để kiểm tra các đặc tính chống CRC của artesunate bằng đường uống. Các đặc tính chống ung thư của artemisinin đã được nhìn thấy trong phòng thí nghiệm trước đây nhưng đây là lần đầu tiên hiệu lực của chúng đã được nhìn thấy ở những bệnh nhân trong một nghiên cứu được thiết kế một cách nghiêm ngặt.

Theo: Viện Sốt rét ký sinh trùng côn trùng Quy Nhơn​