Do phần lớn các u nang tuyến tụy đều nhỏ và không gây ra triệu chứng bất thường nên người ta không thường xác định u nang thông qua phương pháp chẩn đoán triệu chứng mà thường phát hiện chúng tình cờ khi chụp bụng (siêu âm, chụp CT scan hoặc MRI).

Siêu âm nội soi là phương phá đang ngày càng trở nên hữu ích đối với việc xác định u nang tuyến tụy là lành tính hay ác tính. Trong siêu âm nội soi, người ta sẽ thu chất dịch từ u nang và mẫu mô thông qua một loại kim nội soi đặc biệt đưa vào các nang hoặc các khối u. Quy trình này còn được gọi là chọc hút bằng kim.

siêu âm nội soi chẩn đoán u nang tuyến tụy

Các chất lỏng thu được sau khi chọc hút bằng kim sẽ được đưa đi phân tích tìm kiếm tế bào ung thư và đánh dấu khối u, ví dụ như kháng nguyên ung thư là những protein được các tế bào khối u sản sinh với sô lượng lớn. Dịch nang giả tụy thường có mức amylase ở mức cao nhưng kháng nguyên ung thư lại có mức độ thấp. U nang lành tính thanh mạc sẽ có mức amylase thấp nhưng kháng nguyên ung thư thấp, trong khi u nang nhầy hoặc u tuyến tiền ung thư hay ung thư sẽ có nồng độ amylase thấp nhưng mức độ kháng nguyên ung thư lại cao. Các tế bào thu được sau khi thực hiện hút kim nhỏ cũng được kiểm tra dưới kính hiển vi để phát hiện các tế bào ung thư hay tế bào tiền ung thư.

Việc điều trị u nang tuyến tụy cần phải xác định xem u nang lành tính hay ác tính để có cần điều trị hay không. Nếu là u nang lành tính thì có thể không cần điều trị và nếu là ung thư thì phải được loại bỏ hoàn toàn. Nếu bệnh nhân có một khối u tiền ung thư hoặc ung thư tuyến tụy thì có thể kiểm tra xem có phù hợp để áp dụng phẫu thuật hay không.

Với u nang giả tụy thì cần điều trị nếu khối u đã lớn trên 6 tuần sau khi viêm tụy cấp. Với u nang tụy nhỏ có kích thước dưới 2cm thì rất ít khả năng phát triển thành ung thư và có thể được điều trị hoặc không. Trong trường hợp u nang tuyến tụy có kích thước trên 2cm ở người trẻ thì những người khỏe mạnh có thể được điều trị cắt bỏ khối u nang, nhất là với những người có khối u gây ra triệu chứng khó chịu.

Trường hợp u nang tuyến tụy lớn trên 2cm, ở người cao tuổi thì có thể được xem xét điều trị sau khi siêu âm nội soi và chọc hút kim nhỏ. Nếu tế bào học và thông số kháng nguyên ung thư của chất lỏng thu được cho kết quả là tiền ung thư hoặc ung thư thì có thể bệnh nhân sẽ được cân nhắc để phẫu thuật cắt bỏ khối u.