KÍNH MỜI BẠN ĐỌC THEO DÕI CÂU TRẢ LỜI CỦA CÁC CHUYÊN GIA KHÁCH MỜI DƯỚI CHÂN BÀI VIẾT NÀY.

 

 

Ông Nguyễn Ngọc Đức - Phó Tổng Biên tập Báo Gia đình và Xã hội (thứ 3 từ trái qua) phát biểu khai mạc chương trình giao lưu và tặng hoa cho các chuyên gia, từ trái qua: GS Nguyễn Đình Cử – nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội; BS Mai Xuân Phương, Phó Vụ trưởng Vụ Truyền thông giáo dục, Tổng cục DS-KHHGĐ, Bộ Y tế và ThS. BS Trần Văn Lực, Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp, Bệnh viện Lão khoa Trung ương. Ảnh: Chí Cường

Việt Nam hiện có hơn 10 triệu người cao tuổi (NCT), dự báo đến năm 2030, nước ta sẽ có gần 19 triệu và năm 2050 là hơn 28 triệu NCT. Sự chuyển đổi nhân khẩu học này mang đến những cơ hội và cả những thách thức lớn, tác động đến mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội của quốc gia và từng địa phương, cộng đồng và mỗi gia đình.

Với đời sống kinh tế - xã hội và hệ thống y tế phát triển, tuổi thọ của người Việt Nam đã tăng cao, với mức trung bình là 75,6 tuổi, đứng thứ hai trong khu vực và đứng thứ 56 trên thế giới. Tuy nhiên, gánh nặng bệnh tật của người Việt cũng lớn, thời gian đau ốm trong cả cuộc đời khoảng 15,3 năm. Hiện nay, chúng ta đang phải đối diện với gánh nặng bệnh tật kép, trung bình một NCT Việt Nam mắc 3 bệnh với khoảng 95% NCT có bệnh, chủ yếu là bệnh mãn tính không lây truyền. Trong khi đó, hệ thống chăm sóc sức khỏe NCT chưa đáp ứng những nhu cầu ngày càng tăng của NCT.

 

 

Già hóa dân số tác động sâu sắc tới mọi khía cạnh của cá nhân, cộng đồng, quốc gia. Điều này đòi hỏi hệ thống an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cho NCT cần được tiến hành toàn diện.

Bên cạnh những khó khăn trong chăm sóc sức khỏe thì một khó khăn lớn nhất có thể thấy được là đời sống vật chất của NCT Việt Nam còn thấp. Có tới 68% NCT Việt Nam chủ yếu sống ở nông thôn, là nông dân và làm nông nghiệp. 72,3% số NCT sống cùng với con cháu, trong khi xu hướng quy mô gia đình Việt Nam đang chuyển dần từ gia đình truyền thống sang gia đình hạt nhân. Tình trạng NCT sống không có vợ/chồng chiếm tỷ lệ cao, số cụ bà cô đơn cao gấp 5,44 lần so với cụ ông; phụ nữ cao tuổi sống ly hôn, ly thân gấp 2,2 lần so với nam giới. Với sức khỏe của NCT còn nhiều hạn chế, thì việc phải sống một mình là một điều rất bất lợi với NCT, bởi gia đình luôn là chỗ dựa cơ bản cho mỗi thành viên khi về già.

Già hóa dân số tác động sâu sắc tới mọi khía cạnh của cá nhân, cộng đồng, quốc gia. Điều này đòi hỏi hệ thống an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cho NCT cần được tiến hành toàn diện. Để làm được điều đó, không chỉ ngành DS-KHHGĐ mà cần có sự vào cuộc của các Bộ, ngành, đoàn thể, nhằm thích ứng với một xã hội già hóa dân số, đáp ứng tốt nhất nhu cầu chăm sóc sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống của NCT.

Sự chuyển đổi nhân khẩu học do "già hóa" dân số đang và sẽ tạo ra những tác động rất lớn đến mọi hoạt động của đời sống kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, dân tộc như sự tăng trưởng kinh tế; lao động việc làm; chăm sóc y tế; an sinh xã hội; sự chuyển dịch các dòng di cư; thiết kế hạ tầng. Do đó, để xây dựng xã hội thích ứng với "già hóa" dân số, trước hết cần thay đổi nhận thức của người dân về NCT, nghĩa là NCT không phải là gánh nặng mà một nguồn lực của gia đình, cộng đồng. Theo đó, "già hóa" dân số vừa là thách thức nhưng cũng đem lại những cơ hội không nhỏ đối với sự phát triển của mỗi quốc gia.

Vì thế, để cung cấp một bức tranh về thực trạng, các giải pháp cần thiết và kịp thời để chăm sóc NCT, nhằm thích ứng với xã hội già hoá, góp phần nâng cao chất lượng sống và phát huy vai trò của NCT đối với gia đình, cộng đồng, xã hội, các chuyên gia đã trả lời các câu hỏi giao lưu cùng bạn đọc. Vì thời lượng chương trình có hạn nên các chuyên gia đã giải đáp những câu hỏi gửi đến sớm nhất và có nội dung bao trùm. Các câu hỏi còn lại xin hẹn quý bạn đọc trong chương trình giao lưu sau. Quý bạn đọc vui lòng theo dõi các câu hỏi đã được trả lời ở phần giao lưu ngay phía dưới.

 

Ba chuyên gia khách mời (từ trái qua): GS Nguyễn Đình Cử – nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội; ThS. BS Trần Văn Lực, Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp, Bệnh viện Lão khoa Trung ương; BS Mai Xuân Phương, Phó Vụ trưởng Vụ Truyền thông giáo dục, Tổng cục DS-KHHGĐ, Bộ Y tế tại chương trình giao lưu.

DƯỚI ĐÂY LÀ CÁC CÂU TRẢ LỜI CỦA CHUYÊN GIA KHÁCH MỜI THAM GIA GIAO LƯU.

 

Nguyễn Kim Chi

  11:13 ngày 04/12/2019

 

Nếu không có các biện pháp ứng phó với già hóa dân số nêu trên, chúng ta sẽ phải đối mặt với những lo lắng sau:

- Tuổi thọ khỏe mạnh của người Việt sẽ càng ngắn lại bởi qua khảo sát trung bình mỗi người cao tuổi nước ta phải chịu 14 - 15 năm bệnh tật trong cuộc sống của mình. 95% người cao tuổi có bệnh, chủ yếu là các bệnh mãn tính như tim mạch, huyết áp, đột quỵ, ung thư, đái tháo đường.... Trung bình 1 người mắc 2,69 bệnh trở lên. Con số trên sẽ ngày càng gia tăng nếu như không có biện pháp kịp thời.

 Bên cạnh đó, tỉ lệ người cao tuổi sống cô đơn sẽ ngày càng lớn chủ yếu là các cụ bà. Điều kiện sống phần lớn của người cao tuổi đang hết sức khó khăn lại càng khó khăn hơn. Bởi vì chủ yếu họ sống dựa vào sự chăm sóc của xã hội, con cháu hoặc tự làm việc mà không có thiếu bị hỗ trợ. Với 30% người cao tuổi có lương hưu hoặc trợ cấp từ ngân sách nhà nước và số còn lại phụ thuộc vào con cháu và khả năng lao động của bản thân. 30% không có BHYT, quỹ hưu trí, tử tuất của BHXH Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức rất lớn. Con số này sẽ tiếp tục gia tăng nếu như không có những giải pháp tích cực.

- Bên cạnh đó, hệ thống chăm sóc sức khỏe người cao tuổi chưa bắt kịp với sự biến đổi nhân khẩu học tại tuyến trung ương mới chỉ có 1 bệnh viện lão khoa, các tuyến tỉnh, huyện và chăm sóc sức khỏe ban đầu hầu như chưa bắt kịp với xu hướng này. Các nhà khoa học đã tính toán nếu như chăm sóc y tế cho 1 đứa trẻ cần 1 đồng thì chăm sóc y tế cho người cao tuổi cần tới 8 đồng. Các chuyên gia cũng đã khuyến cáo VN cần chuẩn bị tiềm lực kinh tế phát triển an sinh xã hội để mang lại cuộc sống hạnh phúc cho người cao tuổi. Đồng thời phải có chiến lược dài hạn làm chậm thời gian chuyển đổi từ già hóa dân số sang dân số già.

Với những lo lắng trên, nhiệm vụ quan trọng tới đây chúng ta cần phải thực hiện 6 nhiệm vụ trọng yếu sau:

- Duy trì vững chắc mức sinh thay thế.

- Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh

- Phát huy lợi thế cơ cấu dân số vàng

- Thích ứng với quá trình già hóa dân số

- Phân bổ quy mô dân số hợp lý

- Nâng cao chất lượng dân số

Đó chính là góp phần thực hiện tốt chính sách dân số trong tình hình mới nói chung và chăm sóc người cao tuổi tốt hơn nói riêng.

Huỳnh Như Thảo

  11:13 ngày 04/12/2019

 

Tuy tôi không biết có cuộc điều tra xã hội học nào trả lời câu hỏi nói trên hay chưa. Nhưng theo tôi, nếu hỏi người cao tuổi, câu trả lời sẽ là không phù hợp và với số đông không có khả năng. Tuy nhiên, xu hướng này đã manh nha ở Việt Nam và tôi tin rằng xu hướng đưa các cụ vào nhà dưỡng lão sẽ ngày càng phát triển.

Bạn thử tưởng tượng hai cụ già ở nhà, con cái đi làm, các cháu đi học, liệu các cụ có vui và có được chăm sóc chu đáo, trong khi đó nếu các cụ ở nhà dưỡng lão sẽ có bạn bè, ốm đau có người chăm sóc, cuối ngày hoặc cuối tuần con cái vào thăm hoặc đón về. Tuy nhiên, hiện nay chi phí trong các trung tâm dưỡng lão khá cao so với thu nhập của phần lớn người cao tuổi. Do vậy, chỉ một số ít người cao tuổi có khả năng đáp ứng. 

Người cao tuổi trong các trung tâm dưỡng lão rất phổ biến tại các nước phát triển. Việt Nam ngày càng phát triển thì cũng sẽ đi theo xu hướng đó. Vấn đề là chúng ta phải đa dạng hóa nơi ở cho người cao tuổi thích hợp với "mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh". Chẳng hạn, cha mẹ có thể ở với con cái trong cùng một gia đình như xưa, cũng có thể ở trung tâm dưỡng lão vào ban ngày (sáng các cụ đến trung tâm, chiều về với gia đình), hoặc trung tâm chăm sóc người cao tuổi 24/24. Ở một số nước lại phát triển kiểu "nhà nhóm" (một số người bạn, người thân ở chung một tòa nhà và thuê người chăm sóc. Con cháu có thể thay nhau thăm các cụ).

Đỗ Văn Hùng

  11:13 ngày 04/12/2019

 

Theo tôi việc thành lập khoa lão tại các bệnh viện là vô cùng cần thiết do tỷ lệ già hóa dân số tại Việt Nam ngày càng tăng cao. Việt Nam hiện là một trong 10 nước có tốc độ già hóa nhanh nhất. Mặt khác, người cao tuổi đa bệnh lý mắc nhiều bệnh một lúc. Do vậy việc thành lập khoa lão tại các bệnh viện còn giúp chất lượng điều trị nhóm đối tượng này tốt hơn.

Hoàng Công Lượng

  11:00 ngày 04/12/2019

 

Chào bạn, câu hỏi của bạn rất hay, cũng là trăn trở của nhiều gia đình Việt Nam hiện nay. Đây là một đề tài rất lớn. Trong khuôn khổ của buổi giao lưu, tôi chỉ có một vài ý kiến ngắn.

Theo tôi, xã hội biến đổi thì gia đình cũng đổi thay. Xã hội nông nghiệp có kiểu gia đình truyền thống. Xã hội công nghiệp có kiểu gia đình hiện đại. Chúng ta đang chuyển từ xã hội nông nghiệp sang xã hội công nghiệp và chứng kiến sự thay đổi của gia đình. Chúng ta nghĩ đó là sự đổ vỡ. Nhưng theo tôi, đó là sự biến đổi để thích hợp với xu hướng xã hội mới. Có lẽ chúng ta không bao giờ trở về kiểu gia đình được "đoàn tụ", tam tứ đại đồng đường như ngày xưa nữa. Gia đình cần biến đổi để thích ứng với xã hội công nghiệp, kinh tế thị trường, đô thị hóa, di cư ngày càng mạnh mẽ.

Theo tôi, phương án tốt nhất là bố mẹ ở riêng nhưng ở gần con cái đã trưởng thành. Điều này vừa giữ được sự độc lập, đôi khi là để cho con cái phát triển, vừa giữ được mối liên hệ, hỗ trợ lẫn nhau. Mặt khác nó cũng thích ứng với những điều kiện, sở thích mang tính cá nhân của mỗi người. Dù lựa chọn kiểu ở nào thì con cái cũng cần có đạo hiếu với bố mẹ. 

Cấn Thanh Thảo

  11:00 ngày 04/12/2019

 

Nhóm bệnh thường gặp ở người cao tuổi thường bao gồm: đái tháo đường, tim mạch, cao huyết áp, sa sút trí tuệ, ung thư.

Có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân chủ yếu là do rối loạn chuyển hóa ở người cao tuổi, chế độ ăn uống sinh hoạt không điều độ, môi trường sống ô nhiễm, không luyện tập thể dục thể thao...

Cách phòng tránh tốt nhất là ăn uống dinh dưỡng hợp lý, lao động và nghỉ ngơi theo tâm lý của người cao tuổi. Ngoài ra, người cao tuổi rất nên tham gia các câu lạc bộ như khiêu vũ, thể thao, cờ tướng, thơ văn...để giao lưu trao đổi giúp tinh thần cân bằng và luôn thoải mái.

Hoàng Thanh Hương

  11:00 ngày 04/12/2019

ThS. BS Trần Văn Lực :

Khó khăn thứ nhất về nguồn nhân lực, bác sĩ và điều dưỡng đang thiếu trầm trọng, chưa tương xứng với mô hình bệnh tật ở người cao tuổi.

Thứ hai về cơ sở vật chất chưa được chú trọng đầu tư. Hiện cả nước mới chỉ có một bệnh viện cho người cao tuổi là BV Lão khoa TƯ.

Thứ ba, theo Thông tư 35 của Bộ Y tế về chăm sóc người cao tuổi, các BV đa khoa tuyến tỉnh phải có khoa lão nhưng hiện nay theo điều tra cả nước mới có khoảng 40% các tỉnh có khoa lão.

Để hỗ trợ chuyên môn cho tuyến dưới, BV Lão khoa TƯ đã có kế hoạch đào tạo nâng cao chuyên ngành lão khoa cho các tỉnh thành khi có nhu cầu. Nếu có khó khăn trong quá trình khám chữa bệnh và điều trị, BV Lão khoa TƯ sẵn sàng phối hợp, hội chẩn từ xa, cử cán bộ về trợ giúp trực tiếp và chuyển giao kỹ thuật cao như điều trị suy tĩnh mạch chi dưới bằng laser nội mạch, điều trị phì đại tiền liệt tuyến bằng laser, phục hồi chức năng cho người cao tuổi... nhằm nâng cao chất lượng điều trị cho tuyến dưới.

Nguyễn Hoài Sơn

  10:59 ngày 04/12/2019

 

Trước mắt tôi nói về Nghị quyết 20.

Hệ thống chính sách pháp luật nhằm tăng cường công tác bảo vệ chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân nói chung và người cao tuổi nói riêng ngày càng hoàn thiện. Mạng lưới cơ sở y tế phát triển rộng khắp, đội ngũ thầy thuốc và các cán bộ nhân viên y tế phát triển cả về số lượng và chất lượng. Ngân sách nhà nước và nguồn lực xã hội đầu tư cho bảo vệ chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân nói chung và người cao tuổi nói riêng ngày càng tăng. Chính sách tài chính y tế có nhiều đổi mới, diện bao phủ y tế ngày càng mở rộng, trong đó có người cao tuổi.

Y tế dự phòng được tăng cường đã ngăn chặn được các bệnh dịch nguy hiểm, các yếu tố ảnh hưởng tới sức khỏe như môi trường, thực phẩm, rèn luyện thân thể, đời sống tinh thần cho nhân dân nói chung và người cao tuổi nói riêng được quan tâm hơn. Năng lực và chất lượng khám chữa bệnh được nâng lên, người cao tuổi hầu hết được tiếp cận với kỹ thuật tiên tiến trên thế giới.

Các chỉ số sức khỏe, tuổi thọ bình quân được cải thiện.

Về nghị quyết 21:

Chất lượng dân số được cải thiện về nhiều mặt. Tuổi thọ trung bình tăng nhanh, đạt 73,4 tuổi năm 2016 cao hơn nhiều nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người.

Công tác truyền thông giáo dục nhận thức về dân số của các cấp, các ngành và toàn dân có bước đột phá.

Nghị quyết 21 cũng đề ra mục tiêu đến năm 2030 đó là tuổi thọ bình quân đạt 75 tuổi. Trong đó, thời gian sống khỏe mạnh đạt tối tiểu 68 năm; 100% người cao tuổi có thẻ BHYT được quản lý sức khỏe, được khám chữa bệnh, được chăm sóc tại gia đình, cộng đồng, cơ sở chăm sóc tập trung. 

Đồng thời Nghị quyết 21 cũng yêu cầu Chính phủ chủ trì phối hợp với các bộ ngành, địa phương xây dựng đề án chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030; phát triển hệ thống lão khoa theo nguyên tắc kết hợp dự phòng; nâng cao sức khỏe điều trị phục hồi chức năng và chăm sóc giảm nhẹ; đào tạo tập huấn kiến thức lão khoa cho cán bộ y tế các cấp, đặc biệt là y tế cơ sở; đưa nội dung lão khoa vào chương trình đào tạo trong hệ thống các trường Y; củng cố nâng cao năng lực các cơ sở lão khoa đầu ngành; các loại hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng và cơ sở chăm sóc tập trung; xây dựng môi trường thân thiện với người cao tuổi. Tăng cường trang bị kiến thức kỹ năng cho tình nguyện viên, cộng tác viên, người giúp việc và bản thân người cao tuổi về chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi tại gia đình, cộng đồng.

Kim Loan

  10:45 ngày 04/12/2019

 

Hiện nay BV Lão khoa TƯ đã và đang phối hợp với Hội người cao tuổi các địa phương để nói chuyện về các chuyên đề về bệnh không lây nhiễm, đồng thời tổ chức khám chữa bệnh miễn phí cho các đối tượng này. Ngoài ra, BV cũng cử các chuyên gia trong viện nói chuyện về chủ đề này trên VOV, VTV... BV Lão khoa TƯ cũng đã có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng nâng cao năng lực y tế tuyến cơ sở để chăm sóc sức khỏe cho đối tượng người cao tuổi để phục vụ công tác dự phòng bệnh tật cho người cao tuổi.

Ngoài ra, theo tôi, báo chí cũng nên tuyên truyền mạnh mẽ về sức khỏe và vấn đề lão hóa ở người cao tuổi.

Về chính sách BHYT, hiện nay nhóm người cao tuổi có BHYT chỉ chiếm gần 50%. Trong khi đó, nhóm người cao tuổi ở nông thôn gần như chưa tiếp cận được chính sách về BHYT. Vì vậy, Nhà nước cần có chính sách giúp nhóm đối tượng này được thụ hưởng tính ưu việt của việc tham gia BHYT. Nhà nước cũng cần có chính sách cụ thể giúp nhóm người cao tuổi đang được chăm sóc trong các trung tâm dưỡng lão được chi trả BHYT.

  

Nguyễn Anh Tuấn

  10:45 ngày 04/12/2019

 

Ưu điểm:

- Vì mô hình này khá phù hợp với văn hóa của người Việt. Không những ít tốn kém, dễ thực hiện mà mô hình này còn giúp phát huy nét đẹp văn hóa, xem trọng tình cảm gia đình, kính trọng và báo hiếu ông bà cha mẹ của người Việt. Mô hình này có 2 hình thức chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đó là: Chăm sóc hay phục vụ tại nhà do nhân viên dịch vụ thực hiện và chăm sóc hay hỗ trợ tại nhà do tình nguyện viên thực hiện. Cả hai hình thức trên các thành viên trong gia đinh được hỗ trợ tốt nhất trong việc chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi trong nhà và đặc biệt với hình thức thứ 2 thì các tình nguyện viên nhận chăm sóc hỗ trợ tại nhà hoàn toàn tự nguyện không hưởng lương mang đến nhiều hiệu quả tích cực cho mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại gia đình và cộng đồng này. Sự hỗ trợ đến từ các tình nguyện viên mang đến niềm vui, tinh thần vui vẻ lạc quan hơn cho các cụ ông, cụ bà có hoàn cảnh neo đơn kinh tế khó khăn, gia đình ít người.

 

Khó khăn:

Tuy nhiên, trên thực tế số lượng người già được giúp đỡ còn khá ít. Và việc này đứng trước áp lực tỉ lệ người cao tuổi nước ta ngày một tăng nhanh. Vì nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan như điều kiện địa lý, trình độ nhận thức, cách tiếp cận của các cấp chính quyền sự vào cuộc của các tổ chức xã hội. Đặc biệt là xã hội hóa công tác chăm sóc người cao tuổi.... mà khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc người cao tuổi ở VN là đang còn rất thấp khiến họ không được hưởng các chế độ hỗ trợ toàn diện cho mình.

Xuân Hà

  10:45 ngày 04/12/2019

 

Câu này tôi đã nói rất rõ ở phần trước, mời bạn theo dõi toàn bộ giao lưu để tìm hiểu câu trả lời và để hiểu hơn về chính sách dân số với người cao tuổi. Cảm ơn bạn!

Trần Mạnh Linh

  10:45 ngày 04/12/2019

 

Cảm ơn bạn, câu này tôi đã trả lời cụ thể trong câu hỏi tương tự ở trước. Mời bạn theo dõi bài giao lưu.

Nguyễn Thu Hải

  10:29 ngày 04/12/2019

GS Nguyễn Đình Cử :

Chào bạn, để thích ứng với già hóa dân số ở nước ta, trong NQ 21 về Công tác dân số trong tình hình mới của Hội nghị lần thứ 6 BCH TƯ Khóa 12, đã nêu lên giải pháp “Tích cực, chủ động xây dựng môi trường thân thiện với người cao tuổi”.

Theo tôi, môi trường thân thiện với người cao tuổi là môi trường hỗ trợ đáp ứng nhu cầu của người cao tuổi nhằm đạt được "già hóa năng động" (khỏe mạnh, tham gia các hoạt động, an sinh xã hội).

Để xây dựng được môi trường thân thiện với người cao tuổi, cần phát huy vai trò của gia đình (chăm sóc phụng dưỡng người cao tuổi), cộng đồng (tuyên truyền hỗ trợ nguồn lực), doanh nghiệp (sản xuất hàng hóa và dịch vụ thích hợp với người cao tuổi,...), nhà nước (ban hành các chính sách, pháp luật và bố trí nguồn lực) và bản thân người cao tuổi (phấn đấu để tự đảm bảo về chi phí cho cuộc sống của mình, nêu cao tinh thần tự phục vụ,...) . 

 

Mai Trang

  10:29 ngày 04/12/2019

 

Với trách nhiệm là cơ quan giúp việc cho Bộ Y tế về công tác dân số và phát triển nói chung và chăm sóc người cao tuổi nói riêng, Tổng cục DS Bộ Y tế trong thời gian qua đã tham mưu cho Bộ Y tế và Chính phủ thực hiện những giải pháp sau:

Ngoài những giải pháp và biện pháp đã nêu ở câu hỏi trước mà Tổng cục đã tham mưu và được đưa vào Nghị quyết 20, Nghị quyết 21, Nghị quyết 137 và Chiến lược Dân số VN đến 2030 thì những việc làm cụ thể sắp tới đó là:

 - Cần xây dựng hệ thống lão khoa trên toàn quốc nhằm bắt kịp sự biến đổi nhân khẩu học và đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng lớn của người cao tuổi, bao gồm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật đội ngũ y bác sỹ lão khoa; xây dựng các mô hình chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi tại gia đình và cộng đồng. Bên cạnh đó tăng cường khả năng tiếp cận nguồn vay vốn của người cao tuổi để người cao tuổi đầu tư sản xuất, kinh doanh đồng thời xem xét lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu (nam 62, nữ 60) đã được Quốc hội thông qua kỳ họp gần đây nhất, nhằm phát huy vai trò của người cao tuổi nhất là người cao tuổi có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, năng lực quản lý tốt.

- Hệ thống an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi cần được tiến hành toàn diện. Để làm được điều đó không chỉ ngành dân số mà cần có sự vào cuộc cả hệ thống chính trị các Bộ, Ngành đoàn thể, địa phương nhằm thích ứng với 1 xã hội già hóa dân số, đáp ứng tốt nhu cầu chăm sóc sức khỏe nâng cao chất lượng cuộc sống của người cao tuổi.

- Cần chăm sóc người cao tuổi dựa vào cộng đồng, phát triển mô hình y học gia đình đồng thời củng cố hệ thống bệnh viện chuyên về lão khoa và nhân lực trong chăm sóc người cao tuổi. Bên cạnh đó, cần phát triển nhiều mô hình như nhà dưỡng lão phù hợp với truyền thống văn hóa của người Việt. Đẩy mạnh phát triển y tế cơ sở để không chỉ phòng bệnh chăm sóc sức khỏe ban đầu mà đặc biệt là chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, tập trung vào các bệnh mãn tính.

Phan Thị Huệ

  10:29 ngày 04/12/2019

 

BV Lão khoa TƯ là bệnh viện tuyến cuối, vì vậy bệnh viện đang làm việc với BHXH TP Hà Nội để tiếp nhận những đối tượng trên 80 tuổi có hộ khẩu ở Hà Nội được đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại bệnh viện. Dự kiến thời gian triển khai là từ 1/1/2020. Vì vậy trường hợp của mẹ chị chưa đủ điều kiện để chuyển BHYT.

Đỗ Văn Hiếu

  10:29 ngày 04/12/2019

 

Chiến lược dân số VN đến năm 2030, những mục tiêu giải pháp chủ yếu sau:

- Ít nhất 50% số xã phường đạt chỉ tiêu môi trường thân thiện với người cao tuổi.

- Khoảng 70% người cao tuổi trực tiếp sản xuất kinh doanh tăng thu nhập, giảm nghèo có nhu cầu hỗ trợ được hướng dẫn về sản xuất kinh doanh, hỗ trợ phương tiện sản xuất, chuyển giao công nghệ, hướng dẫn dạy nghề và việc làm cho người cao tuổi, tiêu thụ sản phẩm, vay vốn và phát triển sản xuất.

- 100% người cao tuổi có thẻ bảo hiểm y tế, được quản lý sức khỏe khám chữa bệnh chăm sóc tại gia đình cộng đồng, cơ sở tập trung.

- Một số giải pháp chính sách an ninh xã hội cho người cao tuổi trước xu thế già hóa dân số ở VN hiện nay:

1. Nâng cao nhận thức các nhà quản lý hoạch định chính sách cũng như toàn bộ cộng đồng về những thách thức của già hóa dân số với đời sống người cao tuổi.

2. Giải quyết đồng bộ các chính sách tăng trưởng phát triển kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội nhằm đảm bảo và cải thiện thu nhập cho người cao tuổi có được từ lao động và hưu trí. Gắn liền với chính sách này cần:

- Thực hiện tốt chính sách bảo hiểm xã hội nhằm tăng cường khả năng tiếp cận của các nhóm dân số, đặc biệt là chú trọng đến mở rộng hệ thống BHXH với thiết kế linh hoạt, phù hợp với khả năng đóng góp và chi trả của người cao tuổi.

- Thúc đẩy người cao tuổi tham gia hoạt động kinh tế. Đặc biệt là những người có chuyên môn trình độ kỹ thuật cao.

- Trợ cấp xã hội cho nhóm người cao tuổi dễ tổn thương theo hướng mở rộng và tiến tới một hệ thống phổ cập cho mọi người cao tuổi. Một hệ thống nhằm đảm bảo mức sống tối thiểu.

- Cần đẩy mạnh công tác truyền thông giáo dục sức khỏe và nâng cao nhận thức, ý thức về sức khỏe cho mọi lứa tuổi để chuẩn bị cho 1 tuổi già khỏe mạnh, tránh bệnh tật, thương tật và tàn tật.

- Xây dựng và củng cố mạng lưới y tế chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Đặc biệt là mạng lưới kiểm soát các bệnh mãn tính. Phát triển mạnh mẽ mạng lưới bác sĩ gia đình.

- Nhà nước cần đầu tư mạnh mẽ hơn nữa vào phát triển các trung tâm bảo trợ xã hội và các trung tâm chăm sóc nuôi dưỡng người cao tuổi. Nhất là đối với người cao tuổi có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, người cao tuổi là những người có công với đất nước.

- Xây dựng hệ thống bệnh viện và tổ chức nghiên cứu lão khoa trên phạm vi cả nước. Trước mắt là cần hoàn thiện hệ thống lão khoa trong các bệnh viện đa khoa, phát triển hệ thống các bệnh viện chuyên khoa lão khoa ở trung ương và các tuyến tỉnh. Củng cố và hoàn thiện các bộ phận khám chữa bệnh lão khoa.

- Tăng cường vai trò các tổ chức chính trị xã hội trong việc xây dựng vận động thực hiện chính sách già hóa dân số và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Các tổ chức này, đặc biệt là Ủy ban Quốc gia về người cao tuổi và Hội Người cao tuổi VN.

- Xây dựng cơ sở dữ liệu có tính đại diện quốc gia và thực hiện các nghiên cứu toàn diện về dân số người cao tuổi. 

Mai Quỳnh Phương

  10:29 ngày 04/12/2019

 

Để già hóa chủ động và khỏe mạnh, chúng ta phải: "Lo cho tuổi già ngay từ khi còn trẻ".

Tuổi trẻ bớt rượu, bia, thuốc lá, sống lành mạnh thì tuổi già mới đỡ bệnh tật ốm đau. Tuổi trẻ chăm lo học tập, sản xuất kinh doanh, tiết kiệm tích lũy thì tuổi già mới chủ động đảm bảo được chi phí cho cuộc sống của mình. Tuổi trẻ thực hiện kế hoạch hóa gia đình thì khi tuổi già con cái đã trưởng thành.

Khi trở thành người cao tuổi, còn sức khỏe, trí tuệ, kinh nghiệm cần tiếp tục tham gia các hoạt động kinh tế xã hội, nghề nghiệp phù hợp với lứa tuổi. Người cao tuổi cũng cần nêu cao tinh thần tự phục vụ. Điều này làm cho người cao tuổi sống vui, sống khỏe và sống có ích.

 

Nguyễn Tuấn Tú

  10:13 ngày 04/12/2019

 

Hiện nay có 2 trường Đại học về ngành y là ĐH Y Hà Nội và ĐH Y dược TPHCM. Hai trường ĐH này đã thành lập bộ môn lão khoa chuyên đào tạo bác sĩ và điều dưỡng về lão khoa. BV Lão khoa TƯ cũng là nơi đào tạo bồi dưỡng cho điều dưỡng các tỉnh, thành trong cả nước về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Hàng năm tùy theo nhu cầu của địa phương, BV Lão khoa TƯ hiện đã và đang thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo bồi dưỡng kiến thức chuyên ngành lão khoa tại bệnh viện hoặc tại các tỉnh, thành. Mỗi năm BV tổ chức từ 6-8 khóa, mỗi khóa từ 20-30 người trong vòng từ 3-6 tháng.

Để đào tạo tốt lực lượng điều dưỡng chuyên chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, theo tôi Bộ Y tế nên là đầu mối chỉ đạo, có kế hoạch đào tạo cụ thể đối với địa phương có nhu cầu về đào tạo điều dưỡng chăm sóc sức khỏe người cao tuổi để tận dụng tốt nguồn nhân lực. 

 

Trương Lan Phương

  10:13 ngày 04/12/2019

 

Hiện tại, với đời sống kinh tế xã hội và hệ thống y tế phát triển, tuổi thọ người VN đã tăng cao với mức trung bình là 75,6 tuổi, đứng thứ 2 trong khu vực và đứng thứ 56 trên TG. Tuy nhiên, gánh nặng bệnh tật của người Việt hiện nay là rất lớn. Thời gian đau ốm trong cả cuộc đời khoảng 15,3 năm. Chúng ta đang phải đối diện với gánh nặng bệnh tật lớn, trung bình 1 người cao tuổi VN mắc 3 bệnh với khoảng 95% người cao tuổi có bệnh. Chủ yếu là bệnh mãn tính không lây truyền.

Trong khi đó hệ thống chăm sóc sức khỏe người cao tuổi chưa đáp ứng những nhu cầu ngày càng tăng của người cao tuổi.

Bên cạnh những khó khăn trong chăm sóc sức khỏe thì một khó khăn lớn nhất có thể thấy được là đời sống vật chất của người cao tuổi VN còn thấp. Có tới 68% người cao tuổi VN chủ yếu sống ở nông thôn là nông dân và làm nông nghiệp, 72,3% số người cao tuổi sống cùng con cháu trong khi xu hướng quy mô gia đình VN đang chuyển dần từ gia đình truyền thông sang gia đình hạt nhân. Tình trạng người cao tuổi sống không có vợ/chồng chiếm tỷ lệ cả số cụ bà cô đơn cao gấp 5,44 lần so với cụ ông; phụ nữ cao tuổi sống ly hôn, ly thân gấp 2,2 lần so với nam giới. Với sức khỏe của người cao tuổi còn nhiều hạn chế thì việc phải sống một mình là 1 điều rất bất lợi với người cao tuổi, bởi gia đình luôn là chỗ dựa cơ bản cho mỗi thành viên khi về già. Chính vì vậy, triển khai toàn diện mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi nêu trên là rất cần thiết. 

Nguyễn Thu Hương

  10:13 ngày 04/12/2019

 

Chào bạn, thứ nhất ở tuổi nghỉ hưu trung bình nam giới sống thêm được 18 năm và nữ giới sống thêm được 24 năm. Đây là một thời gian khá dài và nhiều người còn khỏe mạnh, có kinh nghiệm sản xuất kinh doanh, nhất là sản xuất nông nghiệp. Vì vậy, hỗ trợ người cao tuổi tiếp tục làm việc là một cách phát huy vai trò của họ.

Người cao tuổi cũng thường có uy tín trong cộng đồng. Đạo lý người Việt Nam là "kính lão đắc thọ", kính trọng người cao tuổi. Vì vậy, người cao tuổi có thể đóng vai trò lớn trong việc tuyên truyền vận động các chính sách của Đảng và Nhà nước. Bởi thế cần huy động và tạo điều kiện để người cao tuổi tham gia các hoạt động xã hội ở cộng đồng.

Hiện nay, người 80 tuổi trở lên, không có lương hưu và các khoản trợ cấp thì được hưởng trợ cấp xã hội là 270.000đ/tháng. Theo tôi, cần nghiên cứu để hạ thấp tiêu chuẩn về tuổi để các cụ được hưởng trợ cấp sớm hơn. Đặc biệt đối với người cao tuổi là người dân tộc. 

Thanh Hoa

  09:52 ngày 04/12/2019

 

Thứ nhất, ngay từ khi còn trẻ thì bản thân mỗi người nên chủ động quan tâm, chăm sóc sức khỏe của mình bằng cách khám sức khỏe định kỳ, có chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập thể dục thường xuyên, giữ tinh thần lành mạnh...

Thứ hai, tùy điều kiện kinh tế của mỗi người nhưng người cao tuổi cố gắng tự tạo cho mình một môi trường sống trong lành và an toàn.

Thứ ba, ngay từ khi còn trẻ và khỏe mạnh phải luôn có ý thức tiết kiệm, tích lũy về kinh tế để dùng khi cần chi tiêu và tránh phụ thuộc hoàn toàn vào con cháu.

Thứ tư, người cao tuổi cần tìm một công việc phù hợp với sức khỏe và điều kiện của mình để vừa có thu nhập đỡ đần cho gia đình vừa có ích cho xã hội. 

Nguyễn Kim Liên

  09:52 ngày 04/12/2019

 

Những khó khăn vướng mắc về việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ở nước ta hiện nay đó là;

- Tình trạng sức khỏe người cao tuổi phụ thuộc rất nhiều vào tuổi tác. Tuổi càng tăng thì tỉ lệ người cao tuổi có sức khỏe yếu càng cao, số bệnh mắc phải càng lớn và thời gian nằm viện càng dài.

- Khó khăn lớn nhất với việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi hiện nay là mô hình và nguyên nhân bệnh tật người cao tuổi đang thay đổi nhanh chóng, khiến cho gánh nặng "bệnh tật kép" ngày càng rõ ràng. Do hệ quả của sự thay đổi mô hình bệnh tật là các bệnh không lây nhiễm đang nhanh chóng trở thành nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tàn phế cho người cao tuổi. Và xu hướng này sẽ tiếp tục diễn ra trong những thập niên tới. Đồng thời chi phí trung bình để chăm sóc sức khỏe người cao tuổi bằng 7-8 lần chi phí trung bình chăm sóc sức khỏe cho một người trẻ tuổi, gánh nặng lớn về nguồn lực chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi là điều không tránh khỏi. 

Trong khi đó, mức độ hiểu biết về chăm sóc sức khỏe và tự chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi còn thấp, phần lớn người cao tuổi không biết các biểu hiện hoặc cách phòng chống các bệnh thường gặp.

Khả năng và tỷ lệ tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe giữa các nhóm người cao tuổi hết sức khác nhau. Và đây là nguyên nhân khiến cho một bộ phận không nhỏ người cao tuổi không được điều trị, chăm sóc đầy đủ ngay cả khi phát hiện ra bệnh tật.

Mặt khác, mặc dù tỉ lệ người cao tuổi ngày càng tăng nhưng mạng lưới y tế cho người cao tuổi ở VN còn yếu, nhân viên y tế phục vụ tại cộng đồng còn thiếu, kỹ năng phát hiện và điều trị chăm sóc người cao tuổi còn hạn chế. Hiện cả nước chỉ có 1 bệnh viện lão khoa trung ương, 49/63 bệnh viện tỉnh, TP có khoa Lão, 3 cơ sở đào tạo bộ môn lão khoa.

Điều trị và dự phòng phục hồi chức năng tương đối tách bạch, rất ít đơn vị hoạt động theo đúng nghĩa cho người cao tuổi.

Kiến thức hiểu biết nhu cầu người cao tuổi hạn chế, không đều (lão khoa chưa được lồng ghép đầy đủ trong chương trình đào tạo y tế).

Khả năng chi trả (43%) và tiếp cận dịch vụ (17,3%) còn hạn chế.

Vũ Văn Hào

  09:52 ngày 04/12/2019

 

Người dân có thẻ BHYT khi đến khám chữa bệnh tại Viện Lão khoa TƯ thì tùy theo nơi đăng ký khám chữa bệnh ban đầu và mức độ nặng của bệnh thì Bảo hiểm sẽ chi trả từ 40% - 100% chi phí khám chữa bệnh.

Với trường hợp không có thẻ BHYT thì người dân phải tự chi trả 100% chi phí khám chữa bệnh. Vì vậy, với những trường hợp này nên tham gia BHYT càng sớm càng tốt sẽ có lợi cho bản thân và gia đình. 

 

Thủy Nguyên

  09:52 ngày 04/12/2019

 

Chào bạn, đúng là già hóa là một thành tựu kinh tế xã hội to lớn. Nhờ kinh tế xã hội phát triển, trong đó phải nhấn mạnh thành tựu về y tế, tuổi thọ của người dân Việt Nam được nâng cao. Hiện nay tuổi thọ của Việt Nam cao hơn mức trung bình của Đông Nam Á. Đồng thời, do giảm sinh, tỉ lệ trẻ em giảm xuống, do vậy tỉ lệ người trong độ tuổi lao động và người cao tuổi tăng lên.

Về mặt đạo lý, chúng ta không thể coi già hóa là một gánh nặng. Vì thế hệ già đã sinh ra và nuôi dưỡng thế hệ trẻ trong những năm tháng chiến tranh nghèo khó. Do vậy, hiện nay thế hệ trẻ phải có trách nhiệm chăm sóc và phụng dưỡng thế hệ già. Tuy nhiên, về mặt lý trí chúng ta cũng phải nhận thức hết những khó khăn, thách thức và cả những cơ hội khi già hóa diễn ra nhanh.

Trước hết là vấn đề an sinh xã hội. Phần lớn người cao tuổi ở nước ta hiện nay không có lương hưu, cũng không có trợ cấp xã hội và không có tích lũy.

Thứ hai là tình trạng sức khỏe của người cao tuổi được cải thiện nhưng chậm. Trung bình mỗi người cao tuổi còn mang đến 2,7 - 3 bệnh.

Thứ ba là hàng triệu người cao tuổi còn sức khỏe, vẫn có nhu cầu làm việc nhưng chưa được đáp ứng.

Cuối cùng, sự khác biệt thế hệ ở Việt Nam là rất lớn. Nếu không thông cảm và thấu hiểu sẽ dẫn tới mâu thuẫn và xung đột thế hệ.

Vì vậy, theo tôi già hóa không phải là một gánh nặng nhưng là một thách thức mà gia đình, xã hội và nhà nước cần chung tay giải quyết.

 

Vũ Văn Hiệp

  09:52 ngày 04/12/2019

 

Những mô hình hiệu quả hiện nay:

- Xây dựng nhà dưỡng lão để chăm sóc những người có công với đất nước.

- Trợ cấp xã hội cùng các khoản ưu đãi khác cho người cao tuổi không có lương hưu, người già không nơi nương tựa.

- Thành lập các Trung tâm bảo trợ xã hội để nuôi dưỡng người già neo đơn.

- Hỗ trợ chăm sóc chữa bệnh triển khai các trung tâm chăm sóc người cao tuổi nội trú.

Và mô hình hiệu quả nhất hiện nay đang được triển khai trên bình diện toàn quốc đó là: Tư vấn và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi dựa vào cộng đồng.

 

Cao Văn Thắng

  09:36 ngày 04/12/2019

 

Chào bạn, nhiều người vẫn mặc định Việt Nam "già trước khi giàu". Tuy nhiên, theo tôi vẫn có những kịch bản làm cho Việt Nam có thể "giàu trước khi già". Điều này phụ thuộc vào 3 yếu tố sau:

Thứ nhất, tiêu chuẩn về một nước giàu.

Thứ hai, tốc độ già hóa

Thứ ba, tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh hay chậm.

Theo Ngân hàng Thế giới, thu nhập quốc dân bình quân đầu người của Việt Nam là 2500USD. Một nước gọi là giàu nếu thu nhập quốc dân bình quân đầu người là trên 12000USD. Việt Nam được dự báo năm 2038 là một nước có dân số già. Vậy nếu tăng trưởng kinh tế liên tục đạt khoảng 8%/năm thì Việt Nam có khả năng "giàu trước khi già". Tuy nhiên kịch bản thường được cho là khó thực hiện. Nhưng trong 20 năm nữa, có thể có nhiều biến động về mặt công nghệ, về quan hệ quốc tế... Việt Nam vẫn có khả năng phát triển một cách bùng phát. Theo tôi đây vẫn là một khả năng.

 Hoa Huệ

  09:32 ngày 04/12/2019

 

Trước hết, bản thân người cao tuổi phải có những kiến thức y tế cơ bản và phải chủ động tham gia mua BHYT cho chính mình, cho gia dình của mình để phòng những lúc bệnh tật ập đến. Người cao tuổi cũng cần tự chuẩn bị những khoản tiền dự phòng để chủ động chi tiêu khi cần thiết. Hàng năm, người cao tuổi cũng nên đi khám bệnh định kỳ từ 1-2 lần/năm để phòng ngừa, phát hiện kịp thời nếu có bệnh. Bên cạnh đó, những người thân trong gia đình có người cao tuổi cần quan tâm về mặt tinh thần, sức khỏe làm sao để người cao tuổi trong gia đình sống vui vẻ, khỏe mạnh và hạnh phúc. Ngoài ra, người thân trong gia đình người cao tuổi cũng cần chuẩn bị tốt những điều kiện chăm sóc về cơ sở vật chất, vệ sinh sao cho phù hợp với tâm sinh lý của người cao tuổi như màu sắc, ánh sáng phòng ngủ không quá sặc sỡ, mát mẻ về mùa hè và ấm áp trong mùa đông, sàn nhà vệ sinh có chống trơn trượt, cầu thang và hành lang có tay vịn an toàn...

Trần Tuấn

  09:32 ngày 04/12/2019

 

Cảm ơn câu hỏi của bạn. Trước hết, ta có thể khẳng định mô hình hiệu quả về tư vấn và chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi tại cộng đồng cho đến nay đã phát huy được mô hình này trên bình diện toàn quốc. Để có được thành quả này không thể không nói đến sự đóng góp của hệ thống CTV dân số cơ sở và cán bộ chuyên trách. Tuy nhiên, việc thực hiện Nghị quyết 19 về việc tinh giảm biên chế, sáp nhập cơ quan, xây dựng vị trí việc làm theo tinh thần nghị quyết 19. Cụ thể, tổng số cộng tác viên dân số là 163686 người đã giảm 11.000 người (số cũ là 174847 người). Phần lớn CTV dân số là nữ, kiêm nhiệm nhiều công tác khác nhau trong đó 59 tỉnh chi hỗ trợ cho CTV từ ngân sách địa phương, thấp nhất là 70.000đ/người/tháng, cao nhất là 350.000 đ người/tháng.

Hiện nay còn 4 tỉnh đang trình Hội đồng nhân dân tỉnh để chi cho CTV. Trong khi đó ở cấp xã hầu hết các tỉnh viên chức dân số xã thuộc trạm y tế xã thuộc Trung tâm Y tế quản lý. Hiện nay còn 11 tỉnh, TP vẫn giữ mô hình cán bộ không chuyên trách về công tác dân số.

Với cấp huyện, có 46 tỉnh đã sáp nhập TTDS về TTYT, 15 tỉnh đã và đang xây dựng đề án cũng như quyết định sáp nhập TTDS vào TTYT. Có 2 tỉnh chưa có chủ trương sáp nhập là Phú Thọ và TPHCM. Tổng biên chế viên chức làm việc tại TTDS -KHHGĐ sau khi sáp nhập thành khoa, phòng dân số thuộc TTYT là 3993 viên chức. Tổng số viên chức hiện có là 3683, số đã được tuyển dụng là 3438, giảm 427 viên chức so với trước khi thực hiện nghị quyết 19.

Tại cấp tỉnh, 63/63 tỉnh thành thành lập chi cục DS-KHHGĐ thuộc Sở Y tế, tuy nhiên 1 số tỉnh cũng đã có đề án chuyển chi cục thành phòng Dân số thuộc Sở Y tế. Tổng số biên chế được giao của 63 chi cục là 11113 biên chế, bình quân là 17,7 biên chế/chi cục.Trong khi đó, tổng số người làm việc hiện có là 1051, bình quân là 16,7 người/chi cục.

Với những con số biết nói trên, việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi hiện nay bên cạnh những thành quả đạt được thì cũng đang có rất nhiều vấn đề cần lưu ý để nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng./.

Nguồn: Báo Gia đình và xã hôi