LCĐT - Trong những năm qua, vấn đề giảm tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng ở các xã vùng cao của tỉnh luôn được các cấp, các ngành và địa phương trên địa bàn tỉnh quan tâm.

Nhờ đó, số lượng trẻ em suy dinh dưỡng đã có chiều hướng giảm. Tuy nhiên, so với các tỉnh, thành phố trong cả nước, Lào Cai vẫn nằm trong tốp đầu về tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng, đặc biệt là suy dinh dưỡng thể thấp còi.

Thực trạng trẻ em bị suy dinh dưỡng ở vùng cao

Mấy hôm nay, thời tiết trên vùng cao huyện Mường Khương mịt mùng trong những cơn mưa và sương mù bao phủ khắp nơi. Khi chúng tôi có mặt ở Trạm Y tế xã Nấm Lư, thì anh Lù Văn Lìn, người dân tộc Nùng cũng đang tất tả bế con từ thôn Lủng Phạc đến Trạm Y tế xã khám bệnh. Con trai anh là cháu Lù Việt Anh đã gần 2 tuổi, nhưng cân nặng chỉ được gần 8 kg và cao 71 cm. So với những đứa trẻ bình thường khác, thì cháu Lù Việt Anh bị suy dinh dưỡng mức độ 1. Nhìn con ho và quấy khóc, anh Lìn nét mặt lo lắng và bảo: Từ khi cai sữa cho cháu, vợ tôi cho cháu tập ăn cơm, nhưng cháu lười ăn, lại hay bị ốm. Nhà neo người, nên khi đi làm nương tôi phải cõng cháu theo. Còn vợ tôi phải chăm sóc cháu thứ hai mới sinh được 3 tháng tuổi. Nhà kinh tế khó khăn, thỉnh thoảng tôi ra suối bắt được ít tôm, cá, thì gia đình có chút thức ăn tươi… Hỏi ra mới biết, anh Lìn năm nay 22 tuổi, còn vợ anh thì 20 tuổi.

Ở xã Nấm Lư, những đứa trẻ bị suy dinh dưỡng giống như cháu Lù Việt Anh có thể gặp ở bất cứ thôn, bản nào. Y sĩ Hoàng Ngọc Ánh, Trưởng Trạm Y tế xã Nấm Lư chia sẻ: Ở đây trẻ em dưới 5 tuổi, tính trung bình cứ 2 trẻ thì có 1 trẻ bị suy dinh dưỡng thể thấp còi. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do tỷ lệ hộ nghèo của xã còn cao (gần 47,6%), nhiều gia đình cuộc sống khó khăn, bữa ăn hằng ngày rất đạm bạc, nên trẻ em bị thiếu chất ngay từ khi còn ở trong bụng mẹ, khi trẻ sinh ra lại không được ăn uống đầy đủ chất, nên hay ốm, suy nhược cơ thể dẫn tới còi cọc, chậm lớn. Thêm vào đó, những ông bố, bà mẹ trẻ ở vùng cao lại thiếu kiến thức, kỹ năng chăm sóc con, nên càng làm cho trẻ bị suy dinh dưỡng nặng hơn. Trẻ em dưới 5 tuổi đang trong giai đoạn quan trọng về phát triển cơ thể và trí tuệ, nếu bị suy dinh dưỡng nặng sẽ để lại nhiều hệ lụy, ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển về sau.

Trên thực tế, trẻ em bị suy dinh dưỡng không chỉ diễn ra ở xã Nấm Lư, ở huyện Mường Khương, mà là vấn đề chung của cả tỉnh. Theo số liệu của Trung tâm Chăm sóc Sức khỏe sinh sản tỉnh, tính đến hết năm 2014, Lào Cai đứng thứ 2 cả nước về tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể chiều cao/tuổi (35,2%) và tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể cân nặng/tuổi vẫn còn 20% (toàn quốc là 14,5%). Còn đến thời điểm hiện nay, tuy chưa có kết quả tổng hợp chung toàn tỉnh, nhưng huyện Mường Khương đang có tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi cao nhất tỉnh (46,6%), tiếp đến là huyện Bát Xát (35,8%), huyện Si Ma Cai (35,6%); còn huyện Bắc Hà có tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể nhẹ cân cao nhất tỉnh (22,63%), sau đó đến huyện Sa Pa (22,26%), huyện Si Ma Cai (19,64%). Càng ở những xã có tỷ lệ hộ nghèo cao, thì tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng càng cao.

Còn không ít khó khăn

Bác sĩ Bùi Văn Thao, Phó Giám đốc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh cho biết: Trước thực trạng trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng chiếm tỷ lệ cao, trong thời gian qua, công tác phòng, chống suy dinh dưỡng ở trẻ em trên địa bàn tỉnh đã được chú trọng hơn. Năm 2014, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng ở Lào Cai tuy vẫn cao so với cả nước, nhưng đã giảm 2,1% so với năm 2013 và giảm 4% so với năm 2011. Năm 2015, Lào Cai phấn đấu giảm tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể thấp còi xuống còn 34,9% và tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân xuống còn 19,6%. Theo mục tiêu Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, thì tỉnh phấn đấu đến năm 2020 sẽ giảm tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng xuống còn 8,5%.

Tuy nhiên, hiện nay việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về cải thiện tình trạng dinh dưỡng trẻ em ở vùng cao của tỉnh đang gặp không ít khó khăn, thách thức, đó là: Thiếu cán bộ y tế chuyên khoa sản - nhi tuyến huyện; thiếu trang - thiết bị, dụng cụ cho chăm sóc bà mẹ, trẻ sơ sinh; tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh còn cao so với cả nước. Vẫn còn những tập quán lạc hậu ảnh hưởng đến chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em và vệ sinh môi trường, như tỷ lệ sinh đẻ tại nhà cao, không nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu; chưa cho trẻ ăn bổ sung đúng cách; cho trẻ ăn cơm nhá, cơm hạt từ rất sớm (3- 4 tháng tuổi); thói quen phóng uế bừa bãi; chưa biết sử dụng, bảo quản nhà tiêu hợp vệ sinh; chưa có thói quen rửa tay với xà phòng và nước sạch… Đặc biệt, nguồn kinh phí Trung ương cấp cho thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế và các nguồn hỗ trợ, viện trợ đang có xu hướng giảm nhanh trong những năm gần đây; kinh phí từ ngân sách địa phương cấp cho hoạt động phòng, chống suy dinh dưỡng trẻ em tuy đã tăng lên nhưng vẫn còn hạn hẹp…

Trong thời gian tới, để giảm tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng trên địa bàn tỉnh, thì giải pháp trước mắt là cần tập trung kinh phí điều trị cho những trẻ đang bị suy dinh dưỡng nặng; duy trì và nhân rộng mô hình quản lý điều trị trẻ suy dinh dưỡng cấp tính dựa vào cộng đồng (IMAM) và mô hình chăm sóc sức khỏe bà mẹ và nuôi dưỡng trẻ nhỏ dựa vào cộng đồng (IYCF) theo Dự án UNICEF Việt Nam. Giải pháp lâu dài là cần giảm nghèo nhanh và bền vững, nâng cao chất lượng đời sống người dân; tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về chăm sóc trẻ em; đẩy mạnh công tác truyền thông và thực hành dinh dưỡng cho nhân dân, đặc biệt là với đồng bào vùng cao, vùng dân tộc thiểu số; thực hiện quá trình can thiệp trong “1.000 ngày vàng” từ khi trẻ còn nằm trong bụng mẹ đến khi 2 tuổi để giảm tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi ở các xã vùng cao. Đây không chỉ là “bài toán” cần lời giải của ngành y tế tỉnh, mà là vấn đề chung của cả cộng đồng.

Nguồn: http://baolaocai.vn​