Bệnh ung thư đại tràng phát triển từ khối u, nhưng các khối u phát triển chậm, thường là trong khoảng thời gian 1 năm. Xét nghiệm sàng lọc đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện khối u trước khi chúng trở thành ung thư. Các xét nghiệm này cũng có thể giúp tìm ung thư đại trực tràng ở giai đoạn đầu, khi có cơ hội tốt để phục hồi. Bệnh ung thư được phát hiện ở giai đoạn đầu và lấy bỏ trong quá trình kiểm tra thường xuyên, tỷ lệ sống sót trên 5 năm cao khoảng 90%.Có một số phương pháp sàng lọc, mỗi phương pháp đều có lợi ích và rủi ro riêng: 

1. Tìm máu trong phân. 

Xét nghiệm không xâm lấn này tìm máu trong một mẫu phân. Nó có thể được thực hiện tại phòng khám. Điều quan trọng là làm theo hướng dẫn cẩn thận, bởi vì chế độ ăn uống và các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến kết quả.Rủi ro và lợi ích. Mặc dù xét nghiệm này là tương đối dễ dàng, nó được thiết kế để tầm soát ung thư, không phải tầm soát u. Một vấn đề là hầu hết khối u không chảy máu, cũng không loại trừ tất cả các bệnh ung thư. Điều này có thể dẫn đến kết quả xét nghiệm âm tính, ngay cả khi có thể có polyp hoặc ung thư. Mặt khác, nếu máu xuất hiện trong phân, nó có thể là kết quả của tình trạng trĩ hoặc một bệnh đường ruột khác hơn là ung thư. Với những lý do này, nhiều bác sĩ khuyên nên kiểm tra các phương pháp khác thay vì các xét nghiệm tìm máu trong phân. Ngoài ra, ngay cả khi xét nghiệm là âm tính, nếu đã thấy máu trong nhà vệ sinh, giấy vệ sinh hoặc phân, sẽ cần phải đi xét nghiệm thêm nữa.

2. Soi đại tràng xích-ma.

Trong xét nghiệm này, bác sĩ sử dụng một ống mềm để kiểm tra trực tràng và đại tràng xích-ma - khoảng 61 cm của ruột già. Gần một nửa các trường hợp bị bệnh ung thư đại tràng được tìm thấy trong khu vực này.

Rủi ro và lợi ích. Soi đại tràng xích-ma chỉ nhìn vào đoạn cuối cùng của ruột già, và xét nghiệm này không phát hiện được khối u ở nơi khác trong ruột già. Nó thường được kết hợp với một thuốc xổ bari để hình dung toàn bộ đại tràng, hoặc bác sĩ có thể khuyên nên thực hiện một phương pháp nội soi thay thế. Soi đại tràng xích-ma có thể có một chút khó chịu. Ngoài ra, có một rủi ro nhẹ của thủng đại tràng, nhưng những rủi ro là ít hơn so với nội soi.

3. Thuốc xổ bari.

Xét nghiệm này cho phép bác sĩ đánh giá toàn bộ ruột với bằng X-quang. Bari, một chất cản quang, được đưa vào ruột dưới dạng thuốc xổ. Khí cũng có thể được thêm vào để cho độ tương phản tốt hơn trên X-quang.

Rủi ro và lợi ích. Vì thuốc xổ bari có một tỷ lệ bỏ sót khối u đại tràng cao hơn, nó gần như không đáng tin cậy như một số xét nghiệm khác. Nó cũng không cho phép Bác sĩ sinh thiết trong khi thực hiện để xác định xem polyp có ung thư không. Xét nghiệm này có thể hơi khó chịu vì bari và không 
khí gây chướng ruột lên.

4.Soi ruột già là tương tự như soi đại tràng xích-ma.

Tuy nhiên, các dụng cụ được sử dụng là một ống mềm dài gắn với một máy quay và màn hình, cho phép bác sĩ xem toàn bộ đại tràng và trực tràng.

Rủi ro và lợi ích. Thủ thuật này là xét nghiệm nhạy cảm nhất đối với khối u trực tràng và ung thư trực tràng. Phát hiện khối u tốt hơn là một thuốc xổ bari trên X-quang. Nếu bất kỳ khối u nào được tìm thấy trong khi kiểm tra, Bác sĩ có thể lấy bỏ chúng ngay lập tức hoặc lấy mẫu mô (sinh thiết) để phân tích. Để chuẩn bị cho thủ thuật, làm theo hướng dẫn của Bác sĩ về chế độ ăn uống và dùng thuốc nhuận tràng để làm sạch đường ruột. Có thể được dùng một thuốc an thần nhẹ để thoải mái hơn. Những rủi ro của nội soi chẩn đoán bao gồm xuất huyết và thủng thành đại tràng. Các biến chứng có nhiều khả năng xảy ra khi khối u được lấy bỏ.

5. Chụp cắt lớp vi tính đại tràng

Cũng được gọi là nội soi, xét nghiệm này gồm một máy vi tính chụp cắt lớp, một máy X-quang có độ nhạy cao đối với ruột già. Sử dụng hình ảnh máy tính, bác sĩ xem mỗi phần của ruột già và trực tràng. Trước khi chụp phải thụt tháo phân, nhưng các nhà nghiên cứu đang xem xét liệu chụp cắt lớp có thể được thực hiện thành công mà không cần chuẩn bị làm sạch ruột.

Rủi ro và lợi ích. Công nghệ mới này có thể làm cho kiểm tra đại tràng an toàn hơn, thoải mái hơn và ít xâm lấn. Nó có thể được thực hiện nhanh hơn và không cần giảm đau. Tuy nhiên, nó có thể không chính xác như nội soi thông thường. Một số nghiên cứu đã cho thấy nó có hiệu quả, nhưng không có đủ dữ liệu để làm một so sánh tốt giữa chụp cắt lớp vi tính đại tràng và nội soi. Ngoài ra, phương pháp này không cho phép Bác sĩ lấy bỏ khối u hoặc lấy mẫu mô. Nếu bác sĩ thấy khối u hay muốn lấy mô mẫu, sẽ cần phải nội soi.

6. Xét nghiệm ADN trong phân của bệnh nhân

Phương pháp tiếp cận mới này có thể phát hiện tế bào ung thư đã thải trong phân. Các tế bào ác tính đã thay đổi ADN và kiểm tra này có thể phát hiện những đột biến ADN (chỉ báo) cho một số loại khối u ung thư và khối u tiền ung thư. Nghiên cứu đang được tiến hành để tăng tính chính xác và xác định tần suất cần thực hiện xét nghiệm.

Rủi ro và lợi ích. Xét nghiệm này được thiết kế chủ yếu để phát hiện ung thư đại tràng.

7. Xét nghiệm di truyền học để xác định xem

Nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đại trực tràng, bạn có thể là một ứng cử viên để xét nghiệm di truyền. Xét nghiệm máu này có thể giúp xác định xem bạn có tăng nguy cơ ung thư đại tràng hoặc trực tràng không?.Rủi ro và lợi ích. Xét nghiệm di truyền không phải không có nhược điểm. Các kết quả có thể mơ hồ, và sự hiện diện của một gen khiếm khuyết không có nghĩa là sẽ phát triển thành ung thư. Biết có một khuynh hướng di truyền có thể cảnh báo về sự cần thiết phải kiểm tra thường xuyên.

Nguồn: Báo Sức khỏe & Đời sống​