Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

Đối với đột quỵ, nếu để vượt quá “thời gian vàng” thì khả năng biến chứng nặng, thậm chí tử vong là điều khó tránh khỏi. Việc kéo dài “thời gian vàng” được xem là “bảo bối” cứu sống bệnh nhân.

Trong y học, khái niệm “thời gian vàng” để cứu chữa bệnh nhân đột quỵ từng được mặc định là trong vòng 4, 5 giờ đầu tiên kể từ khi khởi phát triệu chứng. Đây là khoảng thời gian mà thuốc tiêu sợi huyết (rTPA) phát huy tối đa hiệu quả, giúp làm tan cục máu đông, tái thông dòng chảy, từ đó giảm thiểu nguy cơ để lại di chứng.

Kéo dài “thời gian vàng” lên đến 12 giờ

Câu chuyện của ông L.K.L (77 tuổi, ngụ TP.HCM) đã mở ra hy vọng mới, chứng minh rằng với sự tiến bộ của y học, một số bệnh nhân đặc biệt vẫn có thể hồi phục ngoạn mục ngay cả khi đã vượt qua “thời gian vàng” trên.

Bệnh nhân đột quỹ được kéo dài "thời gian vàng" lên đến 12 giờ - Ảnh: minh họa

Khoảng 2 giờ sáng, trong lúc đang ngủ, ông L. bất ngờ tỉnh giấc vì cảm giác nửa người bên phải gần như liệt hoàn toàn. Ông không thể tự đi lại, nói chuyện trở nên khó khăn, gương mặt méo lệch. Thay vì báo ngay cho người thân, ông L. lại cố chợp mắt trở lại vì nghĩ rằng tình trạng sẽ qua nhanh.

Đến gần 10 giờ sáng, khi các triệu chứng không thuyên giảm, gia đình mới vội đưa ông đến Bệnh viện đa khoa Xuyên Á TP.HCM trong tình trạng khẩn cấp. Tại đây, các bác sĩ ghi nhận bệnh nhân bị méo miệng, nói khó và liệt nửa người bên phải - những dấu hiệu điển hình của một cơn đột quỵ thiếu máu não.

Ngay lập tức, đội ngũ y bác sĩ đã tiến hành chụp MRI não và xác định ông L. bị nhồi máu vùng cầu não bên trái, tính đến thời điểm nhập viện là giờ thứ 12 kể từ lúc khởi phát.

BS CK2 Diệp Trọng Khải - Trưởng khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện đa khoa Xuyên Á - cho biết thông thường, nhồi máu tại vị trí này thường để lại di chứng rất nặng nề, thậm chí có thể dẫn tới tử vong, nếu không được xử trí kịp thời. Điều này càng khiến tình trạng của bệnh nhân trở nên nguy kịch, vượt xa mốc 4, 5 giờ vốn được coi là “thời gian vàng” trong điều trị đột quỵ.

Tuy nhiên, dựa trên kết quả hình ảnh và các xét nghiệm chuyên sâu, các bác sĩ tại Đơn vị Đột quỵ đã quyết định bệnh nhân vẫn còn cơ hội sử dụng thuốc tiêu sợi huyết.

“Quyết định này được đưa ra hết sức thận trọng, bởi lẽ việc dùng thuốc ngoài thời gian vàng tiềm ẩn nguy cơ biến chứng xuất huyết não. Nhưng nhờ đánh giá chính xác, bệnh nhân đã có phản ứng vô cùng tích cực. Chỉ khoảng 10 phút sau khi tiêm thuốc, sức cơ của ông bắt đầu cải thiện rõ rệt, giọng nói dần rõ hơn. Khoảng 30 phút sau, điều kỳ diệu đã xảy ra, bệnh có thể tự ngồi dậy và đi lại được trong niềm xúc động của gia đình và sự vui mừng của tập thể y bác sĩ”, bác sĩ Khải chia sẻ.

Sau khi được cứu sống ngoạn mục, con gái ông L. đã chia sẻ trong nước mắt: “Tôi thật sự không dám tin cha mình có thể đi lại được sau khi chứng kiến ông gần như bất động vào buổi sáng. Cả nhà đã chuẩn bị tinh thần cho tình huống xấu nhất. Cha tôi đã hồi phục kỳ diệu. Đây là món quà vô giá cho cả gia đình”.

Câu chuyện hồi phục ngoạn mục của ông L. là minh chứng sống động cho sức mạnh của tri thức y khoa và niềm hy vọng mới cho hàng ngàn bệnh nhân đột quỵ khác tại Việt Nam.

Không chủ quan khi có những dấu hiệu bất thường

Theo bác sĩ Diệp Trọng Khải, hiện nay, nhờ các nghiên cứu lâm sàng quốc tế, chúng ta đã có thêm cơ sở để mở rộng chỉ định dùng thuốc tiêu sợi huyết cho một số trường hợp đặc biệt, thậm chí lên tới 24 giờ sau khởi phát đột quỵ tuần hoàn sau.

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là bệnh nhân phải được chẩn đoán chính xác bằng các phương tiện hình ảnh hiện đại để loại trừ nguy cơ xuất huyết và xác định vùng não còn có khả năng hồi phục.

“Mỗi giây phút trong đột quỵ đều vô cùng quý giá, nhưng y học đang dần mở thêm cánh cửa hy vọng cho những người đến muộn”, bác sĩ Khải nói.

Hiện nay, ở Việt Nam có nhiều bệnh viện lớn thành lập đơn vị đột quỵ chuyên biệt, trang bị máy MRI, CT hiện đại và đội ngũ bác sĩ được đào tạo bài bản. Điều này góp phần làm tăng tỷ lệ bệnh nhân được cứu sống và hồi phục chức năng.

Tuy nhiên, thách thức vẫn còn rất lớn khi tỷ lệ người dân nhận biết đúng dấu hiệu đột quỵ và đưa bệnh nhân đến viện kịp thời còn thấp. Không ít trường hợp, bệnh nhân được đưa đến bệnh viện quá muộn, bỏ lỡ cơ hội vàng để can thiệp, dẫn tới những di chứng nặng nề suốt đời.

Dù y học đã mở rộng cánh cửa điều trị trong một số tình huống, nhưng theo bác sĩ Khải yếu tố thời gian vẫn luôn giữ vai trò quyết định. Mỗi giây phút trôi qua có thể đồng nghĩa với hàng triệu tế bào não bị chết đi. Bởi vậy, khi có dấu hiệu nghi ngờ, hãy hành động ngay lập tức. Sự kịp thời không chỉ cứu sống mà còn quyết định chất lượng cuộc sống của người bệnh sau này.

Thực tế cho thấy, ngoài có sự tiến bộ trong điều trị việc biết sớm dấu hiệu đột quỵ vẫn rất quan trọng. Theo quy tắc FAST (Face - Arm - Speech - Time), người dân có thể dễ dàng ghi nhớ: méo mặt, yếu liệt tay chân, nói khó và thời gian. Khi thấy một trong các dấu hiệu này, việc cần làm ngay là gọi cấp cứu và đưa bệnh nhân đến bệnh viện có đơn vị đột quỵ càng sớm càng tốt. Sự chậm trễ dù chỉ vài giờ cũng có thể là ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết.

“Đừng chủ quan khi có những dấu hiệu bất thường, đặc biệt là ở người có bệnh lý nền. Việc trì hoãn vài giờ có thể khiến cơ hội sống sót và hồi phục bị rút ngắn đáng kể”, bác sĩ Khải khuyên.

Nguồn: TC Một Thế giới

Cơ hội ngoạn mục cho bệnh nhân đột quỵ ngoài 'thời gian vàng'

Huyền Thị Lê