​I.THÔNG TIN Y TẾ TRONG NƯỚC

1. Bộ trưởng Bộ Y tế đi khảo sát cơ sở y tế tại xã đảo Thạnh An (huyện Cần Giờ, thành phố Hồ Chí Minh): Sáng 19/3, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã có buổi khảo sát thực trạng công tác y tế cơ sở tại xã đảo Thạnh An, huyện Cần Giờ, Thành phố Hồ Chí Minh. Xã đảo Thạnh An nằm cách trung tâm huyện Cần Giờ khoảng 8km, giao thông không thuận lợi, di chuyển bằng đường thủy mất 60 phút để vào đất liền. Với dân số gần 5.000 người nhưng chỉ có một trạm y tế với một bác sĩ đa khoa, chưa thể đáp ứng được yêu cầu điều trị của nhân dân tại đây. Tình trạng thiếu thuốc, đặc biệt là thuốc cho các bệnh mãn tính như tim mạch còn gặp khó khăn. Trang thiết bị y tế cơ bản như siêu âm, xét nghiệm, x-quang, nha khoa chưa được đầu tư. Qua khảo sát, Bộ trưởng Bộ Y tế chỉ đạo hướng giải quyết trước mắt là Sở Y tế phải chỉ đạo các bệnh viện tuyến trên hỗ trợ điều trị phối hợp. Thời gian tới, Bộ Y tế sẽ thí điểm đổi mới hoạt động của Trạm y tế xã Thạnh An hướng đến quản lý sức khỏe của từng người dân trên địa bàn theo mô hình y học gia đình.

2. Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy Nguyễn Trường Sơn được bổ nhiệm lại nhiệm kỳ 3: Ngày 19/3, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến trao quyết định bổ nhiệm lại PGS-TS-BS Nguyễn Trường Sơn làm Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy. Bộ trưởng Y tế đánh giá cao những đóng góp của PGS-TS-BS Nguyễn Trường Sơn cho ngành y tế VN nói chung và Bệnh viện Chợ Rẫy nói riêng trong việc phát triển kỹ thuật cao, ghép tạng, phục vụ nhân dân... Thời gian giữ chức vụ là 5 năm.Đây là nhiệm kỳ làm giám đốc thứ 3 của PGS-TS-BS Sơn. Tại buổi lễ công bố quyết định, Bộ trưởng Y tế đánh giá cao những đóng góp của PGS-TS-BS Nguyễn Trường Sơn cho ngành y tế VN nói chung và Bệnh viện Chợ Rẫy nói riêng trong việc phát triển kỹ thuật cao, ghép tạng, phục vụ nhân dân, đặc biệt là bệnh nhân nghèo khu vực phía Nam. Số phiếu tín nhiệm để bổ nhiệm lại PGS-TS-BS Sơn là gần như tuyệt đối: 98% trong cán bộ nhân viên và 100% trong Đảng ủy Bệnh viện Chợ Rẫy. Việc bổ nhiệm lại làm giám đốc bệnh viện nhiệm kỳ 3 là một trong những trường hợp rất ít của Bộ Y tế.

3. “Già hóa” dân số là thách thức của Việt Nam trong thế kỷ XXI: Hiện nay, dân số Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hóa từ năm 2011 khi tỷ lệ những người từ 60 tuổi trở lên đạt 10% và sớm trở thành nước có dân số già vào khoảng năm 2032 khi tỷ lệ này chạm “ngưỡng” 20%. Trong khi những người cao tuổi hiện nay phần lớn là những người đã trải qua thời kỳ chiến tranh, nghèo khó nên sức khỏe yếu; hơn 70% sống ở nông thôn, phần lớn không có bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp... Những đặc điểm cơ bản đó cùng với tình trạng biết trước giới tính thai nhi ngày càng phổ biến làm mất cân bằng giới tính khi sinh; tình trạng di cư, đô thị hóa gia tăng,... càng làm trầm trọng thêm những thách thức về an sinh xã hội và thách thức cho sự phát triển bền vững ở nước ta. Có thế nói, thế kỷ XXI sẽ là thế kỷ “bùng nổ người cao tuổi” cả về số lượng và tỷ lệ trong tổng dân số. Nếu như năm 1950 thế giới có 2,5 tỷ người, trong đó có 214 triệu người cao tuổi thì đến năm 2000, các con số tương ứng là 6,080 tỷ và 590 triệu(1). Dự báo dân số năm 2050 là 9,75 tỷ và người cao tuổi là 2,1 tỷ người(2). Như vậy, có thể thấy, từ năm 1950 đến năm 2000, tỷ lệ người cao tuổi trong tổng dân số tăng từ 8,6% lên 9,7%, tức là chỉ tăng thêm được 1,1% thì từ năm 2000 đến năm 2050, tỷ lệ này sẽ tăng thêm 11,9% và đạt tới 21,6%. Ở Việt Nam, tỷ lệ người cao tuổi trong tổng dân số tăng 18,5%. Có 2 nguyên nhân dẫn đến tình trạng già hóa dân số nhanh: Một là, mức sinh giảm mạnh. Hai là, tuổi thọ tăng nhanh. Do mức sinh tiếp tục giảm, tuổi thọ tiếp tục tăng nên già hóa dân số sẽ luôn song hành cùng quá trình phát triển. Điều này cũng có nghĩa là, dân số - kế hoạch hóa gia đình cần có những chính sách dân số thích hợp trong tình hình mới.Ngày 25-10-2017, Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 21-NQ/TW về Công tác dân số trong tình hình mới. Nghị quyết khẳng định: “chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển”. Theo đó, Nghị quyết số 21-NQ/TW nhấn mạnh, việc chuyển đổi mục tiêu, nội dung trọng tâm của chính sách dân số là hoàn toàn cần thiết.Nó làm cho chính sách dân số phù hợp với tình hình dân số thực tế hiện nay và giúp cho công tác dân số hiệu quả hơn. Mặc dù vẫn còn nhiều ý kiến băn khoăn về thực tế chênh lệch mức sinh giữa các vùng, miền cùng với những thách thức nếu không kiểm soát tốt có thể làm cho mức sinh sẽ tăng lên, tuy nhiên, về thực chất, chuyển đổi chính sách chỉ là “chuyển trọng tâm”. Theo đó, kế hoạch hóa gia đình không còn là trọng tâm nữa chứ không phải là bỏ kế hoạch hóa gia đình. Trong Kết luận số 119-KL/TW của Ban Bí thư Trung ương cũng đã chỉ rõ, nội dung chính sách dân số mới bao gồm “duy trì mức sinh thay thế”.

4. Đặc điểm của hệ thống quản lý dân số Việt Nam trong giai đoạn hiện nay: xu hướng giảm sinh thể hiện rõ trong suốt 55 năm qua, đặc biệt, mức sinh thay thế được duy trì hơn 10 năm gần đây trong điều kiện có những thay đổi căn bản về quản lý, như ban hành Pháp lệnh Dân số (năm 2003) và Điều 10 của Pháp lệnh này quy định: “Các cặp vợ chồng có quyền quyết định số con và khoảng cách giữa các lần sinh”; bộ máy tổ chức làm công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình chuyển từ Ủy ban quốc gia thành Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình thuộc Bộ Y tế; phân cấp mạnh về quản lý kinh phí dành cho Chương trình mục tiêu quốc gia về dân số - kế hoạch hóa gia đình đã từng gây lo ngại về việc bùng nổ mức sinh, nhưng với sự nỗ lực mạnh mẽ thì Việt Nam đã đạt được những kết quả tương đối khả thi. Sau 55 năm thực hiện kế hoạch hóa gia đình, người dân được tuyên truyền, giáo dục nhiều và trên thực tế cũng đã nhìn nhận thấy lợi ích rõ ràng của mô hình gia đình nhỏ mà không cần phải có những chính sách ép buộc. Hệ thống dịch vụ kế hoạch hóa gia đình cơ bản đã phủ kín nhu cầu của người dân và đang được thị trường hóa. Từ năm 2004 đến nay, tỷ lệ các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ đang sử dụng biện pháp tránh thai đều đạt trên 75%. Ở mức này, nói chung, có thể bảo đảm đạt được mức sinh “thay thế”. Từ năm 2015 trở đi, phụ nữ bước vào độ tuổi sinh đẻ, tuyệt đại đa số sinh từ năm 1975, thậm chí là từ sau thời điểm bắt đầu thời kỳ đổi mới. Đây là thế hệ mới, được giáo dục nói chung và giáo dục về dân số - kế hoạch hóa gia đình nói riêng khá tốt.  Nhiều nghiên cứu cho thấy, mức sinh không chỉ phụ thuộc vào chính sách, luật pháp mà còn phụ thuộc vào trình độ phát triển. Trong khi đó, Việt Nam đang phát triển mạnh về kinh tế - xã hội, như trình độ giáo dục của phụ nữ ngày càng cao và ngày càng bình đẳng với nam giới; tỷ lệ hộ có truyền hình năm 2009 đạt tới 95%; tỷ lệ dân thành thị tăng nhanh; kinh tế thị trường ngày càng phát triển thúc đẩy con người hướng đến những hành vi hợp lý, hiệu quả; giao lưu và hội nhập quốc tế sâu sắc... Sự tiến bộ nhanh về kinh tế - xã hội tạo ra điều kiện thuận lợi và hỗ trợ mạnh mẽ xu hướng giảm sinh; công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân cũng đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần không nhỏ trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân vẫn còn hạn chế, đặc biệt là chất lượng dịch vụ y tế tuyến cơ sở, tình trạng quá tải bệnh viện, y đức của đội ngũ y, bác sĩ, dược sĩ, chất lượng môi trường y tế,... ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, tuổi thọ của người dân, đến chất lượng dân số trong tương lai.

5. Những giải pháp cơ bản về phát triển dân số trong tình hình mới: Trước đây, mức sinh rất cao, dân số bùng nổ thì công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình đặt trọng tâm hạ thấp mức sinh là phù hợp. Hiện nay, Việt Nam đã đạt mức và giữ được mức sinh thay thế hơn 10 năm trong khi đó lại xuất hiện những xu hướng dân số mới (như đã phân tích ở trên) làm ảnh hưởng lớn đến sự phát triển bền vững của Việt Nam đòi hỏi cần phải có chính sách, giải pháp thích ứng với các xu hướng dân số để bảo đảm cho sự phát triển bền vững. Trước hết, cần tập trung vào những giải pháp cơ bản sau: Thứ nhất, chuyển trọng tâm chính sách dân số, từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển nhằm “giải quyết toàn diện các vấn đề dân số cả về quy mô, cơ cấu, phân bổ và nâng cao chất lượng dân số”. Như vậy, trọng tâm của chính sách dân số sẽ là tập trung giải quyết các mối quan hệ dân số và phát triển chứ không chỉ là kế hoạch hóa gia đình. Thứ hai, chuyển trọng tâm sang dân số và phát triển, tuyệt đối không phải là “từ bỏ kế hoạch hóa gia đình” mà kế hoạch hóa gia đình được thực hiện theo hướng xã hội hóa một cách có hiệu quả. Vấn đề là cần tổ chức kế hoạch hóa gia đình theo phương thức mới. Trước đây, mức sinh ở cả nước cũng như ở từng địa phương đều rất cao, yêu cầu giảm sinh là mục tiêu cốt lõi và thống nhất trong cả nước, không phân biệt vùng, miền, như vậy là hợp lý. Nhưng, thực tiễn cho thấy, mức sinh ở các địa phương do điều kiện kinh tế - xã hội không đồng đều nên kết quả thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình cũng rất khác nhau. Vì vậy, hiện nay theo yêu cầu mới, mục tiêu mức sinh phải được phân biệt theo từng địa phương. Nghị quyết số 21-NQ/TW đã nêu: “Giảm sinh ở những tỉnh, thành phố có mức sinh còn cao; duy trì kết quả đã đạt được ở những tỉnh, thành phố đạt mức sinh thay thế; thực hiện mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ 2 con ở những nơi có mức sinh thấp” là rất hợp lý. Từ những kết luận nêu trên, việc truyền thông, phương thức cung cấp phương tiện, dịch vụ giữa các địa phương cũng đòi hỏi phải bố trí khác nhau. Thứ ba, lồng ghép các hoạt động về dân số vào kế hoạch hóa phát triển. Nghị quyết số 21-NQ/TW nêu rõ: “Cấp ủy, chính quyền các cấp cần tiếp tục đưa công tác dân số và phát triển thành một nội dung trọng tâm trong công tác, hoạt động thường kỳ; đưa các mục tiêu, chỉ tiêu về dân số và phát triển vào nghị quyết chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế - xã hội”. Tức là, trong mọi kế hoạch hóa phát triển đều phải tiến hành dự báo và tính đến cơ cấu dân số mà trước hết là kế hoạch hóa lao động, việc làm để tận dụng cơ cấu “dân số vàng”; kế hoạch hóa giáo dục và đào tạo cũng như y tế cần tính đến cơ cấu dân số theo tuổi biến đổi nhanh; phong trào di cư, đô thị hóa; chính sách an sinh xã hội cần tính đến già hóa dân số. Thứ tư, đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục, vận động về dân số và phát triển, làm cho mọi tầng lớp xã hội, nhất là cấp ủy đảng và chính quyền các cấp, đặc biệt là đối với những nhà hoạch định chính sách ngày càng nhận thức đúng, đầy đủ về việc “chuyển trọng tâm từ dân số - kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển”. Từ đó, từng bước đổi mới tư duy về chính sách dân số, nhất là tư duy kế hoạch hóa gia đình đã ăn sâu, bám rễ trong mỗi gia đình Việt Nam. Việc đa dạng hóa các kênh truyền thông, truyền tải những thông điệp phù hợp với từng nhóm đối tượng, từng vùng, miền là yêu cầu cấp bách hiện nay. Đây cũng là chủ trương được nhấn mạnh trong Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương: “Đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục, vận động về dân số và phát triển”, là một trong những giải pháp then chốt, cần đi trước một bước.

6. Bộ Y tế chính thức đề nghị công an điều tra thông tin về sinh con “thuận tự nhiên”: Sáng 19/3, Bộ Y tế đã có công văn gửi đến Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Ban tuyên giáo Trung ương đề nghị các đơn vị cùng hỗ trợ, vào cuộc xác thực, xử lý những thông tin thất thiệt xung quanh phương pháp sinh con “thuận tự nhiên” được đăng tải trên mạng xã hội thời gian qua. Trong công văn gửi đến các đơn vị trên, GS.TS Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, thời gian qua, phương pháp sinh đẻ “thuận tự nhiên” hướng dẫn bà mẹ tự sinh con tại nhà, tự chăm sóc, không cắt dây rốn… được truyền bá nhiều trên mạng xã hội. Đặc biệt ngày 14/3/2018, tài khoản facebook ngày 14/3/2018 có tên Minh Phương đưa thông tin về một sản phụ tham gia lớp tập huấn về sinh con “thuận tự nhiên” với chi phí 15 triệu đồng. Theo thông tin facebook, sau khi được tập huấn, bà mẹ đã không đến cơ sở y tế mà tự sinh con tại nhà. Trong quá trình chuyển dạ, mẹ kiệt sức, con bị ngạt nên hai mẹ con tử vong. Thong tin này đã được lan truyền nhanh chóng gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác chăm sóc sức khỏe, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân của toàn ngành y tế cũng như trật tự an toàn xã hội. Trong công văn, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến đại diện Bộ Y tế khẳng định: “Về phương diện chuyên môn, sinh con tại nhà là phản khoa học, có thể gây ra những tai biến nghiêm trọng như vỡ tử cung, băng huyết, nhiễm trùng dẫn đến tử vong cho bà mẹ và trẻ sơ sinh”. Liên quan đến vụ việc, hiện Bộ Y tế đang chỉ đạo các địa phương, phối hợp cơ quan chức năng xác minh, kiểm chứng độ xác thực về các trường hợp sinh con theo phương pháp “thuận tự nhiên”, trong đó có trường hợp tử vong mẹ và trẻ sơ sinh lan truyền như trên. Bộ Y tế đề nghị Bộ thông tin và Truyền thông chỉ đạo các đơn vị chức năng xác minh, kiểm chứng độ xác thực của thông tin từ tài khoản facebook có nick name Minh Phương; xử lý các tập thể, cá nhân đăng tải thông tin thất thiệt, phản khoa học gây hoang mang trong dư luận xã hội theo quy định của pháp luật. Chỉ đạo cơ quan báo chí cần cân nhắc khi đưa thông tin chưa được kiểm chứng, tạo dư luận xấu trong xã hội; tăng cường tuyên truyền cho người dân lợi ích của việc sinh con tại cơ sở y tế, sinh con được cán bộ y tế hỗ trợ, không truyền bá và làm theo các phương pháp phản khoa học để đảm bảo an toàn tính mạng cho bà mẹ và trẻ sơ sinh. Đồng thời, Bộ Y tế cũng có công văn gửi đến Bộ công an, Ban Tuyên Giáo Trung ương đề nghị điều tra, xác thực về các trường hợp sinh con theo phương pháp “thuận tự nhiên” được đăng tải trên mạng xã hội, facebook với nick name Minh Phương đã phản ánh trường hợp tử vong mẹ, con như trên. Bộ Y tế cũng đề nghị Bộ Công an, Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và truyền thông xử lý các tập thể, cá nhân theo quy định của pháp luật trong việc đăng tải thông tin thất thiệt, phản khoa học (nếu có) ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng người dân, gây hoang mang dư luận xã hội. Trước đó, như Dân trí thông tin, mạng xã hội tối 14/3 dậy sóng trước thông tin lan truyền, một sản phụ và thai nhi tử vong do đẻ tại nhà theo phương pháp sinh thuận tự nhiên. Người chồng đã mong muốn vợ đến viện sinh con an toàn, nhưng người vợ nhất định “thuận theo tự nhiên” để con khỏe mạnh. Ngành y tế cho biết đến thời điểm này, không tìm ra trường hợp sản phụ và trẻ sơ sinh tử vong như trên mạng xã hội lan truyền.

7. Lãnh đạo Phường Thảo Điền, Quận 2, Thành phố Hồ Chí Minh cho biết cho đến nay chưa tìm được sản phụ nào ở địa bàn tử vong do sinh 'thuận tự nhiên': Sáng 15/3, ông Phương Nam, phó chủ tịch UBND P.Thảo Điền, Q.2, TP.HCM, cho biết trên địa bàn phường không có sản phụ nào tử vong như thông tin trên mạng. Theo thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến, Bộ Y tế đang phối hợp với cơ quan chức năng kiểm tra, làm rõ các trường hợp sinh đẻ theo hình thức 'thuận tự nhiên', trong đó có thông tin về hai mẹ con sản phụ tử vong vừa qua trên tài khoản facebook Minh Phuong. Về phương diện khoa học, Bộ Y tế khẳng định việc sinh con theo hình thức "thuận tự nhiên" tại nhà là phản khoa học, có thể dẫn đến những nguy hiểm cho sức khỏe mẹ và bé. Bộ Y tế cũng đề nghị các cơ quan báo chí tăng cường tuyên truyền về lợi ích của việc sinh con tại cơ sở y tế, có cán bộ y tế hỗ trợ.

8. Người phá thai khiến một thai phụ ở Nghệ An tử vong không có giấy phép hành nghề: Mặc dù không có bằng cấp chuyên môn y tế, không có giấy phép hành nghề y nhưng bà Thanh vẫn nhận phá thai cho chị K. làm thai phụ này tử vong. Chiều tối 19-3, thông tin từ phòng nghiệp vụ y Sở Y tế Nghệ An cho biết đơn vị này đã nhận được báo cáo của đoàn kiểm tra UBND huyện Quế Phong về vụ việc thai phụ V.T.K. (30 tuổi, ngụ xã Châu Phong) tử vong sau khi được bà Đinh Thị Thanh (52 tuổi, ngụ cùng xã chị K.) phá thai. Theo báo cáo ban đầu, sáng 12-3 bà Thanh có phá thai cho chị K. tại nhà bằng cách đặt vào tử cung 2/3 chiều dài của 1 cái sonde folay - dụng cụ thông tiểu, không bơm nước, không bơm hơi. Tiếp đó, bà Thanh cho chị K. uống nước lá rau ngót và hướng dẫn sử dụng loại nước này. Sau khi được phá thai, chị K. xuất hiện nhiều trạng thái sức khỏe xấu, nguy kịch và tử vong vào chiều tối 15-3. Vợ chồng bà Thanh có đến thăm viếng và hai gia đình đã bàn thống nhất bà Thanh hỗ trợ cho gia đình chị K. 10 triệu đồng. Làm việc với đoàn kiểm tra, bà Thanh khai báo rằng hai mẹ con chị K. đến xin bà phá thai cho vì lý do chị đã có 2 con gái, thai này được siêu âm cũng cho biết là con gái. Hoàn cảnh nhà khó khăn nên không muốn đẻ thêm. Thông tin của nhân viên y tế thôn bản và UBND huyện Quỳ Châu khẳng định bà Thanh chỉ học hết lớp 7/10, không có bất kỳ một bằng cấp hoặc chứng chỉ hành nghề khám chữa bệnh. Ngày 20-3, Sở Y tế Nghệ An sẽ thành lập đoàn thanh tra đến huyện Quỳ Châu để làm rõ thêm sự việc. Ông Đặng Tân Minh - giám đốc Trung tâm Y tế huyện Quỳ Châu - cho biết đơn vị đã tham mưu cho UBND huyện Quỳ Châu ra quyết định xử phạt hành chính bà Thanh với mức xử phạt từ 50-70 triệu đồng căn cứ Nghị định 176 năm 2013. Ngày 19/3, Vụ Sức khỏe bà mẹ - trẻ em (Bộ Y tế) đã gửi công văn khẩn đề nghị Sở Y tế Nghệ An giao Trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh làm đầu mối, phối hợp với các cơ quan xác minh thông tin báo chí đưa tin vụ việc một sản phụ tử vong vì phá thai bằng que nứa ở huyện Quỳ Châu. Kết quả báo cáo về Bộ Y tế trước 16h ngày 20/3. Đây là vụ việc hết sức nghiêm trọng, vì vậy Vụ Sức khỏe bà mẹ - trẻ em chỉ đạo toàn bộ hệ thống y tế tại địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân không đến nhận dịch vụ, đặc biệt là dịch vụ chăm sóc thai sản, kế hoạch hóa gia đình và phá thai, tại các cơ sở bất hợp pháp vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của bà mẹ và trẻ sơ sinh.

9. Công đoàn Y tế Việt Nam sẽ tìm giải pháp tốt nhất để hỗ trợ Bác sĩ Hoàng Công Lương: Gần 1 năm sau vụ 8 bệnh nhân chạy thận tử vong tại Bệnh viện (BV) Đa khoa tỉnh Hòa Bình, bác sĩ Hoàng Công Lương bị truy tố. Chủ tịch Công đoàn (CĐ) Y tế Việt Nam (VN) Trần Thị Bích Hằng đã có ý kiến xung quanh vấn đề này. Theo Chủ tịch CĐ Y tế VN Trần Thị Bích Hằng, khi sự việc xảy ra đối với BV Đa khoa Hòa Bình, trong đó có bác sĩ Hoàng Công Lương, CĐ Y tế VN có trao đổi với Sở Y tế Hòa Bình, LĐLĐ tỉnh Hòa Bình tìm giải pháp tốt nhất. Đó là CĐ Y tế VN đã làm công văn đề nghị Sở Y tế Hòa Bình đứng ra bảo lãnh cho bác sĩ Hoàng Công Lương được tại ngoại vì xét thấy lý lịch và bản thân bác sĩ Hoàng Công Lương rất tốt. "Bác sĩ Lương là một bác sĩ trẻ, có trình độ, tâm huyết, trách nhiệm với công việc, được đồng nghiệp quý mến, nhân dân tin tưởng.Trong suốt thời gian tại ngoại, các nhà chức trách xem xét vụ việc xảy ra, làm rõ vấn đề đúng sai. Tôi nghĩ rằng, việc truy tố này là một trong những quy trình theo luật pháp quy định" - Chủ tịch CĐ Y tế VN cho biết. Theo Chủ tịch CĐ Y tế VN Trần Thị Bích Hằng, sự cố y khoa xảy ra không có nghĩa là người thầy thuốc có lỗi. Ví dụ một người bị dị ứng kháng sinh, cùng nồng độ, quy trình tiêm, với người này không xảy ra phản ứng, nhưng người kia lại có phản ứng… Tôi nghĩ rằng, cán bộ y tế không nên quá hoang mang và lo lắng. Theo tôi, tất cả đoàn viên cán bộ y tế cần tiếp tục đổi mới phong cách thái độ, phục vụ để hướng tới sự hài lòng của người bệnh và rất tận tâm, tận lực để chăm sóc sức khỏe nhân dân.

10. Kết quả xét nghiệm mẫu rượu khiến 3 người ở Nghệ An tử vong cho thấy có cây lá ngón ngâm trong rượu: Kết quả xét nghiệm mẫu rượu mà 3 người ở huyện Kỳ Sơn, Nghệ An uống dẫn đến tử vong có chất Koumin - một loại hợp chất có trong cây lá ngón. Chiều 19/3, ông Phạm Ngọc Quy - chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Nghệ An - cho biết kết quả kiểm nghiệm của Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia cho thấy nguyên nhân gây ra vụ 4 người bị ngộ độc, trong đó 3 người tử vong, tại xã Hữu Lập (huyện Kỳ Sơn) là chất Koumin - loại hợp chất có trong cây lá ngón. Koumin là một trong những thành phần tạo nên alcaloid có trong cây lá ngón giống như Gelsenicin, Gelsamydin, Gelsemoxonin… Cây lá ngón, còn được gọi với nhiều tên khác như câu vẫn, đoạn trường thảo… mọc phổ biến ở các huyện vùng núi phía tây tỉnh Nghệ An. Theo nhận định ban đầu, gia đình sử dụng rượu gây ra vụ ngộ độc trên có thể ngâm nhầm rễ, thân cây lá ngón. Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Nghệ An khuyến cáo người dân tuyệt đối không sử dụng các bộ phận của cây lá ngón hoặc các loại cây không rõ nguồn gốc để ngâm rượu uống hoặc dưới các hình thức khác để phòng tránh ngộ độc. Trước đó, vào chiều 12-3, tại gia đình ông Moong Văn Đi (40 tuổi, ngụ xã Hữu Lập, huyện Kỳ Sơn) xảy ra vụ ngộ độc sau khi uống rượu làm ông Đi, bà Lô Thị Văn (40 tuổi, vợ ông Đi) và anh Moong Văn Mươi (34 tuổi, em trai ông Đi) tử vong. Riêng anh Lữ Văn Khăm (24 tuổi, em rể ông Đi) nhập viện cấp cứu, điều trị sau 7 ngày, hiện đã qua tình trạng nguy kịch. Rượu ngâm rễ, thân cây mà nhóm người này uống là do ông Đi tự tìm kiếm trong rừng về ngâm. Sau khi ngâm khoảng 10 ngày, chai rượu này được đưa ra để uống thì xảy ra vụ ngộ độc nghiêm trọng trên. Cây lá ngón thuộc họ hoàng đằng là một loại cây leo thân quấn mọc hoang dại ở miền núi. Độc tính của lá ngón là do các ancaloit chứa trong toàn bộ cây, trật tự độc giảm từ rễ, lá, hoa, quả và thân cây. Người bị ngộ độc lá ngón có các triệu chứng khát nước, đau họng, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn… sau đó bị mỏi cơ, thân nhiệt hạ, huyết áp hạ, răng cắn chặt, sùi bọt mép, đau bụng dữ dội, tim đập yếu, khó thở, đồng tử giãn và tử vong rất nhanh do ngừng hô hấp.

11. Ngộ độc thực phẩm ở trường tiểu học tại thành phố Hồ Chí Minh: 30 học sinh nhập viện sau bữa ăn trưa. Ngày 19.3, nguồn tin từ Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP.HCM cho biết vừa xảy ra vụ việc khiến 30 học sinh nhập viện tại huyện Bình Chánh. Theo đó, trong buổi học ngoại khóa ngày 17.3 tại một trường tiểu học, các học sinh ăn bánh mì chà bông và uống trà sữa. 30 phút sau, tức khoảng 12 giờ trưa, các em có biểu hiện đau bụng, nôn ói, tiêu chảy và được cấp cứu tại Bệnh viện Nhi đồng TP với chẩn đoán rối loạn tiêu hóa. Các em được xử lý cho uống thuốc chống nôn, nước biển khô và theo dõi 24 giờ sau đều ổn định, xuất viện. Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP.HCM đã phối hợp với cơ quan y tế địa phương xuống địa bàn lấy mẫu xét nghiệm làm rõ nguyên nhân.

12. Tình trạng nắng nóng gay gắt ở miền Nam khiến nhiều học sinh bị ngộ độc thực phẩm: Trong thời điểm các tỉnh phía Nam nắng nóng, tình trạng nhiều học sinh nhập viện cấp cứu với biểu hiện nôn ói, mệt mỏi, tiêu chảy nghi ngộ độc thực phẩm liên tiếp xảy ra. Ngày 19/3, bác sĩ Hồ Trúc Lệ, Giám đốc bệnh viện huyện Bình Chánh, TP.HCM cho biết, bệnh viện đang điều trị cho học sinh Nguyễn Ngọc Quỳnh N. (SN 2008, học sinh tiểu học của một trường tại huyện Bình Chánh) vì nghi ngộ độc thực phẩm. Trước đó, em N. nhập viện với những triệu chứng như đau bụng, nôn ói, mệt mỏi. Người nhà đưa đến bệnh viện huyện Bình Chánh cấp cứu. Hiện các bác sĩ đang điều trị, theo dõi và cho làm các xét nghiệm cần thiết để điều trị cho em N. Bác sĩ Lệ nói: “Để khẳng định em N. có phải ngộ độc thực phẩm hay không cần chờ các kết quả xét nghiệm cụ thể. Cũng có thể, em N. bị rối loạn tiêu hóa”.  Cùng ngày, đại diện ban Quản lý An toàn thực phẩm TP.HCM cho biết, vào ngày 17/3, trong một buổi học ngoại khóa, 30 em học sinh tiểu học tại huyện Bình Chánh nhập viện với biểu hiện nôn ói, đau bụng, tiêu chảy. Trước đó, các em ăn trưa bằng bánh mì chà bông và uống sữa. Các em được chuyển đến bệnh viện Nhi đồng Thành phố cấp cứu. Hiện, các em đã ổn định, xuất viện về nhà. Ban Quản lý an toàn thực phẩm TP.HCM đang kiểm tra, lấy mẫu xét nghiệm truy tìm nguyên nhân. Bác sĩ Hồ Trúc Lệ thông tin thêm, thời điểm nắng nóng, nhiệt độ cao, vi khuẩn dễ sinh sôi nảy nở, đặc biệt trong các loại thức ăn chế biến sẵn, đóng hộp, nước đá…Do đó, để bảo vệ sức khỏe cho các em, phụ huynh cũng như nhà trường cần phải chú ý tới an toàn vệ sinh thực phẩm, không cho trẻ ăn thức ăn cũ, thức ăn chế biến quá hạn, khi chế biến thức ăn cũng như cho trẻ ăn cần phải rửa tay sạch sẽ.

13. Thêm 15 người ở Quảng Nam phải nhập viện điều trị ngộ độc rượu: Hiện đã có thêm 15 người tại thôn Pà Păng, xã Cà Dy, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam phải nhập viện để điều trị ngộ độc rượu. 15 người dân trú cùng thôn này nhập viện với các triệu chứng như: hôn mê sâu, da tím tái, khó thở, tụt huyết áp… Hiện các trường hợp này đang được tiếp tục theo dõi. Trước đó, vào chiều 15/3, một nhóm gồm 5 người trong thôn đã ghé vào một quán tạp hóa để mua rượu về uống.Sau khi uống rượu, cả nhóm có triệu chứng tím tái, khó thở và hôn mê sâu, phải đưa đi cấp cứu.Đến thời điểm hiện tại, 3/5 người đã tử vong, 2 người còn lại trong tình trạng nguy kịch.

14. Hà Nội triển khai các biện pháp để chủ động đối phó với dịch sởi: Từ đầu tháng 3 đến nay, trên địa bàn TP Hà Nội ghi nhận trung bình từ 3 đến 6 ca bệnh sởi/tuần. Thời tiết chuyển mùa như hiện nay tạo điều kiện thuận lợi để bệnh sởi bùng phát. Để chủ động đối phó với căn bệnh này, giải pháp quan trọng nhất là tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch. Những ngày qua, tại một số bệnh viện trên địa bàn Hà Nội như Đa khoa Xanh Pôn, Nhi trung ương, Bạch Mai… đã ghi nhận rải rác các ca bệnh sởi. Riêng Khoa Truyền nhiễm (Bệnh viện Nhi trung ương) từ đầu năm 2018 đến nay đã tiếp nhận 44 bệnh nhân nhập viện điều trị sởi, trong đó, bệnh nhi nhỏ tuổi nhất mới được 2 tháng, số còn lại từ 3 đến 5 tuổi. Bác sĩ Đỗ Thị Thúy Nga, Khoa Truyền nhiễm, cho biết, trong số những bệnh nhi mắc sởi, nhiều trường hợp chưa được tiêm phòng vắc xin, bị lây nhiễm từ chính người thân trong gia đình. Theo bác sĩ Đỗ Thị Thúy Nga, sởi là bệnh do vi rút gây ra, thường gặp ở người chưa được tiêm phòng hoặc chưa tiêm đủ mũi, chưa mắc bệnh sởi lần nào và có tiếp xúc với bệnh nhân sởi. Bệnh lây lan rất nhanh trong không khí khi người mang mầm bệnh hắt hơi hoặc ho. Trước khi phát ban vài ngày, người mắc sởi đã phát tán vi rút ra môi trường xung quanh. Việc phát tán vi rút còn kéo dài 5-7 ngày sau khi bệnh nhân phát ban. Nhiều người vẫn quan niệm sởi là căn bệnh thông thường, lành tính nên chủ quan. Tuy nhiên, trên thực tế, những biến chứng viêm não, viêm cơ tim, viêm phổi, viêm phế quản, viêm thanh quản, viêm tai giữa, tiêu chảy… hoàn toàn có thể xảy ra, gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh, nhất là trẻ nhỏ. “Không chỉ những bệnh nhân có bệnh lý nền, thể trạng không tốt mà ngay cả người hoàn toàn khỏe mạnh cũng có thể gặp nguy hiểm với diễn tiến bất ngờ của bệnh.Chúng tôi đã tiếp nhận không ít trường hợp nhập viện khi bệnh đã ở giai đoạn nặng, có biến chứng nên phải can thiệp thở máy”, bác sĩ Đỗ Thị Thúy Nga nói. Tính từ đầu năm đến ngày 15-3, Hà Nội đã ghi nhận 28 ca bệnh sởi.Dù các ca bệnh mới chỉ xuất hiện rải rác và vẫn trong tầm kiểm soát nhưng không ai dám chủ quan.Chu kỳ dịch sởi đã rút ngắn lại - khoảng 4-5 năm/lần (trước đây là 9-10 năm/lần). Hơn nữa, cách đây hơn 4 năm, vụ dịch sởi năm 2014 bắt đầu từ những ca mắc lẻ tẻ, sau đó đã bùng phát mạnh khiến hơn 100 trẻ tử vong. Bài học từ vụ dịch sởi năm 2014, TS Nguyễn Nhật Cảm, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội cho biết, với địa bàn rộng, dân cư đông như Hà Nội thì không thể chủ quan. Ngay từ đầu năm 2018, công tác phòng, chống dịch sởi trên địa bàn thành phố đã được triển khai đồng bộ, mục tiêu là phát hiện sớm ca bệnh, khống chế kịp thời, không để dịch lớn xảy ra. Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội đã phối hợp với các trung tâm y tế quận, huyện, thị xã, các bệnh viện trong và ngoài công lập triển khai gần 700 điểm giám sát dịch bệnh. Theo TS Nguyễn Nhật Cảm, yếu tố thuận lợi cho việc bùng phát trở lại của bệnh sởi và nhiều bệnh khác còn xuất phát từ “khoảng trống” tiêm chủng trong nhiều năm qua. Vì vậy, Hà Nội đã tăng tần suất tiêm chủng tại các trạm y tế từ 1 lần/tháng lên 4 lần/tháng, trải đều trong các tuần, phòng trường hợp trẻ đến lịch tiêm nhưng phải hoãn vì ốm thì sẽ được tiêm bổ sung ngay trong tuần sau. Để tránh lây nhiễm chéo, Sở Y tế Hà Nội đã chỉ đạo các bệnh viện thực hiện tốt việc tổ chức phân tuyến điều trị, thiết lập khu vực riêng để khám, điều trị bệnh nhân mắc sởi. Hiện các bệnh viện đã tổ chức khám phân loại bệnh nhân ngay từ phòng khám. TS Nguyễn Nhật Cảm khuyến cáo, khi trẻ mắc sởi, người dân hãy đưa con em đến các cơ sở khám chữa bệnh ban đầu.Những cơ sở này đủ khả năng khám, điều trị cho bệnh nhân sởi. Nếu bệnh nhẹ mà đổ dồn lên tuyến trên thì sẽ gây quá tải bệnh viện, tăng nguy cơ lây nhiễm chéo.

15. Báo động số ca tử vong vì ung thư cổ tử cung ở Việt Nam: đó là thông tin từ Hội Y học Dự phòng Việt Nam và Viện Pasteur TP.HCM, trung bình mỗi ngày, Việt Nam có khoảng 7 ca tử vong do ung thư cổ tử cung. Hầu hết phụ nữ có nguy cơ nhiễm virus HPV ít nhất 1 lần trong đời, tỷ lệ nhiễm cao nhất xảy ra ở độ tuổi 20-30. Nguyên nhân gây bệnh ung thư cổ tử cung đến 99,7% là do virus HPV. Phần lớn trường hợp mụn cóc sinh dục hay còn gọi là sùi mào gà do chủng HPV 6 và HPV 11 gây ra. Hiện bệnh chưa có thuốc đặc trị, cách phòng ngừa hiệu quả nhất là tiêm vaccine cho phụ nữ độ tuổi từ 9-26, không quan tâm có quan hệ tình dục hay chưa.

16. Số lượng bệnh nhân bị bệnh truyền nhiễm tăng 50% trong vòng 5 năm qua: BS. Đỗ Duy Cường, Trưởng khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, từ năm 2013 tới nay, số lượng bệnh nhân điều trị nội trú tại Khoa Truyền nhiễm tăng trên 50%. Trong đó xu hướng gia tăng các bệnh gây dịch như: Thủy đậu, quai bị, cúm, sốt xuất huyết…Bên cạnh đó là xu hướng gia tăng các bệnh nhiễm trùng do các vi khuẩn đa kháng kháng sinh trên các bệnh như: Đái tháo đường, suy giảm miễn dịch… Đặc biệt, theo GS. Mattias Larsson, Viện nghiên cứu Karolinska, Thụy Điển, tại các bệnh viện của Việt Nam, tỷ lệ vi khuẩn xâm chiếm cư kháng Carbapenem rất cao, khoảng 30% vi khuẩn xâm chiếm cư ở bệnh viện tỉnh và 60% ở các bệnh viện trung tâm. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối tương quan giữa vi khuẩn xâm chiếm cư kháng Carbapenem với nhiễm khuẩn bệnh viện, thời gian điều trị và tỷ lệ tử vong cao. Theo vị chuyên gia, việc giám sát chủ động và chăm sóc các bệnh nhân bị vi khuẩn kháng Carbapenem xâm chiếm cư có thể giúp giảm lan truyền, giảm nhiễm khuẩn bệnh viện, thời gian điều trị và tỷ lệ tử vong.

17. Cây dược liệu quý làm thay đổi một vùng ở Sa Pa: kể lại hành trình lập nghiệp, anh Thào A Từ (38 tuổi) ở thôn Suối Hồ, xã Sa Pả, huyện Sa Pa, Lào Cai, cho biết trước năm 2011 gia đình anh hầu như không có việc làm cố định, ngày mùa anh trồng rau nhưng đất cứ hai năm lại thoái hoá, năng suất rất thấp. Ngày nông nhàn, anh và vợ đi làm thuê nhưng cuộc sống vẫn khó khăn. Năm 2011 anh Từ bắt đầu tham gia trồng Actiso và bán cho Công ty Traphaco. Trung bình mỗi vụ, gia đình trồng khoảng 3000 m² đất và thu được khoảng 100 triệu đồng tiền bán lá Actiso, trừ chi phí giống, nhân công, gia đình anh Từ thu được 70 triệu đồng tiền lời, quả là một mức thu nhập rất đáng mơ ước với các gia đình ở vùng cao. Điều đáng kể nữa, Actiso là loài cây dễ chịu, không mất nhiều công chăm bón và sau mỗi vụ Atisô kéo dài 8 tháng, nhà anh Từ lại xuống giống bắp cải và thu nhập cũng không kém từ Actiso. "Nhờ trồng Actiso và rau xen canh, vợ chồng tôi để dành được 100 triệu đồng mỗi năm để làm nhà, mua xe máy mới, tivi mới, các con đều được đi học" - anh Từ chia sẻ. Ngay cạnh gia đình anh Từ là gia đình anh Thào A Cáng cũng xây được nhà mới nhờ 3.000 m² Actiso trồng đều đặn hàng năm. Nhiều gia đình ở Suối Hồ cũng đã có cuộc sống mới như vậy, bà con ở Sa Pả và các xã tham gia trồng và thu hái dược liệu bán cho Công ty Traphaco đang rất vui mừng vì những đổi thay này. Ước mơ làm giàu bằng nghề dược liệu. Ông Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Lào Cai rất hào hứng với triển vọng phát triển cây dược liệu ở Sa Pa và các huyện Bắc Hà, Bát Xát của tỉnh Lào Cai. Theo ông Tuấn, thu nhập từ cây Actiso cao gấp 5 lần trồng lúa và gấp 10 lần trồng ngô. Ông Tuấn cũng rất mong Công ty Traphaco mở rộng vùng trồng Actiso thêm bên cạnh diện tích 60 ha Actiso hiện có ở Sa Pa và Bắc Hà. Theo ông Nguyễn Huy Văn, Phó TGĐ Công ty Traphaco, sản phẩm giải độc gan, tăng cường chức năng gan Boganic, loại thuốc sử dụng nguyên liệu là cao Actiso cùng với Rau đắng đất và Bìm bìm biếc, đã dẫn đầu thị trường nhóm thuốc gan mật tại Việt Nam 6 năm nay. "Công ty đang có kế hoạch phát triển thêm thị trường mới, đồng thời mở rộng vùng trồng Actiso cho bà con. Quan điểm của công ty là "thành tín", mở rộng diện tích phải kèm theo yêu cầu mua hết sản phẩm cho người trồng" - ông Văn cho biết. Traphaco cũng đang hy vọng mở được một "vùng" văn hoá dược thảo ở Sa Pa. Công ty đang có một khu nhà diện tích trên 7600 m² ở trung tâm Sa Pa, ở đó công ty dự tính sẽ xây dựng một khu trưng bày các dược liệu bản địa Sa Pa, trong đó có dược liệu Actiso; 3 ngôi nhà truyền thống của ba dân tộc thiểu số đông dân nhất ở Sa Pa là người Mông, người Dao và người Dáy; mời thầy lang giỏi đến hướng dẫn cho người tham quan về cách trị các bệnh thông thường và giữ gìn sức khoẻ, biến khu vực này thành một điểm đến của khách du lịch tới Sa Pa. Sa Pa sẽ không chỉ được biết đến như một vùng trọng điểm về du lịch của Việt Nam, mà còn là vùng trọng điểm về cây dược liệu và văn hoá dược liệu. Boganic lần thứ 2 lọt top "10 sản phẩm thương hiệu Việt tiêu biểu xuất sắc". Lễ trao giải thưởng vừa diễn ra tại Hà Nội và Boganic là sản phẩm đại diện cho nhóm ngành y tế - dược phẩm.Boganic cũng là sản phẩm dẫn đầu thị trường thuốc gan mật từ 2013 đến nay. Dịp này, Traphaco cũng tổ chức "ngày mùa cắt lá" Atisô tại xã Sa Pả. Theo ông Nguyễn Huy Văn, mùa xuân là mùa năng suất lá Atisô đạt cao nhất. Ngoài lá thu hoạch được 8 lứa/vụ, người trồng Atisô còn thu hoạch được củ, hoa Atisô và Công ty Traphaco đều thu mua.

18. Ca ghép tạng xuyên Việt xuyên đêm: Hai ca ghép tim và thận xuyên Việt được thực hiện song song thành công khi đồng hồ điểm 1 giờ sáng ngày 27/2 như một món quà vô giá mà các y bác sĩ nhận được trong ngày kỷ niệm tôn vinh người thầy thuốc. Ngày 18/3, gần tròn một tháng kể từ ca ghép tạng xuyên Việt được tiến hành (vào ngày 26-2), các y bác sĩ BV Chợ Rẫy mới thở phào nhẹ nhõm khi sức khỏe người nhận tim và thận (được vận chuyển từ Hà Nội vào TP.HCM để ghép) đang dần hồi phục và ổn định. Tại buổi họp báo tổ chức tại BV Chợ Rẫy sáng nay (19-3), các y bác sĩ tham gia ekip điều phối vận chuyển và phẫu thuật ca ghép tạng đã có những chia sẻ về quá trình gay cấn kể từ lúc đón nhận phần thân thể của người cho trao cho người nhận. TS-BS Dư Thị Ngọc Thu, Trưởng Đơn vị điều phối ghép các bộ phận cơ thể người BV Chợ Rẫy nhớ lại đã từng nhiều lần nhận điện thoại về các trường hợp hiến tạng nhưng chưa bao giờ hồi hộp đến thế khi người cho lại nằm tút ở Hà Nội. “Hai bệnh nhân chờ ghép tạng rất nghèo, nếu đưa ra Hà Nội phẫu thuật thì chi phí sẽ đội lên cao, bệnh nhân không kham nổi”, BS Thu kể lý do trao đổi với BV Trung ương Quân đội 108 vận chuyển tạng vào TP.HCM để thực hiện ghép. Tuy nhiên, đây là quyết định mạo hiểm bởi quả tim chỉ có thời gian bảo quản 6 tiếng và thận chừng 10 tiếng, nếu quá trình vận chuyển gặp trục trặc thì nguồn tạng hiến sẽ thành vô nghĩa. Lập tức, các y bác sĩ đã lên phương án dự liệu nhiều tình huống xảy ra để đảm bảo đưa tạng về bệnh viện đúng giờ. Nhiều đường dây đã được nối máy đến lực lượng an ninh của sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất và cảnh sát giao thông ở hai nơi. PGS-TS-BS Thái Minh Sâm, Trưởng khoa Tiết niệu, BV Chợ Rẫy nhớ lại: “Ban đầu tim và thận tính đi cùng nhưng quả tim được lấy ra đầu tiên và thời gian chỉ cho phép chừng 6 tiếng nên phải chuyển đi ngay khi vừa rời lồng ngực người được cho. Thận được lấy sau cùng nên tim không thể chờ thận được. Song song đó, ở BV Chợ Rẫy tiến hành xét nghiệm máu của người cho và người nhận để khi quả thận vào là chuẩn bị tiến hành ghép.BS Dư Thị Ngọc Thu trực tiếp ra Hà Nội để nhận quả thận về”. BS CK2 Phạm Thái An, Trưởng khoa Hồi sức phẫu thuật tim, người trực tiếp ra Hà Nội để nhận quả tim cho hay thời gian thiếu máu của tim chỉ cho phép giới hạn 6 tiếng nên ai nấy đều căng như dây đàn. Do quãng đường từ bệnh viện đến sân bay Nội Bài khá xa nên phải mất một tiếng rưỡi từ lúc lấy được tim ở BV Trung ương Quân đội 108, đoàn mới lên được sân bay. Trong quá trình đó, chính xác hai tiếng đồng hồ, quả tim phải được bơm dung dịch bảo vệ. “Chúng tôi là những hành khách cuối cùng lên chuyến bay. Rất may là máy bay bay đúng giờ không trễ chuyến. Trên máy bay, các tiếp viên đã dành sẵn chỗ cho chúng tôi. Khi đáp máy bay, chúng tôi không phải qua các thủ tục như các hành khách thông thường mà được xuống máy bay đầu tiên và lên xe cấp cứu chờ sẵn ở cầu thang lên máy bay”, BS An kể sự hỗ trợ hết mình của sân bay. Dường như ai cũng hiểu sự thiêng liêng của sự sống khi đang được trao đi. Mọi chuyện chưa hết căng thẳng khi giờ đáp máy bay xuống TP.HCM là 4 giờ, sát giờ tắc đường. Nhờ có sự dẫn đường của hai xe đặc chủng của Công an TP.HCM, quả tim chỉ mất chừng 15 phút để về đến bệnh viện. Hai tiếng sau, quả thận cũng về tới bệnh viện tốt đẹp và được thực hiện ghép song song với ca ghép tim.

19. 30 y bác sỹ, ký thuật viên tham gia ca ghép tạng tại bệnh viện Chợ Rẫy: sau khi nhận được nguồn tạng từ Hà Nội chuyển vào, các y bác sĩ phòng mổ lập tức đón nhận để tiến hành ca ghép. Tuy nhiên, quá trình chuẩn bị đã diễn ra rất khẩn trương từ lúc nhận tin bệnh nhân được cho tạng trước đó hai ngày. BS Phạm Văn Đông, Trưởng khoa Gây mê hồi sức bệnh viện cho biết khi nhận tin khá lo lắng, dù rơi vào thứ bảy, chủ nhật nhưng các y bác sĩ đều gác mọi việc riêng tư để tập trung cho ca ghép tạng xuyên Việt có một không hai. “Nguồn tạng hiến cực kỳ quý hiếm, chúng tôi xác định đây là mệnh lệnh từ trái tim”, BS Đông chia sẻ. Sau đó, tổng cộng 30 y bác sĩ, kỹ thuật viên đã được huy động tham gia hai ca mổ.Mặc dù bệnh viện Chợ Rẫy đã thực hiện nhiều ca ghép tạng nhưng đây là lần đầu tiên được nhận tạng từ miền Bắc chuyển vào ghép. Kinh nghiệm ghép tạng xuyên Việt lần đầu đã cho ekip rất nhiều bài học để sẵn sàng cho các ca ghép tương tự tiếp theo. “Trước đây, khi chuẩn bị ghép tạng, chúng tôi thường chuẩn bị cả nửa tháng nhưng sự việc đến đột xuất nên phải cố tăng tốc để đảm bảo ca ghép tạng diễn ra tốt đẹp. Khi quả tim lên được đưa lên máy bay là trong này bệnh nhân được đưa vào chuẩn bị gây mê hồi sức phẫu thuật”, BS Đông chia sẻ. Song song đó, một lượng lớn máu và chế phẩm cũng được huy động gấp rút phục vụ cho hai ca mổ. TS-BS Lê Hoàng Oanh, PGĐ Trung tâm Truyền máu của bệnh viện cho biết: “Máu rất cần thiết cho phẫu thuật, nếu phẫu thuật nhỏ trong thời gian ngắn, bệnh nhân không mất máu nhiều nhưng phẫu thuật lớn kéo dài thì bệnh nhân sẽ mất máu nhiều dẫn đến rối loạn đông máu, nếu không chuẩn bị sẵn sẽ rất khó khăn, thậm chí cuộc ghép không thành công”. Vì vậy, nghe tin có người hiến tạng, ekip liền chuẩn bị số lượng máu và chế phẩm máu để chiếu xạ phục vụ ca ghép tạng. Một điều may mắn là sau Tết lượng máu khá dồi dào có đủ để phục vụ. Trái tim đã đập trong lồng ngực mới sau khi trải qua ca ghép từ lúc 2 giờ rưỡi chiều đến 9 giờ rưỡi đêm và quả thận bắt đầu sự sống mới khi được ghép từ 8 giờ rưỡi tối đến 1 giờ đêm sáng hôm sau (27-2). Cởi bỏ lớp áo khoác blouse trắng, các bác sĩ nâng ly chúc mừng ca phẫu thuật thành công là món quà vô giá mình nhận được trong kỷ niệm ngày Thầy thuốc Việt Nam.  CK2 Phạm Thanh Việt, Trưởng phòng kế hoạch tổng hợp BV Chợ rẫy cho rằng để có sự thành công ngoài mong đợi của hai ca ghép tạng là sự nỗ lực không chỉ của nhân viên ngành y tế mà còn là sự góp sức của nhiều ngành như ngành hàng không, lực lượng công an. Điều này là minh chứng cả xã hội cùng quan tâm, sẵn sàng giúp nghĩa cử hiến tạng lan tỏa và phát triển. “Trễ một, hai tiếng câu chuyện đã khác. Nói bao nhiêu cho vừa, nói như thế nào cho đủ, cảm xúc, lòng biết ơn của chúng tôi đối với nghĩa cử cao đẹp của người hiến tạng đã hồi sinh cuộc đời cho bệnh nhân, các cán bộ y tế và các ngành đã hiểu được ý nghĩa của việc trao đi mạng sống cho con người mà hỗ trợ hết mình. "Lâu nay chúng ta kêu gọi mọi người hiến tạng nhưng có một tấm gương thực tế hơn ngàn lời nói. Tuy đây là kết quả ban đầu nhưng đã khích lệ tất cả anh em của ngành y tế không chỉ ở Chợ Rẫy và các bệnh viện khác cùng nhau phấn đấu phát triển và trong tương lai không xa, nguồn tạng hiến sẽ được trao đi nhiều hơn ”, PGS-TS-BS Trần Quyết Tiến, Phó Giám đốc BV Chợ Rẫy chia sẻ. 

20. Bệnh viện Chợ Rẫy tri ơn gia đình người quân nhân hiến tạng: Ngày 26/2/2018, tại BV Chợ Rẫy đã diễn ra quá trình đón nhận hai tạng (tim và thận) từ người cho chết não chuyển từ BV Trung ương quân đội 108. Ngay trong ngày 26-2, BV Chợ Rẫy đã tiến hành ghép thành công cho 2 bệnh nhân. Bệnh nhân nhận tim là nam (29 tuổi), bị bệnh cơ tim giãn nở, và bệnh nhân nữ (25 tuổi) được ghép thận do suy thận mạn giai đoạn cuối. Đặc biệt, đây là hai bệnh nhân có hoàn cảnh vô cùng khó khăn, nhưng để kịp thời sử dụng quà tặng vô  giá này cũng như hỗ trợ cho bệnh nhân đang trong lúc thập tử nhất sinh, Ban lãnh đạo BV Chợ Rẫy đã tạm thời gác lại mọi chi phí cho hai cuộc ghép để tiến hành ghép cho hai bệnh nhân. Hiện nay, hai bệnh nhân đã ổn định và chuẩn bị xuất viện. Thay mặt bệnh viện Chợ Rẫy và bệnh nhân được hiến tạng tại bệnh viện, TS-BS Phạm Thị Ngọc Thảo, Phó Giám đốc BV gửi lời cảm ơn và biết ơn chân thành đến gia đình người quân nhân đã hiến tặng nguồn tạng quý giá; BV Trung ương Quân đội 108, Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia đã liên hệ để chuyển nguồn tạng; đơn vị hồi sức tích cực của BV Trung ương Quân đội 108 giúp hồi sức cho nguồn tạng; ekip ghép tim của BV Việt Đức phụ bảo quản nguồn tạng khi chuyển về TP.HCM; cảng hàng không sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất, công an TP.HCM đã đón tiếp và giúp e kip di chuyển kịp thời cứu sống bệnh nhân thành công tốt đẹp. Đây được xem là ca ghép tạng xuyên Việt thứ 3 tại BV Chợ Rẫy nhưng là ca ghép tạng xuyên Việt đầu tiên nhận tạng từ miền Bắc và là ca ghép tim thứ hai tại bệnh viện Chợ Rẫy. Người hiến tạng là một quân nhân ở Hà Nội bị tai nạn giao thông và khó lòng qua khỏi, gia đình có nguyện vọng hiến tạng của anh để cứu những người bệnh đang cần. Ngoài tim, thận cho hai bệnh nhân ở BV Chợ Rẫy, giác mạc, lá phổi, một quả thận khác của anh đã trao cơ hội sống cho hai bệnh nhân tại BV Trung ương Quân đội 108 và mang lại ánh sáng cho một bệnh nhân tại BV Mắt Trung ương.

21. Bệnh viện Chợ Rẫy Thành phố Hồ Chí Minh sử dụng robot  phẫu thuật, điều trị nhiều loại ung thư: Bệnh viện Chợ Rẫy triển khai phẫu thuật nội soi bằng robot trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt, ung thư thận, ung thư bàng quang, ung thư đại - trực tràng, ung thư phổi, cắt nang ống mật chủ, tạo hình khúc nối bể thận - niệu quản, ung thư gan. Hệ thống phẫu thuật robot được Bệnh viện Chợ Rẫy đầu tư với kinh phí 71 tỉ đồng. Theo Cục Công nghệ thông tin, Bộ Y tế, từ tháng 10/2017, Bệnh viện Chợ Rẫy (Thành phố Hồ Chí Minh) đã chính thức triển khai hệ thống phẫu thuật bằng robot hiện đại nhất hiện nay, nhằm điều trị nhiều loại ung thư. Theo đó, Bệnh viện Chợ Rẫy triển khai phẫu thuật nội soi bằng robot trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt, ung thư thận, ung thư bàng quang, ung thư đại - trực tràng, ung thư phổi, cắt nang ống mật chủ, tạo hình khúc nối bể thận -niệu quản, ung thư gan,… Trong tương lai, phẫu thuật robot sẽ triển khai đồng bộ ở các khoa ngoại như Chấn thương chỉnh hình, Phẫu thuật tim… Hệ thống phẫu thuật robot được Bệnh viện Chợ Rẫy đầu tư với kinh phí 71 tỉ đồng, từ nguồn vốn vay kích cầu của Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là robot Da Vinci do Mỹ sản xuất, được đánh giá là hệ thống robot phẫu thuật hiện đại nhất hiện nay. Robot phẫu thuật thế hệ thứ tư, với bốn cánh tay phẫu thuật, đầu camera thông minh, góc phẫu thuật rộng 540 độ, hình ảnh 3D. Việc phẫu thuật nội soi bằng robot có tỉ lệ thành công cao nhờ có độ phóng đại lớn, hình ảnh không gian ba chiều cho phép bác sĩ phẫu thuật có thể quan sát sâu hơn và chính xác hơn, hoạt động cánh tay máy tự do trong ổ bụng, có thể thao tác ở những vị trí sâu trong cơ thể. Bên cạnh đó, robot còn có khả năng bóc tách khối u và khâu nối tỉ mỉ. Nhờ vậy, lợi điểm của phẫu thuật robot là vùng phẫu thuật được thu hẹp tối đa với xâm lấn tối thiểu nên bệnh nhân lành bệnh mau, hồi phục thể trạng nhanh hơn và có thể xuất viện trong thời gian ngắn. Phẫu thuật robot hiện là một trong những ứng dụng khoa học công nghệ tân tiến nhất của thế giới vào lĩnh vực y khoa. Hệ thống phẫu thuật robot đang được ứng dụng rộng rãi trên toàn thế giới, đặc biệt là tại châu Âu và Mỹ. Tại Việt Nam, Bệnh viện Chợ Rẫy là bệnh viện thứ ba triển khai phẫu thuật bằng robot (trước đó, có Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội) và Bệnh viện Bình Dân (Thành phố Hồ Chí Minh).

22. Bệnh viện Phụ sản Hà Nội trở thành bệnh viện đầu tiên trong nước xử lý tổn thương từ giai đoạn bào thai: Các bác sĩ có thể tiến hành can thiệp, xử trí những tổn thương cho bào thai khi còn đang nằm trong tử cung của người mẹ. Đây là một đề tài y học sẽ được BV Phụ sản Hà Nội triển khai trong thời gian tới”.  Đó là thông tin được PGS.TS Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc BV Phụ sản Hà Nội cho biết. Theo bác sĩ Ánh, thực tế, nhiều bào thai bị ứ nước trong não, phổi, tim… nếu không được can thiệp dẫn lưu… sẽ khiến thai nhi bị teo não, teo phổi, chèn tim gây ra thiếu máu và bào thai sẽ tử vong ngay trong bụng mẹ. Cách đây 15 năm, những nước có nền y học tiên tiến như Pháp, Anh đã triển khai kỹ thuật này. Theo đó, các bác sĩ có thể tiến hành can thiệp để xử trí các bệnh lý phát sinh nhằm giải cứu đứa bé ngay từ trong bụng mẹ thay vì phải chờ đợi sau sinh như hiện nay. Theo bác sĩ Ánh, đề tài y học bào thai đã được phê duyệt cấp Nhà nước và sẽ được triển khai đầu tiên tại  BV Phụ sản Hà Nội. Hiện, BV đang chuẩn bị đầy đủ về cơ sở vật chất, kỹ thuật, nhân lực để can thiệp cho những bào thai đầu tiên trong năm 2018.  Kỹ thuật mới này sẽ can thiệp kịp thời các bệnh lý cho các bào thai có tuổi thai từ 22 đến 26 tuần.

23. Bệnh viện đa khoa Hà Tĩnh lần đầu tiên phẫu thuật nội soi khâu lỗ thủng ruột non: Thầy thuốc Nhân dân, BSCKII Nguyễn Viết Đồng - Phó Giám đốc Sở Y tế, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh cho biết, lần đầu tiên Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh tiến hành phẫu thuật nội soi khâu lỗ thủng ruột non cho một bệnh nhân bị tai nạn lao động. Bệnh nhân Ngô Văn T. (57 tuổi, ở xã Kỳ Đồng, huyện Kỳ Anh) nhập viện trong tình trạng bí đái, nôn, đau nhiều vùng hạ sườn trái do tai nạn lao động. Bệnh nhân được người nhà đưa vào Bệnh viện Đa khoa Thị xã Kỳ Anh cấp cứu và đã được chuyển thẳng lên Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh. Tại đây, sau khi thăm khám và làm các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết nhưng không phát hiện được bệnh nhân bị thủng ruột non. Theo các bác sỹ Khoa Ngoại tiêu hóa, đối với trường hợp bệnh nhân bị thủng ruột non thì khi cho bệnh nhân chụp CT thì sẽ không phát hiện ra bệnh nhân bị thủng ruột non nên các bác sỹ phải khám theo triệu chứng lâm sàng mới chẩn đoán được. Sau khi chẩn đoán bệnh nhân bị thủng ruột non các bác sỹ tiến hành mổ cấp cứu.Ca mổ được bác sỹ CKII Bạch Anh Tuấn và Thạc sỹ Nguyễn Huy Tuấn - Khoa ngoại tiêu hóa tiến hành bằng nội soi. Các bác sĩ đã khâu lỗ thủng ruột non, rửa bụng và dẫn lưu ổ bụng, dự kiến bệnh nhân sẽ được xuất viện sau 3 - 4 ngày điều trị. Bác sĩ Bạch Tuấn Anh - Phó khoa Ngoại tiêu hóa cho biết: Trước đây những bệnh nhân bị thủng ruột non thường phải phẫu thuật mở, khả năng bình phục chậm. Ưu điểm của phẫu thuật nội soi là phẫu thuật ít xâm lấn, phục hồi nhanh, thời gian nằm viện ngắn. Phẫu thuật nội soi có nhiều ưu điểm hơn so với mổ mở, tuy nhiên đây là một kỹ thuật khó, đòi hỏi phẫu thuật viên phải có kinh nghiệm và trang thiết bị hỗ trợ. Ngoài phẫu thuật nội soi khâu lỗ thủng ruột non, hiện nay khoa Ngoại tiêu hóa của bệnh viện còn làm được các kỹ thuật phẫu thuật nội soi khác như: Ung thư đại tràng, cắt dạ dày, viêm phúc mạc ruột thừa, cắt ruột thừa cho phụ nữ có thai trên 23 tuần, cắt chỏm nang gan, cắt túi mật, khâu lỗ thủng dạ dày, thoát vị bẹn.

24. Bệnh viện hữu nghị Việt Nam - Cuba Đồng Hới Quảng Bình tán sỏi qua da:

Phương pháp tán sỏi thận qua da hiện tại chỉ áp dụng tại một số trung tâm lớn trong nước. Việc áp dụng thành công phương pháp hiện đại này tại một tỉnh Quảng Bình là một sự nỗ lực lớn của tập thể cán bộ và lãnh đạo Bệnh viện hữu nghị Việt Nam - Cuba Đồng Hới. Sỏi hệ tiết niệu là một bệnh lý thường gặp, chiếm 2 – 10% dân số nói chung, thường gặp ở độ tuổi 30-60, bệnh thường gặp ở nữ nhiều hơn nam. Quảng Bình là một trong những tỉnh có địa hình núi đá vôi, nên ở đây, số ca mắc bệnh lý sỏi tiết niệu tương đối cao. Hiện chưa có thống kê cụ thể nào nhưng thực tế khám lâm sàng cho thấy số người mắc bệnh ở tỉnh khá cao. Từ năm 2016, Khoa ngoại thận –tiết niệu Bệnh viện hữu nghị Việt Nam - Cuba Đồng Hới đã áp dụng phương pháp pháp tán sỏi thận qua da dưới hướng dẫn C-arm đã điều trị khỏi cho rất nhiều bệnh nhân bị sỏi thận. Phương pháp này thay thế phương pháp mổ mở trước đây và đem lại nhiều lợi ích cho người bệnh. Trao đổi với bác sĩ Hoàng Văn Công- trưởng Khoa Ngoại thận - tiết niệu cho biết: Phẫu thuật lấy sỏi thận qua da là phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả và là lựa chọn đầu tiên cho các trường hợp sỏi thận có kích thước lớn hơn 2 cm kể cả những trường hợp sỏi khó ở đài bể thận như sỏi san hô với và tỷ lệ sạch sỏi cao 90-100%. Tỷ lệ tai biến và biến chứng thấp, thời gian bệnh nhân nằm viện ngắn ngày. Vết mổ có tính thẩm mỹ cao và người bệnh nhanh chóng quay trở lại sinh hoạt, làm việc bình thường. Trong quá trình chọc dò vào thận, một số phẫu thuật viên sử dụng C-arm hướng dẫn, một số sử dụng siêu âm nhưng có tác giả sử dụng cả hai để hỗ trợ cho việc chọc dò vào thận. Chúng tôi chỉ sử dụng C-arm để hỗ trợ chọc dò và nong đường hầm- Bs Công cho biết thêm. Phương pháp tán sỏi thận qua da hiện tại chỉ áp dụng tại một số trung tâm lớn trong nước. Việc áp dụng thành công phương pháp hiện đại này tại một tỉnh Quảng Bình là một sự nỗ lực lớn của tập thể cán bộ và lãnh đạo Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-Cuba Đồng Hới.

25. Sau hai năm triển khai hầu hết các cơ sở khám chữa bệnh đã kết nối với hệ thống giám định Bảo hiểm Y tế: Theo đại diện Cục trưởng Cục CNTT - Bộ Y tế, sau 2 năm 2016 - 2017, Bộ Y tế và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã kết nối được 99,5 % cơ sở y tế với hệ thống giám định Bảo hiểm Y tế, trong khi Nhật Bản, Hàn Quốc mất khoảng 10-20 năm. PGS.TS. Trần Quý Tường, Cục trưởng Cục CNTT - Bộ Y tế cho biết, ngay trong năm nay, ngành Y tế sẽ triển khai thống kê y tế điện tử. Trao đổi tại sự kiện tọa đàm ứng dụng công nghệ 4.0 vào công tác điều trị, khám chữa, quản lý bệnh viện và công bố giải pháp FPT.eHospital phiên bản mới được FPT tổ chức chiều nay, ngày 19/3/2018, PGS.TS. Trần Quý Tường, Cục trưởng Cục CNTT - Bộ Y tế nhận định, CNTT ngày nay đang phát triển rất mạnh mẽ, len lỏi vào từng góc cạnh của đời sống, thậm chí là trong túi áo, túi quần mọi người cũng đều có vật dụng ứng dụng CNTT. Giờ đây nếu một ngày nào đó không có thiết bị CNTT, có lẽ chúng ta sẽ không chịu được.CNTT đang chi phối mọi hoạt động của xã hội và ngành Y tế cũng không đứng ngoài cuộc trong xu thế phát triển của CNTT. Theo ông Trần Quý Tường, ứng dụng CNTT có thể phân thành 2 nhóm. Nhóm thứ nhất là ứng dụng trong các thiết bị y tế như công nghiệp dược, có nhiều máy móc hiện đại và hiện đang phát triển rất mạnh các phương tiện hỗ trợ chẩn đoán, điều trị… Mảng thứ hai là ứng dụng CNTT trong quản lý điều hành hoạt động y tế.Thị trường y tế hiện nay rất phong phú. Thời gian vừa qua, ngành y tế cũng đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong ứng dụng CNTT quản lý ngành. Phải nói rằng, với hai năm 2016 - 2017, Bộ Y tế và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã kết nối được 99,5 % cơ sở khám chữa bệnh với hệ thống giám định Bảo hiểm Y tế. “Trong khi đó Nhật Bản - Hàn Quốc mất khoảng 10 - 20 năm, Việt Nam chúng ta chỉ mất 2 năm để triển khai. Một mặt là do chúng ta làm sau, có kinh nghiệm, khắc phục được tất những tồn tại, hạn chế mà các nước triển khai trước đã gặp phải. Lý do thứ hai là hệ thống của chúng ta là hệ thống thống nhất tập quyền từ Trung ương đến địa phương. 95% hệ thống y tế của Việt Nam là công lập; trong khi tại Nhật, Hàn Quốc 90% hệ thống y tế là tư nhân”, ông Tường cho hay.Người đứng đầu Cục CNTT, Bộ Y tế chia sẻ thêm: “Khi chúng tôi bắt đầu triển khai, nhiều chuyên gia nước ngoài, đặc biệt là Nhật Bản khuyên chúng tôi chưa nên triển khai bệnh án điện tử. Các bạn Nhật Bản nghiên cứu rất kỹ, rất thận trọng và đã khuyến cáo Việt Nam chưa thể thành công. Ngay đến tận giờ, các bạn Nhật Bản vẫn khuyên Việt Nam chưa nên triển khai bệnh án điện tử. Thế nhưng chúng ta vẫn làm được!”.

26. Ngành Y tế đã có tiến bộ lớn trong việc ứng dụng công nghệ thông tin: Ông Trần Quý Tường, Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Bộ Y tế, cho biết, ngành y tế đã tiếp cận CNTT từ rất sớm. Ngay từ những năm 2000, ngành y tế đã tiếp cận với CNTT và có nhiều văn bản quy phạm pháp luật về CNTT, như thành lập Ban chỉ đạo khắc phục sự cố Y2K. Đến nay, có thể nói ngành y tế là một ngành có hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và tài liệu chuyên môn về ứng dụng CNTT đi sớm và tương đối đầy đủ. Đơn cử như, với Thông tư 54 ngày 29/12/2017 về ban hành bộ tiêu chí ứng dụng CNTT trong bệnh viện, Bộ Y tế đã đề cập đến 7 mức ứng dụng CNTT trong bệnh viện, trong đó mức 6 là bệnh viện thông minh, mức 7 là bệnh viên có thể sử dụng không giấy tờ nếu đáp ứng đầy đủ các quy định pháp luật. “Gần đây nhất Ban Kinh tế Trung ương vừa thành lập một Ban chỉ đạo xây dựng chính sách để tiếp cận cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Trong khi đó, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư 54 về bộ tiêu chí ứng dụng CNTT trong bệnh viện, đưa ra dáng dấp của y tế thông minh. Rõ ràng, hành lang pháp lý của ngành y tế rất tốt”, ông Tường nói. Mới đây, ngành y tế tiếp tục thực hiện Đề án tin học hóa y tế cơ sở và đang có đề án hình thành hồ sơ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe cá nhân thông qua ứng dụng CNTT. Bên cạnh đó, ngành y tế cũng đã đạt được những thành tựu khác như về dịch vụ công, hiện Bộ Y tế có nhiều thủ tục hành chính được cung cấp trực tuyến, trong đó có 5-7 dịch vụ công đạt mức độ 4, hoàn toàn qua mạng; hầu hết các bệnh viện đều đã ứng dụng CNTT; 99,5% các xã/phường/thị trấn có ít nhất 1 máy tính;  trong 11.600 xã/phường/thị trấn thì chỉ có 66 xã chưa có đường truyền Internet… Mặc dù vậy, ông Tường cũng thừa nhận, ứng dụng CNTT trong ngành y tế vẫn còn nhiều tồn tại, nhiều khó khăn thách thức cần vượt qua. Trong đó, tồn tại lớn thứ nhất, theo ông Tường, tuy nhận thức được tầm quan trọng của CNTT nhưng đầu tư cho CNTT chưa nhiều, chưa tương xứng. “Tồn tại thứ hai là lỗi của Bộ Y tế, hiện chúng ta chưa có cơ chế tài chính”, ông Tường chia sẻ. Đại diện lãnh đạo Cục CNTT – Bộ Y tế cho hay, trong thời gian tới, sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị đẩy mạnh ứng dụng CNTT. Với bệnh viện sẽ tích cực thực hiện Thông tư 54 và Thông tư 49 (Y tế từ xa). Ông Tường đề nghị các sở y tế chỉ đạo các bệnh viện thực hiện sát Thông tư 54, mỗi năm lên 1 mức là tốt. Theo ông Tường, về kỹ thuật không khó khi có tập đoàn lớn như FPT hỗ trợ. “Đối với y tế cơ sở, hiện chúng tôi đang xác định việc triển khai phần mềm quản lý tổng thể hoạt động của trạm y tế xã, Bộ trưởng Bộ Y tế chỉ đạo đến năm 2020 phải bỏ sổ sách. Thứ hai là triển khai hồ sơ sức khỏe điện tử, hi vọng đến cuối năm 2018 đầu năm 2019 sẽ xong. Theo đó mỗi nguời dân là một bản ghi, họ tự đăng ký online và ở bất cứ đâu cũng theo dõi được. Thứ 3 là triển khai y tế điện tử. Các sở y tế cần chỉ đạo sát sao các xã phường. Trong năm nay sẽ triển khai thống kê y tế điện tử”, đại diện lãnh đạo Cục CNTT - Bộ Y tế cho hay.

27. Ngành Y tế đang tìm kiếm giải pháp công nghệ quản lý bệnh viện thông minh với tính năng ứng dụng công nghệ 4.0: Ngành y tế đang tìm kiếm giải pháp công nghệ có khả năng vận hành nhiều bệnh viện; triển khai linh hoạt nhiều giai đoạn phù hợp với khả năng đầu tư của từng bệnh viện; phù hợp với mô hình cho thuê dịch vụ công nghệ thông tin (CNTT); quản lý bệnh viện thông minh với nhiều tính năng được ứng dụng công nghệ 4.0… Đó là thông tin được đưa ra tại buổi tọa đàm Ứng dụng công nghệ 4.0 vào công tác điều trị, khám chữa bệnh và quản lý bệnh do Cục Công nghê thông tin (Bộ Y tế) và Tập đoàn FPT  phối hợp tổ chức ngày 19/3, tại Hà Nội. Ông Trần Quý Tường, Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ Y tế) cho biết: Hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong điều hành, quản lý tại các cơ sở khám chữa bệnh đang diễn ra mạnh mẽ. Điển hình là việc liên thông hệ thống dữ liệu trong khám chữa bệnh bảo hiểm y tế đã đạt 99,5% chỉ trong 2 năm và cho thấy hiệu quả rất cao. Do đó, trong thời gian tới, công tác ứng dụng công nghệ thông tin để đạt chuẩn bệnh viện thông minh sẽ tiến hành mạnh mẽ hơn nữa. Theo ông Bùi Quang Ngọc, Tổng giám đốc Tập đoàn FPT,  đã có hơn 200 bệnh viện, cơ sở y tế trên toàn quốc sử dụng giải pháp công nghệ do FPT phát triển. FPT đang nỗ lực hết mình để đưa ra các giải pháp công nghệ phù hợp với nhiều mô hình bệnh viện, đa dạng hóa hình thức đầu tư như cho thuê nhằm giúp các bệnh viện nâng cao hiệu suất hoạt động, sẵn sàng cho sự phát triển trong cuộc cách mạng 4.0. Cũng nhân dịp này, Tập đoàn FPT ra mắt FPT.eHospital phiên bản mới với điểm nổi bật là ứng dụng những công nghệ 4.0 mới nhất như Trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây (Cloud), thiết bị di động (Mobility), kết nối vạn vật (IoT)… các giải pháp này giúp lãnh đạo bệnh viện quản lý toàn bộ hoạt động với các số liệu trực tuyến theo thời gian thực, tích hợp chữ ký số, bệnh án điện tử… hướng đến xây dựng bệnh viện không giấy tờ; tối ưu hóa quy trình khám chữa bệnh theo hướng nhanh – gọn – chính xác, giảm thời gian,khối lượng công việc thủ tục hành chính; nâng cao công suất, hiệu suất bệnh viện; quản lý chặt chẽ tài chính, chống thất thoát, tăng thu, giảm chi... Các giải pháp này của Tập đoàn FPT được triển khai theo mô hình cho thuê dịch vụ, giúp các bệnh viện không cần bỏ chi phí lớn về hệ thống.

28. Sở Y tế tỉnh Thái Bình triển khai thẻ khám bệnh thông minh: Ứng dụng công nghệ thẻ khám bệnh thông minh, người dân Thái Bình có thể dễ dàng đăng ký khám bệnh từ xa, nhanh chóng trong khi các bệnh viện dễ dàng điều phối, phân luồng bệnh nhân, tra cứu lịch sử khám chữa bệnh, giảm tải vào giờ cao điểm… Thực hiện kế hoạch của Bộ Y tế về triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý khám, chữa bệnh và thanh toán bảo hiểm y tế, ngành y tế tỉnh Thái Bình năm vừa qua đã tập trung vào ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trên quy mô lớn và toàn diện. Sở Y tế tỉnh đã xây dựng kế hoạch triển khai phần mềm quản lý bệnh viện tại tất cả các bệnh viện.Nhờ đó, việc thanh toán viện phí, quản lý thuốc, hóa chất, vật tư y tế tiêu hao đều được thực hiện trên phần mềm. Một số quy trình còn được thực hiện nhờ kết nối giữa phần mềm và máy xét nghiệm, cận lâm sàng, giúp tiết kiệm thời gian trong khám chữa bệnh. Hiện nay, hầu hết các bệnh viện tại Thái Bình đã thực hiện mã hóa xong danh mục dùng chung cũng như chuyển dữ liệu thông tin khám chữa bệnh BHYT lên cổng giám định thanh toán khám chữa bệnh BHYT. Hơn nữa, bệnh nhân còn có thể dễ dàng sử dụng thẻ khám bệnh thông minh để đăng ký khám từ xa thông qua tổng đài để tiết kiệm thời gian. Thẻ khám bệnh này do Công ty CP OneLink (thuộc Tập đoàn VietSens) cung cấp. Đơn vị này cho biết mục tiêu sẽ tặng 2 triệu thẻ miễn phí cho người dân để tạo điều kiện chăm sóc sức khỏe tốt nhất. Từ tháng 5/2017 tới nay, 30.000 người dân đã được cấp thẻ khám bệnh tại 5 bệnh viện trong tỉnh.Sở Y tế Thái Bình cũng đã đầu tư 21 máy đăng ký khám chữa bệnh thông minh tại tất cả các bệnh viện công lập trong tỉnh. Ông Nguyễn Hồng Việt, Trưởng Phòng Kế hoạch Tài chính, Sở Y tế tỉnh Thái Bình, cho biết với thẻ khám bệnh thông minh, người bệnh chỉ cần quẹt thẻ rồi chọn phòng khám theo nguyện vọng thay vì xếp sổ đăng ký. Hơn nữa, thẻ này còn giúp bệnh viện điều phối, phân luồng bệnh nhân, kiểm tra được lịch sử khám chữa bệnh trên hệ thống phần mềm, kiểm soát quá trình khám chữa bệnh của bệnh nhân một cách thuận tiện, tránh quá tải trong giờ cao điểm. Trong thời gian tới, ngành y tế Thái Bình sẽ ứng dụng CNTT nhằm đồng bộ hoá cơ sở dữ liệu, phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành hệ thống tại cơ quan Sở Y tế và các đơn vị trực thuộc, đáp ứng yêu cầu tăng cường, nâng cao hiệu quả, hiệu lực công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành; nâng cao chất lượng các dịch vụ y tế, cải cách thủ tục hành chính để người dân dễ dàng sử dụng và tiếp cận các dịch vụ y tế. Năm 2018, mục tiêu của Sở Y tế Thái Bình là sẽ có 100% các đơn vị sử dụng phần mềm có đầy đủ các phân hệ. Năm 2020, 50% người dân sẽ sử dụng thẻ khám bệnh thông minh và 100% các trạm y tế xã triển khai phần mềm khám chữa bệnh tại trạm trên cơ sở nối dài phần mềm của các bệnh viện tuyến huyện.

29. Hiệu quả tích cực sau hơn 1 năm triển khai dự án chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ sơ sinh di GSK tài trợ:  Sau hơn một năm, dự án chăm sóc sức khoẻ bà mẹ, trẻ sơ sinh do chuyên gia GSK và tổ chức Cứu trợ trẻ em triển khai tại Trạm Tấu (Yên Bái) đã có nhiều thay đổi tích cực. Bắt đầu từ cuối năm 2016, dự án đã chọn 12 xã của huyện Trạm Tấu (tỉnh Yên Bái) để thực hiện nhiều hoạt động nâng cao nhận thức cộng đồng, chăm sóc sức khoẻ bà mẹ và trẻ em. Qua đó, dự án thúc đẩy nhu cầu sử dụng dịch vụ y tế tại địa phương, tăng cường khả năng tiếp cận, sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khoẻ tại các cơ sở y tế tuyến xã. Dự án này được triển khai trong 3 năm (cuối năm 2016 - 2019). Trong năm đầu triển khai, dự án đã thực hiện loạt hoạt động nhằm đạt được các mục tiêu nói trên như: xây dựng tài liệu giáo dục và truyền thông phù hợp với cộng đồng người dân tộc thiểu số; tập huấn về truyền thông thay đổi hành vi cho cán bộ các cấp; trực tiếp hỗ trợ triển khai hoạt động truyền thông thay đổi hành vi và tập huấn về giám sát hỗ trợ cho cán bộ y tế của bệnh viện cấp tỉnh, huyện. Bên cạnh đó, dự án cũng tập huấn chăm sóc sức khoẻ bà mẹ, trẻ sơ sinh cho cán bộ y tế thuộc 12 xã của huyện Trạm Tấu, bao gồm 154 cán bộ. Tính đến nay, số lượng người hưởng lợi trực tiếp của dự án là trên 8.000 người, trong đó có 6.000 người là phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Tuy vẫn còn nhiều khó khăn trong quá trình thay đổi nhận thức và thói quen của người dân đối với việc chăm sóc sức khoẻ bà mẹ, trẻ sơ sinh, nhưng cả GSK và tổ chức Cứu trợ trẻ em đều vững tin vào những nỗ lực tạo sự khác biệt, tăng khả năng tiếp cận y tế cho người dân ở huyện Trạm Tấu. Trong thời gian tới, dự án sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về thực hành chăm sóc sức khoẻ, trẻ sơ sinh cho 31.165 người, tăng nhu cầu sử dụng dịch vụ y tế sẵn có tại ít nhất 45 thôn/bản huyện Trạm Tấu. Bên cạnh đó, dự án sẽ triển khai nhiều hoạt động để thu hút sự chú ý và huy động sự tham gia của cộng đồng, các cơ quan đoàn thể, đặc biệt là bà mẹ có thai, nuổi con nhỏ và người nhà của họ. Kéo dài đến hết năm 2018, dự án được kỳ vọng sẽ tiếp tục mang đến nhiều thay đổi về chất lượng dịch vụ y tế cho người dân tại đây. Trong chuyến thăm và làm việc tại Trạm Tấu, các tình nguyện viên của GSK đã được tận mắt chứng kiến những cuộc chiến của các y bác sĩ để giành lại sự sống cho các em bé sơ sinh tại Bệnh viện Nghĩa Lộ (Yên Bái), cũng như hiểu hơn về tâm huyết của các bác sĩ tại đây.  “Chỉ trong 3 ngày ngắn ngủi tại các xã, tôi hiểu và trân trọng hơn những giá trị mà dự án hợp tác giữa tổ chức Cứu trợ trẻ em và GSK đang hướng tới. Tôi cảm thấy thấu hiểu niềm vui và nỗi đau của các bác sĩ ở đây, cũng như đặt niềm tin vào kết quả của dự án. Tôi cảm thấy hạnh phúc khi leo bộ qua con dốc lầy lội, tận tay trao hơn 1.200 món quà của nhân viên GSK đến 300 người dân xã Pá Hu”, bác sĩ Bùi Mai Minh Châu - một trong những tình nguyện viên của chuyến đi chia sẻ.

II. THÔNG TIN Y TẾ NGOÀI NƯỚC

30. Chính phủ Nam Phi đối phó dịch bệnh nguy hiểm chết người Listeriosi: Lại có thêm một chuỗi siêu thị tại Nam Phi phải áp dụng biện pháp mạnh nhằm ngăn chặn nguy cơ dịch bệnh nguy hiểm chết người Listeriosis, do vi khuẩn Listeria gây ra, lan rộng ở đất nước này. Trong thông báo chính thức, chuỗi siêu thị Shoprite tuyên bố không còn bán xúc xích có nhãn hiệu Deli như một biện pháp phòng ngừa, sau khi xét nghiệm ban đầu cho thấy có sự hiện diện của vi khuẩn Listeria trong một lô thịt tại siêu thị của Shoprite. Đây là nhãn hiệu xúc xích thứ ba phải rút khỏi các kệ hàng của Shoprite. Kể từ ngày 4/3, khi Bộ trưởng Y tế Nam Phi A. Motsoaledi thông báo vi khuẩn Listeria đã xuất hiện trên một số thực phẩm tại nước này, các biện pháp ngăn chặn sự lây lan của loại vi khuẩn chết người trên liên tục được đưa ra. Trước Shoprite, chuỗi siêu thị lớn thứ hai Nam Phi Pick n Pay với 1.420 siêu thị trên khắp đất nước cũng đã cho thu hồi toàn bộ các sản phẩm từ các khu chế xuất mà cơ quan y tế xác nhận là nhiễm khuẩn. Dịch bệnh Listeriosis do vi khuẩn Listeria (tên khoa học đầy đủ là Listeria monocytogenes) gây ra. Căn bệnh  gây chết người này được ghi nhận lần đầu tiên ở Nam Phi cách đây 40 năm và nay được xếp vào nhóm bệnh nguy hiểm. Vi khuẩn Listeria monocytogenes thường được tìm thấy trong rau, quả đông lạnh và một số loại quả sống. Nó không gây bệnh ở hầu hết mọi người, trừ những người có hệ miễn dịch yếu hơn như người cao tuổi, phụ nữ có thai và trẻ sơ sinh. Khi bị nhiễm khuẩn Listeria, sau thời gian ủ bệnh, người nhiễm khuẩn sẽ phát bệnh và có những triệu chứng điển hình như sốt, đau mỏi cơ, buồn nôn, nôn, tiêu chảy. Nếu vi khuẩn lan tới hệ thần kinh thì có thể gây đau cổ, cứng cổ, mất thăng bằng, thậm chí có thể dẫn đến co giật. Nếu phụ nữ mang thai mắc bệnh này có thể sẽ trải qua cảm giác ốm nhẹ giống như cúm vì vậy rất khó phân biệt. Biểu hiện mắc bệnh không có gì đặc biệt, nhưng theo thống kê, có tới 20% số bệnh nhân nhiễm khuẩn sẽ tử vong. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, kể từ khi dịch bệnh Listeriosis được đánh giá có quy mô lớn nhất thế giới từ trước đến nay bùng phát tại Nam Phi hồi đầu năm 2017, tới nay có hơn 900 người nhiễm bệnh, 183 người trong số đó đã thiệt mạng. Trở lại với đợt bùng phát mạnh của dịch bệnh listeriosis ở Nam Phi hiện nay, các chuyên gia y tế đã phát hiện vi khuẩn Listeria trong một số thực phẩm của nhà máy chế biến thực phẩm Enterprise Food ở Polokwane, thủ phủ của tỉnh Limpopo nằm ở phía Bắc nước này. Sản phẩm từ 2 cơ sở chế biến thực phẩm khác của Enterprise Food ở gần thành phố Johannesburg và tỉnh Free State cũng được cho là đã nhiễm vi khuẩn Listeria. Bộ trưởng Y tế Nam Phi A. Motsoaledi ngay lập tức yêu cầu thu hồi các sản phẩm được chế biến tại nhà máy Enterprise Food. Ủy ban Người tiêu dùng quốc gia đang hợp tác với các nhà sản xuất để đảm bảo các sản phẩm nhiễm khuẩn không bị bán ra ngoài. Người dân được khuyến cáo tránh sử dụng các thực phẩm thịt qua chế biến có dán nhãn ăn liền của Enterprise Food. Các siêu thị thì thu hồi các sản phẩm thịt nghi nhiễm khuẩn. Toàn bộ các tủ lạnh và khu vực chuẩn bị thực phẩm trong siêu thị được làm sạch để ngăn ngừa lây nhiễm chéo. Về phần mình, Enterprise Food cam kết toàn bộ các sản phẩm của họ bị xác nhận nhiễm khuẩn sẽ được thu hồi theo yêu cầu của nhà chức trách. Tuy nhiên, vụ việc này chắc chắn ảnh hưởng lớn đến lĩnh vực xuất khẩu thực phẩm của Nam Phi. Theo con số thống kê, năm 2016 lĩnh vực này đem lại cho Nam Phi 9 tỷ USD, chiếm tới 12% tổng kim ngạch xuất khẩu. Hiện tại, một loạt nước châu Phi như Namibia, Malawi, Mozambique, Zambia và Kenya đã ra thông báo cấm nhập khẩu và buôn bán các sản phẩm thịt chế biến sẵn từ Nam Phi.