I.THÔNG TIN Y TẾ TRONG NƯỚC

 1. Phấn đấu từ 2020 không còn quá tải bệnh viện: Trong báo cáo trả lời chất vấn của ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, nhờ cải cách thủ tục hành chính trong việc tổ chức khám, chữa bệnh, quy trình khám bệnh đã giảm từ 12-14 bước xuống còn 4 - 8 bước, tùy theo loại hình khám bệnh; giảm trung bình được 48,5 phút trên 1 lượt khám bệnh. Ở khu vực nội trú, năm 2016, tỷ lệ bệnh viện có tình trạng nằm ghép từ 3 người trở lên trên 1 giường bệnh chỉ chiếm 4,4% (tuyến tỉnh), 7,3% (tuyến huyện) và 1,5% (bệnh viện tư nhân và y tế các Bộ/ngành). Tỷ lệ nằm ghép năm 2012 ở tuyến tỉnh lên tới 47%. Tỷ lệ chuyển tuyến từ tuyến dưới lên tuyến trên cũng đã giảm, với 37,5% số bệnh viện trong Đề án bệnh viện vệ tinh đang giảm dần tỷ lệ chuyển tuyến lên tuyến trên đối với các trường hợp bệnh viện tuyến dưới đủ năng lực xử lý. Mặc dù vậy, người đứng đầu ngành Y tế cũng thừa nhận, hiện tượng quá tải bệnh viện vẫn còn xảy ra ở một số chuyên khoa Ung bướu, Tim mạch, Nhi khoa, Chấn thương,… Trong một số cơ sở khám chữa bệnh tuyến Trung ương, bệnh viện tuyến cuối vẫn còn hiện tượng quá tải, như: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Ung bướu và Bệnh viện Nhi đồng của TP HCM. Bằng 9 nhóm giải pháp thực hiện các mục tiêu đề ra trong Đề án giảm quá tải bệnh viện như tăng số bệnh viện và số giường bệnh; quan tâm, đầu tư xây dựng, mở rộng bệnh viện; khuyến khích các hình thức xã hội hóa để đầu tư xây dựng, cải thiện cơ sở hạ tầng bệnh viện..., Bộ trưởng Y tế cam kết phấn đấu thực hiện mục tiêu từ năm 2020 trở đi không còn tình trạng quá tải bệnh viện. Để góp phần giảm quá tải cho bệnh viện tuyến trên, một trong những giải pháp quan trọng là nâng cao năng lực của y tế cơ sở. Để khắc phục sự thiếu hụt nguồn nhân lực trên địa bàn, theo các chuyên gia, Nhà nước cần có chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cho hệ thống y tế cơ sở. Bên cạnh đó, ngành y tế cũng đang từng bước củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở về tổ chức, cơ sở vật chất, trang thiết bị, đội ngũ cán bộ và cơ chế hoạt động nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu; đặc biệt, đẩy mạnh việc thực hiện Đề án bác sỹ gia đình để rút kinh nghiệm và triển khai rộng trong năm 2015 - 2020. Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến đề nghị Quốc hội tiếp tục tăng đầu tư cho y tế từ ngân sách nhà nước năm 2018 theo Nghị quyết 18 của Quốc hội, phần tăng thêm bố trí cho y tế dự phòng, mua thẻ BHYT cho nhân dân xã đảo, huyện đảo, hỗ trợ người cận nghèo, tăng chi cho các chương trình mục tiêu quốc gia.

2. Kiện toàn hệ thống tổ chức y tế cơ sở: Bộ Y tế cho biết, hệ thống y tế địa phương hiện có nhiều khó khăn trong tách nhập. Từ năm 1998, khi mới hình thành tổ chức, hệ thống y tế địa phương hoạt động tương đối tốt. Tuy nhiên, sau một thời gian tách ra hoạt động riêng vướng phải nhiều khó khăn, chồng chéo và không hiệu quả. Theo thống kê, tại tuyến tỉnh hiện có từ 5 đến 9, thậm chí có địa phương có tới hơn 10 đơn vị làm công tác phòng, chống các dịch bệnh, như: Trung tâm y tế dự phòng; trung tâm phòng, chống HIV/AIDS; trung tâm phòng, chống các bệnh xã hội… Nhiều đầu mối dẫn đến dàn trải về nguồn lực đầu tư cũng như con người. Tuyến huyện cũng nằm trong tình trạng tương tự, ngoài phòng y tế, trực thuộc UBND huyện, cả nước vẫn còn 450 huyện trong tổng số 715 huyện có cả bệnh viện và trung tâm y tế. Trong khi đó, vấn đề nhân lực trình độ cao là bác sỹ thì đang là bài toán nan giải cho các đơn vị y tế này. Khắc phục bất cập đó, từ cuối năm 2015, liên Bộ Y tế và Bộ Nội vụ đã ban hành và áp dụng Thông tư liên tịch số 51/2015/TTLT-BYT-BNV (Thông tư 51), cố gắng hoàn thiện hệ thống y tế địa phương theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm mục tiêu của chương trình cải cách hành chính. Nếu thực hiện đúng tinh thần của Thông tư 51 sẽ tạo sự thống nhất trong quản lý hệ thống y tế địa phương trong cả nước, giảm được các đầu mối, giảm số lượng cán bộ làm công tác quản lý…; phù hợp xu hướng phát triển chung của các nước trong khu vực và thế giới. Ở tuyến tỉnh, nếu sáp nhập các đơn vị có cùng chức năng, thành lập mô hình trung tâm kiểm soát bệnh tật thì sẽ giảm 315 đơn vị đầu mối với 1.260 cán bộ lãnh đạo, quản lý chưa kể các đầu mối hành chính, tài chính. Còn tại tuyến huyện, nếu sáp nhập các đơn vị tại 450 huyện thì sẽ giảm được 450 đầu mối tổ chức với 1.800 cán bộ lãnh đạo, quản lý. Nếu giảm về số cán bộ quản lý thì sẽ tăng được số người làm công tác chuyên môn. Và khi tập trung về một đầu mối, việc điều tiết các nguồn lực đầu tư cho phòng, chống dịch bệnh sẽ dễ dàng, thuận lợi hơn. Sáp nhập các trung tâm y tế hiện nay theo mô hình thành lập Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) được coi là giải pháp cho các địa phương kiện toàn, sắp xếp hệ thống y tế ở từng địa phương theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm mục tiêu của chương trình cải cách hành chính, đồng thời bảo đảm được quyền lợi cho người lao động khi sáp nhập hệ thống y tế tế địa phương. Đến nay, đã có 24 tỉnh, thành phố thực hiện mô hình này hoặc giao Sở Y tế xây dựng đề án, tuy nhiên thực tế cho thấy, vẫn chưa có sự thống nhất, mỗi địa phương làm một kiểu. Có địa phương sáp nhập hai, ba, bốn đơn vị lại thành trung tâm kiểm soát bệnh tật, nhưng lại có nơi tổ chức lại chín đơn vị thành một và giữ nguyên tên gọi là Trung tâm Y tế dự phòng... Thực trạng tổ chức các trung tâm chưa hiệu quả. Thực tế này đòi hỏi Bộ Y tế cần nhanh chóng có hướng dẫn cụ thể về mô hình; chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của trung tâm kiểm soát bệnh tật để các địa phương thống nhất áp dụng.

3. Số người mắc sốt xuất huyết Hà Nội tăng gấp 2,6 lần so với cùng kỳ năm trước: tình hình dịch sốt xuất huyết ở Hà Nội đang diễn biến phức tạp. Ngành y tế đã chủ động thực hiện công tác phòng, chống dịch sốt xuất huyết (SXH) nhưng do tình hình dịch SXH diễn biến phức tạp, chưa có dấu hiệu giảm. So với cùng kỳ năm 2016 số ca mắc SXH đã tăng 2,6 lần. Số ca mắc tăng bất thường. Hà Nội không vào danh sách điểm nóng của SXH nhưng tính đến ngày 4.6 trên địa bàn toàn thành phố đã ghi nhận 1.281 bệnh nhân mắc SXH với trên 90% bệnh nhân đã khỏi bệnh, 126 bệnh nhân đang điều trị, 1 trường hợp đã tử vong tại phường Trung Liệt, quận Đống Đa. Theo dự báo, đỉnh dịch thường xuất hiện vào khoảng tháng 9 đến tháng 11 hàng năm. Chu kỳ dịch SXH thường 5 năm lặp lại một lần nhưng hiện nay chu kỳ này đang có thay đổi. So với cùng kỳ năm 2016, số ca mắc SXH trong năm 2017 đã tăng 2,6 lần dù chưa phải đỉnh dịch. Chỉ số côn trùng có tăng cao bắt đầu từ tháng 3, có nhiều điểm vượt ngưỡng nguy cơ như An Khánh, Phú Lương, La Phù, Dương Nội, Hoàng Liệt, Trương Định, Láng Thượng... và tăng cao nhất tháng 5 vừa qua. Sở Y tế Hà Nội đã yêu cầu các xã, phường dùng loa nhỏ đi vào từng ngõ, xóm tuyên truyền về bệnh SXH. Nêu cao vai trò của người đứng đầu địa phương và sự tham gia của người dân trong phòng chống dịch SXH. Tính đến ngày 4.6, các đơn vị đã điều tra, giám sát côn trùng tại 1.925 điểm ổ dịch cũ, ổ dịch mới, nơi có bệnh nhân nghi SXH, có điều kiện vệ sinh môi trường kém. Kết quả, 25,7% điểm có chỉ số vec-tơ cao tập trung chủ yếu tại các quận Đống Đa, Hoàng Mai, Hà Đông, Hoài Đức, Hai Bà Trưng, Thanh Trì... Các dụng cụ chứa nước có bọ gậy bao gồm 13 loại dụng cụ, chủ yếu là các bể hở, xô, thùng nước, chậu cảnh và phế liệu. Ngay tại các khu vực được coi là “nóng” của SXH người dân vẫn thờ ơ. Ông Hoàng Đức Hạnh, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cũng thừa nhận, có tình trạng chính quyền và người dân vẫn còn chủ quan, thờ ơ với công tác phòng chống dịch bệnh SXH. Chẳng hạn tại xã La Phù, huyện Hoài Đức, nơi từng bùng phát ổ dịch SXH lớn hồi cuối năm ngoái với gần 100 người mắc nhưng hiện tại, một số người dân vẫn không tự giác diệt loăng quăng, diệt muỗi để phòng bệnh dù đã được chính quyền vận động. TS Nguyễn Nhật Cảm, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội khẳng định: ngay từ đầu năm các đơn vị đã chủ động thực hiện công tác phòng, chống dịch SXH như tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông, chủ động phun hóa chất diệt muỗi, bọ gậy. Ngoài ra, Sở Y tế cũng yêu cầu các đơn vị chủ động công tác giám sát, phát hiện sớm, xét nghiệm chẩn đoán nhanh, xử lý ổ dịch ngay từ khi phát hiện ca bệnh đầu tiên. Hệ thống điều trị bảo đảm thu đúng và điều trị bệnh nhân kịp thời, hạn chế tối đa biến chứng và tử vong; đảm bảo đầy đủ thuốc, vật tư, máy phun, hóa chất cho công tác chống dịch cũng như điều trị ở tất cả các tuyến. “Tuy nhiên, tình hình dịch SXH hiện nay diễn biến rất phức tạp và chưa có dấu hiệu giảm. Việc triển khai công tác phòng, chống dịch trên địa bàn gặp không ít khó khăn, rào cản. Bên cạnh nguyên nhân khách quan do thời tiết mưa, nắng thất thường là điều kiện thuận lợi cho muỗi gây bệnh SXH phát triển, còn có nhiều yếu tố chủ quan. Đó là chính quyền địa phương nhiều nơi còn lơ là, chưa coi trọng công tác phòng, chống dịch; ý thức người dân chưa cao, thậm chí chủ quan. Cụ thể, khi cán bộ y tế thực hiện phun hóa chất diệt muỗi, một số nhà dân không hợp tác mở cửa cho phun, hay có những hành động, lời nói cản trở cán bộ y tế thực hiện công tác phòng chống dịch. Tại nhiều nhà dân, tình trạng chung là lọ hoa, bể cá, chai lọ chứa nước lâu ngày, vứt chỏng chơ không được dọn, tạo điều kiện cho muỗi vằn sinh sôi, phát triển”, TS Cảm lo lắng.

4. Sốt xuất huyết gia tăng ở các khu đô thị: Mới vào tháng 6, còn xa mới đến mùa dịch sốt xuất huyết thông thường ở Hà Nội, nhưng ông Hoàng Đức Hạnh - phó giám đốc Sở Y tế Hà Nội - cho biết số người mắc sốt xuất huyết ở Hà Nội đã tăng rất mạnh, gấp 2-3 lần so với cùng kỳ 2016. Sau nhiều năm Hà Nội không có bệnh nhân tử vong do sốt xuất huyết, năm nay đã có một nữ sinh viên Hà Nội tử vong do căn bệnh này. Mật độ muỗi và chỉ số lăng quăng ở nhiều khu vực đã vượt mức báo động: 0,5 con muỗi/nhà và chỉ số lăng quăng từ 30-50 (mật độ muỗi 0,5 con/nhà và chỉ số lăng quăng trên 20 đã là mức báo động). Theo ông Hoàng Đức Hạnh, hiện trung bình mỗi tuần Hà Nội có trên 100 bệnh nhân sốt xuất huyết, trong khi toàn quốc có khoảng 1.700-1.800 ca mắc/tuần. So sánh chung thì Hà Nội chưa phải địa phương có số mắc cao nhất, nhưng tính thời điểm thì năm nay Hà Nội vào mùa dịch sốt xuất huyết sớm hơn, ngay từ khoảng tháng 5, trong khi mọi năm phải tháng 9 mới bắt đầu vào mùa. Ông Hạnh cho biết hiện các quận huyện như Đống Đa, Hai Bà Trưng, Hoàng Mai, Hoài Đức, Thanh Xuân có số người mắc sốt xuất huyết cao. Đây cũng là các khu vực đang được đô thị hóa mạnh mẽ với nhiều nhà cao tầng mới và đang được xây dựng. “Tính đến đầu tháng 6 thì Hà Nội đã có trên 1.500 bệnh nhân sốt xuất huyết và 1 bệnh nhân tử vong. Diễn biến thời tiết phức tạp, nóng ẩm và mưa là kiểu thời tiết rất thích hợp cho muỗi phát triển, nên chúng tôi lo ngại dịch bùng phát như năm 2009 - năm đó Hà Nội có đến 14.000-15.000 bệnh nhân sốt xuất huyết”- ông Hạnh cho biết. Theo ông Phan Trọng Lân - viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM, khác hẳn với giai đoạn trước, diễn biến sốt xuất huyết tại khu vực phía Nam cho thấy sốt xuất huyết xuất hiện quanh năm, ngay cả ở những tháng đầu mùa khô, thời gian không phải cao điểm dịch. “Giám sát bệnh cho thấy sốt xuất huyết đang dịch chuyển nơi mắc bệnh, từ Tây Nam Bộ sang các tỉnh có tốc độ phát triển và công nghiệp hóa nhanh như Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP.HCM. Tuổi người bệnh cũng tăng, trước 2007 chỉ 20% người bệnh sốt xuất huyết là người lớn, nhưng gần đây tính riêng các tỉnh có tốc độ đô thị hóa cao có tới 35-54% bệnh nhân là người lớn”- ông Lân cho biết. Mối liên quan giữa đô thị hóa và sự gia tăng căn bệnh sốt xuất huyết, theo ông Lân, là do đô thị luôn thu hút lực lượng lao động mới, lưu chuyển người từ vùng không có dịch sang vùng có dịch lưu hành, làm tăng quần thể người dễ cảm nhiễm với bệnh. Mật độ dân cư cao ở những khu vực đô thị hóa nhanh cũng tạo điều kiện cho lây lan dịch bệnh. Theo ông Lân, lối sống tại các đô thị vô tình tạo ra các vật chứa mới thuận lợi cho sự phát triển của lăng quăng và muỗi truyền bệnh, như túi nilông, vỏ xe, chậu cảnh, chai lọ, lon nước ngọt... Những vật chứa này khó xử lý và kiểm soát hơn, so với dụng cụ chứa nước sinh hoạt chung thường bị nhiễm lăng quăng trước đây như lu, chum, vại. Ông Trần Đắc Phu - cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế - cũng cho biết nhiều trường hợp kiểm tra bình trồng cây thủy sinh trong nhà cũng rất nhiều lăng quăng, từ đó gây bệnh trong gia đình.

5. Chuyên gia y tế khuyến cáo nếu bị sốt xuất huyết cần sớm đến bệnh viện để được điều trị: Sốt xuất huyết diễn biến rất nhanh và có nguy cơ tử vong, nên ông Hạnh khuyến cáo người bị sốt cao, đau đầu, có xuất huyết dưới da hoặc chảy máu cam, hoặc kỳ kinh bất thường cần đến ngay bệnh viện để được thăm khám, điều trị, tránh để bệnh diễn tiến nguy hiểm đến tính mạng. Còn Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM hướng dẫn để chủ động phòng chống bệnh sốt xuất huyết, các gia đình, nhà trường, cơ quan... cần tích cực thực hiện các biện pháp diệt lăng quăng, diệt muỗi và tránh bị muỗi đốt. Cụ thể, mỗi tuần hãy tìm và loại trừ lăng quăng bằng cách đậy kín các vật trữ nước, mỗi tuần súc rửa và thay nước trong vật chứa nước đang sử dụng, bỏ muối vào đĩa kê chậu cây cảnh để diệt lăng quăng, loại bỏ các vật phế thải... Mỗi ngày chủ động diệt muỗi bằng bình xịt muỗi, vợt điện diệt muỗi, máy bắt muỗi. Tránh muỗi đốt cả ngày lẫn đêm bằng cách thoa kem chống muỗi, sử dụng nhang muỗi đặt gần cửa để muỗi không bay vào hoặc đặt gần nơi làm việc. Ở khu vực có nhiều muỗi nên ngủ mùng cả đêm lẫn ngày, sử dụng cửa lưới ngăn muỗi từ ngoài bay vào. Bên cạnh đó, người dân cần phối hợp với chính quyền và y tế địa phương trong việc phun hóa chất diệt muỗi. Khi phát hiện người bệnh có dấu hiệu nghi ngờ bị bệnh sốt xuất huyết như sốt cao liên tục trên hai ngày kèm theo một trong các triệu chứng: nhức đầu, đau cơ khớp, nổi ban, chấm xuất huyết dưới da, chảy máu mũi, chảy máu chân răng... phải nhanh chóng đưa người bệnh đi khám bệnh và thông báo cho trạm y tế địa phương. Cứ sau mỗi 5 năm, cả nước lại tăng thêm 10.000 ca mắc sốt xuất huyết. Các tỉnh, thành phố khu vực phía nam là nơi lưu hành chủ yếu của bệnh sốt xuất huyết với 80% ca mắc và 90% ca tử vong trong cả nước. Tại VN, sốt xuất huyết là một trong những bệnh truyền nhiễm có số ca mắc cao hàng đầu với trung bình khoảng 94.000 ca mắc và 87 ca tử vong mỗi năm, theo báo cáo tại hội thảo quốc tế do Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư (Bộ Y tế) tổ chức ở Hà Nội (12 - 13.6), bàn về phòng ngừa, quản lý và kiểm soát một số bệnh do vi rút Arbo gây ra. VN là một trong những quốc gia nằm trong khu vực lưu hành của nhiều loại bệnh do vi rút Arbo (lây truyền qua muỗi và côn trùng đốt), trong đó điển hình là các bệnh truyền từ muỗi Aedes như: sốt xuất huyết Dengue, Zika và Chikungunya. Cứ sau mỗi 5 năm, cả nước lại tăng thêm 10.000 ca mắc sốt xuất huyết. Các tỉnh, thành phố khu vực phía nam là nơi lưu hành chủ yếu của bệnh sốt xuất huyết với 80% ca mắc và 90% ca tử vong trong cả nước.

6. Bác sỹ khuyến cáo người dân cần cảnh giác với ổ dịch bạch hầu: Trên địa bàn huyện Tây Giang (Quảng Nam) lại vừa xảy ra 2 ổ dịch bạch hầu. Với sự hỗ trợ của Cục Y tế dự phòng và Viện Pasteur Nha Trang, ngành y tế tỉnh đã triển khai quyết liệt các biện pháp chống dịch. Đến nay 2 ổ dịch đã được khống chế, không phát sinh thêm trường hợp mới nào. Tuy nhiên, công tác phòng chống dịch cũng phải hết sức cẩn trọng. Trước đó, giữa tháng 1/2017, có 3 học sinh trường THPT Tây Giang bị nhiễm bệnh, trong đó có 2 em tử vong và một em phục hồi tốt. Các ca bệnh xảy ra trong đợt này thuộc nhóm 17-18 tuổi, theo ông Nguyễn Văn Hai – Giám đốc Sở Y tế Quảng Nam đây là lứa tuổi không được tiêm chủng đầy đủ/có tiêm nhưng chất lượng không đảm bảo do giao thông đi lại tại Tây Giang trước những năm 2000 còn nhiều khó khăn. Ngay sau đó, công tác dập dịch được tiến hành khẩn trương, ổ dịch bạch hầu tại trường THPT Tây Giang đã được khống chế và xử lý dứt điểm, không phát hiện ca bệnh mới nào. Tuy nhiên, đến cuối tháng 4 lại có 3 trường hợp là học sinh nghi nhiễm bạch hầu tại 2 xã Ch’ơm và Gari; trong đó có 1 trường hợp đã tử vong.  Theo Giám đốc Sở Y tế Quảng Nam, sau khi triển khai các biện pháp dập dịch, qua theo dõi sau 24 ngày không có ca mắc mới nên nhận định ổ dịch bạch hầu tại xã Ch’ơm và Gari (huyện Tây Giang) đến nay đã ổn định. Theo đó, cùng với sự hỗ trợ của Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, Viện Pasteur Nha Trang. Sở Y tế tỉnh Quảng Nam đã phối hợp với UBND huyện Tây Giang chỉ đạo, hỗ trợ kinh phí, triển khai quyết liệt các hoạt động ứng phó với tình hình bệnh bạch hầu xảy ra rải rác trong thời gian qua tại một số xã vùng sâu, vùng xa của huyện Tây Giang. Cùng với công tác dập dịch, Sở Y tế tỉnh đã đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền về nhận biết bệnh và vận động người dân đến Trạm Y tế để được khám phát hiện và điều trị sớm ngay tại tuyến cơ sở. Đặc biệt đã tổ chức tiêm vắc xin chống bạch hầu cho 11.856 đối tượng từ 5-40 tuổi của 10/10 xã của huyện”. Trước đó vào chiều 10/5, Bác sĩ Nguyễn Huy Thông, Giám đốc Trung tâm y tế huyện Tây Giang cho biết, cháu Zơ Râm Mai Nhất Ba (7 tuổi), trú thôn Zrượt, xã Ch’Ơm, Tây Giang bị tử vong nghi do dịch bạch hầu. Sự việc khiến cho người dân địa phương lo lắng bởi trước đó, tại 2 thôn 8A và 8B của xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn nơi từng có ít nhất 3 người chết với cùng triệu chứng đau ở cổ họng, 10 người khác cùng có triệu chứng trên được phát hiện và điều trị ổn định. Qua xét nghiệm 10 mẫu bệnh phẩm, có 2 ca dương tính với virus bạch hầu. Sở Y tế tỉnh Quảng Nam công bố có ổ dịch bạch hầu tại địa phương trên, đã triển khai các biện pháp phòng chống và nêu quyết tâm không để dịch bùng phát. 

7. Thông tin cần biết về bệnh bạch hầu: Bạch hầu là bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm độc cấp tính do vi khuẩn bạch hầu gây nên. Biểu hiện bệnh có thể từ nhẹ đến nặng, thường có giả mạc màu trắng ở tuyến hạnh nhân, hầu họng, thanh quản, mũi, có thể xuất hiện ở da, các màng niêm mạc khác như kết mạc mắt hoặc bộ phận sinh dục, trường hợp nặng có thể gây biến chứng và tử vong. Theo Cục trưởng Cục Y tế dự phòng Trần Đắc Phu, bạch hầu là bệnh lây truyền dễ dàng qua đường hô hấp hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết từ niêm mạc mũi họng của bệnh nhân hoặc người lành mang trùng khi ho, hắt hơi, đặc biệt trong khu vực dân cư đông đúc hoặc nơi có điều kiện vệ sinh không đảm bảo. Bệnh cũng có nhiều nguy cơ lây lan nếu không phòng dịch và tiêm vắcxin triệt để. Về khả năng lây lan của bệnh, theo các bác sĩ phân tích: Người chưa được tiêm chủng phòng bệnh bạch hầu sẽ không có kháng thể chống bạch hầu và sẽ có nguy cơ mắc bệnh nếu hít phải vi khuẩn C. diphtheriae. Cá biệt những trường hợp dù đã tiêm chủng, nhưng sức đề kháng yếu không sinh được kháng thể, hoặc những người đã tiêm chủng quá lâu, nồng độ kháng thể trong máu giảm thấp vẫn có thể bị mắc bệnh bạch hầu. Thông thường, trẻ từ 1 đến 10 tuổi bị nhiều nhất là do kháng thể từ người mẹ truyền sang không còn, khả năng miễn dịch thấp sẽ dễ bị bệnh hơn. Triệu chứng của bệnh gồm: sốt, ho, dấu hiệu của viêm họng, viêm mũi, viêm thanh quản, họng đỏ, nuốt đau. Trong vòng 1- 2 ngày màng giả xuất hiện. Màng giả ban đầu mỏng, màu trắng ngà, lan dần từ amidan đến vòm khẩu cái. Màng giả dính với niêm mạc bên dưới và phủ mặt vòm hầu họng. Trung bình, sau khi hít phải vi khuẩn 2-5 ngày, người bệnh sẽ phát bệnh. Tùy thuộc vào vị trí vi khuẩn gây bệnh, sẽ có các biểu hiện khác nhau như: Với bệnh bạch hầu mũi trước, bệnh nhân sổ mũi, chảy mũi ra chất mủ nhầy đôi khi có lẫn máu. Khi khám thầy thuốc có thể thấy màng trắng ở vách ngăn mũi. Thể bệnh này thường nhẹ do độc tố vi khuẩn ít thâm nhập vào máu. Nếu là bạch hầu họng và amiđan thì bệnh nhân mệt mỏi, đau cổ họng, chán ăn, sốt nhẹ. Sau 2-3 ngày, sẽ xuất hiện một đám hoại tử tạo thành lớp giả mạc màu trắng xanh, dai và dính chắc vào amiđan, hoặc có thể lan rộng bao phủ cả vùng hầu họng. Thường thể bệnh này các độc tố ngấm vào máu nhiều và có thể gây tình trạng nhiễm độc toàn thân.ưng nề vùng dưới hàm và sưng các hạch vùng cổ làm cổ bạnh ra như cổ bò. Những trường hợp nhiễm độc nặng bệnh nhân sẽ phờ phạc, xanh tái, mạch nhanh, đờ đẫn, hôn mê. Các bệnh nhân này nếu không được điều trị tích cực có thể tử vong trong vòng 6-10 ngày.  Bác sĩ  Nguyễn Thanh Bảo- Khoa Vi sinh (BV Đại học Y Dược TP HCM) nêu rõ: Người mắc bệnh bạch hầu khi không được phát hiện và điều trị kịp thời để sẽ dẫn đến viêm cơ tim, tổn thương hệ thần kinh dẫn truyền cơ tim, tử vong do đột ngột trụy tim mạch. Ngoài ra có thể gặp tình trạng viêm các dây thần kinh gây liệt.

8. Vì sao mùa vải trùng với mùa bệnh viêm não Nhật Bản?: Tại Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM hiện có khoảng 6 bé bị viêm não Nhật Bản nặng, tiên lượng xấu. Bệnh nhân mắc bệnh đều chưa được tiêm ngừa vaccine. Theo BS Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa nhiễm - thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, từ nay đến tháng 10, số bệnh nhân mắc viêm não Nhật Bản có thể gia tăng. Bệnh viêm não Nhật Bản rất nguy hiểm, diễn tiến rất nhanh, trẻ sốt sau đó co giật, rơi vào hôn mê và tỷ lệ tử vong cao. Bác sĩ Khanh cho biết thêm, bệnh này chủ yếu thường gặp ở trẻ em vùng nông thôn, dễ mắc bệnh do không tiêm ngừa. Đặc biệt những nơi người dân trồng lúa, nuôi lợn; những vùng miền Bắc khi vào mùa vải, chim tu hú  - vật truyền gian truyền bệnh xuất hiện. Bệnh viêm não Nhật Bản có virus ký sinh trong cơ thể con lợn, chim tu hú sẽ truyền sang người qua loài muỗi ruộng - đây là muỗi thường sinh sản và trú ở ruộng lúa nước, đồng ruộng. Đó là lý do vì sao mùa vải thường trùng với mùa gia tăng bệnh viêm não Nhật Bản. Viêm não Nhật Bản là bệnh thường gặp ở trẻ dưới 15 tuổi. Dấu hiệu mắc viêm não Nhật Bản thường gặp bao gồm những triệu chứng như: Sốt cao đột ngột 39-40 độ C kèm đau đầu, buồn nôn và nôn, sau đó co giật, co cứng, liệt và có rối loạn về tinh thần như  vật vã, mê sảng, li bì, lú lẫn, hôn mê. Với trẻ nhỏ, các dấu hiệu không điển hình và khó phát hiện hơn nên cần phải dựa vào một số dấu hiệu quan trọng như: sốt, nôn  nhiều, thóp phồng, co giật, co cứng, cử động bất thường, li bì hoặc hôn mê. Tỷ lệ tử vong đối với bệnh này có thể lên đến 10 - 20%. Tuy nhiên, điều đáng sợ đối với bệnh nhân mắc viêm não Nhật bản là những di chứng thần kinh về sau. Theo Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, ở Việt Nam, bệnh viêm não Nhật Bản ghi nhận ở nhiều tỉnh thành trong cả nước, nhiều nhất ở các tỉnh đồng bằng và trung du miền Bắc. Các ổ dịch thường gặp ở vùng đồng bằng, trung du và cả ở một số khu vực miền núi Tây Bắc nơi trồng nhiều lúa nước có kết hợp nuôi nhiều lợn gần người. Bệnh thường xuất hiện từ tháng 4 đến tháng 10, đỉnh điểm dịch khoảng tháng 6-7. Hàng năm ở nước ta có khoảng từ vài trăm đến 1000 trường hợp mắc viêm não virus và khoảng 20% trong số này là viêm não Nhật Bản. Từ năm 1997 sau khi triển khai vaccine viêm não Nhật Bản trong chương trình Tiêm chủng mở rộng, số mắc và chết do bệnh này đã giảm đi rất nhiều.

9. Việt Nam và Hoa Kỳ khởi động dịch vụ dự phòng phơi nhiễm HIV: Ngày 12/6 tại TP.HCM, đại diện Bộ Y tế, Đại sứ quán Hoa Kỳ cùng tổ chức PATH đã tổ chức “Lễ khởi động chính thức dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) tại Việt Nam”. Bà Mary Tarnowka, Tổng Lãnh sự Hoa Kỳ tại TP.HCM, cho biết Việt Nam là nước đi tiên phong trong khu vực về những sáng kiến trong lĩnh vực phòng, chống HIV, đem các dịch vụ HIV quan trọng tới những người cần nhất. Từ năm 2015, tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo mạnh mẽ việc sử dụng PrEP như một phần trong chiến lược dự phòng HIV kết hợp cho những người có nguy cơ nhiễm HIV cao. Theo TS Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, qua hơn 20 năm phòng, chống HIV/AIDS, Việt Nam có hơn 51.000 bệnh nhân điều trị methadon và 17.000 bệnh nhân HIV/ AIDS dùng RAV. Sự ra đời của PrEP là biện pháp dự phòng HIV mới và hữu hiệu đang được áp dụng trên thế giới, kể cả ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. “Với việc đưa dịch vụ PrEP vào Việt Nam, chúng ta có cơ hội giảm mạnh các ca nhiễm HIV mới và loại trừ HIV ở Việt Nam vào năm 2030” - TS Long nói. Dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) là dịch vụ giúp cho những người chưa bị nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao có thể dự phòng lây nhiễm HIV bằng cách uống một viên thuốc mỗi ngày như một phần của chiến lược dự phòng HIV kết hợp. Đây là thuốc kháng virus (ARV) chứa tenofovir. Khi một người phơi nhiễm với HIV qua quan hệ tình dục hoặc tiêm chích ma túy, biện pháp dự phòng trước phơi nhiễm HIV qua đường uống này có thể bảo vệ họ khỏi bị nhiễm HIV. Nếu được dùng đều đặn và thường xuyên, PrEP đã được chứng minh là sẽ làm giảm nguy cơ nhiễm HIV ở những người có nguy cơ cao tới 92%. Từ năm 2015, tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo việc sử dụng PrEP như một phần trong chiến lược dự phòng HIV, kết hợp cho những người có nguy cơ nhiễm HIV cao. Theo công bố của các tổ chức Hoa Kỳ và Việt Nam, để dự phòng phơi nhiễm HIV, những người có nguy cơ cao như người đồng tính nam - nữ, người bán dâm… mỗi ngày uống 1 viên thuốc dự phòng có thể giảm trên 90% nguy cơ lây nhiễm HIV từ người khác. Phương pháp này được so sánh giống như thuốc “tránh thai” khẩn cấp cho HIV. Tại buổi lễ, bà Mary Tarnowka, Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ tại TP. Hồ Chí Minh cho biết: “Chúng tôi đánh giá cao mối quan hệ hợp tác lâu dài giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, và chúng ta đang nỗ lực cùng nhau thúc đẩy để đạt được mục tiêu 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng của mình, 90% người được chẩn đoán nhiễm HIV được duy trì điều trị thuốc kháng vi-rút (ARV), và 90% người được điều trị ARV kiểm soát được lượng vi-rút ở mức thấp và ổn định”. Tiến sỹ Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế chia sẻ: “PrEP là biện pháp dự phòng HIV mới và hữu hiệu đang ngày càng được áp dụng trên thế giới, kể cả ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Với việc đưa dịch vụ PrEP vào Việt Nam, chúng ta có cơ hội giảm mạnh các ca nhiễm HIV mới và loại trừ HIV ở Việt Nam vào năm 2030”. “Việc lồng ghép PrEP vào các dịch vụ HIV tại Việt Nam sẽ thúc đẩy giảm mạnh các ca nhiễm HIV mới ở các nhóm có nguy cơ cao. Mục tiêu của chương trình thí điểm PrEP này là tìm ra mô hình cung cấp dịch vụ tốt nhất có tính bền vững. Kết quả thí điểm sẽ được sử dụng để xây dựng hướng dẫn quốc gia và cơ chế tài chính cho PrEP trong tương lai” – tiến sỹ Kimberly Green, Giám đốc Dự án Health Markets cho biết. Thí điểm này được thực hiện tiên phong tại Việt Nam, trong đó TP. Hồ Chí Minh là một trong các địa phương có tỷ lệ quan hệ tình dục không an toàn trong các nhóm đối tượng người đồng tính nam - nữ đang gia tăng.

 10. Những điều cần biết về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi mùa nắng nóng: Thời tiết nắng nóng khắc nghiệt khiến người già vốn sức đề kháng kém càng dễ nhiễm khuẩn, biến chứng nguy cấp, khó lường. Riêng đợt nắng nóng đầu tiên của mùa hè, số người cao tuổi nhập viện tại Khoa Hồi sức tích cực của Bệnh viện Lão khoa Trung ương tăng 30 - 40%, tập trung vào số bệnh nhân tai biến mạch máu não và viêm phổi. Theo TS. Bùi Thúc Quang, Phó trưởng Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Lão khoa Trung ương, đợt nắng nóng khiến lượng người cao tuổi đến khám tại Bệnh viện tăng mạnh so với ngày bình thường, mỗi ngày có khoảng 300 lượt bệnh nhân tới khám. Đáng chú ý, số người già đến cấp cứu trong tình trạng tai biến mạch máu não gia tăng. Nguyên nhân là do cơ thể người cao tuổi chưa thể thích nghi ngay với nắng nóng dẫn đến huyết áp tăng cao, gây tai biến mạch máu não. Nhiều người già phải nhập viện vì sốc nhiệt, viêm đường hô hấp dẫn đến viêm phổi nặng, sốt cao khó hạ thân nhiệt. Nguyên nhân do cơ thể người cao tuổi không thích ứng kịp với sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa điều hòa và ngoài trời. “Người cao tuổi vốn sức đề kháng kém nên nguy cơ nhiễm khuẩn rất cao. Thời tiết nắng nóng như những ngày qua khiến cho người già bị mất nước nhiều, làm cho các bệnh lý vốn có càng trầm trọng hơn, đặc biệt những người già có bệnh lý về hô hấp, phế quản mãn tính thì thời tiết nắng nóng càng dễ khởi phát bệnh cũng như làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh. Đáng lưu ý là ở người cao tuổi, biểu hiện bệnh thường rất mờ nhạt, khó nhận diện nên nhiều gia đình và ngay cả bệnh nhân thường hay chủ quan, bỏ qua triệu chứng nhẹ. Chính vì vậy, nhiều bệnh nhân cao tuổi nhập viện thì đã viêm phổi, cộng thêm bệnh mãn tính tuổi già, rất nguy hiểm”, bác sĩ Quang nhấn mạnh. Bên cạnh đó, bác sĩ Quân cũng lưu ý hai điểm mà các bệnh nhân cao tuổi cần quan tâm, đó là ăn uống, sinh hoạt điều độ, phù hợp với thể trạng bệnh và đều đặn dùng thuốc điều trị theo đơn, đặc biệt không được tự ý điều trị bệnh khi chưa có chỉ dẫn của bác sỹ. Bác sĩ Quân nhấn mạnh, với các bệnh nhân cao tuổi, nếu nghi ngờ bị viêm phổi, cần đến khám tại cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt, bởi với người trên 65 tuổi đã viêm phổi thường diễn tiến nặng, nhanh do sức chống đỡ của cơ thể kém, phổi đã bị lão hóa. Người bệnh tuyệt đối không nên tự ý mua thuốc để điều trị, nhất là kháng sinh, bởi vì dùng kháng sinh không đúng chỉ định, thì bệnh không những không khỏi mà còn gây hại cho sức khỏe. “Dùng kháng sinh cho người cao tuổi phải hết sức thận trọng bởi ở hầu hết người cao tuổi, mọi chức năng của cơ thể đều bị suy giảm dần theo năm tháng, kể cả hệ thống miễn dịch. Đặc biệt là hiện nay tình trạng kháng kháng sinh xảy ra rất nhiều, có nhiều trường hợp bệnh nhân nhập viện bị kháng tất cả các loại  kháng sinh, khi đó cơ hội chữa trị còn ít”. Để dự phòng các bệnh trong mùa nắng nóng, các chuyên gia cũng khuyến cáo người già cần phải uống đủ nước, dinh dưỡng đầy đủ, bổ sung các loại trái cây để tăng cường sức đề kháng. Cần tránh ra trời nắng trong khoảng từ 10h - 16h bởi đây là thời điểm nắng gắt, tia tử ngoại cao. Nhiệt độ trong phòng điều hòa và ngoài trời không được để chênh lệch quá lớn, tốt nhất nên bật ở mức từ 25 - 27 độ.

11. Hội thảo quốc tế “Quản lý, phòng ngừa và kiểm soát một số bệnh do vi-rút Arbo: Trong hai ngày 12 và 13-6, tại Hà Nội, 130 đại biểu đại diện các cơ quan y tế các nước: Việt Nam, Thái-lan, Lào, Cam-pu-chia và chuyên gia y tế công cộng quốc tế, các nhà nghiên cứu tham dự Hội thảo quốc tế với chủ đề "Quản lý, phòng ngừa và kiểm soát một số bệnh do vi-rút Arbo". Hội thảo là diễn đàn để các chuyên gia từ nhiều lĩnh vực thảo luận các biện pháp để kiểm soát lây truyền vi-rút do muỗi Aedes và dịch bệnh do muỗi Aedes. Đồng thời đưa ra các khuyến nghị về các biện pháp can thiệp có cải tiến và phù hợp với hoàn cảnh, có thể cải thiện việc quản lý, phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh và sự lây truyền vi-rút qua muỗi Aedes trong khu vực với những phương pháp hiệu quả và bền vững. GS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Vệ sinh Dịch tễ T.Ư cho biết: Các vấn đề chiến lược về quản lý lồng ghép các vi-rút Dengue và các vi-rút do muỗi Aedes truyền khác (bao gồm cả Zika và Chikungunya), bao gồm phòng chống và quản lý, đánh giá nhu cầu, phân tích kinh tế và gánh nặng bệnh tật, các chi tiết kỹ thuật và hoạt động liên quan là những phần được thảo luận trong phạm vi hội thảo. Virus Arbo (Arthropod borne virus) là những virus do các loài chân đốt hút máu mang và lây truyền giữa các động vật có xương sống (kể cả người). Virus Arbo nhân lên trong tế bào các loài chân đốt (muỗi, ve...) nhưng không gây bệnh cho chúng. Hiện nay đã phát hiện ra khoảng 400 loại virus Arbo xếp thành các nhóm A, B, C ... dựa theo tính chất kháng nguyên của chúng, trong đó khoảng 150 loại gây bệnh cho người và gia súc. Nguy hiểm nhất là các virus nhóm A và B (gây viêm não, sốt xuất huyết), gây tử vong cao và được liệt vào loại các virus tối nguy hiểm. Các virus Arbo (nhóm A, B) gây ra những bệnh hiểm nghèo, tỷ lệ tử vong cao ( 40-90% với thể điển hình), hoặc nếu còn sống sót thì thường để lại di chứng nặng nề như bại liệt, hội chứng Parkinson... Việc chẩn đoán chính xác (xét nghiệm) còn khó khăn, thời gian lâu. Ngoài ra lại chưa có thuốc phòng và điều trị tốt (trừ vacxin sốt vàng). Một số virus Arbo nhóm A (gây viêm não tuỷ) không những có thể lây truyền bằng đường tự nhiên (muỗi truyền) mà còn có thể lây bằng đường hô hấp. Thời gian nung bệnh rất ngắn và tỷ lệ tử vong cao. Có nguy cơ được các tổ chức khủng bố sử dụng làm vũ khí sinh học. Riêng tại Việt Nam, nhiều biện pháp phòng chống các bệnh di virus Arbo đã được tiến hành để ngăn chặn bệnh dịch. Ông Trần Đắc Phu –Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, Việt Nam là một trong các nước ở khu vực lưu hành virus Arbo rất mạnh, do khí hậu nóng ẩm mưa nhiều và tập quán người dân nên có nhiều nguy cơ mắc các bệnh như viêm não Nhật Bản, Zika SXH.

12. Bé trai 3 tuổi ở Hải Phòng tử vong vì dại nghi do chó mèo trong nhà cắn: Nhập viện điều trị theo phác đồ viêm não - màng não. Tuy nhiên, trong quá trình thăm khám, các bác sĩ nhận thấy bệnh nhân có nhiều biểu hiện bất thường so với bệnh cảnh viêm não thông thường như xuất tiết nhiều đờm dãi, dương vật cương cứng. Điều này khiến các bác sĩ nghĩ đến khả năng cháu nhiễm virus bệnh dại.  Bệnh nhi là bé NQV (3 tuổi, Hải Phòng). Theo lời gia đình, ngày 31/5 thấy bé V bỗng nhiên lên cơn sốt, gia đình đưa con đi khám tại phòng khám tư và sau đó là Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng. Khi nhập viện, tuy sốt cao nhưng bé V vẫn còn tỉnh táo. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian 7-8 giờ đồng hồ điều trị tại đây, tình trạng sức khỏe của cháu diễn biến xấu đi rất nhanh: cháu xuất hiện 7-8 cơn giật mình sau đó tiến đến suy thở. Cháu bé được các bác sĩ Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng chẩn đoán mắc viêm não và cấp tốc chuyển lên Bệnh viện Nhi Trung ương trong tình trạng nguy kịch: sốt cao, có suy thở, li bì, hôn mê. TS.BS Tạ Anh Tuấn-Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, cháu bé khi vào viện được điều trị theo phác đồ viêm não-màng não. Tuy nhiên, trong quá trình thăm khám, các bác sĩ nhận thấy bệnh nhân có nhiều biểu hiện bất thường so với bệnh cảnh viêm não thông thường như xuất tiết nhiều đờm dãi, dương vật cương cứng. Điều này khiến các bác sĩ nghĩ đến khả năng cháu nhiễm virus bệnh dại. Khi hỏi thăm gia đình, các bác sĩ được biết trong nhà bé V có nuôi chó mèo và bé thường xuyên chơi đùa với chúng. Cháu bé được tiến hành chọc dịch não tủy. Mẫu bệnh phẩm gửi sang Viện Vệ sinh dịch tễ làm xét nghiệm đặc hiệu tìm virus dại đã cho kết quả dương tính. Chẩn đoán nhiễm virus bệnh dại được xác nhận. Chỉ một ngày sau khi nhập viện, bé V đã rơi vào tình trạng sốc, suy đa tạng, suy hô hấp, suy tuần hoàn, phải thở máy, sử dụng thuốc vận mạch liều rất cao và lọc máu liên tục. Sau 4 ngày, dù đã được các bác sĩ tích cực cấp cứu nhưng tình trạng của bé V không cải thiện. Ngày 5/06, gia đình đã xin cho con về khi không còn hy vọng cứu chữa.  Khi bị súc vật dại, nghi dại cắn hoặc tiếp xúc với chúng phải rửa ngay thật kỹ vết thương bằng nước xà phòng đặc, nước muối hoà đặc, dội nước sạch nhiều lần, bôi chất sát khuẩn như cồn, cồn iốt đậm đặc... Những người khi đã bị bệnh dại lên cơn đều dẫn đến tử vong 100%, biện pháp duy nhất để giảm thiểu cái chết oan uổng là khi nghi bị nhiễm virus dại cần phải rửa thật kỹ vết thương, đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế điều trị dự phòng bằng vaccin dại và huyết thanh kháng dại càng sớm càng có hiệu quả. Hạn chế nuôi chó. Chó nuôi phải xích, nhốt, rọ mõm. Diệt chó chạy rông, chó vô chủ, chó dại và nghi dại. Nuôi chó phải tiêm vaccin phòng dại đầy đủ theo hướng dẫn của ngành Thú y.

13. Bệnh viện Tai Mũi Họng thành phố Hồ Chí Minh cứu sống bệnh nhân ngưng thở do bệnh tai mũi họng hiếm gặp: Sự nhạy bén của nhân viên bán sổ khám bệnh và quy trình báo động đỏ đã kịp thời cứu sống người đàn ông đang dần ngưng thở do bệnh lý tai mũi họng hiếm gặp - viêm thanh thiệt cấp. Đến sáng nay 13-6, anh M.H.D. (41 tuổi, ngụ quận 7) đã khá khỏe mạnh, nói được sau gần 1 tuần kể từ ca cấp cứu ngoạn mục. Anh vẫn đang được tiếp tục theo dõi tại Bệnh viện Tai Mũi Họng TP HCM, dự kiến ngày mai có thể rút nội khí quản. Anh D. kể lại rằng: tối ngày 7-6, anh cảm thấy khó thở, đau, ho nhiều. Nhớ rằng 20 ngày trước mình có hóc xương cá và nghĩ rằng Bệnh viện Tai Mũi Họng là đơn vị chuyên khoa đầu ngày, anh đã đến đó. PGS-TS-BS Trần Phan Chung Thủy, Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng, TP HCM cho biết: theo lời kể của ê kíp trực tối ngày 7-6, khi anh D. đến quầy mua sổ và đăng ký khám ngoài giờ, các nhân viên ở đây đã nhận thấy dấu hiệu bất thường và báo cho các bác sĩ trực. Lệnh "báo động đỏ" lập tức được đưa ra, anh D. được đẩy ngay vào phòng cấp cứu và đã bắt đầu rơi vào trạng thái ngưng tim, ngưng thở, mạch và huyết áp không đo được, tím tái và tiêu tiểu không tự chủ. Anh D. được xác định là bị viêm thanh thiệt cấp. Theo các bác sĩ, thanh thiệt (hay có tài liệu còn gọi là nắp thanh quản, nắp thanh môn) có thể coi là một chiếc nắp nằm ngay phía trên đường thở. Nắp này có tác dụng tạm đóng khi chúng ta nuốt thức ăn, để thức ăn không rơi vào đường thở. Khi hô hấp, nắp này mở ra. Thanh thiệt vốn chỉ mỏng như một chiếc lá, nhưng khi bị viêm cấp sẽ phù nề lên rất to, chặn toàn bộ đường thở khiến nạn nhân có thể tử vong do thiếu oxy. Thời gian kể từ khi bệnh nhân bắt đầu cảm thấy đau, khó thở đến khi ngưng thở hoàn toàn chỉ từ 30 phút đến 1 giờ. Nếu anh D. vào viện trễ hơn chỉ vài phút, anh có thể đã gặp nguy hiểm vì kể từ thời điểm ngưng thở, bệnh nhân chỉ có 4 phút "thời gian vàng". Quá thời gian này, bệnh nhân có thể tử vong, nếu có may mắn cứu sống cũng sẽ bị di chứng nặng nề do thiếu oxy não quá lâu. Bác sĩ Nguyễn Quang Tú, trưởng tua trực ngày hôm đó cho biết: ê kíp trực lập tức tiến hành hồi sức tim phổi, mở nội khí quản, thực hiện các xét nghiệm song song với quá trình cấp cứu… Do được phát hiện sớm và được xử trí kịp thời, cuối cùng các bác sĩ đã cứu sống được anh. Theo bác sĩ Nguyễn Quang Tú, viêm thanh thiệt cấp thường do virus. Bệnh nhân có các biểu hiện ban đầu như cảm thấy đau, vướng họng, khó thở, bỗng dưng nói khàn tiếng nên đưa vào bệnh viện cấp cứu.

14. Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á phát hiện mắc căn bệnh hiếm: Thỉnh thoảng chỉ đau ở vùng thượng vị, bà T. tưởng mình bị đau bao tử, đi bác sĩ khám thì bất ngờ phát hiện mình bị dò động mạch tụy lưng vào tĩnh mạch cửa. Đây là một bệnh lý rất phức tạp và hiếm gặp ở mạch máu tụy. Sau phi phát hiện vùng thượng vị thỉnh thoảng bị đau âm ỉ, bà V.T.T (sinh năm 1962, ngụ tại xã Long Thành Nam, huyện Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh) đã tìm đến Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á (TP.HCM) để thăm khám. Tại đây, sau khi kiểm tra và cho chụp CT – Scanner 160 lát, các bác sĩ phát hiện một khối u ở thân tụy giàu mạch máu. Qua đó, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị tổn thương dạng u giàu mạch máu ở thân tụy có khả năng là Hemangioma (một loại bướu mạch máu) kèm theo tổn thương dị dạng mạch kiểu dò động mạch tụy lưng vào tĩnh mạch cửa. Để chính xác hơn nữa, các bác sĩ tiến hành cho bệnh nhân chụp kỹ thuật số xóa nền chụp (DSA) thì hình ảnh chẩn đoán như chẩn đoán ban đầu là Hemangioma ở tụy, kèm theo dò động mạch tụy lưng vào tĩnh mạch cửa.

Ngày 13.6, TS.BS Nguyễn Văn Châu - Tổng giám đốc Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á - cho biết bệnh nhân này đã được can thiệp và điều trì thành công bằng DSA. Hiện sức khỏe bệnh nhân đã ổn định và không còn đau ở vùng thượng vị nữa. “Đây là một bệnh cực kỳ hiếm gặp, nếu không điều trị kịp thời sẽ xảy ra những biến chứng gây nguy hiểm đến tính mạng”, bác sĩ Châu nói. Theo bác sĩ Châu, để thực hiện can thiệp điều trị bằng máy DSA cho bệnh nhân này, bệnh viện đã huy động 1 ê kíp các bác sĩ từ 2 chuyên khoa ngoại tổng quát và Trung tâm Can thiệp Tim Mạch. Các bác sĩ tiến hành can thiệp nội mạch gây tắc mạch nuôi u bằng hạt P.V.A. Sau đó, gây tắc lỗ dò động mạch tụy lưng vào tĩnh mạch cửa bằng vòng xoắn kim loại (Coils) kèm keo sinh học. Sau 4 giờ đồng hồ can thiệp điều trị, hình ảnh kiểm tra chụp lại cho thấy vùng tổn thương đã tắc hoàn toàn. Bác sĩ Châu cho biết can thiệp điều trị bằng máy DSA thông qua đường nội mạch là phương pháp điều trị không cần phẫu thuật, an toàn, hiệu quả, ít xâm lấn, giúp bệnh nhân nhanh hồi phục. Đây là một phương pháp điều trị kỹ thuật cao được áp dụng ở các bệnh viện lớn trong nước. Qua trường hợp trên, bác sĩ Châu khuyến cáo người dân khi có các dấu hiệu bệnh lý trên cần đến khám tại các cơ sở y tế, nhất là các cơ sở y tế có uy tín và có đầy đủ trang thiết bị chuyên khoa để được thăm khám, kiểm tra nhằm phát hiện bệnh lý kịp thời để can thiệp hoặc điều trị sớm, tránh những nguy cơ đáng tiếc có thể xảy ra.

15. Những lưu ý trong điều trị vi khuẩn HP: Helicobacter pylori (HP) là vi khuẩn sống trong dạ dày có thể gây viêm loét niêm mạc dạ dày - tá tràng. HP còn được xác định là nguyên nhân hàng đầu có thể gây ung thư dạ dày. Ở các nước có nền công nghiệp chưa phát triển như nước ta, do yếu kém về điều kiện nguồn nước, thực phẩm và vệ sinh con người, tỉ lệ nhiễm vi khuẩn HP chiếm đến 90% dân số. Đặc biệt, có khoảng 70% bệnh nhân loét dạ dày, 90% bệnh nhân loét tá tràng có sự hiện diện của HP ở niêm mạc dạ dày. HP kháng thuốc rất nhanh. Để xác định có bị bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng hay không và nhất là viêm loét có do nhiễm HP không, bệnh nhân sẽ được bác sĩ chỉ định nội soi dạ dày và chẩn đoán nhiễm HP bằng các phương pháp xét nghiệm dựa trên mẫu mô sinh thiết (khi nội soi, bác sĩ sẽ cắt một mẫu rất nhỏ niêm mạc để xem xét). Nếu bác sĩ yêu cầu xét nghiệm nội soi, người bệnh nên tuân thủ để được xác định tình trạng bệnh như thế nào. Tiệt trừ HP rất khó vì vi khuẩn này phát sinh tính đề kháng, tức chống lại tác dụng của kháng sinh, rất nhanh. Để đối phó với tính đề kháng rất nhanh của HP, các nhà khoa học y dược luôn theo dõi và tìm ra các phác đồ điều trị mới hiệu quả thay cho các phác đồ bị thất bại. Đầu tiên phải dùng phác đồ ban đầu 3 loại thuốc và phác đồ chuẩn này đòi hỏi phối hợp 3 loại thuốc: omeprazol hoặc một thuốc ức chế bơm proton khác kết hợp 2 kháng sinh là amoxicillin và clarithromycin. Khi phác đồ ban đầu 3 loại thuốc thất bại phải dùng phác đồ 4 thuốc (có 2 kháng sinh, gồm omeprazol + bismuth subsalicylat + tetracyclin + metronidazol). Thất bại nữa phải dùng phác đồ 4 thuốc điều trị "liên tiếp" (có 3 kháng sinh, gồm 5 ngày đầu: omeprazol + amoxicillin, 5 ngày sau: omeprazol + clarithromycin + metronidazol). Mới đây nhất là phác đồ "cứu vãn", đây là phác đồ dùng sau cùng khi các phác đồ vừa kể thất bại, đặc biệt phải dùng các kháng sinh mới là levofloxacin hoặc rifabutin. Người bệnh cần đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán xác định bệnh. Bởi lẽ tùy theo mức độ bệnh - như rối loạn tiêu hóa (có triệu chứng giống loét nhưng chẩn đoán xét nghiệm không loét), viêm và nặng hơn là loét - mà chế độ điều trị bằng thuốc có khác nhau. Riêng loét dạ dày rất cần khám thường xuyên vì bệnh lý này có nguy cơ trở thành ung thư dạ dày, cần phát hiện sớm để chữa trị kịp thời. Thời gian trị viêm loét dạ dày - tá tràng thường kéo dài (có khi cả tháng, thậm chí kéo dài hơn), đòi hỏi người bệnh phải thật kiên trì, dùng đủ và đúng thuốc. Tránh tình trạng bỏ thuốc nửa chừng hoặc đang điều trị nhưng lại "đổi thầy, đổi thuốc lung tung". Không tuân thủ điều trị là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến điều trị diệt trừ HP thất bại. Bác sĩ cần dành thời gian tư vấn, giải thích cách sử dụng thuốc và các tác dụng phụ (dùng kháng sinh có thể bị tiêu chảy) cho bệnh nhân sẽ giúp làm tăng tỉ lệ tuân thủ và tỉ lệ diệt trừ thành công. Bên cạnh việc dùng thuốc, phải có chế độ sinh hoạt, làm việc, nghỉ ngơi hợp lý. Tránh sự xúc động, căng thẳng thần kinh, phiền muộn thái quá. Chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ hỗ trợ việc điều trị. Người bệnh vẫn cần ăn uống đầy đủ chất, không kiêng khem quá đáng. Có 2 thái cực cần tránh trong ăn uống: không để đói quá mới ăn nhưng cũng không nên ăn no quá. Có thể ăn nhiều bữa, rải đều trong ngày. Tránh hoặc hạn chế dùng các loại thực phẩm, gia vị, các chất như rượu, thuốc lá có tác dụng kích thích làm tăng tiết nhiều axít dịch vị. Bệnh nhân nên tạm ngưng hút thuốc lá và không uống rượu bia trong thời gian điều trị diệt trừ HP vì có thể làm giảm hiệu quả.

16. Tỷ lệ người Việt Nam béo phì thấp nhất thế giới: Hơn 2 tỉ người lớn và trẻ em toàn cầu đang thừa cân hoặc béo phì và phải hứng chịu những vấn đề về sức khỏe vì tình trạng này. Theo hãng tin AFP, đây là kết quả nghiên cứu tiến hành tại 195 quốc gia và vùng lãnh thổ trong khoảng thời gian 35 năm vừa được trình bày ngày 12-6 tại một hội nghị ở thủ đô Stockholm (Thụy Điển). Đây được đánh giá là nghiên cứu toàn diện nhất trước nay về vấn đề béo phì. Nghiên cứu này cũng đã công bố trên ấn phẩm mới nhất của Tạp chí y khoa New England. Cụ thể, tính đến năm 2015 toàn thế giới có 2,2 tỉ người (chiếm 30% dân số thế giới) hoặc thừa cân hoặc béo phì. Theo nghiên cứu này, số người béo phì đang tăng lên hơn gấp đôi tại 73 quốc gia và đang tăng mạnh trên toàn thế giới. Mỹ là quốc gia đứng đầu thế giới với tỉ lệ béo phì ở trẻ em và thanh niên với 13%.  Việt Nam và Bangladesh là hai quốc gia có tỉ lệ người trưởng thành béo phì thấp nhất thế giới, ở mức 1%. Trung Quốc và Ấn Độ là hai quốc gia có tỉ lệ trẻ em béo phì cao nhất thế giới, lần lượt là 15,3% và 14,4%. Mỹ và Trung Quốc là hai nước dẫn đầu về tỉ lệ người trưởng thành béo phì, lần lượt là 79,4% và 57,3%. Mặc dù tỉ lệ béo phì ở trẻ em vẫn thấp hơn so với ở người lớn, tuy nhiên trong quá trình thực hiện nghiên cứu, nhóm tác giả nhận thấy tỉ lệ này đã tăng với tốc độ nhanh hơn một cách "đáng lo ngại". Tiến sĩ Ashkan Afshin, chủ trì nghiên cứu, chia sẻ: "Trong thập kỷ qua, hàng loạt các biện pháp can thiệp ngăn chặn béo phì đã được đánh giá lại, tuy nhiên vẫn còn rất ít bằng chứng cho thấy hiệu quả lâu dài của chúng". Tình trạng thừa cân cho đến nay được xác nhận có liên quan tới tỉ lệ tăng đáng kể các bệnh tim mạch, tiểu đường và một số bệnh ung thư. Năm 2015 có khoảng 4 triệu ca tử vong liên quan tới những trường hợp có chỉ số khối cơ thể (BMI) vượt quá mức 24,5, chỉ số cho thấy tình trạng thừa cân ở người. Tổ chức Y tế thế giới định nghĩa béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và không bình thường tại một vùng cơ thể hay toàn thân đến mức ảnh hưởng tới sức khỏe. Béo phì là tình trạng sức khỏe có nguyên nhân dinh dưỡng. Thường thường một người trưởng thành khỏe mạnh, dinh dưỡng hợp lý, cân nặng của họ dao động trong giới hạn nhất định. "Cân nặng nên có" của mỗi người thường ở vào độ tuổi 25-30. Hiện nay, Tổ chức y tế thế giới thường dùng chỉ số khối cơ thể (Body Mass Index - BMI) để nhận định tình trạng gầy béo.

17. Các dấu hiệu cần biết về ung thư đại trực tràng: Theo TS Phạm Văn Bình, Trưởng khoa Ngoại Tổng hợp (Bệnh viện K Trung ương, cơ sở Tân Triều), bệnh ung thư đại trực tràng ở nước ta đang có xu hướng tăng và bệnh nhân phát hiện thường ở giai đoạn muộn. Tại buổi chia sẻ với câu lạc bộ các bệnh nhân bị ung thư đại trực tràng được Bệnh viện K Trung ương tổ chức mới đây, TS Nguyễn Văn Bình cho biết, bệnh ung thư đại trực tràng ở nước ta đang theo xu hướng gia tăng. Để có cơ hội điều trị bệnh cao hơn, có thể khỏi bệnh, mỗi người phải biết các dấu hiệu của bệnh ung thư đại trực tràng. TS Bình cho biết, ung thư là sự phát triển và nhân lên vô độ của nhóm tế bào mà cơ thể không kiểm soát được. Hai đặc tính của ung thư là di căn và tái phát. Khi điều trị xong ung thư, bệnh có thể tái phát bất cứ lúc nào. Vì vậy các bác sĩ luôn nhấn mạnh điều trị ung thư thành công và phải tránh được tái phát, di căn. Với ung thư đại trực tràng, theo TS Bình, đó là khi tế bào ung thư phát triển vô độ, mất kiểm soát trong lòng đại trực tràng tạo nên khối u. Đại trực tràng là khung ruột già nằm vuông trong khung ổ bụng. Chức năng của ruột già là hấp thụ nước từ những phần thức ăn khó tiêu hóa, sau đó đưa chất thải ra khỏi cơ thể. Ruột già dài khoảng 1,5 mét (chiều dài có thể đạt 1m9) và trung bình của người Việt Nam dài 1m48cm và còn khác nhau ở mỗi người, ở giới tính. Đại trực tràng được chia làm phải, ngang, trái, đoạn thõng xuống dưới là đoạn cuối được gọi là trực tràng. 95% các u này là u tuyến trong lòng đại trực tràng, còn 5% phát triển từ loại ung thư khác hiếm hơn như ung thư hạch, ung thư biểu mô. Ở Việt Nam ghi nhận ung thư đại trực tràng ngày càng tăng vì chế độ ăn, yếu tố tiền ung thư chậm phát hiện. Nguyên nhân của ung thư đại trực tràng, theo TS Bình, chưa rõ ràng nhưng nó có các yếu tố nguy cơ như ở những người có người thân mắc ung thư đại trực tràng. TS Bình khuyên các thành viên khác nên đi kiểm tra lại để sàng lọc u, polyp xem có nguy cơ tiền ung thư không. Yếu tố thứ hai là những người bị bệnh viêm đại trực tràng mãn tính. Với những bệnh nhân này cần có thói quen nội soi đại trực tràng để phát hiện sớm bệnh. Yếu tố thứ ba là chế độ ăn uống, do hút thuốc lá, uống rượu và lười vận động. Chính vì thế, TS Bình cho biết từ yếu tố nguy cơ này mỗi người nên bỏ hút thuốc, giảm bia rượu, tăng cường vận động lành mạnh để hạ các nguy cơ ung thư đại trực tràng. Triệu chứng dễ gặp nhất của ung thư đại trực tràng, là thay đổi thói quen đi ngoài. Bình thường mỗi người đều có thói quen đi đại tiện đều đặn, đột nhiên ngày đi 2 - 3 lần, cần xem xét đi khám bệnh. Thứ 2: Có máu trong phân. Có thể 1 lần lại hết nhưng cũng có một vài lần lại bị lại, cần cảnh báo đó có thể ung thư. Thứ 3: Tiêu chảy hoặc táo bón, khuôn phân thay đổi. Người bệnh có cảm giác đi ngoài không hết. Lúc nào cũng muốn đi đại tiện nhưng đi thì không có phân. Thứ 4: Bụng đau, đầy bụng và thèm cảm giác trung tiện nhưng sau đó lại đau. Thứ 5: Sút cân không rõ nguyên nhân. Có thể sụt trong vài tháng, vài tuần. Cảm nhận đó là thấy mình mặc quần áo dài hơn, rộng hơn. Trong khi đó việc sinh hoạt vẫn bình thường mà lại sụt cân là dấu hiệu cần chú ý. Thứ 6: Cảm giác người mệt mỏi, không muốn làm việc, đó là dấu hiệu cảnh báo. Thứ 7: Khối u to chèn bụng do bán tắc lòng trực tràng, bụng đau, đầy hơi, buồn nôn. Đây là giai đoạn đã không còn sớm của ung thư đại trực tràng. TS Bình cho biết với các triệu chứng trên, đó là dấu hiệu của trên 90% bệnh ung thư đại trực tràng.

II. THÔNG TIN Y TẾ NGOÀI NƯỚC

18. Các bác sỹ Nhật Bản giới thiệu giải pháp ngừa ung thư mới: Theo số liệu của WHO năm 2014, thế giới có 14.090.000 ca ung thư mới, 8.201.000 ca tử vong; riêng tại Việt Nam có 125.000 ca mới, 94.700 ca tử vong; dự đoán đến năm 2030 thế giới sẽ có khoảng 21.700.000 ca ung thư. Gánh nặng ung thư đang ngày càng gia tăng trong khi các nền y khoa tiên tiến trên thế giới hiện vẫn chưa tìm ra được một phương thức điều trị hiệu quả, có thể tiêu diệt tế bào ung thư mà không gây tác dụng phụ cho bệnh nhân. Hệ thống bạch cầu của cơ thể (white blood cells) bao gồm tế bào T, tế bào B và tế bào tiêu diệt tự nhiên (NK - Natural Killer cells). Trong đó, NK cells chiếm khoảng 15% số lượng bạch cầu và là hàng bảo vệ tiên phong của cơ thể chống lại các tế bào ung thư và các virus nhiễm trùng. Hệ miễn dịch suy yếu là một trong những khả năng to lớn tạo cơ hội cho tế bào ung thư kích hoạt. Để tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng thiết yếu gồm: nước, protein, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất. Trong đó, khoáng chất dù chỉ chiếm 4% trong cơ thể con người nhưng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc giúp cơ thể hấp thụ vitamin từ thực phẩm và chuyển trực tiếp vào hệ thống, giúp duy trì sự sống của tế bào trong cơ thể. Thiếu khoáng chất là nguyên nhân của hầu hết các căn bệnh mãn tính. Ngược lại, khi cơ thể được bổ sung đầy đủ khoáng chất và các nguyên tố vi lượng, hệ miễn dịch được nâng cao đồng thời mức độ hoạt động của tế bào NK tăng lên nhiều lần, những tế bào NK khỏe mạnh sẽ trực tiếp tiêu diệt các tế bào lạ (bao gồm tế bào ung thư, virus ngoại sinh), chống lại sự phát triển khối u và nhiễm khuẩn. Bằng việc chiết xuất các loại khoáng chất tự nhiên và các nguyên tố vi lượng được lấy lên từ nguồn nước biển tinh khiết ở độ sâu 50-100m thuộc dòng hải lưu Oyashio vùng biển Ibaraki Nhật Bản, ứng dụng bào chế Nhật sinh khoáng MCM (Marine Crystal Mineral) có dạng viên nang dễ uống, thích hợp quá trình đồng hóa và hấp thụ tối đa khoáng chất cho cơ thể. MCM (Marine Crystal Mineral) hiện đang được chú ý như là một phương thức phòng ngừa ung thư hiệu quả và giúp cho bệnh nhân ít chịu đau khổ vì tác dụng phụ của hóa trị và xạ trị. Theo Tổ chức Y tế thế giới, khoảng 1/3 số ung thư có thể dự phòng; 1/3 ung thư chữa khỏi nếu được phát hiện sớm, điều trị kịp thời và đúng phương pháp; 1/3 số ung thư còn lại người bệnh kéo dài và nâng cao chất lượng cuộc sống nếu được chăm sóc và điều trị tích cực. Vì vậy, người dân cần chủ động nâng cao sức khỏe cơ thể, tăng sức đề kháng để phòng ngừa & chống lại các tế bào lạ trong cơ thể bằng cách: Không hút thuốc, Ăn thực phẩm sạch, giảm chất béo, tinh bột, ăn nhiều chất xơ, Sống lành mạnh, sạch sẽ, Luyện tập thể thao, Tiêm văcxin phòng viêm gan B, HPV, Khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư, Bổ sung dưỡng chất & khoáng chất đầy đủ cho cơ thể.​