I.THÔNG TIN Y TẾ TRONG NƯỚC

1. Bệnh tăng huyết áp đe dọa sự sống của 12 triệu người Việt Nam: Với đặc thù không có biểu hiện triệu chứng, tăng huyết áp được được coi là “kẻ giết người thầm lặng” bởi trong tích tắc từ một người bình thường có thể bị đột quỵ sau cơn tăng huyết áp, dẫn đến tai biến mạch máu não, tử vong, tàn phế. Tại Lễ Mít tinh hưởng ứng ngày Thế giới phòng, chống tăng huyết áp diễn ra sáng 13/5 tại Hà Nội, PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết hiện Việt Nam có khoảng 12 triệu người bị tăng huyết áp, tức là cứ trong năm người trưởng thành thì có một người mắc. “Kẻ giết người thầm lặng này” là nguyên nhân chủ yếu gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thận, mù lòa… làm cho hàng trăm ngàn người bị liệt, tàn phế hoặc mất sức lao động mỗi năm và các bệnh tim mạch này đang là nguyên nhân tử vong số một tại Việt Nam, chiếm tới 33% tổng số ca tử vong toàn quốc. Nguy hiểm ở chỗ, hầu hết người bị tăng huyết áp không có biểu hiện triệu chứng nào cả và thậm chí họ còn không biết mình bị bệnh. Theo điều tra, trong 12 triệu người mắc tăng huyết áp hiện nay thì có tới gần 60% chưa được phát hiện và trên 80% chưa được điều trị. Tại Hà Nội, theo điều tra năm 2016 về các yếu tố và hành vi nguy cơ bệnh không lây nhiễm cho thấy có đến 15,16% người dân trong độ tuổi từ 18 - 69 bị tăng huyết áp. Với nhóm tuổi từ 45 – 69 tỉ lệ này chiếm 27%. Tăng huyết áp gặp nhiều ở nhóm người có tiền sử uống rượu bia, hút thuốc lá, ít hoạt động thể lực và có chế độ dinh dưỡng không hợp lý. Theo Bộ trưởng Tiến, bệnh tăng huyết áp liên quan chặt chẽ tới các hành vi nguy cơ như hút thuốc, uống rượu bia, dinh dưỡng không hợp lý và thiếu vận động thể lực. Tại Việt Nam, có đến 45% nam giới hút thuốc; 77% nam giới uống rượu bia trong đó gần một nửa uống ở mức nguy hại; người dân ăn muối nhiều gấp hai lần so với khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới và có khoảng 1/3 dân số thiếu hoạt động thể lực; hơn một nửa dân số ăn thiếu rau/trái cây; người dân ăn muối nhiều gấp hai lần so với khuyến nghị của WHO và có khoảng 1/3 người trưởng thành thiếu hoạt động thể lực. Đây là những yếu tố nguy cơ chính gây tăng huyết áp hoặc làm cho bệnh tiến triển nặng gây biến chứng tim mạch. Đang từ một người khỏe mạnh bình thường mắc huyết áp không được phát hiện, có thể đột ngột lên cơn huyết áp dẫn đến tai biến mạch máu não và hậu quả là bị tử vong hoặc nếu qua khỏi thì bị tàn phế, nằm liệt giường, thậm chí phải chăm sóc suốt cuộc đời. Vì thế, việc phòng chống các yếu tố nguy cơ cùng với dự phòng, phát hiện sớm và kiểm soát tăng huyết áp là một chương trình y tế ưu tiên để giảm thiểu gánh nặng bệnh tật và tử vong do căn bệnh này. Theo đó, Bộ Y tế khuyến cáo mỗi người dân cần có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, kiểm soát cân nặng, tăng cường ăn rau và trái cây, giảm ăn muối xuống dưới 5 gam/ngày, tích cực vận động thể lực ít nhất 30 phút mỗi ngày, không hút thuốc và không lạm dụng rượu bia. Thực hiện những hành vi nêu trên sẽ giúp chúng ta phòng tránh được ít nhất 80% các bệnh tim mạch, đái tháo đường týp II và trên 40% các bệnh ung thư.

 

2. Thành phố Hồ Chí Minh tích cực phòng, chống dịch sốt xuất huyết, bệnh do virus Zika 2017: Sáng 15/3, tại UBND quận 8, Sở Y tế TPHCM phát động “Chiến dịch phòng chống dịch bệnh sốt xuất huyết, bệnh do virus Zika và hưởng ứng Ngày ASEAN phòng chống sốt xuất huyết lần thứ 7 năm 2017”. Phát biểu tại lễ phát động, GS.TS. BS Nguyễn Tấn Bỉnh, Giám đốc Sở Y tế TPHCM cho biết, chiến dịch năm nay được tổ chức sớm hơn 1 tháng so với những năm trước nhằm chủ động đáp ứng diễn biến phức tạp của thời tiết. Cán bộ Sở Y tế TPHCM kiểm tra các vật dụng chứa nước tại các hộ gia đình. Đây là đợt cao điểm nhằm tuyên truyền người dân loại bỏ các vật dụng có thể gây đọng (chứa) nước, xóa các điểm nguy cơ, giảm nguồn sinh sản của muỗi truyền bệnh khi mùa mưa đến. Cụ thể, TP thường xuyên tổ chức hoạt động truyền thông về phòng chống dịch bệnh sốt xuất huyết và bệnh do virus Zika bằng nhiều hình thức như xe loa cổ động, băng rôn, truyền thông nhóm, vãng gia, góc truyền thông tại các quận, huyện, phường, xã, khu phố, tổ dân phố. Cùng với tổ chức các chiến dịch “Diệt lăng quăng, diệt muỗi, vệ sinh nhà cửa, môi trường” tại các quận, huyện hàng tuần và tại các vùng nguy cơ cao hoặc các khu vực đang xảy ra ổ dịch sốt xuất huyết, TP tập trung tuyên truyền và xử phạt các hành vi vi phạm hành chính theo Nghị định của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. GS Nguyễn Tấn Bỉnh, Giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh yêu cầu các quận, huyện xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân trên địa bàn cố tình không xử lý các điểm nguy cơ phát sinh ổ dịch sốt xuất huyết trong khu vực mình quản lý, làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng. Giáo sư Nguyễn Tấn Bình yêu cầu như vậy tại Lễ phát động Chiến dịch phòng, chống dịch bệnh sốt xuất huyết, bệnh do virus Zika và hưởng ứng Ngày ASEAN phòng, chống sốt xuất huyết lần thứ 7 diễn ra sáng 13/5. Theo giáo sư, đây là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao ý thức của cộng đồng trong công tác phòng, chống dịch tại TP Hồ Chí Minh. Thực tế cho thấy vẫn còn nhiều người dân, tổ chức thờ ơ trong việc diệt lăng quăng, diệt muỗi, giữ gìn vệ sinh môi trường tại nơi sinh sống và làm việc. Trong 4 tháng đầu năm 2017, thành phố đã ghi nhận 20 trường hợp nhiễm virus Zika và hơn 6.000 trường hợp nhập viện vì sốt xuất huyết. Mặc dù số ca bệnh sốt xuất huyết có giảm nhẹ 4% so với cùng kỳ năm 2016, tuy nhiên, do từ đầu năm đến nay đã xuất hiện nhiều cơn mưa nặng hạt, dai dẳng nên dự báo nguy cơ dịch bệnh sốt xuất huyết năm 2017 có khả năng cao hơn năm 2016 nếu không có các giải pháp phòng, chống quyết liệt, hiệu quả.

 

3. Bệnh không lây nhiễm là gánh nặng cho xã hội: Bệnh không lây nhiễm thường là các bệnh mạn tính, không có khả năng lây truyền nhưng thời gian mắc bệnh kéo dài. Bệnh đang trở thành gánh nặng của xã hội hiện đại do tỷ lệ tàn phế và chết yểu cao, với nguyên nhân chính là lối sống thiếu lành mạnh, lười vận động, lạm dụng nhiều rượu, bia, thuốc lá. Mới đây, tại hội nghị phòng chống bệnh  không lây nhiễm được tổ chức ở TPHCM, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhận định rằng các bệnh không lây nhiễm đang là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Việt Nam, cứ 10 người tử vong thì có 7 người mắc và tập trung ở các bệnh như: tim mạch, đái tháo đường, ung thư và bệnh phổi mạn tính. Ước tính, trung bình mỗi năm nước ta có khoảng 12 triệu người bị tăng huyết áp, gần 3 triệu người bị bệnh đái tháo đường, 2 triệu người mắc bệnh tim, phổi mạn tính và gần 120.000 ca mắc mới ung thư…, chiếm tới 2/3 tổng gánh nặng bệnh tật; các bệnh không lây nhiễm gây ra 73% các trường hợp tử vong hàng năm và trong số đó có đến 40% tử vong trước 70 tuổi. Mặc dù trong thời gian qua, Bộ Y tế đã có nhiều nỗ lực trong việc kiểm soát bệnh không lây nhiễm nhưng tình trạng gia tăng căn bệnh này tại Việt Nam vẫn ở mức báo động. Lý giải về điều này ông Nguyễn Thanh Long cho rằng, nhiều người dân chưa có ý thức phòng ngừa bệnh: vẫn còn 45% dân số nam giới hút thuốc lá, 77% dân số uống rượu, số người thừa cân béo phì không ngừng tăng. Bên cạnh đó, người dân Việt Nam sử dụng muối cao gấp đôi so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (9,4gram/ngày). Tỷ lệ người mắc bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, nguy cơ tim mạch được phát hiện và quản lý điều trị còn rất thấp, chỉ dưới 50%. Còn theo Tiến sĩ Lokky Wai, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, hiện nay bệnh không lây nhiễm đang trở thành gánh nặng lớn về kinh tế, dự báo trong 20 năm tới, toàn thế giới sẽ mất đi 47.000 tỷ USD do các bệnh không lây nhiễm gây ra. Riêng ở Việt Nam, con số thiệt hại liên quan đến các bệnh về thuốc lá cũng đã chiếm hơn 1 tỷ USD. Trong khi ở các nước phát triển, tỷ lệ bệnh tim mạch, đột quỵ ngày càng giảm do họ kiểm soát tốt và sớm thì trái lại, ở Việt Nam tỷ lệ người mắc 2 căn bệnh này đang có xu hướng gia tăng và trở thành nguyên nhân chính gây tử vong trong số các bệnh không lây nhiễm.

 

4. Cần chủ động phòng ngừa bệnh không lây nhiễm: Trước tình trạng bệnh không lây nhiễm có chiều hướng gia tăng ở Việt Nam, Bộ Y tế đã đề ra chiến lược đến năm 2025 với mục tiêu chỉ còn 20% số ca tử vong sớm do bệnh không lây nhiễm, trong đó phấn đấu giảm 30% số người hút thuốc, giảm 10% số người uống rượu bia ở mức có hại, giảm 30% mức tiêu thụ muối/người, kiểm soát thừa cân béo phì dưới 15%, tăng huyết áp dưới 30%, đái tháo đường dưới 8%... Để có thể đạt được mục tiêu này, Bộ Y tế cũng đã đưa ra các giải pháp, chính sách kiểm soát yếu tố nguy cơ như xây dựng Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia; Luật Phòng chống tác hại thuốc lá; xây dựng kế hoạch thực hiện chiến lược quốc gia về dinh dưỡng… Đồng thời, kiện toàn mạng lưới để cung cấp các dịch vụ giám sát, dự phòng, quản lý, điều trị bệnh không lây nhiễm từ trung ương đến mạng lưới y tế tuyến xã, thôn, bản. Thảo luận tại hội thảo, các chuyên gia cho rằng Việt Nam nên có nguồn tài chính bền vững, cần xem xét thành lập Quỹ Nâng cao sức khỏe cộng đồng nhằm hỗ trợ cho công tác phòng chống bệnh không lây nhiễm và nâng cao sức khỏe cho người dân. Nhất là trong bối cảnh nước ta, bệnh không lây nhiễm đang là gánh nặng, số người tử vong ngày càng nhiều, việc thành lập Quỹ Nâng cao sức khỏe cộng đồng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Đây cũng là biện pháp đang được nhiều nước trên thế giới áp dụng thành công và cũng rất phù hợp với chủ chương của Chính phủ Việt Nam thông qua Chiến lược quốc gia phòng, chống các bệnh ung thư, tim mạch, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản và các bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2015-2025. Theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long, việc cần làm ngay lúc này là ngành y tế các cấp phải đẩy mạnh công tác phòng chống, tăng cường truyền thông phòng chống, sàng lọc phát hiện sớm các loại bệnh không lây nhiễm, chủ động phòng ngừa đối với các loại bệnh đã có vaccine, tăng cường chuyên môn, trang thiết bị trong việc tầm soát, điều trị bệnh cũng như chăm sóc giảm nhẹ trong cộng đồng. Ngành y tế kêu gọi người dân chủ động bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm và các bệnh lý khác bằng cách như: có chế độ ăn uống hợp lý, duy trì cân nặng hợp lý, không hút thuốc, hạn chế uống bia rượu, tăng cường hoạt động thể lực ít nhất 30 phút mỗi ngày, sống tích cực. Cùng với đó, xây dựng và lan rộng các mô hình nâng cao sức khỏe tại cộng đồng như câu lạc bộ sức khỏe, trường học nâng cao sức khỏe, nơi làm việc nâng cao sức khỏe, thành phố sức khỏe… để cùng nhau chung tay phòng, chống các bệnh không lây nhiễm.

 

5. Đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng CNTT để quản lý bảo hiểm y tế: Mục tiêu của BHXH Việt Nam là phấn đấu đến hết năm 2017, số người tham gia BHXH đạt 26,8% so với lực lượng lao động; số người tham gia BHTN đạt tỉ lệ 22,4% so với lực lượng lao động; số người tham gia BHYT đạt tỉ lệ 83,2% so với dân số cả nước. Trong quý I.2017, BHXH Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế và các cơ quan, tổ chức liên quan triển khai hệ thống thông tin Giám định BHYT. Từ đầu năm đến nay, hệ thống đã tiếp nhận 27,3 triệu hồ sơ đề nghị thanh toán BHYT với số tiền 14.000 tỷ đồng từ 12.072/12.490 cơ sở khám chữa bệnh đạt tỷ lệ liên thông dữ liệu 97%. Tuy nhiên, nếu thống kê kết nối theo ngày thì tỉ lệ cơ sở kết nối toàn quốc đạt thấp, chỉ đạt khoảng 60% số cơ sở khám chữa bệnh gửi dữ liệu trong ngày. Hiện tại, hầu hết cơ sở khám chữa bệnh chưa thực hiện việc cập nhật dữ liệu khi bệnh nhân xuất viện, trong gần 3 tháng qua tỉ lệ gửi dữ liệu trong ngày ra viện đạt thấp, khoảng 40%. Do chưa gửi dữ liệu ngay trong ngày ra viện nên chưa thực hiện được việc quản lý thông tuyến khám chữa bệnh thông qua hệ thống thông tin giám định BHYT, gây khó khăn trong việc kiểm soát lạm dụng BHYT khám nhiều lần và chỉ định trùng lặp giữa các lần khám bệnh của cùng một cơ sở y tế và giữa các cơ sở y tế. Theo ông Phạm Lương Sơn, trong thời gian tới BHXH Việt Nam sẽ tập trung chỉ đạo BHXH các địa phương đẩy mạnh công tác phát triển đối tượng; giải quyết, chi trả đầy đủ, kịp thời các quyền lợi về BHXH, BHYT cho người lao động, người tham gia BHYT; thực hiện rà soát, bàn giao sổ BHXH cho người lao động theo quy định của Luật BHXH, kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn, giải quyết các khó khăn, vướng mắc cho các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện; tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, trong đó, tập trung xây dựng và triển khai thực hiện chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 19-2017 của Chính phủ; phối hợp triển khai thực hiện Nghị định số 166/2016/NĐ-CP quy định về giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN; sửa đổi, thay thế quy định về quản lý thu BHXH, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp và quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT phù hợp với quy định mới. Đồng thời BHXH Việt Nam sẽ triển khai xây dựng đề án “Đánh giá tác động của việc điều chỉnh giá dịch vụ khám, chữa bệnh đến khả năng cân đối Quỹ BHYT”, đề án “Xây dựng mô hình tổ chức BHXH, BHYT, BHTN ở Việt Nam”.

 

6. Để không rơi vào bẫy nghèo đói cần tham gia bảo hiểm y tế: Theo Thông tư số 02/2017/TT-BYT của Bộ Y tế, từ ngày 1.6 tới đây, các cơ sở y tế công lập sẽ áp dụng giá viện phí mới của hơn 1.900 dịch vụ y tế đối với những người không có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) và một số dịch vụ khám, chữa bệnh (KCB) không thuộc phạm vi thanh toán của quỹ BHYT. Theo Bộ Y tế, việc áp dụng Thông tư 02 nhằm bảo đảm sự bình đẳng giữa người có BHYT và người không có BHYT trong chi trả chi phí KCB, bởi về nguyên tắc hai nhóm đối tượng này phải chi trả giá dịch vụ như nhau, chỉ khác nguồn trả, người có BHYT do quỹ BHYT chi trả, còn người không có BHYT thì phải tự chi trả. Đáng chú ý, với việc kết cấu thêm chi phí tiền lương, phụ cấp đặc thù của nhân viên y tế vào giá dịch vụ y tế, đồng thời điều chỉnh chi phí ba yếu tố trực tiếp, nhiều dịch vụ y tế sẽ có mức tăng hai, ba lần giá cũ và sẽ do người bệnh trả 100%. Như vậy khoản tiền mà người không có BHYT khi đi KCB phải chi trả sẽ là khá lớn, nhất là những người bệnh cần sử dụng các dịch vụ kỹ thuật cao. Đây là động lực để những người chưa có BHYT khẩn trương tham gia BHYT. Đáng chú ý, Luật BHYT sửa đổi quy định việc tham gia BHYT là bắt buộc, nhưng hiện nay vẫn còn gần 20% dân số chưa tham gia BHYT, bao gồm rất nhiều người cận nghèo, người có thu nhập trung bình, mặc dù Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ từ 30 đến 70% mức đóng. Vì vậy, việc thực hiện Thông tư 02 không chỉ khuyến khích mọi người tham gia BHYT, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở y tế trong việc thu và quản lý nguồn thu, các bệnh viện có kinh phí để nâng cao chất lượng dịch vụ. Đặc biệt Thông tư 02 không ảnh hưởng đến người có thẻ BHYT, người nghèo, các đối tượng chính sách xã hội. Để hạn chế những tác động tiêu cực, Bộ Y tế cho biết việc thực hiện giá viện phí mới sẽ triển khai thành nhiều đợt từ nay đến cuối năm. Ngoài ra, mức giá của các dịch vụ y tế tại Thông tư 02 là mức giá tối đa, nhưng không phải tất cả bệnh viện trên toàn quốc thực hiện mức giá tối đa này. Bộ Y tế sẽ quy định mức giá và thời điểm thực hiện cụ thể tại các bệnh viện thuộc Bộ Y tế, bệnh viện hạng đặc biệt, hạng 1 thuộc các bộ, ngành quản lý; UBND cấp tỉnh, thành phố trình Hội đồng nhân dân cấp tương đương quy định mức giá và thời điểm thực hiện đối với các bệnh viện thuộc địa phương quản lý và các bệnh viện do các bộ, ngành khác quản lý từ hạng hai trở xuống. Tuy nhiên, việc điều chỉnh giá cần có lộ trình phù hợp bảo đảm mức tác động hợp lý đến chỉ số giá tiêu dùng và mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.

Thực tế cho thấy, việc tham gia BHYT mang lại rất nhiều lợi ích thiết thực cho người dân, từ việc có nhiều lựa chọn cơ sở KCB đến giảm bớt những thủ tục hành chính, những phiền hà khi đi KCB… Đặc biệt, tham gia BHYT là giải pháp ưu việt về tài chính trong chăm sóc sức khỏe, nhất là đối với những người có mức thu nhập thấp khi không may đau ốm, hoặc mắc các bệnh có chi phí điều trị tốn kém như: ung thư, chạy thận nhân tạo, đái tháo đường… Đồng thời tạo sự cạnh tranh, nâng cao chất lượng KCB của các bệnh viện. Theo  Bộ Y tế, lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ y tế lần này đã có độ trễ nhiều, bởi sau một năm giá dịch vụ y tế dành cho gần 20% dân số chưa có BHYT mới bắt kịp giá của những người có BHYT. Hiện nay, người chưa tham gia BHYT khi đi KCB vẫn chi trả mức giá thấp hơn những người có BHYT, bởi giá dịch vụ y tế dành cho người chưa có BHYT chỉ mới kết cấu ba yếu tố chi phí trực tiếp. Chưa kể, giá các dịch vụ y tế này vẫn đang được quy định tại các quy định có mức giá khá thấp so với thời giá hiện nay. Để không bị ảnh hưởng bới chính sách điều chỉnh giá viện phí, người dân cần tham gia bảo hiểm y tế.

 

7. Phát hiện nhiều hình thức lạm dụng, trục lợi Quỹ Bảo hiểm y tế: Tại Hội nghị giao ban công tác thực hiện chính sách bảo hiểm y tế (BHYT) năm 2017 ngày 12/5, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh cho biết, dù đã có nhiều cố gắng nỗ lực kiểm soát, quản lý chặt chẽ quỹ BHYT, nhưng tình trạng lạm dụng, trục lợi trong khám chữa bệnh (KCB) BHYT vẫn diễn ra ở khá nhiều nơi và ngày càng phức tạp. Đề cập tới vấn nạn lạm dụng chính sách BHYT, ông Lê Văn Phúc- Phó Trưởng ban phụ trách Ban Thực hiện chính sách BHYT cho biết, rất nhiều địa phương có mức gia tăng bất thường. Đơn cử như khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có tần suất KCB cao ở ngoại trú (từ 2,5-3 lượt KCB/thẻ/năm); các tỉnh miền Trung, miền Bắc có xu thế gia tăng tần suất bệnh nhân nội trú. Cùng với đó, nhiều cơ sở y tế vẫn cung cấp dịch vụ kỹ thuật không đủ đảm bảo cơ sở pháp lý để thanh toán như: Người thực hiện dịch vụ kỹ thuật chưa được cấp chứng chỉ hành nghề hoặc không đúng phạm vi hoạt động chuyên môn ghi trên chứng chỉ hành nghề; không đăng ký hành nghề hoặc đăng ký không đúng quy trình tại cơ sở nhưng vẫn cung cấp các dịch vụ KCB. Bên cạnh đó, cung cấp dịch vụ kỹ thuật không đúng quy trình, thời gian thực hiện như khám quá nhiều bệnh nhân/bàn khám/ngày (từ 80- trên 100 bệnh nhân), vượt xa cả định mức kinh tế-kỹ thuật tối đa được Bộ Y tế xây dựng cho bệnh viện  hạng cao nhất. “Đề nghị thanh toán chi phí KCB của nhiều cơ sở y tế cho thấy nhiều dịch vụ kỹ thuật không đảm bảo thời gian quy định, như tại bệnh viện  TP Vinh, có ngày 1 bác sĩ thực hiện nội soi tai mũi họng tới 162 ca (bình quân là 2,9 phút/ca), một bác sĩ khác thực hiện 163 ca siêu âm/ngày (bình quân 2,9 phút/ca), trong khi định mức quy định các trường hợp này là 15 phút/ca, thậm chí có bác sĩ hàn Composite cổ răng với thời gian bình quân 5 phút/răng, bằng 1/6 định mức quy định là 30 phút…”- ông Lê Văn Phúc dẫn chứng. Cũng theo ông Phúc, trong kê khai dịch vụ kỹ thuật nhiều cơ sở y tế còn có “chiêu” tách 1 dịch vụ kỹ thuật thành nhiều dịch vụ kỹ thuật khác nhau hoặc ghi thành dịch vụ kỹ thuật khác tương tự nhưng có giá cao hơn; thanh toán nhiều dịch vụ kỹ thuật trùng lắp trong ngày, đặc biệt là các dịch vụ kỹ thuật phục hồi chức năng có cùng cơ chế tác dụng. Tại buổi họp, ý kiến nhiều đại biểu cho rằng, để quản lý hiệu quả quỹ BHYT thì việc triển khai Hệ thống Thông tin giám định BHYT đóng vai trò rất quan trọng. Thực tế thông qua Hệ thống Thông tin giám định điện tử, chỉ trong tháng 5/2017, BHXH đã phát hiện sai sót trong thanh toán và chỉ định dịch vụ kỹ thuật  tại các địa phương lên đến hàng chục tỷ đồng. Rõ ràng việc triển khai hệ thống Thông tin giám định BHYT đem hiệu quả cao tuy nhiên, theo báo cáo của Trung tâm Giám định BHYT và Thanh toán đa tuyến khu vực phía Bắc, mặc dù gần 100% cơ sở y tế kết nối với Hệ thống Thông tin giám định BHYT, nhưng tỷ lệ hồ sơ gửi đúng ngày trên toàn quốc lại chưa được  30%. Hiện vẫn còn 16 tỉnh chưa thực hiện giám định quý I-2017 trên Hệ thống. Bên cạnh đó, đến nay, số hồ sơ quý IV/2016 gửi giám định chỉ bằng 75% số hồ sơ thực tế theo báo cáo của BHXH các tỉnh. Từ thực trạng trên, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh cho rằng, Trung tâm Giám định BHYT và Thanh toán đa tuyến khu vực phía Bắc và Ban Thực hiện chính sách BHYT cần chỉ đạo, có giải pháp thực hiện giám định BHYT điện tử tại tất cả cơ sở y tế. Kiên quyết từ chối thanh toán chi phí KCB với những cơ sở y tế cố tình không thực hiện liên thông dữ liệu KCB theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

 

8. Hiện có khoảng hơn 300 ngàn người Việt có nhu cầu chuyển giới: TS Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ pháp chế cho biết, Việt Nam có gần 300.000 người có nhu cầu chuyển giới. Họ chấp nhận giảm tuổi thọ để sử dụng hoóc môn chấp nhận mạo hiểm đi chuyển giới chui với chi phí từ 100 – 150 triệu đồng, có những ca lên tới hàng tỉ đồng. Trong dự thảo luật chuyển đổi giới tính, Bộ y tế đưa ra phương án về độ tuổi được can thiệp y học để chuyển đổi giới tính. Theo đó, muốn được phẫu thuật chuyển giới, người chuyển giới phải đủ 18 tuổi trở lên. Ngày 12/5, tại hội thảo tham vấn ý kiến cộng đồng đối với dự thảo báo cáo đánh giá tác động chính sách của dự án Luật Chuyển đổi giới tính, ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết, phương án độ tuổi được đưa ra để người chuyển giới có sự chín chắn khi quyết can thiệp ảnh hưởng đến cả cuộc đời sau này. Từ 18 tuổi trở lên, họ đã có đủ nhận thức để tự quyết về quyền nhân thân, tự chịu trách nhiệm về năng lực hành vi dân sự, phù hợp với Luật Dân sự hiện nay. Đây là một trong 8 vấn đề Bộ Y tế đang xây dựng trong dự thảo luật chuyển đổi giới tính để xin ý kiến đóng góp. Vấn đề công nhận người đã chuyển đối giới tính cũng được đặc biệt quan tâm, được đưa ra nhiều phương án để trao đổi. Ông Quang cho biết có các phương án gồm: cho phép cá nhân được công nhận đã chuyển giới sau khi kiểm tra tâm lý (theo bản chuẩn, có mong muốn chuyển đổi giới tính); sử dụng hoóc môn một thời gian liên tục. Phương án 2 là đã thực hiện phẫu thuật 1 phần hoặc toàn bộ để chuyển đổi giới tính. Phương án 3 là kiểm tra tâm lý, chỉ cần có mong muốn mà chưa cần can thiệp hoóc môn, phẫu thuật vẫn được công nhận. “Trong các phương án này, việc công nhận chuyển giới với trường hợp đã sử dụng hoóc môn hoặc can thiệp ngoại khoa phẫu thuật được ủng hộ. Còn với trường hợp chỉ mong muốn mà không thực hiện bất cứ can thiệp nào không được ủng hộ, nhằm tránh nguy cơ lợi dụng được công nhận chuyển giới để trốn tránh nghĩa vụ quân sự; tránh được hệ quả của việc a dua, đua đòi”, TS Quang nói. Theo các đại biểu, hai phương án công nhận đã chuyển giới này cũng phù hợp với đa số các nước trên thế giới. Vấn đề tình trạng hôn nhân của người chuyển giới cũng là một trong những điểm được đề cập. Theo các đại biểu, có thể chấp nhận tình trạng độc thân (chưa kết hôn, đã ly hôn, hoặc góa vợ, góa chồng) để tạo điều kiện cho những người có mong muốn chuyển đổi giới tính thực hiện ước mơ của mình, hạn chế làm tổn thương bạn đời của người chuyển giới. Tuy nhiên, điều này cũng có thể gây khó khăn cho người nào vừa muốn chuyển giới vừa muốn chung sống với bạn đời vì lý do nào đó. Gây khó khăn khi đã có con chung bởi con chung không biết sẽ gọi bố (hoặc mẹ) đã chuyển giới như thế nào. TS Quang cho biết, hiện trên thế giới có 61 quốc gia cho phép thực hiện chuyển đổi giới tính, trong đó có 38 quốc gia ở châu Âu yêu cầu để được công nhận chuyển đổi giới tính cần phải trải qua phẫu thuật.

Tại một số nước châu Á như: Nhật Bản, Trung Quốc, Singapore… cũng yêu cầu tương tự. Bên cạnh đó một số nước như Hàn Quốc, Nam Phi…vẫn không nhận chuyển giới dù không phẫu thuật. Việt Nam hiện đang xây dựng dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính, dự kiến cuối năm 2017 sẽ trình dự thảo Luật sang Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ và Quốc hội để xem xét đưa vào chương trình làm Luật của Quốc hội. Dự kiến cuối năm 2019, đầu năm 2020 sẽ được thông qua. Sau khi Quốc hội đã đưa vào chương trình rồi thì sẽ xây dựng dự thảo chi tiết Luật Chuyển đổi giới tính. Còn thực tế, nhiều người có nhu cầu chuyển giới vẫn đang thực hiện việc phẫu thuật “chui” tại cơ sở không được phép, phẫu thuật ở nước ngoài, tự sử dụng hoóc môn dù đe dọa giảm tuổi thọ. Bạn Susu - một người chuyển giới nam cho biết, có những người sau khi chuyển đổi giới tính do chưa có sự chuẩn bị trước về tâm lý nên cảm thấy bị cô lập, bế tắc, trầm cảm dẫn đến tự tử…

 

9. Thuốc nội chưa được sử dụng rộng rãi trong bệnh viện công lập: Tỷ lệ thuốc nội được sử dụng tại tuyến huyện lên đến 69% nhưng ở các bệnh viện tuyến cuối mới 13%, có nơi chỉ 3%. Tỷ lệ sử dụng thuốc nội tại các bệnh viện tăng khiêm tốn. So với trước khi thực hiện đề án Người Việt ưu tiên dùng thuốc Việt, tỷ lệ này tại tuyến huyện tăng 8%, tuyến tỉnh tăng 1,5%; tuyến trung ương tăng từ 2% lên 13%, Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường cho biết tại hội nghị tổng kết giai đoạn 1 (2012-2016) đề án ngày 12/5. Thuốc sản xuất trong nước đã đáp ứng được khoảng 50% cho công tác phòng chữa bệnh. Các bệnh viện đã ưu tiên dùng thuốc nội hơn. Ví dụ, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức dùng một số kháng sinh mà nguồn trong nước đảm bảo, các thuốc tiêm ống thuốc thể tích nhỏ, thuốc viên. Dù vậy thuốc nội vẫn gặp khó tại các bệnh viện tuyến trên, nhiều nơi tỷ lệ sử dụng thuốc nội dưới 6% như các bệnh viện Phụ sản Trung ương, K, Bạch Mai, Việt Đức, Tai mũi họng Trung ương… Lý giải điều này Phó Cục Quản lý Dược Nguyễn Tất Đạt cho rằng đây là những bệnh viện tuyến cuối, điều trị chuyên khoa đặc trị. Thuốc Việt khó vào Bệnh viện lớn. Bộ Y tế đặt mục tiêu sử dụng thuốc nội tại bệnh viện tuyến cuối đạt tỷ lệ 30% vào năm 2020. “Giai đoạn 2 của đề án sẽ có giải pháp để thúc đẩy các thuốc thay thế để tỷ lệ sử dụng thuốc Việt trong các bệnh viện tuyến trung ương đạt 30%. Để thuốc nội vào được bệnh viện tuyến cuối, nơi điều trị bệnh nhân nặng, thuốc đặc trị, các doanh nghiệp dược phải hướng đến tiêu chuẩn cao hơn nữa”, ông Đạt nói. Theo Bộ Y tế, trở ngại ở chỗ bác sĩ là người quyết định dùng thuốc và bệnh nhân chưa tin tưởng vào chất lượng của thuốc nội. Là một trong những cơ sở y tế tuyến trung ương thuộc top đầu sử dụng trên 45% thuốc nội, tiến sĩ Trần Viết Tiệp, Giám đốc Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển, Uông Bí, đánh giá thuốc Việt cũng có nhiều loại tốt, chữa cho nhiều người bệnh khỏi hoàn toàn. Nhìn chung thuốc nội sẵn có, giá cả phù hợp với mức chi trả của người dân, rẻ gấp 4-10 lần so với thuốc biệt dược gốc, tuy nhiên người dân, đặc biệt là bác sĩ vẫn băn khoăn khi kê đơn thuốc nội. Thuốc sản xuất trong nước chưa có nhiều ở nhóm thuốc đặc trị, chuyên sâu. Đại diện Công ty Dược Hậu Giang, bà Phạm Thị Việt Nga cho biết hiện mới chỉ tập trung vào sản xuất các thuốc generic. Rất ít thuốc đặc trị  do chi phí nghiên cứu lớn, thời gian kéo dài. Các sản phẩm thuốc nội của công ty cũng rất khó cạnh tranh giá với các thuốc từ Ấn Độ, Hàn Quốc, Indonesia. Ông Trần Túc Mã, Tổng giám đốc Công ty Traphaco thì cho rằng sau hơn 3 năm triển khai đề án, các sản phẩm dược của công ty tại các bệnh viện sụt giảm. Nguyên nhân chính do luật đấu thầu còn nặng về giá, chưa có phân loại đấu thầu xếp hạng cho những sản phẩm nổi trội trên thị trường về chất lượng, đánh đồng về yếu tố kỹ thuật. Theo các chuyên gia, các nhà sản xuất thuốc trong nước cần phải công khai cho người dân biết thông tin chính xác về thuốc sản xuất, giá thành sản phẩm, đặc biệt là bằng chứng về hiệu quả điều trị. Đây là cách tốt nhất để kêu gọi người Việt ưu tiên dùng thuốc Việt. Đề án Người Việt ưu tiên dùng thuốc Việt giai đoạn 2 đặt mục tiêu đến năm 2020 tăng tỷ lệ sử dụng thuốc nội tại bệnh viện tuyến Trung ương đạt 30%, tại bệnh viện tuyến tỉnh/thành phố là 50% và bệnh viện tuyến huyện 75%.

 

10. Bệnh viện đau đầu về nạn cò mồi người bệnh: Trước phản ánh của người bệnh, BS Hoàng Đình Ngọc, Phó Giám đốc BV Tai Mũi Họng Trung ương thừa nhận, phản ánh của người bệnh là chính xác, tồn tại lâu nay tại đây. "Lực lượng cò bệnh viện, thậm chí họ mặc quần áo đồng phục như bảo vệ, thổi còi nhưng không phải là người của bệnh viện. Bệnh viện cũng có lực lượng bảo vệ, nhân viên y tế hướng dẫn trước cổng nhưng thường bị lực lượng này lấn át bởi họ chặn bệnh nhân ngay từ khi vừa vượt qua đường tàu”, BS Ngọc nói. “Tôi chắc chắn đó không phải là đội ngũ bảo vệ của bệnh viện. Làm sao một bệnh viện tuyến Trung ương lại có thể đóng cửa không khám cho bệnh nhân dịch vụ. Tại BV chúng tôi, bác sĩ đi làm từ 6 giờ sáng để khám bệnh cho bệnh nhân. Đối tượng bị lừa chủ yếu là những người bệnh từ nông thôn ra”, ông Ngọc cho biết. Thậm chí tại bệnh viện nhiều lần xảy ra xô xát giữa lực lượng bảo vệ của bệnh viện với đội ngũ cò mồi này. Bệnh viện cũng đã làm mọi cách để ngăn cò mồi, như: có loa phát thanh liên tục kêu gọi người bệnh không khám bên ngoài; có pano lớn nghi rõ bệnh nhân đến khám vào thẳng trong viện, nhưng vẫn nhiều người bệnh bị lừa khi… chưa đến vòng gửi xe. Ngoài ra, bệnh viện cũng phối hợp cả công an, chính quyền để ngăn cò mồi lừa bệnh nhân nhưng không xuể. Cứ khi công an rút đi, cò mồi lại lộng hành, bệnh viện cũng đành bó tay không can thiệp được vì sự việc xảy ra ngoài cổng bệnh viện. Cũng theo Phó Giám đốc Bệnh viện này, ngoài xảy ra xô xát, không ít trường hợp bệnh nhân nặng bị lừa, cò mồi lùa sang phòng khám nhưng bệnh nặng, chữa hàng chục triệu không khỏi bệnh lại đưa trở lại bệnh viện. Thời gian tới, bệnh viện tiếp tục đề nghị chính quyền phường sở tại, công an phường phối hợp quyết liệt để giảm tình trạng cò mồi. Tuy nhiên, BS Ngọc cũng kêu gọi người dân cảnh giác, không nên bị tác động bởi các đối tượng ngăn cản này. Khi đến viện khám nghe kỹ loa phát thanh, đọc pano biển báo, đi thẳng vào khu gửi xe. “Bệnh viện chúng tôi khám 24/24, khám cho mọi đối tượng kể cả bệnh nhân có thẻ BHYT, bệnh nhân dịch vụ, không có lý gì bệnh nhân không có BHYT bệnh viện lại từ chối”, ông Ngọc khẳng định. Liên quan đến nội dung trên, chiều 10/5, trao đổi với phóng viên Dân trí, Thiếu tá Nguyễn Hoài Sơn, Trưởng Công an phường Phương Mai (Đống Đa – Hà Nội) cho biết: Trên địa bàn phường này có 6 bệnh viện bao gồm: Việt-Pháp, Bạch Mai, Tai Mũi Họng Trung ương, Lão Khoa Trung ương, Nhiệt đới Trung ương, Da liễu Trung ương. Với 6 bệnh viện nói trên, Công an phường Phương Mai đang làm ở trên phương diện ở Bệnh viện Bạch Mai và hầu hết các đối tượng “cò” đều hoạt động bên phía ngoài cổng chính. “Phía cổng chính thì lực lượng Công an phường Phương Mai cũng phối kết kết hợp với Công an Hai Bà Trưng theo sự chỉ đạo của Trưởng Công an quận Đống Đa. Vì bên trong Bệnh viện thì thuộc địa bàn của phường Phương Mai, nhưng từ đường tàu trở ra đường Giải Phóng lại thuộc phường Đồng Tâm (Hai Bà Trưng). Chúng tôi ngày nào cũng kết hợp ra quân giữ gìn trật tự đô thị và cử một trinh sát ở vòng ngoài, và bốn trinh sát hình sự ở trong viện để phát hiện các đối tượng cò mồi, móc túi…Về vấn đề “cò” mồi ở Bệnh viện Bạch Mai chúng tôi đã khoanh vùng được hai đối tượng, nhưng hai đối tượng này hầu như chỉ đứng ở bên kia đường Giải Phóng chứ không đi vào trong bệnh viện” – Thiếu tá Sơn nói. Cũng theo Thiếu tá Sơn, riêng trong Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương mà báo chí phản ánh có hiện tượng “cò mồi”, Công an phường này sẽ tiếp thu và tăng cường công tác an ninh ở đây. Hiện tại, lực lượng Công an phường Phương Mai đã bố trí nhiều cán bộ trinh sát hình sự kết hợp với lực lượng 141, 142 của Công an TP Hà Nội và làm thường xuyên liên tục. “Khi có thông tin lực lượng Công an phường chúng tôi sẽ tiến hành xử lý ngay, kể cả thông qua mạng lưới thông tin bí mật hoặc trinh sát trực tiếp” – Thiếu tá Sơn khẳng định.

 

 

II. THÔNG TIN Y TẾ NGOÀI NƯỚC

11.  Mexico chế tạo thành công vaccine phòng bệnh amip: Nhóm các nhà khoa học thuộc trường Đại học tự trị Aguascalientes Mexico đã điều chế thành công một loại vaccine tái tổ hợp có khả năng tăng cường hệ miễn dịch đối với đơn bào Entomoeba histolytica, tác nhân gây bệnh do amip. Đã điều chế thành công vaccine tái tổ hợp có khả năng tăng cường hệ miễn dịch đối với đơn bào Entomoeba histolytica, tác nhân gây bệnh do amip. Đã điều chế thành công vaccine tái tổ hợp có khả năng tăng cường hệ miễn dịch đối với đơn bào Entomoeba histolytica, tác nhân gây bệnh do amip. Sau 20 năm nghiên cứu, nhóm các nhà khoa học thuộc trường Đại học tự trị Aguascalientes Mexico (UAA) đã điều chế thành công một loại vaccine tái tổ hợp có khả năng tăng cường hệ miễn dịch đối với đơn bào Entomoeba histolytica, tác nhân gây bệnh do amip. Giáo sư Javier Ventura Juárez - một trong những thành viên của nhóm nghiên cứu trên - cho biết mặc dù amip chưa được coi là một bệnh nguy hiểm, nhưng nó ảnh hưởng tới 40% dân số thế giới, đặc biệt là người nghèo. Để ngăn chặn căn bệnh này cần một loạt các cơ chế bảo vệ như sử dụng nước sạch và chế độ dinh dưỡng tốt. Bệnh do amip là bệnh nhiễm đơn bào Entamoeba histolytica, bệnh gây tổn thương đặc trưng là loét ở niêm mạc đại tràng và có khả năng gây ra các ổ nhiễm trùng ở những cơ quan khác nhau (gan, não...). Thể hoạt động lớn (Entamoeba histolytica forma magna) bắt được ở phân, chỗ nhiều nhầy- máu của bệnh nhân amip ruột, kích thước 15-30 micromet, hoạt động mạnh nhất ở nhiệt độ 37C và pH 6,5. Trong bào tương của amip có nhiều hồng cầu. E. histolytica forma magna khi vào tế bào, thường co lại trong bào tương với kích thước 4-8 micromet. Thể hoạt động nhỏ (Entamoeba histolytica forma minuta) sống trong lòng đại tràng có kích thước dao động 8-25 micromet chuyển động chậm hơn thể hoạt động lớn, trong bào tương không có hồng cầu. Thể kén (Entamoeba histolytica forma cystica) là thể được tạo thành từ thể hoạt động nhỏ. Thể kén có hình ô van hoặc tròn đường kính từ 10-14 micromet, được bọc bởi 2 lớp vỏ. Thể kén non có 1 nhân nhưng khi già có 4 nhân. Sự tạo thành thể kén là tất yếu trong vòng đời của amip và đóng vai trò lây bệnh. Bệnh có xu hướng kéo dài và mạn tính nếu không được điều trị tích cực. Khoảng 90% các trường hợp nhiễm amip đều không có triệu chứng rõ rệt. Mặc dù cơ thể con người được bảo vệ bởi hệ miễn dịch chống lại ký sinh trùng, nhưng đơn bào Entomoeba histolytica vẫn rất dễ thâm nhập. Entomoeba histolytica gây các bệnh tiêu chảy và đau dạ dày. Nếu không phát hiện sớm sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm. Theo Giáo sư Ventura Juárez, loại vaccine mới nói trên đã cho các kết quả tốt sau các thử nghiệm tiền lâm sàng và có khả năng tiêu diệt hoặc hạn chế sự phát triển của một số vi khuẩn gây bệnh khác. Vaccine mới sẽ được tiến hành thử nghiệm lâm sàng để đánh giá mức độ an toàn sinh học, sau đó xin chứng chỉ của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và bước tiếp theo là ứng dụng trên cơ thể người.

 

12. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo nguy cơ bùng phát Ebola trở lại ở Congo: Một loạt ca nhiễm virus Ebola vừa xảy ra tại Congo. Tuy số người thiệt mạng mới dừng ở 3 người, nhưng WHO đã cảnh báo về nguy cơ tái phát dịch. Theo đài ABC (Mỹ), kể từ ngày 22-4 đến nay đã có 9 trường hợp nghi nhiễm virus Ebola và 3 trường hợp đã tử vong. Một trong số 5 mẫu máu xét nghiệm tại Viện nghiên cứu y sinh quốc gia Congo cho kết quả dương tính với virus Ebola. Sáu người khác vẫn đang được điều trị trong viện vì nhiễm phải loại virus chết người này. Các ca nhiễm virus Ebola xảy ra tại huyện Likati. Tuyên bố dịch bệnh đã được đưa ra tại khu vực ở vùng đông bắc Congo này. Theo WHO, các nhóm chuyên gia dịch tễ và sinh học dự kiến sẽ tới khu vực này sớm nhất để tìm hiểu tình hình thực tế. Cộng hòa dân chủ Congo từng trải qua đợt dịch bệnh Ebola kéo dài 3 tháng năm 2014. Tuy nhiên nước này mau chóng chấm dứt được dịch bệnh sau khi đã có 49 người thiệt mạng. Sự việc tại Congo đánh dấu lần bùng phát thứ 8 của dịch bệnh do loại virus này gây ra kể từ năm 1976. Tháng 3-2014 đại dịch Ebola bùng phát tại nhiều quốc gia, trong đó nặng nhất tại Liberia, Guinea và Sierra Leone. Gần 29.000 người bị nghi nhiễm virus Ebola và 11.325 người đã thiệt mạng vì virus này. Bệnh do virus Ebola hay còn được biết đến như bệnh sốt xuất huyết do virus Ebola, được phát hiện lần đầu tiên tại Sudan và Cộng hoà Congo vào năm 1976. Vì nó được phát hiện tại một khu làng ven sông Ebola, vậy nên người ta lấy tên con sống này để đặt cho nó. Đây là một trong những chủng virus nguy hiểm nhất thế giới, tổ chức Y tế thế giới cảnh báo tỉ lệ tử vong do Ebola có thể lên đến 90%. Triệu chứng của Ebola thường giống với những triệu chứng ốm, sốt như suy nhước, đau cơ, đau đầu và đau họng. Tiếp đến, bệnh nhân sẽ ói mửa, tiêu chảy và phát ban, suy giảm chức năng của thận và gan. Ebola cũng có thể gây ra chảy máu từ mắt, tai, mũi, miệng và trực tràng, làm sưng mắt và bộ phận sinh dục. Thông thường, các triệu chứng sẽ bắt đầu xuất hiện rõ rệt từ 8 - 10 ngày sau khi tiếp xúc. Về đường lây nhiễm, Ebola không lây qua đường không khí. Ebola có thể lây từ vật sang người và từ người sang người. Động vật được xác định là vật chủ mang virus là dơi, cụ thể ở đây là dơi quạ ăn quả. Từ dơi, vượn, khỉ hay lợn sẽ bị nhiễm virus Ebola và từ đó mang virus tới con người. Vậy nên, chúng ta có thể xác định trước một cách để phòng tránh Ebola, đó là tránh ăn thịt động vật hoang dã cũng như các loại thịt sống. Chúng ta nên nhớ, bệnh nhân đầu tiên mắc Ebola vào năm 1976 đã bị bệnh sau khi tiếp xúc với thịt khỉ và linh dương.

 

13. Cải tiến thuốc giúp bệnh nhân HIV kéo dài thêm 10 năm tuổi thọ: Các nhà nghiên cứu tuần này công bố tuổi thọ của những bệnh nhân nhiễm HIV có thể tăng lên thêm 10 năm tại Mỹ và châu Âu nhờ vào các thành tựu, cải tiến với các loại thuốc AIDS như thuốc antiretroviral (loại thuốc đã được sử dụng để kéo dài cuộc sống của những người bị lây nhiễm HIV, nhưng đồng thời cũng có hiệu quả cao trong việc hạn chế sự lây truyền của loại virus này). Điều này có nghĩa các bệnh nhân HIV sẽ có cơ hội sống lâu như những người không nhiễm HIV – theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa The Lancet. Các nhà khoa học nói rằng những cải thiện này có được phần lớn là do sự chuyển đổi sang các phương pháp kết hợp các loại thuốc ít độc hại hơn, với nhiều lựa chọn về thuốc cho những người bị nhiễm HIV có triệu chứng kháng thuốc và tuân thủ tốt hơn các điều kiện để điều trị. "Nghiên cứu của chúng tôi đã chứng minh cho câu chuyện thành công về cách thức cải tiến phương pháp điều trị HIV cùng với việc kiểm tra, phòng ngừa và điều trị các vấn đề sức khỏe liên quan đến căn bệnh này để có thể kéo dài tuổi thọ của người bệnh", Adam Trickey, người đứng đầu nghiên cứu tại đại học Bristol (Anh), cho biết. Liệu pháp điều trị kháng virus, hay còn gọi là liệu pháp ART, lần đầu tiên được sử dụng rộng rãi vào giữa những năm 1990. Liệu pháp này bao gồm sự kết hợp của 3 hoặc của nhiều loại thuốc nhằm ngăn chặn sự nhân lên của virus HIV. Điều này giúp ngăn ngừa và "sửa chữa" những thiệt hại, "hỏng hóc" trong hệ thống miễn dịch của con người gây ra do HIV, và cũng giúp ngăn chặn sự lây truyền của bệnh. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hiện khuyến cáo bệnh nhân cần được điều trị ART càng sớm càng tốt ngay sau khi bệnh nhân được chuẩn đoán dương tính với HIV. Các nhà nghiên cứu đã phân tích 18 nghiên cứu tại châu Âu và Bắc Mỹ liên quan đến 88.504 người nhiễm HIV được bắt đầu điều trị ART vào giữa năm 1996 và 2010. Số người bắt đầu điều trị trong khoảng thời gian từ năm 2008 đến 2010 bị chết trong 3 năm đầu điều trị ít hơn so với những người bắt đầu điều trị trong giai đoạn 1996 – 2007. Nhóm nghiên cứu của Trickey cho biết khi họ xem xét cụ thể số ca tử vong do AIDS, con số trong quá trình điều trị giảm dần theo thời gian giữa năm 1996 và 2010, có lẽ vì nhiều loại thuốc hiện đại có hiệu quả hơn trong việc phục hồi hệ thống miễn dịch. Kết quả là, giữa năm 1996 và năm 2013, tuổi thọ của những người 20 tuổi được điều trị HIV đã tăng thêm được 9 năm đối với phụ nữ và 10 năm đối với đàn ông tại khu vực Liên minh châu Âu và Bắc Mỹ. Điều này cho thấy nếu một người 20 tuổi bắt đầu được điều trị ART từ năm 2008 trở đi và tiến triển tốt với cách điều trị này, họ sẽ có được tuổi thọ gần với tuổi thọ của dân số nói chung - 78 năm.

Nhưng những cải thiện này không hẳn đúng với tất cả những người nhiễm HIV. Với từng nguồn gốc, cách thức nhiễm HIV, tác dụng của thuốc sẽ có các mức độ khác nhau. Tuổi thọ của những người bị nhiễm qua tiêm chích, chẳng hạn, không tăng nhiều như ở các bệnh nhân nhiễm HIV khác. Ông Trickey cho biết điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải nỗ lực hơn nữa trong các nghiên cứu để tìm ra cách thức hiệu quả nhất với tất cả các nhóm nguyên nhân nhiễm HIV. Bên cạnh đó, mỗi con người tồn tại trên thế giới này đều cần biết cách bảo vệ bản thân, phòng ngừa và ngăn chặn triệt để các nguy cơ nhiễm HIV.

14. Cảnh báo nguy cơ có ký sinh trùng trong sushi: Những người yêu sushi đang được cảnh báo về nguy cơ nhiễm ký sinh trùng từ cá sống và cá nấu chưa chín. Trong báo cáo nghiên cứu của tạp chí Y học Anh, các bác sĩ cho biết mức độ phổ biến ngày càng tăng của sushi ở phương Tây có thể liên quan đến sự gia tăng bệnh nhiễm ký sinh trùng. Các bác sĩ nói rằng, xu hướng ăn các món ăn có cá sống đang ngày càng tăng và nó liên quan tới bệnh nhiễm ký sinh trùng. Mặc dù có thể coi là an toàn khi bạn ăn cá sống vào lúc nó rất tươi nhưng thật sự các chuyên gia đang cảnh báo rằng, sushi đang mang rất nhiều nguy cơ không nhìn thấy được. Có một số trường hợp, bạn tiêu hóa cả những con giun ký sinh, sau khi vào bụng, chúng sẽ bám dính vào thành dạ dày và ruột. Đăng tải trên tạp chí y học BJM, các bác sĩ miêu tả về một người đàn ông 32 tuổi ở Bồ Đào Nha. Trong suốt một tuần, người đàn ông này ở trong tình trạng đau bụng, nôn mửa và sốt. Kết quả xét nghiệm máu cho thấy, sự viêm nhiễm và phần dưới xương sườn anh ta trở nên đau đớn mỗi khi chạm vào. Cho tới khi anh ta thừa nhận đã ăn sushi, các bác sĩ mới có thể kết luận các triệu chứng này là do một loại giun ký sinh trùng gây ra sau khi tiêu hóa thực phẩm về cá sống hay nấu chưa chín. Loại giun này thường ký sinh trùng trên cá, nổi trội là cá thu và cá trích, chúng thường được loại bỏ trong quá trình làm moi ruột, làm sạch. Khi nội soi, các bác sĩ phát hiện ra ấu trùng trắng lọt vào một khu vực ruột, khiến ruột sưng lên và gây viêm. Sau đó, các ấu trùng giun đã được loại bỏ bởi một loại lưới đặc biệt và được xác định là thuộc về loài có tên khoa học là anisakis. Trong một số trường hợp, loài giun cá trích này gây ra phản ứng phòng vệ nghiêm trọng bao gồm nhịp tim bất thường và suy hô hấp. Các nhà nghiên cứu, đứng đầu là tiến sĩ Joana Carmo, chuyên gia về tiêu hóa dạ dày tại bệnh viện Egas Moniz, Lisbon, Bồ Đào Nha, nói rằng, hầu hết các trường hợp đã được báo cáo là ở Nhật Bản, nơi việc ăn cá sống là rất phổ biến. Gần đây, do sự thay đổi trong thói quen ăn uống, căn bệnh bởi giun ký sinh này đang phát triển ở khắp nơi, đặc biệt là ở các nước phương Tây. Nó xuất hiện trong khắp các thực đơn đồ ăn, trên thị trường, thị phần bán lẻ sushi chiếm tới 68 triệu Bảng ở Anh. Họ nói thêm rằng, hầu hết các trường hợp nhiễm anisakiasis cho đến nay đã được báo cáo ở Nhật Bản nhưng cảnh báo: "Tuy nhiên, căn bệnh này ngày càng trở nên phổ biến ở các nước phương Tây". Trang dịch vụ y tế quốc gia Anh cho rằng, cá hồi Đại Tây Dương đánh bắt trên biển hoặc các hồi ở các con sông tại Anh cũng có nguy cơ bị nhiễm cùng một loại ký sinh trùng. Lời khuyên là loại bỏ ruột của cá, đóng băng cá trong ít nhất bốn ngày và sau đó nấu kỹ trước khi ăn.​