I.THÔNG TIN Y TẾ TRONG NƯỚC

1. Bộ Y tế tổ chức Hội nghị triển khai kế hoạch nhân rộng và phát triển mô hình bác sĩ gia đình giai đoạn 2016-2020: Sáng nay 04/3/2016, Bộ Y tế tổ đã chức hội nghị triển khai kế hoạch nhân rộng và phát triển mô hình bác sĩ gia đình (BSGĐ) giai đoạn 2016-2020 tại TPHCM. Đồng chí Đinh La Thăng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TPHCM đã đến dự. PGS. TS. Nguyễn Thị Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ Y tế chủ trì hội nghị.  Tham dự hội nghị còn có nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế Trần Thị Trung Chiến; nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế Thổ Nhĩ Kỳ ông Akdag Recep; PGS. TS. Phạm Lê Tuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế; GS.TS. Lê Ngọc Trọng, Chủ tịch Hội Bác sỹ gia đình Việt Nam; Đ/c Nguyễn Văn Tiên - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội; Lãnh đạo các Vụ, Cục trực thuộc Bộ Y tế, cùng Lãnh đạo của các Sở Y tế tỉnh, thành phố… Kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết: mô hình BSGĐ là hệ thống y tế cơ sở gần dân nhất, chăm sóc toàn diện và liên tục cho người bệnh, có mối quan hệ lâu dài và bền vững với người bệnh. BSGĐ là người biết rõ từng người bệnh trong hoàn cảnh và gia đình của họ, xem xét vấn đề sức khỏe của người bệnh trong hoàn cảnh của cộng đồng và lối sống của người đó trong cộng đồng. Mô hình hoạt động BSGĐ tại nước ta hiện nay là mô hình mới, chưa được quan tâm, đầu tư chưa tương xứng, nhiều hạn chế, bất cập và hiệu quả chưa cao. Xuất  phát từ thực tiễn bước đầu tiếp cận mô hình BSGĐ ở nước ta và kinh nghiệm ở các nước trên thế giới cho thấy nếu phát triển mô hình BSGĐ sẽ góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc ban đầu theo hướng toàn diện và liên tục, giúp sàng lọc bệnh tật, chuyển tuyến phù hợp, góp phần giảm quá tải bệnh viện tuyến trên. Bộ trưởng cho rằng BSGĐ phải quản lý được sức khỏe của bệnh nhân, của gia đình bệnh nhân.Khi bệnh nhân chuyển viện, BSGĐ sẽ liên hệ với hệ thống y tế tiếp nhận bệnh nhân để khi bệnh nhân đến đã có người đón.Đó là một trong những quyền lợi của người tham gia mô hình BSGĐ.

 

2. Bí thư Thành ủy TPHCM Đinh La Thăng đề nghị Bộ Y tế phát triển mạnh mô hình Bác sỹ Gia đình trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh: Đánh giá cao mô hình BSGĐ là một mô hình chăm sóc sức khỏe người dân xuyên suốt, có hệ thống và đặc biệt giúp giảm tải các bệnh viện, Bí thư Đinh La Thăng đề nghị  Bộ Y tế nên báo cáo với Thủ tướng để chủ trì triển khai mô hình BSGĐ, qua đó, yêu cầu các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, từ cấp tỉnh, thành phố đến quận – huyện và xã- phường phải thực sự vào cuộc, có như vậy mô hình này mới thành công. Bí thư Đinh La Thăng gửi gắm những trăn trở hiện nay của ngành Y tế TP.HCM nói riêng, y tế cả nước nói chung ở 4 lĩnh vực gồm: Các biện pháp giảm tải bệnh viện; Nâng cao chất lượng dịch vụ y tế; Các biện pháp cải cách thủ tục khám chữa bệnh; Các biện pháp tăng cường, nâng cao chất lượng quản lý ngành Dược. Ông cũng cam kết Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tạo mọi điều kiện hỗ trợ và phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế để triển khai thành công và nhân rộng mô hình bác sĩ gia đình. Bí thư đánh giá đây là một giải pháp hết sức quan trọng để giảm tải cho bệnh viện, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh.

 

3. Hội nghị giao ban công tác khám, chữa bệnh năm 2016 khu vực phía Nam: Ngày 03/3/2016, tại nhà khách T78, thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Y tế đã tổ chức Hội nghị giao ban công tác khám, chữa bệnh năm 2016 khu vực phía Nam. PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên, Thứ trưởng Bộ Y tế đã đến dự và chủ trì hội nghị. Theo báo cáo của PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục Trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh - Bộ Y tế: công tác khám chữa bệnh (KCB) năm 2015 đạt được nhiều kết quả cao đáng khích lệ như: Hoàn thiện xâydựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật của hệ thống KCB đúng tiến độ và kế hoạch đề ra; Hệ thống KCB toàn ngành tiếp tục kiện toàn từ trung ương đến địa phương. Tổng số bệnh viện công lập và ngoài công lập là 1.361 Bệnh Viện (BV), trong đó BV tuyến huyện là 629 BV chiếm tỷ lệ 46,2%; BV tuyến Trung ương chiếm 29% tổng số BV;  BV tư nhân chiếm 12,5% về tổng số BV (nhưng chỉ chiếm 4,1% về số gường bệnh). Tổng số giường bệnh thực kê trên toàn quốc là 291.026 gường bệnh, trong đó tuyến tỉnh chiếm 50,1%. Tỷ lệ gường bệnh năm 2015 đã tăng 30.968 gường bệnh so với năm 2014 tương đương 10%. Số gường bệnh/vạn dân là 31,2 gường tăng 6,5 gường so với năm 2012 (24, gường/vạn dân). Tình trạng quá tải khu vực KCB đã được cải thiện đáng kể. Quy trình khám bệnh giảm từ 12-14 bước xuống còn 4-8 bước tuỳ theo loại hình khám bệnh; giảm 48,5 phút trên một lượt khám bệnh, tiết kiệm được trung bình 27,2 triệu ngày công/năm cho xã hội. Tình trạng quá tải khu vực điều trị nội trú đang từng bước được khống chế, tình trạng nằm ghép giảm đi đáng kể; Chuẩn hoá các hướng dẫn chuyên môn và quản lý chất lượng: trên 5.000 quy trình kỹ thuật mới, kỹ thuật thường quy và trên 1.000 hướng dẫn chuẩn đoán điều trị được phê duyệt và ban hành. Hội nghị cũng đề ra các hoạt động trọng tâm trong năm 2016: tiếp tục thực hiện chủ trương đổi mới quản lý, quy trình khám bệnh, giảm thủ tục hành chính, kiến thức kỹ thuật tiên tiến trong công tác KCB; xây dựng, phổ biến, giáo dục pháp luật, kiểm tra theo dõi giám sát thực hiện văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực khám chữa bệnh, phục hồi chức năng, hiến ghép mô, giám định y khoa, giám định pháp y tâm thần… Tăng cường các biện pháp giảm quá tải bệnh viện; đẩy mạnh triển khai chính sách chất lượng và chương trình hành động quốc gia về quản lý bệnh viện; triển khai các hoạt động đổi mới phong cách thái độ phục vụ hướng tới sự hài lòng người bệnh; hoàn thiện hệ thống quản lý thông tin KCB trực tuyến; phát triển công nghệ mới, ứng dụng kỹ thuật cao trong KCB.

 

4. Bộ trưởng Bộ Y tế Bổ nhiệm 02 Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược Hải Phòng: Ngày 03/03/2016, tại Trường Đại học Y Dược Hải Phòng, Bộ Y tế long trọng tổ chức lễ bổ nhiệm lại 02 Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược Hải Phòng cho PGS.TS. Trần Quang Phục và PGS.TS Phạm Văn Hán. Tại buổi lễ, thay mặt lãnh đạo Bộ Y tế, GS. TS. Lê Quang Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế đã trao quyết định và tặng hoa choPGS.TS. Trần Quang Phục và PGS.TS Phạm Văn Hán. Đồng thời Thứ trưởng Lê Quang Cường cũng bày tỏ sự tin tưởng của Lãnh đạo Bộ Y tế đối với 02 đồng chí Phó Hiệu trưởng nhà trường.Thứ trưởng hi vọng rằng cùng với Đảng ủy, Ban Giám đốc trường và các đơn vị trong ngành Y tế duy trì mối quan hệ đoàn kết trong tập thể, thực hiện tốt các nhiệm vụ của Ngành đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

 

5. Đã có 8 địa phương ghi nhận căn bệnh nhiễm não mô cầu nguy hiểm: Ngày 3/3, bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, khoa Cấp cứu (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới T.Ư) cho biết, vừa tiếp nhận bệnh nhân 30 tuổi (trú tại Thụy Phương, Bắc Từ Liêm, Hà Nội) bị mắc bệnh viêm não mô cầu nguy hiểm. Đây là ca đầu tiên mắc não mô cầu trong năm 2016 được ghi nhận tại Hà Nội. Bác sĩ Cấp cho hay hiện tại bệnh nhân tỉnh, trên cơ thể không có dấu phát ban, biểu hiện điển hình của viêm não mô cầu nhưng các triệu chứng viêm màng não rất rõ ràng với biểu hiện nôn, đau đầu nhiều. Kết quả cấy dịch não tủy khẳng định bệnh nhân mắc não mô cầu. Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, trong năm 2015 và những tháng đầu năm 2016 cả nước ghi nhận các trường hợp mắc bệnh rải rác tại một số tỉnh, thành phố Hồ Chí Minh, Sơn La, Hòa Bình, Gia Lai, Nam Định, Lạng Sơn, Hải Dương, Hà Nội. trong đó đã có trường hợp tử vong.

 

6. Bệnh nhân mắc não mô cầu ở Hà Nội đã tỉnh táo hoàn toàn: Chiều 4.3, Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Khoa cấp cứu (BV Nhiệt đới Trung ương) cho biết, nhờ được cấp cứu và điều trị kịp thời, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân mắc não mô cầu đang tiến triển tốt. “Bệnh nhân cảm thấy khỏe, tỉnh táo hoàn toàn, không còn trạng thái lơ mơ, nhức đầu, sốt và buồn nôn.Đặc biệt, bệnh nhân không bị biến chứng khi mắc não mô cầu” – Bác sĩ điều trị cho biết. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn cần tiếp tục cách ly để điều trị, khi nào kết quả xét nghiệm về bình thường sẽ được xuất viện. Ông Nguyễn Nhật Cảm, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội cho hay, ngay sau khi nhận được thông báo một bệnh nhân ở Hà Nội mắc não mô cầu, hệ thống y tế dự phòng từ thành phố đến xã phường đã tiến hành điều tra, khoanh vùng dịch không cho bệnh dịch lây lan. Tiến hành phun hóa chất khử trùng ở khu vực bệnh nhân, khu vực có liên quan.Theo dõi 27 trường hợp tiếp xúc gần với bệnh nhân và điều trị dự phòng bằng kháng sinh.Hiện tại, sức khỏe của những người tiếp xúc với bệnh nhân hoàn toàn bình thường.

 

8. Khan hiếm văcxin viêm não mô cầu: Sáng 4/3, nhiều người đưa con đến Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội, Trung tâm tiêm chủng 131 Lò Đúc để tiêm phòng bệnh viêm não mô cầu, song phải ra về vì không có văcxin. Tại thành phố Hồ Chí Minh, tình trạng khan hiếm vắc-xin viêm não mô cẩu cũng xảy ra. Tiến sĩ Trần Đắc Phu, Cục trưởng Y tế dự phòng cho biết: "Hiện tại văcxin viêm não mô cầu đã hết hàng, dự kiến đến khoảng tháng 4 mới có". Đại diện các đơn vị tiêm chủng trên địa bàn TP HCM cũng cho biết, văcxin viêm não mô cầu hết trong thời gian dài vừa qua và vẫn chưa biết khi nào sẽ có lại.  Văcxin não mô cầu BC: Tên thương mại là VA-MENGOC-BC. Văcxin này được sử dụng nhằm tạo miễn dịch chủ động để phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu nhóm huyết thanh B và C. Tiêm cho trẻ em từ tháng tuổi thứ ba và người sống trong vùng dịch hay phải đi đến vùng dịch bệnh. Trước khi tiêm văcxin này cũng như các loại văcxin khác, cần phải sàng lọc đối tượng được tiêm phòng theo quy định. Cục Y tế dự phòng cũng chỉ đạo các cơ sở khám chữa bệnh trên cả nước tổ chức chẩn đoán sớm, cách ly, điều trị bệnh nhân, hạn chế biến chứng và tử vong, thông báo kịp thời cho Trung tâm Y tế dự phòng để điều tra, xử lý ổ dịch. Tăng cường tuyên truyền các biện pháp phòng bệnh cho người dân. Các nhân viên y tế làm việc nơi đông người, gần người bệnh hoặc tại ổ dịch cần đeo khẩu trang, vệ sinh mũi họng thường xuyên bằng muối sinh lý, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, vệ sinh môi trường, làm thông thoáng nơi ở, nơi làm việc. Cục Y tế dự phòng cũng khuyến cáo bất kỳ ai phát hiện dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.

10. Bộ Y tế tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế toàn quốc về phòng, chống virus Zika: Trước tốc độ lây lan rất nhanh của virus Zika tại 40 nước, Cục Y tế dự phòng – Bộ Y tế đã tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế của các bệnh viện, các các đơn vị y tế của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng về phòng, chống dịch bệnh, sẵn sàng cho tình huống virus Zika xâm nhập vào Việt Nam. Ngày 3/3, PGS.TS. Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng cho biết, các cán bộ y tế đều được tập huấn về Kế hoạch hành động phòng chống dịch do virus Zika tại Việt Nam; giám sát và phòng chống bệnh; chẩn đoán và điều trị bệnh; sàng lọc trước sinh cho phụ nữ mang thai, phòng nhiễm virus Zika. Đây là phản ứng cần thiết khi Bộ Y tế nhận định dịch Zika có thể xâm nhập vào Việt Nam, cũng như có khả năng bùng phát thành dịch lớn tại cộng đồng nếu không chủ động triển khai các biện pháp phòng chống. Đặc biệt, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới, Trung tâm Kiểm soát và phòng chống bệnh dịch Hoa Kỳ đã cung cấp thông tin về chẩn đoán trước sinh Hội chứng não bé thông qua các xét nghiệm sớm cần thiết; thống nhất cách đo kích thước của đầu bằng siêu âm để tránh bỏ sót trường hợp mắc bệnh. Các Viện Vệ sinh dịch tễ và Viện Pasteur đã chủ động triển khai các nghiên cứu dịch tễ học phân tử virus Zika nhằm đánh giá nguồn gốc, sự biến đổi, phương thức lây truyền và đề xuất các biện pháp phòng chống, các biện pháp giảm mắc, giảm tử vong theo diễn biến thực tế.

 

11. Quảng Ninh tích cực triển khai phòng, chống dịch bệnh Zika: Trước diễn biến hết sức phức tạp của virus Zika, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch bệnh nguy hiểm này. Nhiều biện pháp phòng, chống dịch bệnh đang được các sở, ban, ngành của tỉnh Quảng Ninh tích cực, chủ động triển khai. Để đảm bảo công tác phòng, chống có hiệu quả, ông Nguyễn Đình Thi, Giám đốc Trung tâm kiểm dịch Y tế quốc tế Quảng Ninh cho biết: Hiện trung tâm đã xây dựng kế hoạch phòng, chống đồng thời gửi công văn yêu cầu các cơ quan chức năng tại cửa khẩu phối hợp thực hiện. Các hành khách khi qua các cửa khẩu sẽ được lực lượng kiểm dịch đo thân nhiệt và cơ quan chức năng sẽ đặc biệt lưu ý đến những hành khách đã ở hoặc đi qua vùng có bệnh do virus Zika gây ra để phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh, cách ly và xử lý kịp thời, chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng ít nhất 12 ngày. Trung tâm chủ động lấy mẫu bệnh phẩm xét nghiệm và thông báo cho hệ thống Y tế dự phòng khi phát hiện ca nghi ngờ và có tiền sử đi từ vùng dịch; khuyến cáo phụ nữ mang thai nên hạn chế đi đến các khu vực có dịch và cần tham vấn cán bộ y tế khi nghi ngờ bị nhiễm virus Zika. Công tác tuyên truyền được tăng cường giúp nhân dân, cán bộ công nhân viên trên địa bàn về cách phòng, tránh bệnh do virus Zika gây ra. 

 

14. Theo dõi 27 người tiếp xúc với thanh niên nhiễm não mô cầu ở Hà Nội: Ngày 4/3, TS Nguyễn Nhật Cảm, Giám đốc Trung Tâm Y tế Dự phòng (Hà Nội) xác nhận ca nhiễm não mô cầu nguy hiểm đầu tiên của Hà Nội trong năm 2016 đang điều trị tại BV Bệnh nhiệt đới Trung ương. Cơ quan này cũng đang giám sát, theo dõi 27 người tiếp xúc gần ca bệnh. Theo TS Cảm, ngay sau khi nhận được thông tin từ BV Nhiệt đới Trung ương về trường hợp nam thanh niên 30 tuổi (Thụy Phương, Từ Liêm Bắc Từ Liêm), Trung tâm đã tiếp cận để lấy thông tin người tiếp xúc bệnh nhân. Theo đó, bệnh nhân này địa chỉ tại Thụy Phương nhưng đang cư trú ở Xuân Canh, Đông Anh (Hà Nội). Tất cả những người tiếp xúc gần với người bệnh mà không có biện pháp bảo hộ, gồm 27 người đã được theo dõi. Trung tâm cũng đã tiến hành xử lý tại ổ dịch để bệnh không lây lan.TS Cảm cho biết thêm, trước đó một trường hợp mắc viêm màng não cũng nghi ngờ não mô cầu nhưng kết quả xét nghiệm đã âm tính.

 

15. Hà Nội quyết liệt ngăn viêm não mô cầu bùng phát dịch: Sở Y tế Hà Nội đang thực hiện nhiều biện pháp quyết liệt ngăn chặn viêm màng não mô cầu lây lan thành dịch, sau khi phát hiện ca bệnh đầu tiên ở Đông Anh. Sau khi phát hiện một trường hợp bệnh nhân nam 30 tuổi ở Đông Anh, Hà Nội, bị mắc viêm màng não mô cầu, Sở Y tế Hà Nội phối hợp với Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội đang thực hiện rất nhiều biện pháp quyết liệt để ngăn chặn căn bệnh truyền nhiễm này này lây lan thành dịch. Tính đến thời điểm hiện tại 27 người trên có sức khỏe bình thường và hoàn toàn không nhiễm bệnh. Bên cạnh đó, ngành Y tế dự phòng cũng thực hiện phun phòng dịch ở địa phương không để dịch lan rộng. Để ngăn ngừa dịch não mô cầu ông Cảm và ông Phu đồng thời đưa ra khuyến cáo:" Người dân hãy đi tiêm vacxin não mô cầu kể cả người lớn và trẻ em". Theo ông Cảm hiện tại có 2 loại vacxin phòng não mô cầu.Một là loại vắc xin của Pháp dùng để tiêm cho trẻ từ 24 tháng tuổi trở lên và cả người lớn tuổi.Hiện tại vacxin này đang hết đến tháng 4/2016 sắp tới sẽ lại tiếp tục được cung cấp. Loại vacxin thứ 2 là của Cuba.Vacxin này được tiêm cho trẻ từ 6-10 tuổi.

 

II. THÔNG TIN Y TẾ NƯỚC NGOÀI

 

16. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xác nhận gần 3000 nghìn người nhiễm virus Zika ở châu Mỹ: Ngày 3/3, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã xác nhận có 2.765 người bị nhiễm virus Zika tại châu Mỹ, chủ yếu tại Mỹ Latinhvà 134.000 trường hợp bị nghi ngờ nhiễm virus này. WHO nhấn mạnh rằng, điều cần làm nhất trong thời điểm hiện tại là xác định rõ Zika có liên hệ tới chứng teo não, các dị tật bẩm sinh khác hay hội chứng rối loạn thần kinh ngoại biên Guillain-Barré hay không. Tính đến nay, đã có 31 nước ở Mỹ Latinh, châu Âu và châu Á ghi nhận các trường hợp nhiễm virus Zika. Brazil là nước có nhiều ca nhiễm virus Zika nhất, tới 1,5 triệu trường hợp. Virus Zika thuộc họ virus Flaviviridae, lây nhiễm qua trung gian truyền bệnh là muỗi Aedes. Triệu chứng phổ biến nhất khi nhiễm virus là sốt, viêm kết mạc, nhức đầu, đau cơ và khớp, phát ban. Tuy nhiên, trong số những bị nhiễm loại virus này, có tới 80% người nhiễm virus không có triệu chứng hoặc nếu có thì họ cũng không tới các cơ sở y tế. Cho đến nay, vẫn chưa có bất cứ loại vắc xin hay thuốc đặc trị loại virus này. 

 

17. Phát hiện thêm một loài muỗi có thể truyền virus Zika: Một nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học tại Brazil cho thấy một loài muỗi khác ngoài muỗi Aedes có thể truyền virus Zika, khiến dịch bệnh này trở nên phức tạp hơn. Muỗi Aedes Aegypti được cho là tác nhân chính gây lây lan virus Zika sang người và là thủ phạm có liên quan đến hàng loạt ca teo não bẩm sinh ở Brazil và các nước khác ở châu Mỹ Latinh cũng như vùng Caribê. Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học Brazil được công bố hôm 2/3 cho thấy, ngoài Aedes Aegypti, virus Zika còn có thể lây nhiễm sang người qua một loài muỗi khác có tên là Culex quinquefasciatus. Điều này làm dấy lên lo ngại về tình hình lây lan cũng như kiểu soát virus nguy hiểm này. Theo các nhà khoa học, cần phải có nhiều cuộc nghiên cứu nữa để khẳng định chắc chắn loài muỗi Culex quinquefasciatus có thực sự truyền nhiễm virus Zika hay không.Được biết, tại Brazil, loài muỗi Culex phổ biến gấp 20 lần so với loài muỗi Aedes. Nghiên cứu này được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu tại phòng thí nghiệm Oswaldo Cruz Foundation (Fiocruz) của Brazil.Các thử nghiệm được tiến hành trên 200 con muỗi Culex và sẽ phải tiến hành trong vòng 6-8 tháng trước khi đưa ra kết luận cuối cùng. 

 

18. Phát hiện thêm 20 loại muỗi mang virus Zika: Các nhà khoa học đã phát hiện hơn 20 loài muỗi mang virus Zika ở châu Phi. Tuy nhiên, chưa rõ chúng có gây lây nhiễm trực tiếp cho con người hay không. Cùng với đó, những nhà khoa học tại Brazil cho biết có một loại muỗi phổ biến hơn loài muỗi Aedes aegypi-thủ phạm chính được cho là lây lan virus Zika, có thể cũng mang virus này. Điều này cũng khiến công cuộc hạn chế sự lan truyền của căn bệnh càng khó khăn hơn. Aedes aegypi đã được cho là thủ phạm chính gây lây lan Zika, ảnh hưởng đến hàng ngàn trẻ sơ sinh tại Brazil và các nước châu Mỹ Latinh khác. Tuy nhiên, các nhà khoa học Brazil thông báo vào ngày 3-3 rằng có một loại muỗi khác là Culex quinquefasciatus cũng có thể gây lây nhiễm Zika. Điều này làm dấy lên lo ngại rằng virus Zika cũng có thể có ở những loại muỗi phổ biến khác.

21. Chile phát minh hợp chất đẩy lùi virus Zika: Hợp chất đẩy lùi virus Zika có thể được thêm vào nước giặt quần áo thông thường giúp bảo vệ con người khỏi bị muỗi đốt. Các nhà nghiên cứu tại phòng thí nghiệm Grupo Avanc ở Chile vừa phát minh ra một hợp chất có khả năng đẩy lùi loài muỗi vằn Aedes aegypti, đồng thời làm gián đoạn chu kỳ sinh sản của chúng, từ đó giúp giảm sự lây truyền của virus Zika và dịch bệnh sốt xuất huyết. Nhà hóa sinh học Mario Reyes đã tạo ra một hợp chất mà có thể thêm vào nước giặt quần áo, giúp bảo vệ chúng ta khỏi bị muỗi đốt. Các thành phần trong hợp chất này bao gồm graphene, bột đồng, chất chống vi khuẩn, và lacton - một loại thuốc trừ sâu tự nhiên không độc hại. Bằng cách thêm hợp chất đặc biệt này vào nước giặt quần áo thông thường, chúng ta có thể được bảo vệ khỏi bị muỗi đốt trong vòng một ngày. Các nhà khoa học lý giải, để đẻ trứng, muỗi cái cần máu của một loài động vật có vú, như vậy nếu giảm đáng kể số lần muỗi đốt, cũng đồng nghĩa với việc ngăn cản muỗi sinh sản, từ đó khiến quần thể muỗi giảm. Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng, hợp chất mới phát minh sẽ là "hàng rào sinh học" giúp ngăn chặn sự phát triển và sinh sản của loài muỗi. Theo các nhà nghiên cứu, hợp chất này sẽ tiếp tục phải trải qua nhiều thử nghiệm trước khi được đưa vào sử dụng chính thức. Tuy nhiên, nếu thành công, hợp chất này hứa hẹn đem lại một phương pháp hiệu quả giúp con người đối phó tốt hơn với dịch bệnh do virus Zika đang có nguy cơ bùng phát tại nhiều quốc gia trên thế giới.

 

22. Hy vọng lành bệnh cho các bệnh nhân ung thư di căn: Các nhà khoa học Anh vừa tuyên bố đã tìm ra "gót chân Achilles" của căn bệnh ung thư, mở ra cơ hội điều trị cho những ca bệnh tưởng chừng "vô phương cứu chữa" khi tế bào ung thư đã lan khắp cơ thể. Trong một phát hiện có tính đột phá, các nhà nghiên cứu thấy rằng mọi tế bào ung thư đều mang một "lá cờ" mà hệ miễn dịch có thể nhận ra được bất kể chúng biến đổi như thế nào. Cho đến nay, các biện pháp điều trị ung thư thường không thành công bởi ung thư tiến triển rất nhanh chóng và thay đổi cấu trúc liên tục khiến thuốc điều trị mất tác dụng. Tuy nhiên, các nhà khoa học thuộc Đại học College London (UCL) và Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Anh quốc (Cancer Research UK) đã phát hiện ra rằng ngay cả khi biến đổi nhanh chóng, ung thư vẫn mang những phân tử đặc trưng không bao giờ thay đổi. Những phân tử này là các sinh kháng thể - độc tố mà hệ miễn dịch có thể nhận biết được.Các tế bào miễn dịch chống lại các sinh kháng thể này đã tồn tại sẵn trong cơ thể nhưng với số lượng quá nhỏ để có thể phát huy hiệu quả. Từ phát hiện này, các nhà khoa học tin rằng có thể phát triển hướng điều trị ung thư mới bằng việc thu thập hết các tế bào miễn dịch và "nhân bản" chúng trong phòng thí nghiệm với số lượng lớn rồi sau đó đưa trở lại cơ thể người bệnh. Các tế bào miễn dịch trên với khả năng định vị "lá cờ" - tức là khả năng nhận biết tế bào ung thư bất kể chúng biến đổi như thế nào - sẽ tấn công tiêu diệt các tế bào bệnh này kể cả khi nó đã lan khắp cơ thể. Giáo sư Peter Johnson thuộc Trung tâm Nghiên cứu ung thư Anh nói rằng nghiên cứu trên đã "khỏa lấp những chỗ trống" về lý do tại sao một số biện pháp điều trị ung thư trước đây không hiệu quả. Nhà khoa học này cũng cho rằng nghiên cứu trên mang đến cho họ những căn cứ quan trọng để phát triển hướng điều trị ung thư mới sử dụng hệ miễn dịch của chính người bệnh. Trong khi đó, giáo sư Charles Swanton đồng tác giả nghiên cứu trên thuộc Viện Ung thư UCL nói rằng cách tiếp cận mới trong điều trị ung thư có thể cải thiện đáng kể tỷ lệ sống cho bệnh nhân ung thư.

 

23. Campuchia cấm hút thuốc lá nơi công cộng: Tại phiên họp nội các hàng tuần, ngày 4/3, chính phủ Campuchia đã phê chuẩn lệnh cấm hút thuốc nơi làm việc và công cộng. Theo sắc lệnh trên, một người bị phát hiện hút thuốc tại các khu vực bị cấm sẽ bị phạt 20.000 riel (5 USD) và chủ các khu vực nói trên nếu không trưng ra các biển hiệu "không hút thuốc" hoặc vẫn đặt gạt tàn cho người hút thuốc trong khu vực mình sẽ bị phạt 50.000 riel (12,5 USD). Người phát ngôn chính phủ Phay Siphan cho biết lệnh cấm trên nhằm bảo vệ sức khỏe của mọi người và giảm tiêu thụ các sản phẩm làm từ thuốc lá sợi. Theo ông, các mức phạt trên vẫn còn thấp nếu so với các thành viên khác của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) vì mục đích chính của Campuchia là giáo dục người dân về sự nguy hiểm của việc hút thuốc. Theo báo cáo năm 2014 của Bộ Kế hoạch Campuchia, 60% người không hút thuốc đang phải tiếp xúc với khói thuốc lá tại các nhà hàng, nơi làm việc và trên các phương tiện giao thông công cộng. Campuchia có dân số gần 15 triệu người, trong đó có 7,5 triệu người trưởng thành. Theo một cuộc thăm dò người lớn hút thuốc năm 2014, khoảng 1,55 triệu người trưởng thành ở Campuchia có hút thuốc. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết khoảng 10.000 người Campuchia đã tử vong mỗi năm vì các căn bệnh liên quan đến thuốc lá.​