Muỗi Anopheles truyền bệnh sốt rét như thế nào?

11/09/2013 | 05:00 AM

 | 

Để xác định vai trò truyền bệnh của muỗi Anopheles, cán bộ y tế làm công tác này thường mổ muỗi bằng kỹ thuật quy định để phát hiện ký sinh trùng sốt rét thể thoa trùng ký sinh ở tuyến nước bọt và thể nang trùng ở dạ dày của cơ thể muỗi. Vậy ký sinh trùng sốt rét phát triển trong cơ thể muỗi như thế nào để truyền bệnh?

Trong các loài muỗi, muỗi đực không đốt hút máu mà chỉ có muỗi cái đốt hút máu để thực hiện chức năng sinh sản và duy trì nòi giống. Khi muỗi Anopheles cái đốt và hút máu người mắc bệnh sốt rét có sự hiện diện của ký sinh trùng trong hệ tuần hoàn, ký sinh trùng sốt rét xâm nhập vào cơ thể muỗi và tiếp tục phát triển ở dạ dày. Ký sinh trùng sốt rét thể vô tính ký sinh trong hồng cầu người bị tiêu hóa cùng lúc với hồng cầu, trong khi đó những tế bào hữu tính trưởng thành gọi là thể giao bào vẫn tiếp tục phát triển để thực hiện giai đoạn sinh trưởng hữu tính.

phân chia của phôi bào tử tạo thành những thoa trùng hình thoi có kích thước chiều dài khoảng từ 10 - 15 micromet, có nhân ở trung tâm. Thoa trùng di động và phá vỡ màng nang trùng, xâm nhập vào xoang cơ thể muỗi. Ở muỗi già, các thành nang trùng thường gắn chặt vào dạ dày muỗi gọi là hắc bào tử Ross.

Các nhà khoa học thường xác định vai trò truyền bệnh sốt rét của muỗi Anopheles bằng phương pháp kỹ thuật mổ muỗi thu thập được trong quá trình điều tra tại vùng sốt rét lưu hành để phát hiện thể thoa trùng (sporozoite) trong tuyến nước bọt và thể nang trùng (oocyst) trong dạ dày của muỗi truyền bệnh. Chính những phẫu thuật viên mổ muỗi là người có trách nhiệm xác định vai trò truyền bệnh sốt rét của muỗi Anopheles.

Thoa trùng được giải phóng trong xoang cơ thể muỗi và di chuyển lọt vào tuyến nước bọt của muỗi cái. Trong thời điểm này nếu muỗi đốt và hút máu người, thoa trùng từ tuyến nước bọt của muỗi sẽ xâm nhập vào người qua vết đốt để đến hệ tuần hoàn, bắt đầu giai đoạn thoa trùng phát triển tiếp tục trong cơ thể người và gây bệnh. Ước tính mỗi nang trùng sinh sản và giải phóng ra khoảng 1.000 thoa trùng ký sinh tại tuyến nước bọt muỗi.

TTƯT.BS. Nguyễn Võ Hinh​


Thăm dò ý kiến