Ngành y vốn là một trong những ngành được ưa chuộng nhất từ xưa tới nay. Thời gian gần đây, "nhờ" cơ chế thoáng trong giáo dục đào tạo, rất nhiều trường đã "đua nhau" tăng quy mô đào tạo nhân lực ngành y dược, triển khai nhiều loại mô hình và phương thức đào tạo khác nhau để "hút" người học. Tuy nhiên, trên thực tế, chất lượng nhiều trường không đảm bảo, chương trình đào tạo có vấn đề, nhất là đối với các trường "lấn sân", trường tư thục...

"Lấn sân" đào tạo nhân lực y dược

Thống kê của Bộ Y tế cho biết, tính đến cuối năm 2012, cả nước có 26 cơ sở đào tạo nhân lực y tế trình độ đại học (ĐH), 74 trường cao đẳng (CĐ) và 44 trường trung cấp và dạy nghề. Trong số này, ngoài các trường công lập, còn có cả các trường tư, trường đào tạo đa ngành cũng nhanh chóng nhập cuộc khai thác "mảnh đất" màu mỡ này. Điển hình như tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đã có đến 13 trường đào tạo lĩnh vực y dược, trong đó có 11 trường ngoài công lập. Ở bậc ĐH, bên cạnh Trường ĐH Y Dược Cần Thơ, từ năm 2011 đến nay, khu vực này có thêm nhiều trường đa ngành "lấn sân" đào tạo ngành y như ĐH Trà Vinh, ĐH Võ Trường Toản (Hậu Giang), ĐH Tây Đô, Đại học Nam Cần Thơ (Cần Thơ), Đại học Tân Tạo (Long An).

Về vấn đề này, theo ông Nguyễn Minh Lợi - Phó Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế, đào tạo nhân lực y tế có tính đặc thù, trong quá trình đào tạo yêu cầu rất cao việc gắn trường với cơ sở thực hành. Điều này ở các trường công lập vẫn được đảm bảo nhưng ở trường ngoài công lập thì rất đáng lo ngại. Theo ông Lợi, trong thời gian qua có nhiều trường ngoài công lập đa ngành mở thêm đào tạo ngành y với chất lượng không đảm bảo. Điều này thể hiện ở việc cơ sở thực hành quá xa. Các bệnh viện đủ điều kiện thực hành cũng phải có tiêu chí nhất định. Hiện có nơi không đủ điều kiện để trở thành điểm thực hành của sinh viên. Nhiều trường có chỉ tiêu đào tạo lớn trong khi số năm kinh nghiệm đào tạo trong lĩnh vực này của trường rất thấp, số giảng viên cũng ít.​

​Liên bộ "bắt tay" siết chất lượng

Chia sẻ vấn đề này, ông Phạm Văn Lình - Hiệu trưởng Trường ĐH Y Dược Cần Thơ đưa ra thực trạng, có trường lần đầu tiên thành lập nhưng mở một lúc 4 ngành, đào tạo cả bác sĩ, dược sĩ, kỹ thuật xét nghiệm, điều dưỡng trong khi từ Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng đến Trưởng phòng đào tạo đều không phải là bác sĩ, dược sĩ. Điều này quá nguy hiểm khi mà ngay cả đội ngũ lãnh đạo cao cấp cũng không có kiến thức y, dược tối thiểu.

Phân tích nguyên nhân của tình trạng này, ông Nguyễn Minh Lợi cho rằng có hai lý do cơ bản. Trước hết là quy định hiện tại về việc mở ngành đào tạo y dược không cần có sự tham gia thẩm định của các chuyên gia y tế, trong khi ngành giáo dục không có chuyên môn về lĩnh vực này, không nắm được cơ sở vật chất thế nào thì đạt yêu cầu, dẫn đến tình trạng trường mở ngành nhưng không đủ điều kiện đào tạo đảm bảo. Thứ hai là việc Bộ GD&ĐT chỉ "soi" chỉ tiêu chung cho toàn trường (dựa trên tổng số giáo viên cơ hữu và diện tích trường), sau đó để trường tự phân chỉ tiêu cho từng ngành là một trong những nguyên nhân dẫn đến trường đào tạo số sinh viên ngành y quá lớn so với năng lực thực tế. "Do đó với việc thẩm định cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên khi mở ngành đào tạo y, dược cần phải có sự tham gia mạnh mẽ của chuyên gia y tế", ông Lợi đề xuất.

Đề xuất này đã nhận được sự đồng thuận của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận. Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho biết, trong thời gian tới có thể triển khai thông tư liên tịch giữa hai bộ hoặc có văn bản hướng dẫn riêng về vấn đề này; Bộ GD&ĐT sẽ tăng cường công tác thanh kiểm tra việc mở ngành, mã ngành, thành lập trường của các cơ sở giáo dục đào tạo nhân lực y, dược.

Thái Bình