Nam giới cũng có nguy cơ mắc “trầm cảm sau sinh”

07/10/2017 | 04:00 AM

 | 

Trầm cảm sau sinh là căn bệnh tưởng chừng chỉ phụ nữ mới mắc phải. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết, không ít ông bố cũng có nguy cơ mắc trầm cảm sau khi em bé chào đời. Nam giới bị bệnh trầm cảm nếu không được điều trị dứt điểm, có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và hạnh phúc gia đình.


Các chuyên gia khuyến cáo, các cặp vợ chồng nên tham gia lớp học tiền sản để hạn chế tình trạng trầm cảm sau sinh (trong ảnh: Lớp học tiền sản miễn phí tại Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc. Ảnh: T.H 
Các chuyên gia khuyến cáo, các cặp vợ chồng nên tham gia lớp học tiền sản để hạn chế tình trạng trầm cảm sau sinh (trong ảnh: Lớp học tiền sản miễn phí tại Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc. Ảnh: T.H

Căng thẳng, mệt mỏi sau khi vợ sinh con

Vừa mới chào đón cô con gái đầu lòng chưa đầy một tháng, anh Nguyễn Bá Đại (quê Phú Thọ) đã phải đối mặt với những trận stress liên tục khiến anh luôn trong tình trạng căng thẳng, mệt mỏi, không thể nào tập trung làm việc. Theo lời người đàn ông này, từ khi có thành viên mới trong nhà, mọi sinh hoạt của gia đình anh dường như bị đảo lộn một cách “chóng mặt”. Chưa kể đến việc cả đêm con gái quấy khóc, dỗ mãi không chịu nín, rồi những xung đột trong cách chăm trẻ sơ sinh giữa mẹ anh và vợ đã khiến anh thực sự bị khủng hoảng về tinh thần.

“Vợ tôi luôn phàn nàn về cách chăm sóc em bé “cổ hủ”, “lỗi thời” của mẹ chồng nên không khí trong gia đình lúc nào cũng căng thẳng. Điều đáng buồn là ai cũng cho rằng mình đúng, chẳng ai chịu xuống nước trước khiến tôi luôn bị đẩy vào tình thế “chết kẹt” ở giữa. Nhiều hôm đi làm về mệt, lại phải chứng kiến cảnh mẹ chồng, nàng dâu đấu khẩu rồi “mặt nặng mày nhẹ” với nhau, tôi muốn phi ngay ra khỏi nhà cho đỡ bí bách, ngột ngạt”, anh Đại chia sẻ.

Cũng mới trải qua giai đoạn “ông bố bỉm sữa” cách đây không lâu, anh Vũ Quang Minh (trú tại Thanh Trì, Hà Nội) vẫn nhớ như in khoảng thời gian ngày vợ anh mới sinh, chị không có đủ sữa cho con bú, nửa đêm phải dậy pha sữa cho con nên sinh ra cáu gắt, hay gây sự với chồng khiến vợ chồng anh lúc nào cũng lục đục, to tiếng với nhau.

Ông bố trẻ tâm sự: “Nhiều khi vừa ức chế với vợ, vừa mất ngủ vì đêm con quấy khóc, sáng lại phải đi làm sớm rồi căng thẳng trong công việc khiến đầu óc tôi lúc nào cũng trong tình trạng căng như dây đàn. Có lần con khóc, dù đã dùng đủ mọi cách để dỗ nhưng con không chịu nín, tôi đã không kiềm chế được bản thân, liền quát rồi đánh con một phát vào mông. Thú thực, thấy con thét lên sau cú đánh ấy, tôi cũng rất hối hận. Kể từ lần đó, tôi bắt đầu thấy sợ khi phải trông con một mình. Nhiều lúc tôi còn có ý nghĩ điên rồ, nếu như không có sự xuất hiện của con, có lẽ cuộc sống của vợ chồng tôi không bị xáo trộn nhiều đến thế”.

Thực tế, đây chỉ là hai trong số những câu chuyện được các ông chồng chia sẻ sau khi vợ sinh con. Một nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Pediatrics (Mỹ) cho thấy, trong 5 năm đầu khi có con, tỷ lệ mắc chứng trầm cảm ở các ông bố tăng 68%. Nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí Depression Research and Treatment (Tạp chí Nghiên cứu và Điều trị của Mỹ) cũng chỉ ra rằng, người đàn ông có thể có dấu hiệu trầm cảm ngay cả khi vợ họ đang mang thai. Theo đó, biểu hiện của những đối tượng này là thường bị mất ngủ, căng thẳng, mệt mỏi… Họ có xu hướng sống khép kín bản thân, dễ cáu giận, hay tranh cãi với vợ và những người xung quanh. Đây cũng là nguyên nhân khiến đàn ông tìm đến rượu và thuốc lá, các trò giải trí để giải tỏa.

Chuẩn bị tâm lý thật tốt trước khi lập gia đình

Đề cập đến vấn đề trầm cảm ở nam giới, trao đổi với PV Báo GĐ&XH, TS.BS Dương Minh Tâm – Trưởng phòng điều trị rối loạn liên quan stress, Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết: Trầm cảm sau sinh thường gặp nhiều ở các nước đang phát triển, trong đó Việt Nam cũng không ngoại lệ. Bệnh này xuất hiện ở cả nữ giới lẫn nam giới.Tuy nhiên, số bệnh nhân là nam giới không nhiều, hay nói cách khác, chỉ một số ít nam giới mắc trầm cảm sau khi vợ sinh con và tình trạng trầm cảm không đến mức quá nghiêm trọng.

Trong khi đó, phụ nữ sau sinh là đối tượng dễ mắc trầm cảm do có nhiều biến đổi về mặt sinh học như hormone thay đổi; biến đổi về mặt hình thức khiến phụ nữ khó chấp nhận như màu da thay đổi, mập hơn, không xinh đẹp như trước. Ngoài ra, các vấn đề tâm lý xã hội như áp lực khi mang thai, sinh đẻ, chăm sóc con cái, mối tương tác với người xung quanh có tốt hay không… cũng khiến phụ nữ dễ bị áp lực, dẫn đến stress và gây ra bệnh trầm cảm.

Theo ThS.BS Phạm Vũ Thiên, Phó Giám đốc Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số, sau khi kết hôn và nhất là khi có con, nam giới cũng phải chịu những áp lực nhất định trong cuộc sống. Nếu trước đây, họ có thói quen thường xuyên gặp gỡ, nhậu nhẹt với bạn bè thì sau khi có con, họ phải từ bỏ để về nhà chăm vợ, chăm con, học cách trở thành một ông bố thực thụ. Điều này phần nào sẽ tạo cho họ cảm giác không quen và đôi khi dẫn đến những lo lắng, căng thẳng về trách nhiệm của mình với gia đình. Tuy nhiên, BS Phạm Vũ Thiên cũng cho rằng, dù thực tế nam giới có gặp những áp lực trên sau khi chào đón em bé ra đời, nhưng đa phần những áp lực đó không đến mức khiến nam giới bị trầm cảm. Trường hợp đàn ông bị trầm cảm trong giai đoạn này có thể có nhiều nguyên nhân khác nhau chứ không thể “đổ lỗi” hoàn toàn cho việc phải chăm vợ, chăm con gây ra được.

Đề cập thêm đến vấn đề nhiều nam giới cho rằng họ bị trầm cảm sau khi có con, nhà tâm lý Nguyễn An Chất, Giám đốc Công ty Tư vấn tâm lý An Việt Sơn cho rằng, đây có thể là hệ lụy của việc nam giới tự tạo áp lực quá lớn cho mình. Nói thế có nghĩa là họ luôn kỳ vọng vào đứa con sắp chào đời nhưng đến khi đứa trẻ sinh ra không được như mong muốn (về giới tính, ngoại hình, tính cách…) họ sẽ cảm thấy hụt hẫng và chán nản. Điều này thường xảy ra ở những ông bố có tâm lý thích sinh con trai nhưng vợ lại sinh toàn con gái. Biểu hiện thường thấy ở những nam giới thuộc nhóm này là luôn tìm cách xa lánh, không quan tâm đến con, xấu hổ với gia đình, bi quan và thường buồn nhiều hơn. Họ cũng dễ bị dồn nén cảm xúc dẫn đến hay cáu giận, bực tức và gây sự với vợ con nhiều hơn. Nếu không được giải tỏa về mặt tâm lý, sẽ rất dễ gây ra những hành động tiêu cực khác.

Để không đẩy phụ nữ rơi vào tình trạng trầm cảm sau sinh cũng như giúp bản thân thoải mái, tránh những áp lực sau khi có con, BS Phạm Vũ Thiên cho rằng, sự trưởng thành trong suy nghĩ và sự chuẩn bị cẩn thận mọi vấn đề của người đàn ông trước khi quyết định lấy vợ, sinh con là điều rất quan trọng. Nó ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống hôn nhân sau này của hai vợ chồng. Theo đó, nếu người chồng có hiểu biết, có kiến thức, họ sẽ ý thức được rằng, khi đã quyết định lập gia đình, họ phải có trách nhiệm với gia đình của mình, nhất là khi có con, trách nhiệm này càng phải lớn hơn nhiều. Bên cạnh đó, sự chuẩn bị tốt về tâm lý, tìm hiểu kỹ các vấn đề trước khi em bé chào đời không chỉ giúp nam giới không bị áp lực, lo lắng về sức khỏe của em bé mà còn giúp họ đồng cảm và thấu hiểu hơn đối với vợ của mình, tránh tình trạng bị trầm cảm sau sinh.

Các cặp vợ chồng nên tham gia lớp học tiền sản

Theo ThS.BS Phạm Vũ Thiên - Phó Giám đốc Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số, ở nhiều nước trên thế giới, hầu hết các cặp vợ chồng đều tham gia lớp tiền sản để được học những kỹ năng cần thiết trong việc chăm con và chuẩn bị tinh thần để chào đón đứa trẻ. Tuy vậy, ở Việt Nam, điều này còn rất hạn chế, hay nói cách khác, hầu như các ông chồng đều cho rằng, việc sinh con, chăm con là trách nhiệm của phụ nữ và ỷ lại toàn bộ công việc cho vợ. Do đó, điều quan trọng để tránh gia tăng tình trạng trầm cảm sau sinh là các cặp vợ chồng cần đồng cảm, nói chuyện thẳng thắn với nhau và cùng nhau học cách làm cha mẹ; thúc đẩy sự hòa hợp, giảm căng thẳng, mệt mỏi và áp lực trong cuộc sống để tránh bệnh tật và ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình.

Những dấu hiệu trầm cảm của đàn ông

Không giống như phụ nữ có thể khóc lóc và hay nói về cảm xúc của bản thân, dấu hiệu trầm cảm sau sinh ở nam giới thường ẩn đi. Người đàn ông có thể muốn khóc, cảm thấy mệt mỏi, chán ăn nhưng họ không biểu lộ ra bên ngoài và cũng không biết mình bị trầm cảm. Thay vào đó, họ tìm cách vùi mình vào công việc hoặc những trò chơi giải trí. Họ có xu hướng khép kín bản thân, dễ cáu giận, cảm giác tuyệt vọng, thiếu quyết đoán và hay tranh cãi với người bạn đời của họ. Đây cũng là nguyên nhân khiến đàn ông tìm đến rượu và thuốc lá để giải tỏa.

Ngoài ra, đàn ông mắc chứng trầm cảm sau khi vợ sinh con cũng thường xuyên bị nhức đầu hoặc đau nhức cơ bắp. Để cải thiện tình trạng này, ngoài việc ngủ đủ giấc, có chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập thể dục thường xuyên, dành thời gian cho bạn bè và cho bạn đời cũng giúp duy trì cuộc sống cân bằng hơn. M.V



Thăm dò ý kiến