Từ ngày 1 đến 7/8/2025, Việt Nam cùng các quốc gia trên thế giới sẽ đồng loạt hưởng ứng Tuần lễ Thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ với chủ đề “Ưu tiên nuôi con bằng sữa mẹ: Tạo dựng hệ thống hỗ trợ bền vững”. Sự kiện không chỉ nhấn mạnh lợi ích toàn diện của sữa mẹ đối với sức khỏe mẹ và bé, mà còn đặt ra một tầm nhìn sâu rộng về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Tuần lễ Thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ (World Breastfeeding Week – WBW) được Liên minh Thế giới Hành động vì Nuôi con bằng sữa mẹ (WABA) khởi xướng từ năm 1992, diễn ra thường niên từ ngày 1 đến 7 tháng 8. Trải qua hơn ba thập kỷ, sự kiện này đã trở thành một hoạt động toàn cầu có sức lan tỏa mạnh mẽ, được tổ chức tại nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có Việt Nam. Với sự hưởng ứng tích cực, mỗi năm Tuần lễ đều mang đến những hoạt động thiết thực, góp phần thúc đẩy quyền được nuôi con bằng sữa mẹ và bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và trẻ nhỏ.

Cục Bà mẹ và trẻ em (Bộ Y tế) vừa có công văn hướng dẫn triển khai Tuần lễ thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ năm 2025. Năm nay, theo chỉ đạo của Bộ Y tế, các Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cùng các bệnh viện sản, nhi, đa khoa có khoa sản hoặc khoa nhi sẽ triển khai Tuần lễ bằng nhiều hoạt động cụ thể.

Các cơ sở y tế cần tuân thủ nghiêm túc Nghị định số 100/2014/NĐ-CP về kinh doanh và sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng dành cho trẻ nhỏ, đồng thời phổ biến nội dung Nghị định đến cán bộ, nhân viên y tế. Thêm vào đó, Thông tư số 38/2016/TT-BYT quy định các biện pháp thúc đẩy nuôi con bằng sữa mẹ tại cơ sở y tế cũng cần được triển khai một cách đầy đủ.

Các bệnh viện và cơ sở khám chữa bệnh có liên quan phải duy trì hoạt động tư vấn cho phụ nữ mang thai và bà mẹ sau sinh về lợi ích của việc nuôi con bằng sữa mẹ, hướng dẫn cách cho con bú đúng cách, khuyến khích cho bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và tiếp tục cho trẻ bú đến 24 tháng tuổi. Đồng thời, công tác chăm sóc thiết yếu cho mẹ và trẻ sơ sinh ngay sau sinh cần được thực hiện nhằm nâng cao tỷ lệ trẻ được bú mẹ sớm trong vòng một giờ đầu sau sinh. Nhóm trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc có bệnh lý cũng cần được hỗ trợ để tiếp cận nguồn sữa mẹ.

Bên cạnh đó, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các tỉnh, thành phố cần phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai truyền thông cho cộng đồng về tầm quan trọng của việc bú mẹ sớm và nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.

Bộ Y tế khẳng định nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ có vai trò thiết yếu với sức khỏe của trẻ và mẹ mà còn góp phần tích cực vào việc bảo vệ môi trường, giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và tăng khả năng thích ứng của cộng đồng.

Sau 6 tháng, sữa mẹ tiếp tục là nguồn cung cấp hơn một nửa nhu cầu dinh dưỡng của trẻ và vẫn chứa các yếu tố bảo vệ quan trọng.

 

Theo các dữ liệu quốc tế được chia sẻ trong Tuần lễ năm nay, việc sản xuất và tiêu thụ sữa công thức cho trẻ dưới 6 tháng tại các quốc gia thu nhập thấp và trung bình có thể phát thải tới 7,5 tỷ kg CO₂ – tương đương với lượng khí thải của một chiếc ô tô chạy 30 tỷ km, tức gấp gần 200 lần khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trời.

Không chỉ vậy, quá trình này còn tiêu tốn đến 2,6 tỷ mét khối nước, tương đương hơn một triệu bể bơi Olympic. Mỗi năm, riêng lượng khí thải gây ra bởi việc sử dụng sữa công thức tại các quốc gia này cũng tương đương với lượng phát thải của hai triệu chiếc ô tô, hay tương đương khả năng hấp thụ của 318 triệu cây xanh trong một năm.

Trong khi đó, nếu mỗi người mẹ có con dưới 6 tháng tuổi nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn thêm một tháng, tác động tích cực của hành động nhỏ này có thể tương đương với việc trồng thêm 300.000 cây xanh cho Trái đất.

Với chủ đề “Ưu tiên nuôi con bằng sữa mẹ: Tạo dựng hệ thống hỗ trợ bền vững”, Tuần lễ năm 2025 kêu gọi sự chung tay từ toàn xã hội trong việc xây dựng một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện cho các bà mẹ. Điều đó bao gồm chính sách hỗ trợ tại nơi làm việc, thời gian nghỉ thai sản hợp lý, không gian cho con bú, sự hỗ trợ từ gia đình, cộng đồng và đặc biệt là sự đồng hành của hệ thống y tế. Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ là lựa chọn cá nhân của người mẹ, mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội trong việc bảo vệ sức khỏe, môi trường và tương lai phát triển bền vững.

Bộ Y tế kêu gọi các cơ quan, tổ chức, các nhà hoạch định chính sách và toàn thể người dân đồng hành cùng các bà mẹ trên hành trình nuôi con bằng sữa mẹ. Việc đầu tư cho nuôi con bằng sữa mẹ là đầu tư cho sức khỏe cộng đồng, giảm gánh nặng y tế và xây dựng một hành tinh xanh hơn. Những thông điệp như “Sữa mẹ hôm nay – Sức khỏe ngày mai”, “Nuôi con bằng sữa mẹ tốt cho mẹ – khỏe cho bé – thân thiện với môi trường”, hay “Cộng đồng đồng hành – Mẹ nuôi con bằng sữa mẹ dễ dàng hơn” cần được lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội.

Mỗi giọt sữa mẹ trao đi không chỉ là dòng dinh dưỡng vô giá cho một đứa trẻ, mà còn là một lá phiếu cho một tương lai khỏe mạnh, một cam kết cho một hành tinh xanh. Đầu tư vào nuôi con bằng sữa mẹ, vì vậy, chính là đầu tư vào sự sống bền vững của cả nhân loại.

Nền tảng sức khỏe cho trẻ với công thức vàng “1 + 6 + 24”   Bên cạnh lợi ích môi trường, Bộ Y tế tái khẳng định vai trò không thể thay thế của sữa mẹ. Được WHO xem là “liều vaccine đầu đời”, sữa mẹ cung cấp một cách hoàn hảo các kháng thể và dưỡng chất mà không một sản phẩm nào có thể sao chép được. Để tối ưu hóa lợi ích kép này, Bộ Y tế kêu gọi cộng đồng và các gia đình ghi nhớ và thực hành công thức vàng “1 + 6 + 24”: 1 giờ đầu: Cho trẻ thực hiện da kề da với mẹ và bú sớm ngay trong giờ đầu sau sinh. Việc này không chỉ giúp ổn định thân nhiệt, nhịp tim, đường huyết cho trẻ mà còn giúp trẻ nhận được những giọt sữa non đầu tiên (colostrum) giàu kháng thể nhất. 6 tháng đầu: Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ, không cho trẻ ăn hoặc uống bất cứ thứ gì khác, kể cả nước lọc, vì sữa mẹ đã cung cấp đủ nước và việc cho trẻ uống thêm có thể làm giảm lượng sữa mẹ trẻ bú, đồng thời tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. 24 tháng (và hơn thế): Tiếp tục cho trẻ bú mẹ cùng với chế độ ăn dặm hợp lý cho đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn. Sau 6 tháng, sữa mẹ tiếp tục là nguồn cung cấp hơn một nửa nhu cầu dinh dưỡng của trẻ và vẫn chứa các yếu tố bảo vệ quan trọng. Việc thực hành này được bảo vệ bởi khung pháp lý của Việt Nam, đặc biệt là Nghị định 100/2014/NĐ-CP, nghiêm cấm các hình thức quảng cáo, tiếp thị sản phẩm thay thế sữa mẹ cho trẻ dưới 24 tháng tuổi nhằm bảo vệ các bà mẹ khỏi thông tin sai lệch, gây nhiễu.

 

Phòng Truyền thông Y tế