Ngày 27/6, Sở Y tế Hà Nội tổ chức hội nghị sơ kết 5 năm triển khai thực hiện Quyết định số 1893/QĐ-TTg ngày 25/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Chương trình phát triển y dược cổ truyền, kết hợp y dược cổ truyền với y học hiện đại đến năm 2030.

Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Trần Văn Chung phát biểu tại hội nghị.

86% trạm y tế triển khai khám chữa bệnh y học cổ truyền, 368 vườn thuốc nam mẫu được duy trì

Giai đoạn 2020–2024, hệ thống y học cổ truyền trên địa bàn thành phố đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, góp phần quan trọng vào nâng cao chất lượng khám chữa bệnh (KCB), bảo vệ và chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Đến nay, toàn thành phố duy trì 2 bệnh viện chuyên khoa y học cổ truyền với tổng quy mô 550 giường bệnh, bảo đảm đáp ứng nhu cầu điều trị chuyên sâu bằng phương pháp y học cổ truyền.

Tại tuyến y tế cơ sở, Hà Nội có tỷ lệ 86% trạm y tế và phòng khám triển khai hoạt động KCB bằng y học cổ truyền, giúp mở rộng độ phủ dịch vụ và nâng cao khả năng tiếp cận của người dân. Đáng chú ý, thành phố đã phát triển được 368 vườn thuốc nam mẫu, không chỉ phục vụ công tác điều trị mà còn góp phần bảo tồn, khai thác và phát triển nguồn dược liệu tại chỗ – một trong những yếu tố then chốt để duy trì bền vững y học cổ truyền trong cộng đồng.

Song song với hệ thống y tế công lập, mạng lưới y học cổ truyền ngoài công lập tại Hà Nội cũng có sự phát triển mạnh mẽ. Hiện có khoảng 750 cơ sở hoạt động trong lĩnh vực này, tạo điều kiện cho người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ điều trị y học cổ truyền gần nơi sinh sống, giảm gánh nặng cho tuyến trên và nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Tăng hơn 21.000 lượt điều trị ngoại trú mỗi năm, tiết kiệm 10–20 tỷ đồng chi phí xã hội

Giai đoạn 2020–2024 cũng ghi nhận những chuyển biến rõ nét trong mô hình điều trị y học cổ truyền tại các cơ sở y tế. Đại dịch Covid-19 đã khiến nhiều hoạt động KCB bị gián đoạn, không ít cơ sở buộc phải tạm ngừng hoặc giảm quy mô điều trị nội trú. Sau dịch, việc đấu thầu thuốc y học cổ truyền gặp khó khăn tiếp tục gây áp lực lên hệ thống. Trước thực tế này, các đơn vị đã linh hoạt điều chỉnh mô hình hoạt động, chuyển dịch rõ rệt từ điều trị nội trú sang điều trị ngoại trú – đặc biệt là tại các bệnh viện.

Trong khi đó, các Trung tâm Y tế tuyến cơ sở vốn quen thuộc với mô hình điều trị ngoại trú vẫn duy trì được tính ổn định trong việc cung cấp dịch vụ. Mô hình ngoại trú không chỉ giúp thích ứng với điều kiện thực tế sau dịch, mà còn đáp ứng tốt nhu cầu của người dân và giúp giảm chi phí điều trị.

Tổng số lượt KCB bằng y học cổ truyền trên toàn hệ thống tiếp tục có xu hướng tăng, cho thấy sự tin tưởng ngày càng lớn của người bệnh với phương pháp điều trị này. Một trong những ưu điểm nổi bật của y học cổ truyền là chi phí thuốc và thủ thuật thường thấp hơn so với các can thiệp y học hiện đại. Đặc biệt, việc áp dụng các biện pháp không dùng thuốc như châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, điện châm, sử dụng thuốc nam… đã góp phần giảm đáng kể tỷ lệ sử dụng thuốc tân dược kéo dài, từ đó giúp tiết kiệm trung bình từ 15–30% chi phí thuốc men cho người bệnh mạn tính so với điều trị đơn thuần bằng thuốc tân dược.

Riêng việc tăng 5,6% tỷ lệ điều trị ngoại trú bằng y học cổ truyền (tương đương hơn 21.000 lượt điều trị mỗi năm tại Hà Nội) đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Nếu mỗi lượt điều trị giúp tiết kiệm trung bình từ 500.000 đến 1.000.000 đồng chi phí nằm viện, toàn hệ thống y học cổ truyền đã giúp tiết kiệm được từ 10 đến 20 tỷ đồng mỗi năm cho xã hội và người bệnh.

Không chỉ tiết kiệm chi phí điều trị trực tiếp, hệ thống y học cổ truyền cơ sở còn giúp người dân được khám chữa bệnh gần nhà, không phải di chuyển lên tuyến trên, từ đó tiết kiệm đáng kể chi phí đi lại, ăn ở, thời gian chờ đợi và giảm tải cho bệnh viện tuyến cuối.

Chuyển đổi số trong khám chữa bệnh cổ truyền, tăng cường vai trò tại tuyến cơ sở

Hưởng ứng Đề án 06 của Chính phủ, các đơn vị y học cổ truyền đã chủ động cải tiến quy trình KCB, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động chuyên môn. Một số giải pháp đã được triển khai đồng bộ như: tiếp đón người bệnh bằng căn cước công dân gắn chip tại Kiosk y tế thông minh; tích hợp sổ sức khỏe điện tử qua ứng dụng VNeID; lấy số tự động, phân luồng tại các buồng khám; triển khai thanh toán không dùng tiền mặt… Những bước đi này không chỉ giúp tăng tính tiện lợi cho người bệnh mà còn góp phần hiện đại hóa hệ thống y học cổ truyền, nâng cao chất lượng phục vụ trong bối cảnh mới.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Trần Văn Chung nhấn mạnh: từ ngày 1/7/2025, chính quyền 2 cấp chính thức đi vào hoạt động. Do đó, các đơn vị y tế cần chủ động tham mưu, đề xuất với chính quyền địa phương những giải pháp thiết thực nhằm phát triển y học cổ truyền tại tuyến cơ sở.

Ông Trần Văn Chung cũng cho biết, ngành y tế Thủ đô sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển y học cổ truyền, trong đó lấy người bệnh làm trung tâm và hiệu quả điều trị làm thước đo. Việc phối hợp chặt chẽ giữa y học cổ truyền và y học hiện đại sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả điều trị, đồng thời khẳng định vai trò, giá trị của y học cổ truyền trong hệ thống y tế hiện đại.

Thời gian tới, Sở Y tế Hà Nội sẽ tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động KCB bằng y học cổ truyền tại các cơ sở y tế, đồng thời xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo đúng quy định. Đây là giải pháp cần thiết để đảm bảo chất lượng dịch vụ, an toàn cho người bệnh và duy trì niềm tin của người dân đối với phương pháp điều trị bằng y học cổ truyền – một phần không thể thiếu trong nền y học dân tộc Việt Nam.