Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

Đề án 818 hoạt động theo cơ chế xã hội hóa thực hiện cung cấp phương tiện tránh thai, hàng hóa và dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, sức khỏe sinh sản theo quyết định 718/QĐ- BYT đầu năm 2019 có nhấn mạnh đến việc chú trọng dự phòng, sàng lọc ung thư vú và ung thư cổ tử cung tại cộng đồng theo phương thức xã hội hóa.

Ước tính, tại nước ta có 5.146 phụ nữ mắc ung thư cổ tử cung, tỷ lệ mắc mới ung thư cổ tử cung đã chuẩn hóa theo tuổi là 10,6/100.000 phụ nữ. Mỗi ngày có 7 phụ nữ tử vong vì ung thư cổ tử cung, 14 trường hợp mới được chẩn đoán mắc bệnh. Nếu ung thư cổ tử cung ở giai đoạn sớm, khu trú tại chỗ thì tỷ lệ điều trị thành công là 93%. Tuy nhiên, khi bệnh đã phát hiện ở giai đoạn trễ, tỷ lệ trị khỏi chỉ đạt 15%.

Ung thư cổ tử cung dự phòng và tầm soát sớm sẽ điều trị hiệu quả

QĐ số 2402/QĐ –BYT ngày 10/6/2019 phê duyệt tài liệu "Hướng dẫn Dự phòng và kiểm soát ung thư cổ tử cung". Và theo tài liệu hướng dẫn của Đề án 818, ung thư cổ tử cung hoàn toàn có thể giảm gánh tử vong và gánh nặng nhờ việc dự phòng và sàng lọc.

Sàng lọc là quá trình áp dụng một biện pháp kỹ thuật hay xét nghiệm để phát hiện sớm một bệnh ở thời kỳ tiền lâm sàng mà bệnh đó chưa có biểu hiện những triệu chứng lâm sàng.

Các kĩ thuật sàng lọc ung thư cổ tử cung gồm:

1. Xét nghiệm tế bào cổ tử cung

Xét nghiệm tế bào học cổ tử cung là phương pháp thường dùng nhất để sàng lọc UTCTC do thoả mãn các điều kiện: độ nhạy khá, có thể lặp lại nhiều lần và đã chứng minh được tính hữu hiệu khi hạ thấp tần suất ung thư xâm lấn cổ tử cung ở các nước phát triển.

2. Xét nghiệm HPV

Hiện nay một số xét nghiệm xét nghiệm chẩn đoán có thể phát hiện các týp HPV nguy cơ cao sinh ung thư, chúng có thể được sử dụng trong lâm sàng như là xét nghiệm sàng lọc sơ cấp riêng biệt hoặc phối hợp với phương pháp khác.

Xét nghiệm HPV có độ nhạy cao và giá trị dự báo âm tính cao. Nếu xét nghiệm HPV (-) gần như không có nguy cơ hình thành CIN III trong vòng 5 năm sau đó. Điều này cho phép giãn thời gian sàng lọc và giảm số lần sàng lọc trong cuộc đời người phụ nữ. Điều kiện phụ nữ từ 25 – 65 tuổi, đã quan hệ tình dục, không có viêm âm đạo cấp, viêm phần phụ cấp; Phụ nữ đang hành kinh.

3. Quan sát cổ tử cung với acid acetic (VIA)

Phương pháp quan sát CTC với acid acetic (Visual Inspection with Acetic acid – VIA) đã được nghiên cứu và đề xuất như là phương pháp bổ sung/thay thế cho XN tế bào học ở những cơ sở y tế không làm được XN này.

Dung dịch acid acetic 3-5% gây đông vón protein tế bào và làm xuất hiện hình ảnh trắng với acid acetic ở vùng biểu mô bất thường. Đây là phương pháp dễ thực hiện, phù hợp trong sàng lọc và phòng chống ung thư cổ tử cung tại tất cả các tuyến y tế, đặc biệt đối với tuyến y tế cơ sở.

4. Quan sát cổ tử cung với Lugol (VILI)

Phương pháp VILI (Visual Inspection with Lugol’s Iodine) dựa trên nguyên lý bắt màu của glycogen có trong biểu mô vảy nguyên thuỷ và biểu mô dị sản vảy trưởng thành của cổ tử cung khi tiếp xúc với dung dịch Lugol chứa iod.

Các biểu mô dị sản vảy mới hình thành, mô viêm, mô tiền ung thư và ung thư cổ tử cung không chứa hoặc chỉ chứa rất ít glycogen, do đó không bắt màu dung dịch Lugol hoặc bắt màu không đáng kể, chỉ có màu vàng nhạt của dung dịch Lugol nằm trên biểu mô. Có thể thực hiện VILI riêng hoặc phối hợp ngay sau khi đã làm xét nghiệm VIA.

Ông Nguyễn Minh Tuấn, chuyên gia Đề án 818 cho hay, sàng lọc bằng tế bào cổ tử cung và/hoặc VIA/VILI hoặc xét nghiệm HPV đơn độc hoặc đồng thời với tế bào học. Chỉ định với phụ nữ trong độ tuổi 21-65, đã quan hệ tình dục, ưu tiên nhóm nguy cơ trong độ tuổi 30-50.

Phương pháp VIA/VILI chỉ được áp dụng cho các phụ nữ quan sát được vùng chuyển tiếp cổ tử cung. Sàng lọc bằng xét nghiệm HPV được tập trung thực hiện cho phụ nữ từ độ tuổi 25 – 65 với chu kỳ sàng lọc 3 năm.

Độ tuổi 21 – 65 sàng lọc theo phác đồ. Nếu sau 3 lần xét nghiệm sàng lọc liên tiếp có kết quả (-) thì có thể giãn thời gian sàng lọc mỗi chu kỳ thêm 1-2 năm. Trên 65 tuổi: có thể ngừng sàng lọc nếu có: Ít nhất 3 lần xét nghiệm sàng lọc có kết quả (-), hoặc Ít nhất 2 lần SL đồng thời bằng TBH và HPV có kết quả (-) Không có kết quả xét nghiệm bất thường trong vòng 10 năm trước đó./.

Nguồn: Báo Gia đình và xã hôi

Phương Thu Nguyễn