Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) vừa cấp cứu cho nam bệnh nhân 50 tuổi (ở Nam Định) tự ý ăn củ ấu tàu (còn gọi là củ ấu tẩu, thảo ô) để tăng cường sức khỏe, chữa bệnh xương khớp.

Theo thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng mất kiểm soát đại tiểu tiện. Kết quả xét nghiệm tìm thấy chất độc aconitin có trong củ ấu tàu. Ngoài ra, chỉ số Troponin T của bệnh nhân là 31,74 ng/L (gấp gần 3 lần bình thường) cho thấy cơ tim tổn thương.

Bệnh nhân cho biết sử dụng củ ấu tàu mấy chục năm, bằng cách luộc ăn và uống nước (một lượng rất ít) để tăng sức mạnh xương khớp, chịu đòn, tránh đau khi tập võ.

Nhiều lần ăn, ông thấy tê bì khắp cơ thể, thường xử trí bằng cách chạy hoặc nhờ người tác động lực vào cơ thể để toát mồ hôi, sau đó bình thường. Tuy nhiên, lần này, bệnh nhân đã chạy nhiều vòng và nhờ người hỗ trợ tác động vật lý, chủ động tạo nôn để đẩy phần đã sử dụng ra ngoài nhưng hiện tượng tê bì ngày càng nặng, người choáng váng, ngất, vệ sinh không tự chủ.

Bệnh nhân được xử trí truyền dịch tại cơ sở y tế tuyến huyện và chuyển đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai.

Bác sĩ Nguyễn Văn Chiến, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết trung tâm từng có các bệnh nhân ngộ độc rất nặng. Biểu hiện nguy hiểm nhất của ngộ độc aconitin là loạn nhịp tim, ngoại tâm thu thất, trường hợp nặng là ngoại tâm thu thất đa ổ, nhịp nhanh thất, xoắn đỉnh, rung thất và tử vong. Loạn nhịp tim là nguyên nhân chính gây tử vong và nguy cơ tử vong luôn thường trực một khi ngộ độc đã xảy ra.

Ngộ độc aconitin xuất hiện rất nhanh, các triệu chứng có thể xuất hiện ngay hoặc sau vài phút/vài giờ sau khi uống dịch chiết hoặc ăn củ, rễ, lá cây ấu tàu. Biểu hiện ngộ độc khá đặc trưng là cảm giác tê bì môi, lưỡi, chân, tay, thậm chí toàn thân, đau bụng, nôn, tiêu chảy.

Theo bác sĩ Chiến, củ ấu tàu là loài thực vật chứa độc tính rất mạnh, độc tính chứa trong nó là acotinin được xếp vào danh sách thuốc độc bảng A. Chỉ với một hàm lượng nhỏ có thể gây tử vong, liều chỉ 1 mg có thể gây ngộ độc nặng, 2 - 3 mg đủ để gây tử vong một người trưởng thành. Aconitin gây độc trên tim, thần kinh và tiêu hóa.

Củ ấu tàu thường được dùng trong Đông y, dùng làm rượu thuốc để xoa bóp, chữa các chứng đau, tê, nhức, mỏi xương khớp. Nhiều người đi du lịch, thăm quan... được giới thiệu củ ấu tàu là đặc sản, thuốc chữa bách bệnh nhưng khi sử dụng, nấu cháo ăn thì bị ngộ độc.

Củ ấu tàu được đưa vào danh mục dược liệu độc của Bộ Y tế. Khi sử dụng đường uống, chỉ sử dụng phụ tử đã qua quá trình chế biến theo các hướng dẫn của Dược điển Việt Nam và Bộ Y tế nhằm làm giảm hàm lượng của aconitin xuống mức có thể chấp nhận, lúc đó mới sử dụng được trong điều trị.

Phòng Truyền thông Y tế

Anh Nguyễn Tuấn