PGS.TS.Nguyễn Thị Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ Y tế phát biểu tại Hội thảo

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS.Nguyễn Thị Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh: hiện nay, nhiều nước trên thế giới với xu hướng "trở về thiên nhiên" nên việc sử dụng các thuốc từ dược liệu của người dân ngày càng gia tăng, những thuốc này phù hợp với qui luật sinh lý của cơ thể con người mà rất ít những tác động có hại. Nhìn lại chặng đường hơn 4000 năm dựng nước và giữ nước,  nền y dược học Việt Nam có một lịch sử lâu đời. Tổ tiên ta đã có tục nhai trầu để bảo vệ bộ răng và da dẻ hồng hào, biết uống chè vối cho dễ tiêu; dùng gừng, hành, tỏi để làm gia vị và để phòng bệnh.

Đối với Nhà nước ta, từ lâu đã luôn quan tâm đến việc kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại. Trong kháng chiến, quân dân ta đã tận dụng nguồn dược liệu ở địa phương để bào chế ra thuốc men, tự túc được một phần quan trọng trong nhu cầu phòng bệnh và chữa bệnh. Nhiều chỉ thị, nghị quyết của Nhà nước về phương châm kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại, khai thác phát triển cây thuốc và động vật làm thuốc, nghiên cứu và sử dụng thuốc Nam đã được ban hành và đi vào cuộc sống.

Với điều kiện thiên nhiên nhiều ưu đãi, Việt Nam có khí hậu nhiệt đới nóng ẩm cùng một hệ sinh thái phong phú và đa dạng, đó là điều kiện thuận lợi để phát triển nguồn dược liệu phục vụ nhu cầu sản xuất trong nước. Tuy nhiên, nhiều loại dược liệu quý có thể thuốc chữa bệnh cho nhân dân, nhưng chưa được quy hoạch, phát triển chuỗi giá trị, dẫn đến hiệu quả thấp, việc khai thác chế biến còn bất cập,  “nhiều loại dược liệu quý có nguy cơ cạn kiệt; đặc biệt việc nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất chế biến dược liệu còn manh mún và chưa kịp so với các nước trong khu vực…”

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết thêm: có thể tận dụng thời cơ để củng cố, phát huy sức mạnh nền y dược học cổ truyền, nhất là trong bối cảnh các nhà khoa học, nhà sản xuất trên thế giới đang rất quan tâm tìm kiếm các hoạt chất tự nhiên có hoạt tính sinh học cao để làm thuốc chăm sóc sức khỏe con người. Với nguồn tài nguyên dược liệu phong phú, cùng với vốn kinh nghiệm chữa bệnh của cộng đồng, các dân tộc người Việt chính là tiềm năng to lớn để nghiên cứu, chiết xuất các hoạt chất và tạo ra những loại thuốc mới từ dược liệu có hiệu lực chữa bệnh cao, những thực phẩm có chức năng hoàn toàn tự nhiên, tốt cho sức khỏe.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, mặc dù có tiềm năng thế mạnh rất lớn về tài nguyên dược liệu nhưng có một nghịch lý là hiện nay chúng ta mới chủ động được 30% nhu cầu, còn 70% còn lại chúng ta phải phụ thuộc nguồn nhập khẩu với chất lượng khó kiểm soát. Vì vậy, Đề án phát triển ngành Dược đến năm 2030 đặt ra bốn mục tiêu: Phát triển bền vững; gắn dược liệu vào sản xuất công nghiệp; phải có đầu tư của nhà nước về chính sách về nghiên cứu cây trồng; bảo tồn và xã hội hóa để các thành phần kinh tế cả trong và ngoài nước tham gia.

Cùng với xu hướng chung của thế giới, những năm gần đây, các doanh nghiệp trong nước, trong đó có Tập đoàn TH đã ưu tiên phát triển chuỗi dự án chăm sóc sức khỏe đang được hình thành như trồng rừng kết hợp phát triển nguồn dược liệu sạch - chất lượng cao; chiết xuất và bào chế dược liệu bằng công nghệ tiên tiến để cung cấp cho lĩnh vực dược phẩm, thực phẩm, mỹ phẩm…

“Thảo dược hiện không chỉ là nguồn cung cấp nguyên liệu cần thiết cho ngành Y Dược mà còn thật sự hữu ích cho cả ngành sản xuất thực phẩm, mỹ phẩm, hương liệu... Bộ Y tế ủng hộ chủ trương nhất quán của TH khi chọn sản xuất các sản phẩm thực phẩm thiết yếu sạch, hoàn toàn từ thiên nhiên là hướng đi phù hợp với xu hướng hiện nay là hướng tới thiên nhiên chăm sóc sức khỏe cộng đồng”.

Tại Hội thảo, PGS.TS Trần Thị Hồng Phương, Cục quản lý Y dược Cổ truyền (Bộ Y tế): hiện nay không chỉ Việt Nam mà trên thế giới, với xu hướng "trở về thiên nhiên" thì việc sử dụng các thuốc từ dược liệu của người dân ngày càng gia tăng, ít có những tác động có hại và phù hợp với qui luật sinh lý của cơ thể hơn”. Việt Nam đứng khoảng thứ 15 trên thế giới về đa dạng sinh học trên thế giới, nguồn thảo dược phong phú nhưng đáng tiếc những năm qua bị các nước, đặc biệt là Trung Quốc thu mua theo kiểu “tận diệt”; mua rẻ, chế biến rồi bán đắt sang Việt Nam.

Cũng tại Hội thảo, đại diện các chuyên gia hàng đầu thế giới đến từ Công ty tư vấn phát triển sản phẩm chăm sóc A&R của Đức, Viện nghiên cứu thực phẩm Nizo của Hà Lan đã đưa ra những nhận định, đánh giá về tầm quan trọng của thảo dược, đồng thời, chọn ra 3 loại thảo dược đặc biệt để tạo ra công thức các dòng sản phẩm thức uống thảo dược giàu dinh dưỡng.

Quang cảnh Hội thảo

Bà Thái Hương, Chủ tịch HĐQT tập đoàn TH chia sẻ: “Trên thế giới và cả Việt Nam đang có xu hướng phòng ngừa bệnh tật, nâng cao sức đề kháng bằng thực phẩm chức năng, nhưng các loại này chủ yếu là hóa tổng hợp (80%), chúng tôi đi vào thị trường ngách, sản xuất thực phẩm, nước uống thảo dược tự nhiên”.

Để sản phẩm sản xuất đúng quy chuẩn, TH đã thiết lập một chuỗi giá trị hoàn chỉnh từ khâu trồng trọt đến sản phẩm cuối cùng (Ươm tạo giống - Trồng trọt - Chế biến - Nghiên cứu sản xuất thành phẩm tiếp thị và bán hàng.) Quy trình trồng trọt - sản xuất khép kín, chú trọng tính bền vững. Với mắt xích đầu tiên, tập đoàn đã và đang triển khai dự án trồng dược liệu và thảo dược trên toàn quốc với diện tích trên 15.000 ha. Trước mắt, công ty tập trung phát triển ở vùng dược liệu tại Nghệ An, trong đó dành 250 ha trồng thảo dược: gấc, lạc tiên, rau má và các loại dược liệu quý như sâm bạch quả, đương qui, lan gấm, lan thạch hộc, hà thủ ô đỏ, tam thất, hoàng linh chi...

Hiện tại, tập đoàn TH đang làm việc với tỉnh Nghệ An để nhân rộng mô hình trồng cây dược liệu dưới tán rừng. Thông qua việc trồng dược liệu dưới tán cây, đồng thời áp dụng phương pháp hái lượm thảo dược tự nhiên sẽ góp phần bảo tồn vùng rừng quý mà vẫn phát triển được hệ thảo dược và dược liệu vô giá của thiên nhiên. Ngoài ra, TH cũng đang tiếp tục triển khai mô hình rất ý nghĩa và hữu ích này ở các tỉnh Lâm Đồng, Đắk Lắk, Lai Châu, Sơn La, Hà Giang... Các dược liệu được trồng và chăm sóc bằng phương pháp hữu cơ theo tiêu chuẩn quốc tế./.