Sáng 07/11/2025, tại Hà Nội, Bộ Y tế tổ chức gặp gỡ các cơ quan báo chí, truyền thông nhằm thông tin về Dự án Luật Phòng bệnh và Dự án Luật Dân số đang được trình tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV.

Đại diện lãnh đạo Cục Phòng bệnh, Cục Dân số và Văn phòng Bộ Y tế trực tiếp trao đổi, cung cấp thông tin về 2 Dự án Luật.

Bộ Y tế cung cấp thông tin báo chí về Dự án Luật Phòng bệnh và Dự án Luật Dân số

Nhiều câu hỏi được đặt ra xung quanh 2 Dự án Luật Phòng bệnh và Luật Dân số

Đông đảo các cơ quan báo chí, truyền thông đặt những câu hỏi liên quan đến các điểm mới của Dự án Luật Phòng bệnh, Luật Dân số; phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng; những chính sách đột phá; đối tượng được ưu tiên hưởng chính sách mua nhà ở xã hội quy định trong Luật Dân số; sự vận hành của khối bệnh viện tư nhân trong công tác phòng bệnh.

Ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số cung cấp thông tin tại chương trình làm việc

Ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số chia sẻ tại cuộc cung cấp thông tin báo chí, theo ông Dũng, cho đến nay chưa có quốc gia nào trên thế giới có Luật Dân số, Việt Nam là quốc gia đầu tiên xây dựng dự luật này."Luật Dân số không thể bao phủ hết được mong muốn của hơn 100 triệu dân, nhưng hướng tới đáp ứng tối đa được nhu cầu của người dân", ông Dũng nhận định.

Đối với dự án Luật Dân số, phạm vi điều chỉnh gồm: Duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng với già hóa dân số, dân số già; nâng cao chất lượng dân số; truyền thông, vận động, giáo dục về dân số; và các điều kiện bảo đảm thực hiện công tác dân số.

Phạm vi điều chỉnh này phù hợp với bốn chính sách về dân số đã được Chính phủ thông qua, gồm: Duy trì mức sinh thay thế; thích ứng với già hóa dân số, dân số già; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; nâng cao chất lượng dân số.

So với Pháp lệnh năm 2003, dự thảo luật đã bãi bỏ 26 điều, chỉnh lý 10 điều, sửa đổi 01 điều và bổ sung mới 15 điều. Các nội dung bổ sung tập trung vào truyền thông vận động, điều chỉnh quy mô, cơ cấu dân số và các giải pháp nâng cao chất lượng dân số. Dự kiến, dự luật có bố cục gồm 8 chương, 28 điều.

Phạm vi điều chỉnh của luật tập trung vào các vấn đề trọng tâm như: Duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số, nâng cao chất lượng dân số và các điều kiện đảm bảo công tác dân số.

Đáng chú ý, dự án luật quy định nhiều chính sách, biện pháp cụ thể mới. Để duy trì mức sinh thay thế, dự luật đề xuất các giải pháp như tăng thời gian nghỉ thai sản, hỗ trợ tài chính khi sinh con và bổ sung tiêu chí ưu tiên mua, thuê nhà ở xã hội.

Để giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, dự luật cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức (trừ trường hợp chẩn đoán bệnh di truyền liên quan đến giới tính). Đồng thời, luật quy định rõ việc xử lý nghiêm đối với người hành nghề y có hành vi tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng.

Dự án Luật Phòng bệnh được xây dựng nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý về phòng bệnh, góp phần nâng cao sức khỏe (cả về thể chất và tinh thần), tầm vóc, tuổi thọ, chất lượng cuộc sống của người Việt Nam.

Cùng với đó, Luật được xây dựng nhằm thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác phòng bệnh; khắc phục những hạn chế trong công tác này; đồng thời đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch bệnh và đòi hỏi của thực tiễn.

Dự án Luật kế thừa 5 điều, sửa đổi 39 điều, bãi bỏ Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007. Luật mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với hoạt động phòng bệnh, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức; đồng thời tham khảo kinh nghiệm quốc tế phù hợp.

Về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng: Luật quy định về công tác phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm; phòng, chống các rối loạn sức khỏe tâm thần; vấn đề dinh dưỡng trong phòng bệnh; và các điều kiện bảo đảm phòng bệnh.

Về bố cục của dự thảo Luật: Căn cứ 5 chính sách đã được Chính phủ thông qua (gồm phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm; phòng, chống các rối loạn sức khỏe tâm thần; dinh dưỡng trong phòng bệnh; và các điều kiện bảo đảm phòng bệnh), dự thảo Luật gồm 6 chương, 41 điều.

Dự luật này không chỉ nhằm lấp đầy các khoảng trống pháp lý mà còn cụ thể hóa những quy định mới của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là tinh thần của Nghị quyết 72-NQ/TW về việc đặt công tác phòng bệnh lên hàng đầu. Mục tiêu là tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc, giúp hệ thống y tế chủ động ứng phó với mọi tình huống y tế công cộng, thay vì chỉ giải quyết các vấn đề khi đã xảy ra.

Ông Phạm Đức Mạnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh giải đáp câu hỏi của phóng viên về Dự án Luật Phòng bệnh

Một trong những điểm cốt lõi của Luật Phòng bệnh mới là sự mở rộng phạm vi điều chỉnh. Lần đầu tiên, các bệnh không lây nhiễm phổ biến như tiểu đường, cao huyết áp được đưa vào luật một cách cụ thể, giúp các quy định trở nên dễ hiểu và dễ triển khai hơn trong thực tế.

Bên cạnh đó, các chính sách liên quan đến dinh dưỡng cũng sẽ được thể hiện một cách bài bản. Mặc dù các chương trình quốc gia về dinh dưỡng đã được triển khai, nhưng nguồn lực dành cho còn hạn chế, làm giảm hiệu quả. Luật mới mong muốn đảm bảo các chính sách được ban hành phải đi kèm với nguồn lực thực thi tương xứng.

Đặc biệt, luật sẽ ưu tiên nguồn lực cho công tác phòng, chống bệnh tật tại các khu vực khó khăn. Các đối tượng ở vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số sẽ là nhóm được ưu tiên hàng đầu trong các chương trình mục tiêu quốc gia, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong công tác chăm sóc sức khỏe.

Ban tổ chức thông tin, trước khi trình lên Quốc hội, 2 Dự thảo Luật Dân số, Luật Phòng bệnh được tham vấn ý kiến từ các chuyên gia, nhà khoa học để hoàn thiện, tránh khoảng trống pháp lý. Đồng thời khi triển khai vào thực tiễn phù hợp với công tác y tế trong giai đoạn mới./.