Asset Publisher Asset Publisher

Trước những thách thức không ngừng về sức khỏe cộng đồng, Bộ Y tế Việt Nam đang nỗ lực chuyển mình mạnh mẽ, với những bước đi đột phá trong quản lý dược phẩm, tăng cường an toàn thực phẩm và đặc biệt là đầu tư chiều sâu vào y tế cơ sở. Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên đã chia sẻ về những chiến lược then chốt, khẳng định cam kết của ngành trong việc mang đến dịch vụ y tế chất lượng cao, an toàn và dễ tiếp cận cho mọi người dân.

Y tế cơ sở: Nền tảng vững chắc cho sức khỏe cộng đồng

Phóng viên: “Quyết định số 201/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050” đã xác định mục tiêu phát triển mạng lưới cơ sở y tế theo định hướng công bằng, hiệu quả, phát triển và hội nhập quốc tế. Đặc biệt, Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 25-10-2023 của Ban Bí thư về tiếp tục củng cố, hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của y tế cơ sở trong tình hình mới đã tạo tiền đề thuận lợi, giúp y tế cơ sở phát huy mạnh mẽ vai trò "người gác cổng" trong chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân. Xin Thứ trưởng cho biết, Bộ Y tế đã và đang đầu tư, phát triển y tế cơ sở đến đâu để đạt được những mục tiêu quan trọng này?

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Đầu tư phát triển mạng lưới y tế cơ sở (YTCS) luôn được coi là một trong những ưu tiên chiến lược hàng đầu, có tính xuyên suốt của ngành Y tế. Quá trình đổi mới mạng lưới YTCS đang được tăng tốc trong thời gian gần đây, đặc biệt từ cuối năm 2023 với nhiều yếu tố thúc đẩy mạnh mẽ, đặc biệt với việc ban hành Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 25-10-2023 của Ban Bí thư về tiếp tục củng cố, hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của y tế cơ sở trong tình hình mới. Có thể nói, chưa bao giờ Việt Nam có được cam kết chính trị và sự đồng thuận xã hội ở mức độ cao như vậy đối với công tác YTCS.

Cùng với đó, Bộ Y tế đã thiết kế và đang tích cực triển khai thực hiện một chương trình đổi mới toàn diện đối với mạng lưới YTCS với tư duy hệ thống, đặt sự phát triển mạng lưới YTCS trong sự liên kết chặt chẽ với hệ thống y tế chuyên sâu và dựa trên cơ sở tích hợp những xu hướng chuyển đổi toàn cầu về chăm sóc sức khỏe ban đầu (CSSKBĐ) cũng như những đặc thù của hệ thống YTCS nước ta. Ngoài ra, việc huy động nguồn lực tài chính đầu tư cho mạng lưới YTCS đang được Chính phủ, các địa phương cũng như cộng đồng các nhà tài trợ hết sức quan tâm. Trên thực tế, hiện nay với khát vọng bước vào kỷ nguyên mới trong phát triển mạng lưới YTCS, với động lực đổi mới mạnh mẽ hơn, phương pháp luận về kỹ thuật hoàn thiện hơn, và không gian huy động nguồn lực rộng lớn hơn.

Quá trình phát triển mạng lưới YTCS theo tinh thần Chỉ thị số 25-CT/TW của Ban Bí thư, dù mới được triển khai thực hiện hơn một năm qua, nhưng với sự quyết tâm rất cao cũng như sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Y tế và các địa phương, đã mang lại những kết quả ban đầu rất tích cực. Trước hết, đó là sự lan tỏa quyết tâm chính trị từ Trung ương tới địa phương. Đầu tư phát triển mạng lưới YTCS đã được các tỉnh đưa vào Kế hoạch phát triển KT-XH hàng năm và được tích hợp trong Quy hoạch tổng thể thời kỳ 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2050 của địa phương mình.

Bộ Y tế đang tập trung cao độ cho việc hoàn thiện khung chính sách, các hệ thống hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật để hỗ trợ sự vận hành, phát triển hiệu quả và bền vững của mạng lưới YTCS. Nhiều chính sách mới được ban hành trong thời gian gần đây hứa hẹn mở rộng không gian và tạo thêm động lực phát triển cho mạng lưới YTCS. Chẳng hạn, phạm vi cung ứng dịch vụ CSSKBĐ được mở rộng hơn; giá dịch vụ khám chữa bệnh (KCB) được điều chỉnh tăng thêm theo mức lương cơ sở mới, góp phần giảm bớt khó khăn cho các cơ sở y tế cung ứng dịch vụ CSSKBĐ, vốn là loại hình dịch vụ y tế mà chi phí nhân lực chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá thành.

Bên cạnh đó, một số dự án đầu tư trọng điểm nhằm nâng cấp mạng lưới YTCS đang được ngành Y tế triển khai thực hiện một cách rất hiệu quả. Cụ thể, Dự án “Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở” sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới đã được Bộ Y tế và 13 tỉnh dự án triển khai thực hiện thành công trên cả 3 bình diện kỹ thuật, tài chính và quản trị. Kết quả đánh giá dự án đã cho thấy Dự án đã đạt được toàn bộ các mục tiêu phát triển trong khung thời gian đã cam kết, nhiều kết quả đạt được vượt mức kỳ vọng. Dự án cũng linh hoạt phát triển thêm một số hoạt động can thiệp mới, có tính sáng tạo phù hợp với nhu cầu thực tiễn trong tình hình mới. Những kết quả đạt được này càng ấn tượng hơn, xét trong bối cảnh có nhiều thách thức tưởng như không vượt qua nổi trong quá trình triển khai thực hiện dự án, đặc biệt là tác động rất nghiêm trọng, vượt ngoài mọi dự báo của đại dịch Covid-19. Ngân hàng Thế giới đã đánh giá Dự án “Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở” là Dự án tốt nhất trong số các Dự án Y tế do Ngân hàng Thế giới tài trợ tại Việt Nam.

Hiện nay, Bộ Y tế đang tiếp tục triển khai Chương trình “Đầu tư phát triển mạng lưới y tế cơ sở vùng khó khăn” sử dụng vốn vay Ngân hàng Phát triển Châu Á để hỗ trợ 16 tỉnh khác. Để hỗ trợ mạnh mẽ hơn nữa quá trình đổi mới mạng lưới YTCS, Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương đánh giá tính cần thiết và đề xuất giải pháp cụ thể nhằm tạo thuận lợi trong việc huy động nguồn lực, điều phối, tích hợp các chương trình can thiệp phát triển mạng lưới YTCS.

Các y, bác sĩ thăm khám cho các thương binh, bệnh binh, người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ.

Hoàn thiện chính sách để nâng cao hiệu quả quản lý dược và an toàn thực phẩm

Phóng viên: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Dược vừa được Quốc hội thông qua ngày 21-11-2024 và có hiệu lực từ ngày 1-7-2025 được kỳ vọng sẽ tháo gỡ nhiều vướng mắc, giúp người dân dễ tiếp cận thuốc mới, đồng thời hỗ trợ dược nội địa phát triển. Bên cạnh đó, trong công tác đảm bảo an toàn thực phẩm, dù còn những thách thức, nhưng chúng ta cũng thấy sự chủ động của Bộ Y tế trong việc ban hành các chỉ thị, công điện để tăng cường kiểm tra, kiểm soát. Thưa Thứ trưởng, xin ông chia sẻ thêm về những điểm nhấn quan trọng của Luật Dược sửa đổi, cũng như những nỗ lực và kết quả đạt được của Bộ Y tế trong việc kiểm soát an toàn thực phẩm, hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng và hiệu quả của ngành y tế nói chung?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Ngày 21/11/2024, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược 2016. Theo đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược dự kiến sẽ giải quyết được những tồn tại, bất cập như sau:

Đầu tiên, luật đảm bảo cung ứng kịp thời, đủ thuốc có chất lượng, an toàn, hiệu quả trong trường hợp xảy ra đại dịch tương tự như đại dịch Covid-19. Thứ hai, tăng cường thu hút đầu tư và thúc đẩy hơn nữa việc nghiên cứu phát triển sản xuất thuốc, nguyên liệu làm thuốc, tạo nền tảng pháp lý để thu hút nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa các sản phẩm dược chất lượng cao, chuyển giao công nghệ từ các tập đoàn lớn trên thế giới nhằm phát triển công nghiệp dược trong nước.

Thứ ba, luật kịp thời tạo hành lang pháp lý cho một số loại hình kinh doanh và phương thức kinh doanh mới như loại hình kinh doanh cơ sở tổ chức chuỗi nhà thuốc, cơ sở kinh doanh thuốc theo phương thức thương mại điện tử. Bên cạnh đó, mở rộng quyền kinh doanh cho các cơ sở kinh doanh dược có vốn đầu tư nước ngoài (FIE) tại Việt Nam theo hướng cho phép các doanh nghiệp FIE tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng thuốc của Việt Nam.

Thứ tư, tăng cường khả năng sớm tiếp cận thuốc cho người dân mà vẫn đảm bảo hiệu lực quản lý nhà nước, kiểm soát chất lượng, an toàn và hiệu quả của thuốc thông qua việc đẩy mạnh cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh cũng như phân cấp, phân quyền gắn với tăng cường trách nhiệm các cấp, các ngành. Về công tác cấp giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc, luật kịp thời giải quyết được căn cơ việc tồn đọng giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc, tạo được môi trường trong đăng ký thuốc có tính ổn định cao, linh hoạt trong mọi tình huống, hấp dẫn với các nhà đầu tư nước ngoài, thúc đẩy công nghiệp dược trong nước phát triển.

Cuối cùng, luật tiếp tục bình ổn thị trường thuốc trên cơ sở thực hiện quy định tại Luật Giá 2023 và quy định công bố, công bố lại giá bán buôn thuốc dự kiến đối với thuốc kê đơn.

Những quy định trên sẽ tạo điều kiện tối đa giúp ngành dược tăng cường năng lực cạnh tranh, phát triển mạnh mẽ, có những bước tiến vượt bậc trong nghiên cứu, sản xuất và phân phối dược phẩm, gia tăng giá trị xuất khẩu ra thị trường toàn cầu và hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng dược phẩm toàn cầu theo hướng công khai, minh bạch, thể hiện tính tiên tiến, hội nhập với các nước trong khu vực và thế giới đối với các hoạt động về dược, từ sản xuất, xuất, nhập khẩu, kiểm nghiệm, bán buôn, bán lẻ, cũng như công tác đảm bảo cung ứng kịp thời thuốc có chất lượng, an toàn, hiệu quả và giá cả hợp lý.

Bộ Y tế thường xuyên ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn địa phương tăng cường công tác phòng chống ngộ độc thực phẩm, công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức an toàn thực phẩm để các chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm, các bếp ăn tập thể không mua nguyên liệu không có nguồn gốc, trôi nổi trên thị trường.

Về công tác an toàn thực phẩm, dù còn một số vụ việc xảy ra, nhưng Bộ Y tế luôn chủ động và quyết liệt. Với vai trò là Thường trực Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm, Bộ Y tế đã tham mưu Văn phòng Chính phủ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 38/CT-TTg ngày 11/10/2024 và Công điện số 44/CĐ-TTg ngày 03/5/2024, trong đó tập trung vào nội dung tăng cường kiểm tra việc chấp hành pháp luật về an toàn thực phẩm, xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định.

Chúng tôi cũng tăng cường kiểm tra đột xuất việc chấp hành quy định về điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ, thức ăn đường phố, cơ sở kinh doanh, dịch vụ ăn uống, thực phẩm tại các chợ, bếp ăn tập thể. Các vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm, kiên quyết đình chỉ hoạt động đối với các cơ sở không bảo đảm an toàn thực phẩm, thu hồi và xử lý thực phẩm không an toàn, thực phẩm có nguy cơ gây ngộ độc.

Bộ Y tế thường xuyên ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn địa phương tăng cường công tác phòng chống ngộ độc thực phẩm, công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức an toàn thực phẩm để các chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm, các bếp ăn tập thể không mua nguyên liệu không có nguồn gốc, trôi nổi trên thị trường. Các cơ sở có bếp ăn tập thể phải kiểm soát chặt chẽ nguyên liệu, thực phẩm trước khi đưa vào bếp ăn, phải có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Đồng thời, tăng cường vai trò của Ban quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất, tổ chức công đoàn, ban phụ huynh trong việc áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ độc thực phẩm cho công nhân và học sinh.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế tăng cường phối hợp với các cơ quan truyền thông, báo chí tuyên truyền về công tác bảo đảm ATTP, phòng chống ngộ độc thực phẩm trên các phương tiện thông tin đại chúng, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng, thay đổi hành vi thực hành an toàn thực phẩm cho cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm. Hằng năm, Bộ Y tế tổ chức các hội nghị, hội thảo, lớp tập huấn trực tuyến và trực tiếp cho các cơ quan quản lý an toàn thực phẩm cấp tỉnh về công tác bảo đảm ATTP, phòng chống ngộ độc thực phẩm, cử cán bộ tham gia phổ biến kiến thức ATTP cho các đơn vị liên quan đến lĩnh vực an toàn thực phẩm do các Bộ, ngành khác tổ chức. Bộ Y tế cũng đã biên tập, ban hành các bộ tài liệu, câu hỏi đánh giá kiến thức về ATTP để các địa phương và các cơ sở tổ chức tập huấn cho người sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm.

Huyền Thị Lê