Gia tăng người mắc bệnh nghề nghiệp

Chưa đến 30 tuổi nhưng anh Nguyễn Văn H. (huyện Thanh Oai, Hà Nội) đã phải sống chung với bệnh “nặng tai”. Làm thợ cơ khí gần 5 năm, thường xuyên nghe tiếng máy móc ầm ĩ nên khả năng nghe của anh H. đã giảm đi rõ. Đi khám tai mũi họng, anh H. được chẩn đoán suy giảm thính lực do ảnh hưởng của tiếng ồn công nghiệp và nếu tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến điếc. Còn bà Đỗ Thanh H. (56 tuổi, Thanh Trì, Hà Nội) chia sẻ, bà làm việc tại Công ty Bê tông và xây dựng T.L 30 năm với công việc nặng nhọc, thường xuyên phải bê vác nặng và trèo cao. Vì thế, gần chục năm nay bà sống chung với căn bệnh đau lưng và đau vai gáy. “Từ lúc hơn 30 tuổi tôi đi khám đã bị thoái hóa đốt sống cổ và lưng, bác sĩ cũng dặn hạn chế mang vác nặng nhưng do công việc nên không kiêng được, chắc vì thế mà giờ lúc nào cũng đau sụn lưng” – bà H. chia sẻ.

Đây chỉ là 2 ca điển hình trong số hàng nghìn trường hợp người lao động (NLĐ) mắc BNN. Theo thống kế của Bộ Y tế, Việt Nam có khoảng 28.000 NLĐ mắc các BNN, song con số thực tế có thể cao gấp 10 lần. Trong số 34 BNN được đưa vào danh mục hưởng BHXH thì bệnh bụi phổi là bệnh có số người mắc cao nhất (chiếm khoảng 74%), sau đó là điếc do tiếng ồn (chiếm khoảng 17%).

Theo Kế hoạch số 129/KH-UBND chăm sóc sức khỏe NLĐ phòng chống bệnh nghề nghiệp TP Hà Nội đến năm 2020, UBND TP Hà Nội sẽ siết chặt việc thanh tra, kiểm tra và kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động và xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, đơn vị để xảy ra tai nạn lao động, BNN nhằm giảm tối đa thiệt thòi cho NLĐ.

Qua khảo sát của Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường (Bộ Y tế), công nhân khai thác đá quặng, sản xuất thủy tinh – đồ gốm và công nhân dệt may là đối tượng dễ gặp phải các bệnh về bụi phổi. Cùng với đó, công nhân làm việc trong ngành hóa dầu, luyện than, cơ khí, nhựa, da giày, chế biến thủy sản lại có nguy cơ cao mắc các bệnh về da như sạm da, bệnh nốt dầu, viêm loét, viêm móng... Thậm chí, hiện nay đã xuất hiện thêm nhiều BNN mới như rối loạn tâm thần, xương khớp... với số ca mắc ngày càng gia tăng.

Phòng bệnh đang bị xem nhẹ

Thông tư số 14/2013/TT-BYT hướng dẫn khám sức khỏe của Bộ Y tế ban hành ngày 6/5/2013 quy định, các cơ quan, DN phải có trách nhiệm khám sức khỏe định kỳ cho NLĐ ít nhất 1 lần/năm; 6 tháng/lần đối với các nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Tuy nhiên, nhiều DN chỉ coi đây là hoạt động mang tính hình thức. Và để qua mắt cơ quan chức năng, không ít DN thuê các cơ sở y tế bên ngoài tổ chức khám sức khỏe cho NLĐ với chi phí rẻ. Thậm chí, nhiều DN cố tình “quên” đi quyền lợi này của NLĐ. Phó Cục trưởng Cục Quản lý môi trường (Bộ Y tế) cho biết, NLĐ ở nước ta đã mắc 30/34 BNN. Hiện trung bình một năm có khoảng 2 - 3 triệu lượt NLĐ được khám sức khỏe định kỳ. Tuy tổng số NLĐ được khám sức khỏe định kỳ hàng năm trong giai đoạn 2011 - 2017 đã tăng 1,6 lần so với giai đoạn 2006 - 2010 nhưng con số này mới chiếm khoảng 20% NLĐ có hợp đồng lao động. Đặc biệt, việc khám sức khỏe định kỳ hiện nay mới chỉ dừng lại ở việc phân loại sức khỏe, phát hiện một số bệnh thông thường và cũng chỉ được thực hiện ở một số ít DN, chưa có cơ chế triển khai đối với nhóm lao động làm việc không có hợp đồng lao động.

Theo Tổng Giám đốc Tổ chức lao động quốc tế Guy Ryder, phòng ngừa là “chìa khóa” giải quyết gánh nặng mà BNN mang lại. Đó là biện pháp hiệu quả và ít tốn kém hơn chi phí dành cho điều trị và phục hồi chức năng. Do vậy, chính NLĐ cần chủ động trang bị cho mình những kiến thức cơ bản để giảm thiếu tối đa nguy cơ mắc các BNN. Bên cạnh đó, NLĐ cần chủ động lên tiếng khi DN không làm tròn nhiệm vụ phòng, chống BNN.​