Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

 

Nguyên nhân gây tai biến mạch não ở người già

Xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch được gây ra do tình trạng động mạch bị xơ cứng và nhỏ hẹp hơn bình thường. Sự đông cứng và các mảng xơ này sẽ làm cho mạch máu ngày càng co lại, máu sẽ không thể lưu thông như bình thường tuần hoàn khắp cơ thể nữa. Máu không thể lưu thông lâu ngày sẽ tạo thành các cục máu đông, chúng sẽ vẫn tiếp tục lưu thông như trước, nghĩa là nó sẽ chạy dần lên não gây tắc nghẽn dẫn đến bệnh tai biến mạch máu não ở người già.

Dị dạng mạch máu não

Là hiện tượng mà các mạch máu trở nên bất thường, rối loạn trong não, gây chảy máu não và có thể khiến gây tử vong đột ngột. Dị dạng mạch máu não thường phát triển âm thầm, các mạch máu ngày càng biến dạng và yếu đi. Khi gặp phải một tác động mạnh gây căng vỡ mạch như stress, lo lắng, sợ hãi quá mức… sẽ gây ra tình trạng xuất huyết não.

Huyết áp cao

Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tai biến mạch máu não, người bị cao huyết áp thường có nguy cơ bị tai biến cao gấp 3-4 lần so với người bình thường. Huyết áp cao là sự tăng áp lực thường xuyên của dòng máu lên trên thành mạch khiến cho thành mạch bị dãn dần ra và xuất hiện những tổn thương nhất định. 

Bên cạnh đó, khi áp lực dòng máu đột ngột tăng cao sẽ làm cho mạch máu bị vỡ ra gây vỡ mạch máu não. Với những tổn thương nhỏ, hệ thống tiểu cầu và các sợi fibrin sẽ đến để vá lại vết thương và hình thành các cục máu đông, nhưng khi huyết áp tăng cao đi kèm rối loạn mỡ máu, thừa cholesterol sẽ làm cho thành mạch bị dày lên, làm hẹp lòng mạch, khiến máu khó lưu thông đến nuôi dưỡng tế bào não gây tai biến mạch máu não.

Bệnh tim

Các bệnh lý tim mạch như: U nhày nhĩ trái, rung nhĩ, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn… cũng là những nguyên nhân tai biến mạch máu não. Những cục máu đông từ buồng tim rụng ra khi gặp tác động mạnh trôi theo dòng máu lên động mạch cảnh làm tắc dòng máu lên não, gây ra đột quỵ do nhồi máu não là một dạng của tai biến mạch máu não.

Bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường sẽ làm cho quá trình xơ vữa động mạch diễn ra nhanh hơn ở người bình thường, thúc đẩy việc hình thành các cục máu đông, lâu ngày các cục máu đông này sẽ tiến tới hệ thần kinh và chặn đường máu lên não, gây nên vỡ thành mạch máu, đột quỵ hay nguy hiểm hơn nữa là tử vong.

Các dấu hiệu cảnh báo tai biến mạch máu não

Triệu chứng đột quỵ thường xảy ra đột ngột với rất ít những triệu chứng báo trước. Những dấu hiệu cảnh báo thường xuất hiện:

- Đột ngột đau đầu dữ dội, choáng váng, buồn nôn…

- Đột ngột xuất hiện cảm giác tê mặt, tay chân một bên hoặc liệt nửa người.

- Đột ngột nói đớ, nói khó khăn hoặc nói lẫn lộn.

- Đột ngột thấy mắt mờ hoặc không nhìn thấy hoặc nhìn đôi.

- Đi tiểu không tự chủ.

- Mất ý thức: người bệnh đột ngột lú lẫn không biết gì, khó đánh thức hoặc đột ngột hôn mê, đôi khi tử vong.

Một số người chỉ bị đột quỵ nhẹ hoặc những triệu chứng trên có thể xảy ra nhưng sau đó biến mất trong vòng 24 giờ được gọi là "cơn thoáng thiếu máu não". Thiếu máu não thoáng qua là những dấu hiệu báo trước sắp xảy ra một cơn đột quỵ nặng thực sự. Vì vậy, người bệnh cần đến khám bác sĩ để được điều trị triệt để nhằm phòng tránh mối nguy hiểm đe dọa tính mạng trong tương lai

Cách xử lý

- Khi thấy một người có các triệu chứng kể trên, người nhà nên đỡ người bệnh để không bị té ngã và đặt nằm xuống chỗ thoáng khí.

- Nếu người bệnh nôn ói hoặc lơ mơ thì phải đặt nghiêng đầu sang một bên, lau sạch chất ói hoặc đờm dãi, thức ăn trong miệng để thở tốt, tránh hít sặc vào phổi.

- Tuyệt đối không vắt chanh hay cho bất cứ thứ gì vào miệng bệnh nhân.

- Không cạo gió, chích máu, tự ý dùng thuốc (kể cả thuốc hạ huyết áp mà bệnh nhân thường uống).

- Gọi cấp cứu hoặc dùng phương tiện cá nhân nhanh chóng đưa tới bệnh viện gần nhất. Tốt nhất là đưa người bệnh đi cấp cứu ở tư thế nằm. Đừng để mất thời gian chờ xem người bệnh có khỏe lại hay không.

Phòng ngừa bệnh tai biến mạch máu não ở người cao tuổi

- Kiểm soát cholesterol trong máu: Những người trên 45 tuổi cần được kiểm tra lipid máu định kỳ 6-12 tháng/lần, bao gồm cholesterol toàn phần, LDL-C, triglycerid và HDL-C. Mục tiêu là LDL-C dưới 2,6 mmol/l (100mg/dl), triglycerid dưới 2,3 mmol/l (200 mg/dl) và HDL-C bằng hoặc trên 1,0mmol/l (40mg/dl).

- Người cao tuổi nên tăng cường vận động, tham gia các hoạt động thể dục, thể thao phù hợp, vừa sức như tập dưỡng sinh, yoga, đi bộ…

- Không lạm dụng các chất kích thích (thuốc lá, rượu bia...).

- Kiểm tra sức khỏe định kỳ, điều trị các bệnh lý đi kèm.

- Không ăn nhiều mỡ, chất ngọt, tinh bột; hạn chế muối; nên ăn nhiều rau, củ, quả, bổ sung vitamin… để kiểm soát tốt trị số huyết áp dưới 140/90mmHg.

- Cần kiểm soát cân nặng, đường huyết, tránh tăng cân, béo phì.

- Tránh stress, xúc động hay chấn thương tâm lý…

- Đi ngủ đúng giờ, tránh thức khuya quá, duy trì giấc ngủ 7 tiếng/ngày.

Nguồn: Báo Gia đình và hội

Nhiên Thị Nguyễn