Vaccine phòng virus hợp bào hô hấp (RSV) được tiêm cho mẹ trong thời kỳ mang thai để truyền kháng thể thụ động bảo vệ trẻ từ khi sinh ra đến 6 tháng tuổi và phòng bệnh chủ động cho người lớn từ 60 tuổi trở lên. Đây là một bước tiến vượt bậc của y học dự phòng trong sản khoa.

Sản phụ tiêm vaccine phòng virus hợp bào hô hấp (RSV).

Hệ thống Tiêm chủng VNVC chính thức ra mắt và triển khai tiêm vaccine phòng virus hợp bào hô hấp (RSV) của Tập đoàn Pfizer (Mỹ).

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, từ lâu nay, các chuyên gia nhi khoa, hô hấp trên toàn thế giới đã khẳng định sự nguy hiểm của virus hợp bào hô hấp RSV. Chính vì vậy, các nhà khoa học, các tập đoàn dược phẩm vaccine đã không ngừng “chạy đua” trong cuộc chiến chống lại RSV để nghiên cứu và phát triển vaccine phòng ngừa.

Tính đến tháng 9/2025, vaccine đã được phê duyệt sử dụng tại hơn 60 quốc gia và đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia ở nhiều nước, sử dụng cho phụ nữ mang thai, người cao tuổi và người có bệnh nền. Đến nay, người dân Việt Nam đã chính thức được tiếp cận những loại vaccine, sinh phẩm tiên tiến này để phòng bệnh do RSV, mở đầu là vaccine RSV của Pfizer.

RSV là một trong những loại virus phổ biến nhất gây viêm tai giữa, viêm phổi, viêm tiểu phế quản, suy hô hấp cấp ở trẻ dưới 2 tuổi nhưng chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Bệnh lây lan qua đường hô hấp khi hít phải hoặc tiếp xúc các giọt bắn chứa virus trên các bề mặt như mặt bàn, ghế, sàn nhà, thành giường…

Vaccine phòng virus hợp bào hô hấp (RSV) của Tập đoàn Pfizer (Mỹ) được triển khai tiêm chủng tại Việt Nam.

Trẻ mắc RSV thường khởi phát các triệu chứng như ho, hắt hơi, sổ mũi, quấy khóc. Bệnh có thể diễn biến bất ngờ khiến trẻ sốt cao, co giật, tím tái, bỏ bú, thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực, suy hô hấp và dẫn đến tử vong.

Khoảng 70% trẻ nhiễm RSV trong năm đầu đời và hầu hết trẻ đã nhiễm RSV trước 2 tuổi. Tại Việt Nam, virus RSV lưu hành quanh năm và bùng phát mạnh vào mùa mưa. Hằng năm, các bệnh viện đều ghi nhận nhiều trẻ nhập viện vì viêm phổi, viêm tiểu phế quản và các ca tử vong do RSV.

Nghiên cứu tại các bệnh viện cho thấy RSV chiếm 51-78% các trường hợp nhập viện, phần lớn trẻ dưới 12 tháng tuổi. Hơn 70% trẻ nhập viện do RSV là trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh, không chỉ ở nhóm sinh non hay có bệnh nền.

Bệnh viện Nhi Trung ương ghi nhận hơn 80% trẻ nhiễm RSV cần chăm sóc y tế như nhập viện và thăm khám ngoại trú là trẻ dưới 18 tháng. Nghiên cứu tại Khoa Hô hấp, Bệnh viện Nhi đồng 1 (Thành phố Hồ Chí Minh) cũng cho thấy, 31,9% trẻ viêm phổi nặng nhập viện dương tính với RSV.

Với người cao tuổi, nhiễm trùng do RSV thường dẫn đến nằm viện kéo dài, chăm sóc hồi sức tích cực, tăng tử vong từ 12-18%. RSV có thể làm trầm trọng thêm các bệnh mạn tính như béo phì, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), đái tháo đường, hen suyễn…

Về lâu dài, RSV có thể góp phần vào sự phát triển xơ vữa động mạch tăng nguy cơ suy tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và suy giảm chức năng hô hấp. Tỷ lệ các biến cố tim mạch, đặc biệt là đột quỵ thiếu máu não và nhập viện do suy tim tăng khoảng 4 đến 8 lần trong giai đoạn cấp tính nhiễm RSV.

Miễn dịch tự nhiên sau khi nhiễm RSV không bền vững, 2 trong số 3 người trưởng thành từng nhiễm có nguy cơ tái nhiễm bệnh chỉ trong vòng 8 tháng.

Ngay trong ngày đầu ra mắt chiều 27/9, VNVC đã ghi nhận hàng trăm thai phụ và người cao tuổi đăng ký tiêm vaccine RSV. Bên cạnh đó, hội thảo chuyên đề về chăm sóc sức khỏe thai phụ và phòng ngừa RSV do VNVC tổ chức trên toàn quốc cũng thu hút đông đảo phụ nữ mang thai tham dự, góp phần lan tỏa thông tin khoa học và nâng cao nhận thức bảo vệ con ngay từ trong bụng mẹ của các gia đình đang chuẩn bị chào đón các em bé sắp được chào đời.

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản phụ khoa, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, thai phụ nhiễm RSV tăng nguy cơ viêm phổi, tiền sản giật, sinh non trước 37 tuần so với những người không nhiễm virus. Trẻ sinh non bị nhiễm RSV có nguy cơ tử vong do virus cao gấp ba lần so với trẻ sinh đủ tháng đồng thời tỷ lệ nhập viện, phải hồi sức và suy hô hấp cũng cao hơn.

Nhiều sản phụ quan tâm đến vaccine RSV.

Việc tiêm vaccine RSV trong giai đoạn thai kỳ từ tuần 24-36 có thể truyền miễn dịch thụ động từ mẹ sang con, giúp trẻ có được kháng thể ngay từ khi chào đời, phòng ngừa hiệu quả các bệnh viêm đường hô hấp dưới do RSV gây ra trong 6 tháng đầu đời.

Các dữ liệu lâm sàng cho thấy, tiêm vaccine RSV trong thai kỳ giúp giảm 81,8% nguy cơ trẻ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới nặng phải chăm sóc y tế trong 90 ngày đầu đời và duy trì hiệu lực bảo vệ 69,4% đến 6 tháng tuổi. Đây cũng là một bước tiến vượt bậc của y học dự phòng trong sản khoa, phù hợp với khuyến cáo quốc tế, góp phần giảm trẻ sơ sinh nhập viện, tử vong, giảm gánh nặng điều trị cho gia đình và xã hội.

Với mạng lưới hơn 240 trung tâm tiêm chủng quy mô lớn và hiện đại, hệ thống hàng trăm kho bảo quản vaccine đạt chuẩn quốc tế và tự chủ trong hệ thống logistics phân phối vaccine chuyên dụng, Hệ thống Tiêm chủng vaccine VNVC đã nhanh chóng và kịp thời triển khai tiêm vaccine phòng RSV trên toàn quốc. Điều này càng có ý nghĩa khi cả nước đang bước vào mùa mưa, thời tiết diễn biến phức tạp của các bệnh đường hô hấp trong đó có RSV.

(Nguồn: nhandan.vn)