K.L, cô bé 8 tuổi đến từ một huyện miền núi của tỉnh Phú Thọ, là một trường hợp y học đặc biệt và đầy nghị lực. Từ khi mới 19 tháng tuổi, em đã phải chịu đựng căn bệnh viêm xương vùng cẳng chân trái - một bệnh lý không hiếm gặp nhưng tiềm ẩn nhiều nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách.

TS.BS Vũ Trung Trực và bé gái sau phẫu thuật

Hành trình gian nan từ những bước chân đầu đời

Theo thông tin từ Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, dấu hiệu bệnh của L bắt đầu rất sớm. Khi mới chập chững biết đi, chân trái của em bỗng sưng tấy bất thường. Vì điều kiện khó khăn, gia đình đã chọn cách dân gian đắp lá thay vì đưa con đến bệnh viện ngay từ đầu. Phương pháp này không những không mang lại hiệu quả mà còn khiến tình trạng trở nên nặng nề hơn. Vùng da của bé bị hoại tử, xương lộ ra ngoài qua vết rò viêm.

Sau đó, L được đưa đến bệnh viện tuyến trung ương, nơi em phải trải qua ba lần phẫu thuật nạo viêm xương. Tuy nhiên, hậu quả để lại vô cùng nghiêm trọng, xương chày - xương chính của cẳng chân - bị khuyết một đoạn dài, chỉ còn xương mác vốn nhỏ bé, không đủ sức nâng đỡ cơ thể.

Từ 2 đến 6 tuổi, tuổi thơ của L gắn liền với những tháng ngày lê lết trong nhà. Em chỉ có thể di chuyển bằng cách chống hai tay hoặc cố gắng chạm nhẹ chân xuống đất, nhưng mỗi lần như vậy, xương mác còn lại lại bị cong vẹo, biến dạng. Chân em ngày càng ngắn hơn so với bình thường.

Phẫu thuật “cân não” và nỗ lực của đội ngũ y bác sĩ

Trước tình trạng đó, gia đình đưa L đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức - nơi hội tụ những chuyên gia hàng đầu về phẫu thuật tạo hình và chỉnh hình. Sau khi hội chẩn liên khoa, các bác sĩ quyết định lựa chọn phương pháp phẫu thuật đặc biệt: Chuyển vạt xương mác cùng bên có mạch máu nuôi, đồng thời chỉnh trục chi để chân thẳng và kéo dài tối đa phần cẳng chân.

TS.BS Vũ Trung Trực, Phó Trưởng khoa Phẫu thuật Hàm mặt, Tạo hình và Thẩm mỹ, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết: “Phương án điều trị kinh điển cho các trường hợp khuyết xương thường là ghép xương không có mạch máu nuôi lấy từ các vùng khác trên cơ thể. Tuy nhiên, với khuyết xương lớn, tỉ lệ thất bại thường cao do xương bị hoại tử hoặc tiêu xương. Trường hợp của bé L buộc chúng tôi phải áp dụng kỹ thuật khó hơn, chuyển vạt xương mác có mạch máu nuôi, đòi hỏi vi phẫu tinh vi để giữ nguyên hệ thống mạch máu và thần kinh”.

Ca phẫu thuật diễn ra khi L chưa đầy 6 tuổi, xương và mạch máu còn rất nhỏ, khiến thao tác bóc tách và nối vi phẫu trở thành thách thức lớn. Cuộc mổ kéo dài 5 giờ với sự phối hợp của nhiều chuyên khoa. May mắn thay, nhờ kỹ thuật chính xác và sự kiên trì của ê-kíp, ca mổ đã thành công.

Sau 2 năm, điều kỳ diệu đã đến. Phần xương mác nhỏ bé trước kia tự phì đại, phát triển đủ lớn để gánh chịu trọng lượng cơ thể. L có thể đi lại bình thường, xương liền tốt, và các bác sĩ đã tháo bỏ toàn bộ nẹp vít cố định. Với em, đó là bước ngoặt lớn, khép lại những năm tháng tuổi thơ gắn liền với khổ đau và mở ra một hành trình mới đầy hi vọng.

Cũng trong ngày thực hiện ca mổ cho bé L, tại Khoa Phẫu thuật Hàm mặt, Tạo hình và Thẩm mỹ, các bác sĩ tiếp tục tiến hành ca phẫu thuật tương tự cho một bé gái 5 tuổi. Em bị mất đoạn xương chày do biến chứng sau chấn thương.

Theo TS.BS Vũ Trung Trực, sau khi bé bị gãy xương do tai nạn, gia đình đã đưa em đi bó bột tại bệnh viện tuyến tỉnh. Tuy nhiên, vì tin vào cách chữa dân gian, họ đã khoét lỗ trên bột rồi đắp lá thuốc. Hậu quả là xương không thể liền, dẫn đến viêm mạn tính, buộc phải mổ nạo viêm và mất đoạn xương chày. Cuối cùng, các bác sĩ cũng phải thực hiện kỹ thuật chuyển xương mác có mạch máu nuôi để thay thế.

Hai trường hợp này là lời cảnh tỉnh rõ ràng về việc tự ý áp dụng các phương pháp dân gian trong điều trị bệnh xương khớp, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

Căn bệnh không thể chủ quan

Viêm xương (osteomyelitis) là tình trạng nhiễm trùng xảy ra trong xương, có thể do vi khuẩn hoặc chấn thương. Ở trẻ nhỏ, bệnh tiến triển nhanh và dễ để lại di chứng nặng nề. Các triệu chứng thường gặp là sưng, đau, nóng đỏ tại vùng xương, kèm sốt hoặc mệt mỏi. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm xương có thể gây: Hoại tử xương, hình thành các ổ mủ hoặc lỗ rò; mất đoạn xương, gây biến dạng chi; hạn chế vận động, thậm chí tàn tật vĩnh viễn; trong nhiều trường hợp, chỉ cần chậm trễ đưa trẻ đến cơ sở y tế hoặc áp dụng sai cách chữa dân gian như đắp lá, khoét bột, hậu quả sẽ rất khó lường.

Theo TS.BS Vũ Trung Trực, để bảo vệ sức khỏe xương khớp cho trẻ, phụ huynh cần ghi nhớ:

• Đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên môn ngay khi có dấu hiệu bất thường như sưng, đau, sốt kéo dài, khó cử động chi.

• Không tự ý áp dụng các biện pháp dân gian như đắp lá, khoét bột hay dùng thuốc không rõ nguồn gốc. Những cách này có thể làm bệnh trầm trọng hơn.

• Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ và tái khám định kỳ để theo dõi tiến triển của bệnh.

• Chú ý chế độ dinh dưỡng giúp trẻ phát triển xương khỏe mạnh, bổ sung đủ canxi, vitamin D và protein.