Tại Hội thảo khoa học “Cập nhật một số vấn đề trong thận - lọc máu và ghép thận” do Bệnh viện Bạch Mai tổ chức  mới đây, các chuyên gia hàng đầu đã chia sẻ nhiều tiến bộ trong điều trị bệnh thận. Trong đó, tham luận của TS.BS. Nghiêm Trung Dũng - Giám đốc Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai về chủ đề “Lọc màng bụng bằng máy - Xu hướng điều trị trong giai đoạn mới” đã mở ra một tương lai đầy hy vọng cho bệnh nhân suy thận mạn tại Việt Nam.

Gánh nặng bệnh thận mạn và nhu cầu điều trị thay thế thận

Bệnh thận mạn là một vấn đề sức khỏe toàn cầu, ảnh hưởng đến hơn 850 triệu người. Tại Việt Nam, con số này ước tính là 7 triệu người trưởng thành, chiếm gần 13% dân số. Đáng lo ngại hơn, mỗi năm có trên 30.000 bệnh nhân tiến triển đến giai đoạn cuối, cần các biện pháp điều trị thay thế thận. Tuy nhiên, hệ thống y tế hiện tại mới chỉ đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu này.

TS.BS. Nghiêm Trung Dũng chia sẻ từ thực tiễn lâm sàng: “Đối với bệnh nhân, đặc biệt là người trẻ tuổi, việc phải lọc máu chu kỳ 3 lần mỗi tuần không chỉ là gánh nặng tài chính mà còn là rào cản lớn với cuộc sống. Họ mất đi cơ hội lao động, học tập và gần như phụ thuộc hoàn toàn vào bệnh viện”.

Lọc màng bụng được thực hiện ngay tại nhà mang lại nhiều lợi ích vượt trội cho bệnh nhân

Lọc màng bụng tự động - giải pháp giảm tải và nâng cao chất lượng sống

Trong bối cảnh hệ thống lọc máu truyền thống đang quá tải, lọc màng bụng tự động (APD - Automated Peritoneal Dialysis) được xem là một bước tiến quan trọng. Nguyên lý của phương pháp này là tận dụng chính lớp màng bụng (phúc mạc) của người bệnh như một màng lọc tự nhiên để đào thải độc tố và dịch thừa ra khỏi cơ thể. Toàn bộ chu trình lọc màng bụng được thực hiện tự động bằng máy tại nhà, thường diễn ra vào ban đêm khi bệnh nhân ngủ.

Theo TS.BS. Nghiêm Trung Dũng, APD mang lại nhiều lợi ích vượt trội:

Duy trì sinh hoạt, lao động và học tập gần như bình thường, không bị lệ thuộc vào lịch lọc máu chu kỳ 2 - 3 lần/tuần.

Giảm gánh nặng cho gia đình, khi chỉ cần tái khám 1 lần/tháng thay vì 12–16 lần/tháng như lọc máu chu kỳ.

Nâng cao chất lượng sống, đặc biệt ở bệnh nhân trẻ, còn khả năng lao động.

Đáng chú ý, phương pháp này còn đi kèm hệ thống quản lý bệnh nhân từ xa (Remote Patient Management - RPM), giúp bác sĩ theo dõi hiệu quả điều trị, phát hiện sớm biến chứng và điều chỉnh kịp thời.

“APD mang lại sự tự do cho người bệnh. Họ có thể làm việc toàn thời gian, tiếp tục theo đuổi học tập và duy trì các hoạt động xã hội, thay vì gắn chặt cuộc sống với bệnh viện Đây chính là bước tiến nhân văn trong điều trị thay thế thận suy”. – TS. Dũng nhấn mạnh.

Thực trạng và triển vọng tại Việt Nam

Hiện nay, tỷ lệ bệnh nhân sử dụng các phương pháp lọc màng bụng tại Việt Nam còn khiêm tốn so với thế giới. Tuy nhiên, với những ưu điểm không thể phủ nhận, TS.BS. Nghiêm Trung Dũng tin rằng APD sẽ là lựa chọn điều trị quan trọng trong chiến lược phát triển của chuyên ngành Thận học Việt Nam.

Tiến sĩ Dũng cho rằng: “Để APD được áp dụng rộng rãi, chúng ta cần một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện, bao gồm chính sách bảo hiểm y tế phù hợp, xây dựng các đội ngũ y tế chuyên trách về lọc màng bụng tại nhà và nâng cao nhận thức của cộng đồng. Nếu làm được điều này, chúng ta không chỉ giảm tải cho các trung tâm lọc máu mà còn thực sự thay đổi cuộc đời của hàng chục nghìn người bệnh.”

Hơn nữa, với mô hình Lọc màng bụng được trợ giúp (Assisted PD), ngay cả những bệnh nhân lớn tuổi, suy yếu hoặc có hạn chế về thể chất, nhận thức cũng có thể thực hiện phương pháp này tại nhà với sự hỗ trợ của người thân hoặc nhân viên y tế.

Báo cáo của TS.BS. Nghiêm Trung Dũng đã mang đến một góc nhìn toàn diện và đầy thuyết phục về lợi ích của APD. Đây không chỉ là một phương pháp điều trị, mà còn là một giải pháp mang tính xã hội, giúp người bệnh suy thận mạn có một cuộc sống chất lượng, độc lập và ý nghĩa hơn.

Những con số đáng chú ý về bệnh thận mạn và lọc màng bụng tự động (APD)

7 triệu: Số người trưởng thành Việt Nam mắc bệnh thận mạn (chiếm 12,8% dân số).

30.000: Bệnh nhân mới cần điều trị thay thế thận mỗi năm.

3 lần/tuần: Tần suất lọc máu chu kỳ tại bệnh viện – kéo dài suốt đời nếu không ghép thận.

>12 triệu đồng/tháng: Chi phí điều trị lọc máu chu kỳ nếu không có bảo hiểm y tế.

1 lần/tháng: Tần suất tái khám đối với bệnh nhân điều trị bằng lọc màng bụng tự động (APD).

62,2%: Bệnh nhân APD có thể duy trì việc làm toàn thời gian (so với chỉ 15% ở bệnh nhân CAPD).

35%: Bệnh nhân APD có gánh nặng chăm sóc thấp (so với 13% ở lọc máu chu kỳ).

Nguồn: Bệnh viện Bạch Mai Lọc màng bụng bằng máy - xu hướng điều trị mới cho bệnh nhân suy thận