Việt Nam đã làm chủ nhiều kỹ thuật y khoa tiên tiến, được các chuyên gia quốc tế đánh giá cao, thu hút không chỉ người Việt Nam ở nước ngoài trở về quê hương chữa bệnh, mà còn cả bệnh nhân quốc tế đến Việt Nam điều trị những ca bệnh phức tạp.

Đó là chia sẻ của Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, về những bước phát triển toàn diện, mạnh mẽ, ghi những đấu ấn vô cùng quan trọng của Ngành Y tế Việt Nam sau 70 năm hình thành và phát triển.

 

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn chia sẻ.

- Thưa Thứ trưởng, năm 2024, những thành tựu và tiến bộ y khoa mà y tế Việt Nam đã đạt được có ý nghĩa như thế nào đối với ngành và đối với đất nước?

- Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Thuấn: Năm 2024 đánh dấu nhiều thành tựu và tiến bộ y khoa quan trọng của ngành y tế Việt Nam, khẳng định sự phát triển mạnh mẽ, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của hệ thống y tế nước nhà. Những kết quả đạt được không chỉ nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân, mà còn góp phần củng cố năng lực y tế, thúc đẩy phát triển khoa học - công nghệ y học và nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.

Trước hết, Việt Nam đã làm chủ nhiều kỹ thuật y khoa tiên tiến, đặc biệt trong ghép tạng, khẳng định bước tiến vượt bậc của nền y học nước nhà. Đến nay, hơn 9.297 ca ghép tạng đã được thực hiện thành công, với 28 bệnh viện từ trung ương đến địa phương tham gia. Những ca ghép phức tạp như ghép phổi – một trong những kỹ thuật khó nhất trong lĩnh vực ghép tạng – đã được thực hiện thành công tại Bệnh viện Phổi Trung ương, hay ghép đa tạng tim - gan đồng thời tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho thấy trình độ của đội ngũ y bác sĩ Việt Nam đã tiệm cận với các nền y tế tiên tiến trên thế giới.

Bên cạnh đó, các phẫu thuật nội soi 3D, 4K, robot hỗ trợ đã được ứng dụng sâu rộng trong các lĩnh vực tiêu hóa, tiết niệu, phụ khoa... giúp giảm xâm lấn, rút ngắn thời gian hồi phục. Trong tim mạch - thần kinh, các kỹ thuật can thiệp mạch não, mạch vành bằng robot đã giúp tăng độ chính xác trong điều trị, đồng thời giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Xạ trị kỹ thuật cao bằng hệ thống gia tốc cũng mang lại hiệu quả vượt trội trong điều trị ung thư, giúp tiêu diệt khối u mà vẫn bảo vệ tối đa mô lành. Không dừng lại ở đó, những tiến bộ trong hỗ trợ sinh sản và can thiệp bào thai đã mang lại cơ hội cho hàng nghìn cặp vợ chồng hiếm muộn, đồng thời giúp phát hiện sớm và điều trị dị tật bẩm sinh, bất thường thai nhi ngay từ trong bụng mẹ, góp phần nâng cao chất lượng dân số.

Đặc biệt, trong kỷ nguyên số, trí tuệ nhân tạo (AI) đã được ứng dụng mạnh mẽ trong chẩn đoán và điều trị, giúp phân tích hình ảnh y khoa với độ chính xác cao, phát hiện bệnh hiếm, bệnh phức tạp thông qua so sánh dữ liệu hàng triệu bệnh nhân. AI cũng hỗ trợ cá thể hóa điều trị, phân tích dữ liệu di truyền, sinh học để xây dựng phác đồ phù hợp nhất cho từng bệnh nhân, nâng cao hiệu quả điều trị.

Những thành tựu trên không chỉ giúp người dân tiếp cận với các phương pháp chẩn đoán và điều trị tiên tiến ngay trong nước, hạn chế tình trạng ra nước ngoài chữa bệnh, mà còn mở ra cơ hội phát triển du lịch y tế, thu hút bệnh nhân quốc tế, đưa Việt Nam từng bước khẳng định vị thế y tế trong khu vực và trên thế giới.

Cùng với đó, sự chuyển đổi mạnh mẽ trong quản lý và vận hành hệ thống y tế, đặc biệt là việc đẩy mạnh số hóa và ứng dụng công nghệ, đã giúp tối ưu hóa quy trình khám chữa bệnh, nâng cao hiệu quả điều trị và giảm tải cho các bệnh viện. Việc kết nối dữ liệu y tế và triển khai mô hình bệnh viện thông minh không chỉ cải thiện chất lượng dịch vụ mà còn tạo nền tảng cho một hệ thống y tế hiện đại, minh bạch và dễ tiếp cận hơn. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc tăng cường công bằng y tế, đảm bảo mọi người dân, dù ở thành thị hay nông thôn, đều có cơ hội tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao.

Hơn nữa, những cải cách trong chính sách y tế đã giúp tháo gỡ nhiều rào cản, thúc đẩy tự chủ tài chính trong bệnh viện, khuyến khích nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực sản xuất dược phẩm, trang thiết bị y tế trong nước. Điều này không chỉ giúp hệ thống y tế vận hành linh hoạt, giảm bớt sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước mà còn tạo động lực để phát triển ngành công nghiệp y tế, dược phẩm và sinh học một cách bền vững, hướng tới tự chủ và cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Đặc biệt, việc nâng cao năng lực y tế dự phòng và kiểm soát dịch bệnh đã giúp Việt Nam chủ động hơn trong việc ứng phó với các thách thức y tế công cộng, giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Những kết quả này không chỉ mang ý nghĩa trước mắt mà còn đóng vai trò quan trọng trong chiến lược dài hạn, giúp hệ thống y tế Việt Nam có khả năng thích ứng tốt hơn với những biến động trong tương lai.

Nhìn chung, những tiến bộ của ngành y tế trong năm 2024 không chỉ góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân mà còn thể hiện bước chuyển mình mạnh mẽ của hệ thống y tế Việt Nam theo hướng hiện đại, bền vững và hội nhập, tạo nền tảng để đất nước phát triển không chỉ trong lĩnh vực y tế mà còn trong tổng thể chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.

 

Việt Nam đã làm chủ nhiều kỹ thuật y khoa tiên tiến. Trong ảnh là các bác sĩ, kỹ sư, kỹ thuật viên Trung tâm xạ trị kỹ thuật cao Hà Tĩnh theo dõi quy trình xạ trị cho bệnh nhân.

- 70 năm qua Ngành Y tế Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc, dần tiến đến tiệm cận với sự phát triển của y học thế giới. Giới chuyên môn nhận định, y tế đã và đang có những bước đi khẳng định vị thế và uy tín của mình?

- GS-TS Trần Văn Thuấn: Trong nhiều năm qua, Việt Nam được cộng đồng quốc tế ghi nhận là điểm sáng trong việc thực hiện các Mục tiêu Thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc. Hệ thống y tế dự phòng, mạng lưới cơ sở khám chữa bệnh, ngành sản xuất và cung ứng dược phẩm, cũng như bảo hiểm y tế không ngừng được củng cố và mở rộng. Đặc biệt, năng lực chuyên môn của đội ngũ y bác sĩ đã có những bước phát triển nhanh chóng, vượt bậc, góp phần quan trọng trong nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân..

Mạng lưới y tế cơ sở tại Việt Nam đã được củng cố và phát triển mạnh mẽ, giúp chúng ta trở thành một trong số ít quốc gia có hệ thống y tế hoàn chỉnh, phủ rộng tới tận thôn, bản, đảm bảo cung cấp dịch vụ y tế cơ bản cho người dân. Hiện nay, 100% xã có trạm y tế, trong đó 99,6% có cơ sở nhà trạm, số còn lại gắn với phòng khám đa khoa khu vực. Hệ thống khám chữa bệnh trải dài từ Trung ương đến địa phương với hơn 1.500 bệnh viện, số giường bệnh trên một vạn dân đạt 34 giường vào năm 2024, ngang mức trung bình thế giới (33 giường). Đội ngũ nhân lực y tế cũng có sự phát triển đáng kể, với số bác sĩ trên một vạn dân tăng từ 4,1 bác sĩ năm 1993 lên 14 bác sĩ năm 2024.

Bên cạnh hệ thống y tế công lập, khu vực y tế tư nhân cũng phát triển nhanh chóng cả về số lượng và quy mô, với 384 bệnh viện và hơn 53 nghìn phòng khám tư nhân trên cả nước, góp phần mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao cho người dân. Hiện nay, hơn 80% trạm y tế tuyến xã có khả năng dự phòng, quản lý và điều trị một số bệnh không lây nhiễm, giúp nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu. Mức độ hài lòng của bệnh nhân trong 5 năm qua luôn duy trì ở mức cao, trên 90%.

Cùng với đó, bảo hiểm y tế (BHYT) ngày càng được mở rộng, trở thành một trong những trụ cột quan trọng của hệ thống an sinh xã hội. Triển khai từ năm 1992, tỷ lệ bao phủ BHYT đã tăng mạnh từ 5,4% năm 1993 lên 94,2% năm 2024. BHYT không chỉ hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ y tế mà còn được luật hóa như một trách nhiệm xã hội, gắn với lộ trình thực hiện BHYT toàn dân, hướng tới đảm bảo công bằng và bền vững trong chăm sóc sức khỏe.

Trong hơn 35 năm qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu nổi bật trong công tác phòng, chống dịch bệnh, đặc biệt trong giám sát, phát hiện, chẩn đoán và ứng phó nhanh với các tình huống y tế khẩn cấp. Năng lực phòng, chống dịch bệnh nguy hiểm và mới nổi ngày càng được nâng cao, giúp Việt Nam chủ động trong công tác chuẩn bị, sẵn sàng ứng phó với các dịch bệnh nguy hiểm. Nhiều dịch bệnh đã được khống chế, đẩy lùi và thanh toán, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Việt Nam đã thanh toán bệnh phong, loại trừ bại liệt và uốn ván sơ sinh, tạo dấu ấn quan trọng trong kiểm soát dịch bệnh truyền nhiễm. Đặc biệt, tỷ lệ nhiễm HIV/AIDS trong cộng đồng được kiểm soát dưới 0,3% trong suốt 10 năm qua, với số ca nhiễm mới giảm bền vững. Thành công này đưa Việt Nam trở thành một trong bốn quốc gia có chất lượng điều trị HIV/AIDS tốt nhất thế giới, cùng với Anh, Đức và Thụy Sĩ, khẳng định vị thế của ngành y tế Việt Nam trong công tác phòng chống HIV/AIDS trên phạm vi toàn cầu.

Nhờ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quyết liệt, tình trạng quá tải tại các bệnh viện trung ương đã từng bước được kiểm soát. Mô hình bệnh viện vệ tinh được mở rộng, giúp nâng cao năng lực điều trị tại cơ sở thông qua chuyển giao kỹ thuật, khám chữa bệnh từ xa và cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao ngay tại địa phương. Bên cạnh đó, ngành y tế đã đổi mới phương thức đánh giá chất lượng bệnh viện, áp dụng bộ tiêu chí phù hợp với quốc tế và chỉ số hài lòng của người dân để phân loại, nâng cao chất lượng dịch vụ. Nhiều phương pháp điều trị tiên tiến đã được ứng dụng, đặc biệt là kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại, phát triển các liệu pháp điều trị không dùng thuốc theo nguyên lý y học cổ truyền, giúp đa dạng hóa phương pháp chữa bệnh. Mô hình kết hợp quân dân y và y tế biển đảo tiếp tục được đẩy mạnh, phát huy hiệu quả trong chăm sóc sức khỏe cho người dân ở vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo. Đồng thời, ngành y tế tiếp tục duy trì và củng cố thành quả trong giảm tử vong và cải thiện dinh dưỡng cho bà mẹ - trẻ em, góp phần nâng cao chất lượng dân số và đảm bảo sức khỏe cộng đồng bền vững.

Việt Nam đã làm chủ nhiều kỹ thuật y khoa tiên tiến, được các chuyên gia quốc tế đánh giá cao, thu hút không chỉ người Việt Nam ở nước ngoài trở về quê hương chữa bệnh, mà còn cả bệnh nhân quốc tế đến Việt Nam điều trị những ca bệnh phức tạp. Một số phương pháp chẩn đoán và điều trị đã đạt trình độ tương đương các nước tiên tiến, được cộng đồng khoa học quốc tế công nhận, bao gồm phẫu thuật nội soi tuyến giáp, can thiệp tim mạch, phẫu thuật robot, ghép tạng, xạ trị kỹ thuật cao trong điều trị ung thư.

Bên cạnh đó, công nghệ sinh học được ứng dụng mạnh mẽ trong nghiên cứu, phát triển và bào chế dược liệu, giúp tạo ra nhiều sản phẩm y dược có giá trị kinh tế cao, góp phần nâng cao năng lực sản xuất dược phẩm trong nước và từng bước giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu. Những thành tựu này không chỉ khẳng định vị thế của y học Việt Nam trên trường quốc tế mà còn mở ra cơ hội phát triển du lịch y tế, thu hút bệnh nhân quốc tế đến điều trị tại Việt Nam.

Ngành y tế đã đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và hỗ trợ điều trị từ xa (telemedicine) trong khám chữa bệnh, giúp nâng cao chất lượng dịch vụ và giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên. Hệ thống thanh toán dịch vụ y tế không dùng tiền mặt được triển khai rộng rãi, chuẩn bị triển khai liên thông kết quả xét nghiệm, từng bước tiến tới mô hình bệnh viện không giấy, tối ưu hóa quy trình quản lý và nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh. Đồng thời, các thiết bị y tế hiện đại từ các nước tiên tiến đã được nhập khẩu, làm chủ thao tác và đưa vào sử dụng kịp thời, giúp cập nhật công nghệ y khoa mới nhất vào thực tiễn chẩn đoán và điều trị.

Bên cạnh đó, cơ chế tài chính y tế cũng từng bước được đổi mới theo hướng chuyển dần chi thường xuyên từ ngân sách nhà nước trực tiếp cho cơ sở khám chữa bệnh sang hỗ trợ người dân tham gia bảo hiểm y tế (BHYT), gắn với lộ trình tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế. Số lượng đơn vị sự nghiệp y tế tự chủ chi thường xuyên ngày càng tăng, giúp giảm gánh nặng ngân sách nhà nước và nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ sở y tế, từng bước thúc đẩy hệ thống y tế phát triển theo hướng bền vững và tự chủ hơn./.