Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

Sự phát triển của du lịch y tế trên thế giới đang tạo ra xu hướng mới, trong đó Việt Nam có lợi thế nổi bật về chuyên môn y tế, chi phí hợp lý và tiềm năng nghỉ dưỡng. Đây là cơ sở để Bộ Y tế định hướng phát triển lĩnh vực này thành một mũi nhọn trong thời gian tới.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Bộ Y tế nhận định du lịch y tế là một trong những lĩnh vực giàu tiềm năng phát triển của Việt Nam. Đây không chỉ là cơ hội để nâng cao chất lượng dịch vụ y tế trong nước mà còn tạo thêm động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội.

Trên thế giới, du lịch y tế – hay còn gọi là du lịch sức khỏe – đã trở thành một xu hướng tất yếu trong những thập kỷ gần đây. Sự tăng trưởng toàn cầu về kinh tế, nhu cầu ngày càng lớn của bệnh nhân, chuyên gia y tế, sự phát triển của công nghệ cùng với dòng vốn đầu tư và các chế độ bảo hiểm vượt biên giới đã làm thay đổi mạnh mẽ mô hình tiêu thụ và sản xuất dịch vụ y tế. Sự dịch chuyển hàng hóa và dịch vụ dưới sự bảo trợ của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và Hiệp định chung về Thương mại Dịch vụ đã đẩy nhanh quá trình tự do hóa thương mại dịch vụ y tế, kéo theo sự phát triển nhanh chóng của loại hình du lịch y tế. Thực tế cho thấy chăm sóc sức khỏe vốn là một ngành dịch vụ, và ngày nay đã trở thành lĩnh vực có thể trao đổi, mua bán toàn cầu. Một yếu tố mới quan trọng trong thương mại dịch vụ y tế chính là hiện tượng bệnh nhân di chuyển sang quốc gia khác để được điều trị. Điều này đã thúc đẩy sự hình thành và phát triển mạnh mẽ của loại hình du lịch sức khỏe.

Du lịch sức khỏe được hiểu là khi người dân lựa chọn đi ra nước ngoài để sử dụng các dịch vụ khám, chữa bệnh, làm đẹp hoặc các sản phẩm chăm sóc sức khỏe. Hình thức này có thể là một chuyến đi ngắn hạn để khám và điều trị, hoặc cũng có thể là một hành trình dài nhằm tận hưởng và sử dụng toàn diện các dịch vụ y tế. Nếu như trước đây, du lịch y tế chủ yếu diễn ra theo chiều ngược – từ các nước kém phát triển sang các nước phát triển – thì từ thế kỷ 21, xu hướng đã thay đổi. Ngày càng nhiều du khách và bệnh nhân từ các quốc gia giàu có, phát triển hơn di chuyển đến các nước có thu nhập thấp hoặc trung bình để tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe với chi phí hợp lý, nhờ sự hỗ trợ của các chuyến bay giá rẻ và thông tin rộng rãi trên internet. Chính sự thay đổi này đã đưa thị trường du lịch y tế từ các quốc gia OECD sang những nước như Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia và cả Việt Nam.

Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) dự báo du lịch y tế sẽ trở thành một trong sáu xu hướng phát triển mạnh trong tương lai, cùng với du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch sáng tạo, du lịch thông minh và du lịch có trách nhiệm. Viện Sức khỏe Toàn cầu cũng khẳng định đây là một trong những phân khúc tăng trưởng nhanh nhất của ngành du lịch toàn cầu, với quy mô thị trường từ 639 tỷ USD năm 2017 dự kiến tăng lên 919 tỷ USD vào năm 2022 và tiếp tục bứt phá mạnh trong những năm tới.

Tại Việt Nam, mặc dù du lịch y tế vẫn còn là lĩnh vực khá mới so với nhiều quốc gia châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc hay các nước ASEAN như Thái Lan, Singapore, nhưng những năm gần đây đã có những bước phát triển đáng ghi nhận. Việt Nam hiện thu về khoảng 1 tỷ USD mỗi năm từ khách quốc tế đến khám, chữa bệnh. Riêng tại TP.HCM, 30 – 40% khách ngoài thành phố và ngoài nước đến khám, chữa bệnh, trong đó chủ yếu là người Campuchia, Lào, cùng với sự gia tăng khách từ Mỹ, Úc, Canada, Nhật Bản và cộng đồng kiều bào. Những con số này cho thấy tiềm năng khai thác du lịch y tế ở nước ta là rất lớn.

Về trình độ chuyên môn, nhiều bệnh viện tuyến trung ương đã làm chủ các kỹ thuật y khoa phức tạp như ghép tạng, can thiệp tim mạch, điều trị ung thư, phẫu thuật nội soi tiên tiến, thụ tinh trong ống nghiệm với tỷ lệ thành công cao ngang tầm khu vực.

Việt Nam có nhiều thế mạnh rõ rệt để phát triển loại hình này.

1. Về trình độ chuyên môn, nhiều bệnh viện tuyến trung ương đã làm chủ các kỹ thuật y khoa phức tạp như ghép tạng, can thiệp tim mạch, điều trị ung thư, phẫu thuật nội soi tiên tiến, thụ tinh trong ống nghiệm với tỷ lệ thành công cao ngang tầm khu vực.

2. Về chi phí, dịch vụ y tế tại Việt Nam chỉ bằng khoảng 30–50% so với các quốc gia như Singapore hay Thái Lan, trong khi chất lượng đã tiệm cận chuẩn quốc tế, tạo lợi thế cạnh tranh thu hút bệnh nhân từ các nước phát triển và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.

3. Việt Nam có thế mạnh trong các dịch vụ phục hồi chức năng, y học cổ truyền, vật lý trị liệu kết hợp với nguồn dược liệu phong phú. Đây là xu hướng chăm sóc sức khỏe toàn diện, có bản sắc riêng mà nhiều nước trong khu vực không có được.

4. Về hạ tầng, nhiều bệnh viện đã được đầu tư đồng bộ, hiện đại, có trung tâm kỹ thuật cao, có khả năng tiếp nhận bệnh nhân quốc tế.

5. Về nhân lực, đội ngũ y bác sĩ Việt Nam giàu kinh nghiệm, nhiều người được đào tạo tại các quốc gia phát triển, có khả năng ngoại ngữ, đáp ứng tốt nhu cầu phục vụ bệnh nhân quốc tế.

6. Song song với đó, thế mạnh du lịch nghỉ dưỡng của Việt Nam là điểm cộng quan trọng. Với bờ biển dài, khí hậu đa dạng, cảnh quan đẹp, văn hóa và ẩm thực phong phú, Việt Nam có thể xây dựng các gói “du lịch nghỉ dưỡng kết hợp chăm sóc sức khỏe” mà ít quốc gia có được sự đa dạng tương tự. Thực tế cho thấy nhiều khu nghỉ dưỡng cao cấp, khách sạn 5 sao tại Việt Nam đã dành không gian phát triển hệ thống tiện ích chăm sóc sức khỏe đồng bộ. Một số công ty lữ hành cũng đã bước đầu xây dựng sản phẩm du lịch sức khỏe chuyên biệt như tour thiền – yoga, tour giảm cân, thải độc với sự đồng hành của chuyên gia, huấn luyện viên. Tuy nhiên, loại hình này ở Việt Nam vẫn chưa phát triển bài bản, phần lớn chỉ do các đơn vị nghỉ dưỡng cung cấp tại chỗ.

Bên cạnh đó, du lịch y tế đòi hỏi đội ngũ nhân lực phục vụ chuyên biệt và chuyên nghiệp hơn. Việt Nam cần chú trọng đào tạo nguồn nhân lực có kiến thức, kỹ năng phù hợp, đồng thời khắc phục những hạn chế hiện tại như năng lực tiếp thị, quảng bá quốc tế, khả năng giao tiếp bằng ngoại ngữ. Nhìn sang các nước trong khu vực có thể thấy, để phát triển du lịch y tế, họ không chỉ đầu tư cơ sở hạ tầng mà còn tập trung nâng cao chất lượng dịch vụ, chuẩn hóa quy trình và đẩy mạnh quảng bá. Đây cũng là những hướng đi mà Việt Nam cần tiếp tục thúc đẩy.

Định hướng trong thời gian tới, Bộ Y tế xác định sẽ tập trung chuẩn hóa chất lượng dịch vụ y tế theo tiêu chuẩn quốc tế, phát triển các sản phẩm du lịch y tế đặc thù gắn với lợi thế từng địa phương, đồng thời đẩy mạnh truyền thông, quảng bá hình ảnh Việt Nam là điểm đến an toàn, tin cậy và hiệu quả về chăm sóc sức khỏe. Bộ Y tế cũng sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các địa phương để xây dựng, triển khai chính sách thu hút, phát triển du lịch y tế. Song song, ngành y tế khuyến khích các bệnh viện, cơ sở y tế tăng cường hợp tác quốc tế, liên kết với công ty lữ hành nhằm hình thành các gói dịch vụ du lịch y tế đặc thù, có sức cạnh tranh và hấp dẫn khách quốc tế cũng như kiều bào.

Có thể khẳng định, với nền tảng y tế và du lịch sẵn có, cùng với định hướng phát triển rõ ràng, Việt Nam hoàn toàn có khả năng trở thành điểm đến hấp dẫn trong khu vực về du lịch y tế trong những năm tới.

Huyền Thị Lê