Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

 

Trước yêu cầu cấp thiết phải hiện đại hóa hệ thống y tế và nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, Bộ Y tế đã xác định ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) là một trong những giải pháp trọng tâm trong giai đoạn chuyển đổi số hiện nay. Không chỉ hỗ trợ chẩn đoán, điều trị và quản lý bệnh viện, AI còn mở ra cơ hội đột phá trong phát triển y học chính xác, y tế từ xa và cá nhân hóa điều trị. Tuy nhiên, để AI thực sự phát huy hiệu quả, ngành y tế đang từng bước hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường bảo vệ dữ liệu và đào tạo nguồn nhân lực phù hợp – hướng tới mục tiêu chăm sóc sức khỏe toàn dân một cách thông minh, an toàn và bền vững.

Trong những năm gần đây, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đã mở ra nhiều cơ hội lớn trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là tại Việt Nam. Việc ứng dụng AI vào hệ thống khám, chữa bệnh không chỉ giúp nâng cao chất lượng chẩn đoán, điều trị mà còn tối ưu hóa quy trình quản lý bệnh viện, góp phần giảm tải cho đội ngũ nhân viên y tế và nâng cao sự hài lòng của người bệnh.

Ứng dụng công nghệ AI trong y tế đã từng là giấc mơ, nhưng nó đang dần được hiện thực hóa. Để cung cấp đến bạn đọc những thông tin đa chiều, phóng viên đã có cuộc phỏng vấn Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức về vấn đề này.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức

Ứng dụng AI trong y tế là một xu hướng tất yếu

PV: Thưa Thứ trưởng, trí tuệ nhân tạo (AI) đang được ứng dụng như thế nào trong chẩn đoán, điều trị và quản lý bệnh nhân tại các bệnh viện Việt Nam? Hiệu quả của việc ứng dụng này bước đầu như thế nào? Bộ Y tế có kế hoạch mở rộng mô hình này không? Cụ thể ra sao?

Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức: Bộ Y tế đã xác định ứng dụng AI là một trong những giải pháp trọng tâm để nâng cao năng lực của hệ thống y tế trong giai đoạn chuyển đổi số hiện nay. Thực tiễn phát triển cho thấy trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang được ứng dụng ngày càng sâu rộng trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là trong hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh, tối ưu hóa phác đồ điều trị và nâng cao hiệu quả quản lý bệnh viện. Một số bệnh viện lớn đã bước đầu triển khai AI trong khám, chữa bệnh, bước đầu mang lại những kết quả khả quan.

Trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, một số bệnh viện tuyến trung ương đã triển khai hệ thống hỗ trợ đọc phim X-quang, CT, MRI sử dụng AI, giúp phát hiện sớm các tổn thương và hỗ trợ bác sĩ đưa ra quyết định nhanh hơn. Một số phần mềm AI hỗ trợ điều trị ung thư cũng đã được áp dụng để cá nhân hóa phác đồ điều trị dựa trên dữ liệu lâm sàng của người bệnh.

Bên cạnh đó, AI còn được ứng dụng trong quản lý hồ sơ bệnh án điện tử, giúp giảm tải thủ tục hành chính, tối ưu hóa vận hành bệnh viện và nâng cao trải nghiệm cho người bệnh. Một số bệnh viện đã tích hợp AI vào hệ thống khám chữa bệnh từ xa, giúp nâng cao chất lượng điều trị cho người dân ở vùng sâu, vùng xa.

Hiện nay, có 130 cơ sở khám, chữa bệnh đã triển khai bệnh án điện tử, không sử dụng bệnh án giấy; hầu hết đã triển khai dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt theo nhiều hình thức khác nhau như chuyển khoản, quét mã QR code, ví điện tử, thẻ khám chữa bệnh có kết nối với ngân hàng.

Đặc biệt, việc ứng dụng công nghệ cao đã giúp ngành y tế có bước tiến lớn trong ghép phổi, ghép đa tạng cho người bệnh năm 2024. Tính từ ca ghép tạng đầu tiên vào năm 1992, đến nay đã có hơn 9.200 ca ghép tạng được thực hiện. Từ 4 bệnh viện được Bộ Y tế cấp phép ghép tạng ban đầu đến nay đã có 28 bệnh viện đủ điều kiện và được cấp phép ghép tạng. Mạng lưới bệnh viện được đào tạo về vận động hiến tạng, đánh giá chết não mở rộng ra 85 bệnh viện.

Tuy nhiên, để AI thực sự trở thành công cụ hỗ trợ hiệu quả trong khám, chữa bệnh, cần có hành lang pháp lý đầy đủ, đảm bảo an toàn dữ liệu và tính chính xác trong ứng dụng. Bộ Y tế xác định, trong thời gian tới, sẽ tập trung vào hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về ứng dụng AI trong y tế, đảm bảo việc kiểm định, đánh giá chất lượng AI trước khi đưa vào ứng dụng lâm sàng, đồng thời tăng cường đào tạo nguồn nhân lực y tế có khả năng sử dụng AI một cách hiệu quả.

Như vậy, việc ứng dụng AI trong y tế là một xu hướng tất yếu, nhưng cần có bước đi thận trọng, đảm bảo tính an toàn, hiệu quả và phù hợp với thực tiễn của hệ thống y tế Việt Nam.

PV: Thưa Thứ trưởng, làm thế nào để đảm bảo tính chính xác, an toàn và đạo đức khi sử dụng AI trong y tế, đặc biệt là trong việc chẩn đoán và ra quyết định điều trị?

Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức: Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong y tế mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đặt ra những yêu cầu cao về tính chính xác, an toàn và đạo đức trong quá trình triển khai. Bộ Y tế nhận thức rõ AI không thay thế bác sĩ mà chỉ là công cụ hỗ trợ, do đó, để đảm bảo ứng dụng AI trong y tế được thực hiện đúng hướng, cần tập trung vào một số nội dung trọng tâm sau:

Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý điều chỉnh việc ứng dụng AI trong y tế. Bộ Y tế sẽ xây dựng các quy định về kiểm định, cấp phép và giám sát chất lượng AI trong khám, chữa bệnh, đảm bảo chỉ những hệ thống AI đạt tiêu chuẩn mới được triển khai trong thực tế lâm sàng.

Thứ hai, tăng cường bảo vệ dữ liệu người bệnh. Việc ứng dụng AI trong y tế đòi hỏi xử lý lượng lớn dữ liệu cá nhân, do đó, Bộ Y tế sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để đảm bảo các hệ thống AI tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo mật thông tin, tránh nguy cơ lộ lọt dữ liệu cá nhân.

Thứ ba, xây dựng hướng dẫn đạo đức trong sử dụng AI. Các bệnh viện, cơ sở y tế cần tuân thủ nguyên tắc AI chỉ đóng vai trò hỗ trợ bác sĩ, không thể thay thế hoàn toàn quyết định lâm sàng. Mọi quyết định điều trị cuối cùng phải có sự giám sát và xác nhận của bác sĩ, đảm bảo trách nhiệm chuyên môn và quyền lợi của người bệnh.

Bộ Y tế sẽ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá và điều chỉnh chính sách liên quan đến AI trong y tế, đảm bảo các giải pháp công nghệ mới được ứng dụng hiệu quả, an toàn, phù hợp với hệ thống y tế Việt Nam, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn đạo đức trong khám, chữa bệnh.

Có thể nói, trí tuệ nhân tạo đã, đang và sẽ tiếp tục cách mạng hóa ngành y tế, mang lại những thay đổi sâu sắc trong việc chẩn đoán, điều trị và quản lý bệnh nhân. Từ việc cá nhân hóa liệu pháp điều trị, phát triển dược phẩm, đến cải thiện quản lý bệnh viện, trí tuệ nhân tạo đã và đang mở ra nhiều cơ hội mới cho ngành y tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam.

Tuy nhiên, để trí tuệ nhân tạo thực sự phát huy được tiềm năng của mình trong y tế, cần phải giải quyết các thách thức liên quan đến bảo mật dữ liệu, tính minh bạch, và trách nhiệm pháp lý. Đồng thời, các hệ thống y tế cũng cần phải đầu tư vào việc nâng cao cơ sở hạ tầng công nghệ và đào tạo nhân lực, nhằm đảm bảo rằng trí tuệ nhân tạo có thể được triển khai một cách hiệu quả và bền vững.

Cuối cùng, trí tuệ nhân tạo sẽ không thay thế hoàn toàn vai trò của bác sĩ và chuyên gia y tế, nhưng sẽ trở thành một công cụ hỗ trợ mạnh mẽ, giúp tăng cường khả năng chẩn đoán và điều trị, từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe của người dân.

 

Trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang được ứng dụng ngày càng sâu rộng trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là trong hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh, tối ưu hóa phác đồ điều trị và nâng cao hiệu quả quản lý bệnh viện.

Hoàn thiện hành lang pháp lý để ứng dụng hiệu quả

PV: Bộ Y tế có định hướng phát triển chiến lược như thế nào trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào lĩnh vực y tế tại Việt Nam trong giai đoạn sắp tới?

Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức: Ngành y tế Việt Nam đang tích cực xây dựng Kế hoạch hành động để triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, tập trung vào đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Kế hoạch này đề ra 7 nhóm giải pháp chính: nâng cao nhận thức và đổi mới tư duy, hoàn thiện thể chế, tăng cường đầu tư và cơ sở hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đẩy mạnh chuyển đổi số trong hệ thống chính trị, thúc đẩy hoạt động khoa học công nghệ trong doanh nghiệp và tăng cường hợp tác quốc tế.

Kế hoạch được chia làm ba giai đoạn: giai đoạn 2025–2026 tập trung vào nâng cao nhận thức và hoàn thiện thể chế; giai đoạn 2026–2030 triển khai các đề án cụ thể, ứng dụng tối đa thành tựu của Cách mạng công nghiệp 4.0 như 3D, AI, tế bào gốc, công nghệ số trong nghiên cứu và phát triển y tế; và giai đoạn 2030–2045 tổng kết, đánh giá và tiếp tục mở rộng ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ trong dự phòng, chẩn đoán, khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe.

PV: Việc triển khai AI trong y tế hiện đang gặp những khó khăn, thách thức gì? Bộ Y tế có kế hoạch cụ thể nào để giải quyết các vấn đề này, đặc biệt là về mặt hành lang pháp lý để ứng dụng AI hiệu quả trong lĩnh vực khám bệnh, chữa bệnh, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức: Việc triển khai AI trong y tế ở Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Trước hết là hạn chế về dữ liệu. Dữ liệu y tế ở Việt Nam còn phân tán, chưa được chuẩn hóa và số hóa đầy đủ, gây khó khăn cho việc huấn luyện và phát triển các mô hình AI.

Tiếp đó là vấn đề thiếu nhân lực chất lượng cao. Tôi cho rằng đội ngũ chuyên gia về AI và y tế còn thiếu, đặc biệt là những người có khả năng kết hợp kiến thức chuyên môn của cả hai lĩnh vực. Vấn đề cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ khi nhiều cơ sở y tế, đặc biệt là ở vùng sâu vùng xa, còn thiếu trang thiết bị và hạ tầng công nghệ thông tin cần thiết để triển khai AI.

Chi phí đầu tư cao cũng là một thách thức lớn. Việc nghiên cứu, phát triển và triển khai các giải pháp AI trong y tế đòi hỏi nguồn đầu tư lớn, gây khó khăn cho nhiều cơ sở y tế…

Về hành lang pháp lý, trong lĩnh vực khám bệnh, chữa bệnh, các hoạt động ứng dụng khoa học, công nghệ đã được quy định rõ để thúc đẩy nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, hướng tới người bệnh, lấy người bệnh là trung tâm và hài lòng người bệnh, cụ thể:

Hoạt động chuyển giao kỹ thuật chuyên môn về khám bệnh, chữa bệnh được hưởng chế độ ưu đãi theo quy định của pháp luật về chuyển giao công nghệ, sở hữu trí tuệ, khoa học và công nghệ. Công tác tổ chức nghiên cứu, phát triển khoa học và công nghệ, ứng dụng và chuyển giao công nghệ trong khám bệnh, chữa bệnh là một trong 12 nhiệm vụ quản lý nhà nước về khám bệnh, chữa bệnh được quy định tại Điều 5 trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh, đồng thời được ưu tiên bố trí ngân sách cho nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong khám bệnh, chữa bệnh (quy định tại khoản d, Điều 4, Luật Khám bệnh, chữa bệnh).

Bên cạnh đó, các quy định về ưu đãi đối với hoạt động chuyển giao kỹ thuật chuyên môn về khám bệnh, chữa bệnh, quy định tại Điều 91, Luật Khám bệnh, chữa bệnh, bao gồm các hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ về y học cổ truyền.

Thực hiện đổi mới hệ thống y tế, việc xếp cấp chuyên môn đối với bệnh viện dựa trên kết quả, năng lực nghiên cứu khoa học, áp dụng phương pháp mới, kỹ thuật mới để đánh giá, các bệnh viện cấp chuyên sâu phải đạt được chỉ tiêu này.

Trên cơ sở căn cứ pháp lý, Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai bao gồm cả hướng dẫn thực hiện về kỹ thuật mới, phương pháp mới trong khám bệnh, chữa bệnh cho toàn ngành, trên toàn quốc.

 

Nhiên Thị Nguyễn