Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

Sự phát triển nhanh của các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) khiến việc tìm kiếm tư vấn y tế trực tuyến trở nên phổ biến. Các chuyên gia cảnh báo đây là thói quen nguy hiểm, dễ dẫn đến chẩn đoán sai, gây biến chứng nghiêm trọng.

Tiến sĩ, bác sĩ Lê Thị Thu Hương thăm khám cho bệnh nhân.

Đánh cược tính mạng bằng 'bác sĩ AI'

Chị Phan Thiện (34 tuổi, ngụ xã Hóc Môn, TP Hồ Chí Minh) cho biết, trước đây mỗi khi có dấu hiệu bất thường về sức khỏe, chị đều đến bệnh viện để kiểm tra. Tuy nhiên, từ ngày biết đến các công cụ AI có chức năng giải thích triệu chứng và cung cấp thông tin sức khỏe, chị thường hỏi 'bác sĩ AI' trước rồi mới đi thăm khám.

'Tôi dùng ChatGPT để tìm hiểu cách chăm sóc con nhỏ hoặc tra cứu các triệu chứng xem có khả năng bị bệnh gì, sau đó tôi sẽ đến bệnh viện thăm khám. Nhiều khi tới bệnh viện, bác sĩ chỉ khám và cho toa thuốc về uống chứ không giải thích nhiều nên tôi thường sẽ đưa kết quả khám bệnh lên hỏi AI để được giải thích cặn kẽ hơn. Có lần bác sĩ chỉ kê toa thuốc nhưng không giải thích, tôi hỏi lại trên Gemini thì hiểu rõ hơn về thời điểm dùng thuốc và các lưu ý trong ăn uống', chị Thiện nói.

Còn anh Trần Văn Đức (45 tuổi, phường Thủ Đức) cũng chia sẻ từng tải hình chụp MRI cột sống lên ChatGPT để hỏi ý kiến. Công cụ AI đưa ra nhận định 'phồng nhẹ đĩa đệm', khác với chẩn đoán thoát vị đĩa đệm của nhiều bác sĩ mà anh từng đến khám. Anh Đức cho rằng, không thể phó thác hoàn toàn cho AI, chỉ nên dùng để tham khảo và cần kiểm tra chéo, xác nhận lại với bác sĩ.

Tiến sĩ, bác sĩ Lê Thị Thu Hương, Trưởng khoa Nội Hô hấp, Bệnh viện Nhân Dân Gia Định kể, bà từng tiếp nhận một bệnh nhân nam đến khám trong tâm trạng lo lắng, mang theo danh sách dài các xét nghiệm mà anh muốn thực hiện.

Khi xem kỹ, bác sĩ nhận thấy nhiều xét nghiệm trong danh sách không phù hợp với tuổi tác và tình trạng sức khỏe hiện tại của bệnh nhân, trong đó có xét nghiệm rất chuyên sâu, chi phí cao, vốn dĩ người dân bình thường rất khó tự mình nghĩ ra hoặc tự lựa chọn.

Khi được hỏi kỹ, bệnh nhân cho biết anh lo ngại về chức năng thận và phổi nên đã tự tìm kiếm thông tin trên mạng và sử dụng ChatGPT để hỏi. Từ đó, anh lập danh sách xét nghiệm và mang đến bệnh viện với mong muốn được thực hiện đầy đủ theo gợi ý của AI. Bác sĩ Thu Hương khẳng định, đây không phải là trường hợp cá biệt trong thời đại số.

Người dân có thói quen hỏi "bác sĩ AI" trước khi gặp bác sĩ thật.

Bệnh viện Gia An 115 (TP Hồ Chí Minh) cũng tiếp nhận nhiều trường hợp nhập viện vì bệnh nặng hơn sau khi hỏi 'bác sĩ AI'. Điển hình như một bệnh nhân nữ 42 tuổi được chẩn đoán đái tháo đường type 2 và đã dùng thuốc điều trị hơn 6 tháng. Trong thời gian điều trị với thuốc, đường huyết của người bệnh ổn định.

Nhưng sau đó, do đọc trên mạng internet và hỏi AI, bệnh nhân nghĩ rằng chỉ cần ăn uống lành mạnh các thực phẩm đường thấp và tinh bột là có thể ngừng thuốc. Bệnh nhân ngừng thuốc và xuất hiện tình trạng mệt mỏi, khát nhiều, tiểu nhiều và đường huyết tăng cao ngoài tầm kiểm soát. May mắn là người bệnh đi khám kịp thời, nếu chậm trễ có thể dẫn đến biến chứng nặng như hôn mê do nhiễm toan ceton.

Hay một trường hợp bệnh nhân nam 38 tuổi bị rối loạn lipid máu, được bác sĩ kê nhóm thuốc statin để kiểm soát cholesterol máu. Tuy nhiên, người bệnh tự ý bỏ thuốc theo thông tin không kiểm chứng từ AI và một số trang mạng, thay bằng thảo dược quảng cáo là 'giảm mỡ máu tự nhiên' mà không có hướng dẫn của bác sĩ. Sau vài tháng, chỉ số mỡ máu tăng cao, bệnh nhân xuất hiện đau tức ngực và khó thở. Khi thăm khám, bác sĩ phát hiện dấu hiệu thiếu máu cơ tim hẹp động mạch vành tim.

AI không thể thay thế bác sĩ

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Lê Thị Thu Hương, người dân có xu hướng tìm đến các công cụ trực tuyến để tra cứu thông tin y tế nhờ sự tiện lợi, nhanh chóng và cảm giác chủ động. Tuy nhiên, bác sĩ Hương cho rằng, dù AI có khả năng xử lý lượng dữ liệu lớn, công nghệ này không thể khám trực tiếp, quan sát lâm sàng hay đánh giá nguy cơ cụ thể trên từng cá thể. AI cũng có thể xuất hiện hiện tượng 'ảo giác', đưa ra thông tin sai lệch nhưng nghe có vẻ thuyết phục, khiến người dùng dễ hiểu nhầm.

Bác sĩ khuyến cáo, khi có triệu chứng bất thường nên đến cơ sở y tế thăm khám.

'Cùng một triệu chứng nhưng mỗi người có thể mắc bệnh lý và mức độ nặng, nhẹ hoàn toàn khác nhau. Việc tự áp dụng gợi ý từ AI không chỉ thiếu chính xác mà còn gây tốn kém do làm các xét nghiệm không cần thiết, thậm chí gây hại nếu tự ý dùng thuốc', bác sĩ Thu Hương cho biết.

Bác sĩ chuyên khoa II Trương Thiện Niềm, Trưởng khoa Khám bệnh Bệnh viện Gia An 115 nhận định, các công cụ AI mang lại nhiều tiện ích khi giúp người dân tiếp cận thông tin tổng quan, hiểu rõ triệu chứng phổ biến và chuẩn bị tốt hơn trước khi gặp bác sĩ.

Tuy vậy, để chẩn đoán chính xác cần có sự kết hợp giữa thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng như chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm máu, nội soi… Việc kê đơn và điều trị còn phụ thuộc vào cơ địa, bệnh nền, tiền sử và đánh giá chuyên môn - những yếu tố mà AI không thể thay thế.

Bác sĩ Niềm nhấn mạnh, việc tự ý thay đổi hoặc ngừng thuốc theo thông tin từ AI tiềm ẩn nhiều rủi ro, có thể làm bệnh mất kiểm soát và gây biến chứng nguy hiểm. Bác sĩ Niềm cho rằng điều trị trong y khoa cần sự theo dõi sát của bác sĩ, đặc biệt ở những trường hợp bệnh mạn tính hoặc người có triệu chứng diễn tiến nặng.

Theo bác sĩ Niềm, AI có thể hữu ích trong việc tra cứu kiến thức chung hoặc tìm hiểu về một bệnh lý đã được chẩn đoán, nhưng khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường hoặc tình trạng xấu đi, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được thăm khám trực tiếp. 'AI chỉ mang tính hỗ trợ, không thể thay thế vai trò của bác sĩ trong chẩn đoán và điều trị', bác sĩ Niềm khẳng định.

Cùng quan điểm, bác sĩ Thu Hương cho rằng người dân có thể sử dụng AI để tìm hiểu thông tin tổng quan nhưng tuyệt đối không nên tự chẩn đoán hay dựa vào các gợi ý điều trị trực tuyến. Tiến sĩ, bác sĩ Lê Thị Thu Hương nhấn mạnh, mọi phác đồ trong y khoa đều phải được cá thể hóa dựa trên thăm khám thực tế, kết quả cận lâm sàng và đánh giá chuyên môn. Vì vậy, khi có triệu chứng bất thường kéo dài, điều quan trọng nhất vẫn là đến cơ sở y tế để được kiểm tra thay vì trì hoãn vì một lời khuyên 'có vẻ hợp lý' từ AI.

(Nguồn: Theo TTXVN)

Huyền Thị Lê