Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

Ngày càng nhiều phụ nữ bước vào độ tuổi ngoài 35 mới bắt đầu hành trình tìm con, đối mặt với hàng loạt khó khăn do tuổi tác ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Thạc sĩ, bác sĩ Trịnh Văn Du – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện – khuyến nghị chị em cần chủ động kiểm tra khả năng sinh sản càng sớm càng tốt, đừng để “lỡ chuyến tàu cuối cùng”. Với sự hỗ trợ của y học hiện đại, cánh cửa làm mẹ vẫn có thể mở ra, nếu biết hành động đúng lúc.

Thạc sĩ, bác sĩ Trịnh Văn Du – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện

Phóng viên: Thưa bác sĩ, hiện nay ngày càng nhiều phụ nữ kết hôn muộn. Việc sinh con ở tuổi trên 35 liệu có đáng lo ngại không?

Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Văn Du: Hoàn toàn đáng lo. Độ tuổi sinh sản tốt nhất của phụ nữ là từ 20 đến 34 tuổi. Từ 35 tuổi trở đi, khả năng sinh sản bắt đầu suy giảm và giảm rất nghiêm trọng sau tuổi 40. Rất nhiều người kết hôn muộn vì học hành, sự nghiệp, chưa tìm được đối tượng phù hợp, hoặc theo đuổi lối sống hiện đại. Nhưng đến khi muốn sinh con, lại rơi vào giai đoạn trứng đã giảm mạnh cả về số lượng và chất lượng. Thực tế tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, chúng tôi tiếp nhận rất nhiều phụ nữ ngoài 38 tuổi mới đến điều trị, trong đó có những người đã gần như không còn trứng để làm IVF nữa. Đó là điều rất đáng tiếc.

Phóng viên: Vì sao phụ nữ lớn tuổi lại khó mang thai?

Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Văn Du: Có hai lý do chính: giảm số lượng trứng và giảm chất lượng trứng. Khác với đàn ông, phụ nữ không tạo ra trứng mới. Khi còn là bào thai, số lượng trứng có thể lên tới 6–7 triệu, nhưng sau đó giảm dần và không bao giờ tăng lại. Ở tuổi dậy thì, chỉ còn khoảng 300.000–500.000 trứng. Đến tuổi 37 chỉ còn khoảng 25.000, và khi bước sang tuổi 50 – trung bình thời điểm mãn kinh – chỉ còn khoảng 1.000 trứng. Điều quan trọng là không phải cứ còn kinh nguyệt thì còn có thể mang thai tự nhiên. Trứng cũng bị lão hóa theo tuổi tác. Ở tuổi 40, không chỉ số lượng trứng giảm mạnh mà chất lượng trứng cũng không còn tốt. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ thụ thai, chất lượng phôi và khả năng sinh con khỏe mạnh.

Phóng viên: Việc giảm chất lượng trứng cụ thể ảnh hưởng như thế nào đến cơ hội mang thai và thai kỳ?

Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Văn Du: Chất lượng trứng ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của phôi thai. Trứng kém chất lượng thường có bất thường về nhiễm sắc thể, dễ bị đột biến gen hoặc rối loạn phân chia. Điều này khiến tỷ lệ phôi bất thường rất cao, dẫn đến khó thụ thai hoặc sảy thai sớm. Thậm chí có trường hợp mang thai nhưng bị dị tật bẩm sinh hoặc thai lưu. Ví dụ, nguy cơ sinh con mắc hội chứng Down ở phụ nữ dưới 30 tuổi chỉ khoảng 1/1.000. Nhưng ở tuổi 40, nguy cơ này có thể lên tới 1/85. Ngoài ra, phụ nữ cao tuổi còn dễ gặp các biến chứng trong thai kỳ như tiền sản giật, tiểu đường thai kỳ, sinh non, băng huyết...

Phóng viên: Nếu một phụ nữ ngoài 35 tuổi vẫn mong muốn sinh con, khi nào họ nên đi khám?

Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Văn Du: Nếu bạn trên 35 tuổi và có quan hệ đều đặn trong vòng 6 tháng nhưng chưa có thai thì nên đi khám chuyên khoa hỗ trợ sinh sản càng sớm càng tốt. Còn nếu bạn chưa lập gia đình nhưng đã ngoài 35 tuổi và có kế hoạch sinh con trong tương lai thì cũng nên đến cơ sở chuyên khoa để kiểm tra, đánh giá khả năng sinh sản và cân nhắc việc trữ trứng. Đừng để tới lúc trứng không còn, bác sĩ giỏi mấy cũng không thể giúp được.

Phóng viên: Có cách nào để biết người phụ nữ còn đủ trứng hay không?

Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Văn Du: Hiện nay có hai xét nghiệm phổ biến: siêu âm đầu dò để đếm nang thứ cấp và xét nghiệm chỉ số AMH (Anti-Müllerian Hormone). Cả hai đều giúp đánh giá dự trữ buồng trứng. Tuy nhiên, cần hiểu rằng AMH chỉ nói lên số lượng trứng còn lại, không phản ánh được chất lượng trứng. Vì vậy, nếu AMH thấp, chưa chắc là bạn đã hết hy vọng. Điều quan trọng là đến khám và được bác sĩ tư vấn cụ thể.

Phóng viên: Những phương pháp hỗ trợ sinh sản nào có thể áp dụng cho phụ nữ lớn tuổi?

BS Trịnh Văn Du: Có hai phương pháp chính: IUI (bơm tinh trùng vào buồng tử cung) và IVF (thụ tinh trong ống nghiệm). Trong đó, IUI đơn giản hơn, chi phí thấp, nhưng hiệu quả không cao nếu người phụ nữ đã lớn tuổi. IVF là phương pháp hiệu quả hơn nhưng cũng phức tạp và tốn kém hơn. Tỷ lệ thành công giảm dần theo tuổi. Dưới 30 tuổi, IVF có thể đạt hiệu quả 50–60%, nhưng ở tuổi 40–42 chỉ còn dưới 10%. Vì vậy, thời điểm điều trị rất quan trọng. Đặc biệt, với những người đã nhiều tuổi, số lượng trứng ít, chúng tôi có thể áp dụng phương pháp “gom trứng”. Có nghĩa là lấy từng trứng qua nhiều chu kỳ, trữ lại và khi đủ số lượng sẽ làm IVF.

Phóng viên: Trong trường hợp phụ nữ không còn trứng chất lượng, còn phương án nào khác không?

Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Văn Du: Vẫn có. Đó là xin trứng từ người hiến. Đây là lựa chọn cuối cùng nếu không thể dùng trứng của chính mình. Chúng tôi sẽ xin trứng từ người phụ nữ dưới 35 tuổi, đảm bảo sức khỏe và xét nghiệm đầy đủ. Sau đó kết hợp trứng hiến với tinh trùng của chồng để tạo phôi và chuyển vào tử cung người vợ. Dù không có gen của mẹ, nhưng người phụ nữ vẫn mang thai, nuôi dưỡng thai nhi trong 9 tháng và sinh con bằng chính cơ thể mình. Pháp luật Việt Nam cũng công nhận người sinh ra là mẹ hợp pháp.

Phóng viên: Đông trứng có phải là lựa chọn đáng cân nhắc với phụ nữ hiện đại?

Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Văn Du: Đông trứng là giải pháp bảo tồn khả năng làm mẹ rất hiệu quả, đặc biệt với phụ nữ chưa kết hôn hoặc chưa muốn sinh con sớm. Trứng được lấy ra sau khi kích thích buồng trứng, sau đó trữ đông trong nitơ lỏng ở nhiệt độ âm 196 độ C. Khi cần sử dụng, trứng sẽ được rã đông để làm IVF. Nếu đông trứng ở tuổi 30, đến năm 40 mới mang thai, bạn vẫn dùng được trứng chất lượng tốt như năm 30 tuổi. Tuy nhiên, muốn đông trứng hiệu quả thì phải làm sớm. Nhiều người đợi đến 39–40 tuổi mới đi đông trứng thì thường đã quá muộn vì không còn đủ trứng để lấy.

 

Đông trứng là một phương pháp bảo tồn khả năng sinh sản hoàn hảo nếu phụ nữ đã trên 35 tuổi mà vẫn chưa tìm được đối tác phù hợp để kết hôn và sinh con đẻ cái.

Phóng viên: Trong quá trình mang thai, phụ nữ cao tuổi cần lưu ý những điều gì?

Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Văn Du: Phụ nữ mang thai ở tuổi lớn cần theo dõi sát hơn rất nhiều. Cần khám thai định kỳ đầy đủ, làm xét nghiệm sàng lọc trước sinh và tầm soát dị tật thai nhi. Đồng thời phải kiểm soát các bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn tuyến giáp... Thai phụ lớn tuổi cũng dễ bị các biến chứng sản khoa nên cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý, nghỉ ngơi đầy đủ, tránh làm việc quá sức. Bác sĩ điều trị sẽ xây dựng phác đồ theo dõi thai kỳ cá nhân hóa để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Phóng viên: Cuối cùng, bác sĩ có lời khuyên gì cho những phụ nữ đang chần chừ vì lo ngại tuổi tác?

Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Văn Du: Đừng vì những định kiến hay áp lực xã hội mà bỏ lỡ cơ hội làm mẹ. Mỗi người có hoàn cảnh riêng, nhưng nếu bạn mong muốn có con, hãy hành động càng sớm càng tốt. Việc đến khám, kiểm tra khả năng sinh sản không hề đáng sợ. Ngược lại, nó giúp bạn có thông tin chính xác để chủ động quyết định. Tôi đã gặp rất nhiều người hối tiếc vì nghĩ mình còn thời gian, nhưng khi quay lại thì mọi cơ hội đã trôi qua. Với y học hiện đại, cơ hội vẫn còn – miễn là bạn không bỏ lỡ nó.

Huyền Thị Lê