Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

Thay vì phải mang theo nhiều loại giấy tờ mỗi lần đi khám, người dân giờ đây chỉ cần vài thao tác đơn giản để truy cập toàn bộ thông tin sức khỏe của mình thông qua bệnh án điện tử. Các chỉ số xét nghiệm, kết quả khám định kỳ đều được lưu trữ an toàn, thuận tiện cho việc theo dõi và chăm sóc sức khỏe lâu dài. Với bác sĩ, hồ sơ bệnh án điện tử giúp tiết kiệm thời gian, tránh trùng lặp xét nghiệm, hỗ trợ chẩn đoán chính xác hơn. Đối với ngành y tế, đây là bước tiến quan trọng để xây dựng hệ thống dữ liệu sức khỏe toàn dân, phục vụ công tác quản lý, dự báo và hoạch định chính sách trong tương lai.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ của ngành y tế, bệnh án điện tử được xem là một trong những nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, đồng thời bảo đảm tính minh bạch, an toàn và hiệu quả trong quản lý. Phóng viên đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên về những thách thức, định hướng cũng như tác động của việc triển khai bệnh án điện tử trên phạm vi toàn quốc.

Phóng viên: Thưa Thứ trưởng, đâu là những thách thức lớn nhất mà ngành y tế đang gặp phải trong quá trình triển khai bệnh án điện tử trên toàn quốc, đặc biệt là tuyến cơ sở và vùng sâu, vùng xa?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử hiện nay đã được quy định trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023; Chỉ thị số 07/CT-TTg ngày 14 tháng 3 năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ; Thông tư số 13/2025/TT-BYT ngày 6/6/2025 của Bộ Y tế cùng các văn bản liên quan.

Đến thời điểm hiện tại, trên phạm vi toàn quốc đã có 339/1.650 cơ sở khám, chữa bệnh sử dụng bệnh án điện tử và không còn dùng bệnh án giấy theo quy định tại Chỉ thị số 07/CT-TTg và Thông tư số 13/2025/TT-BYT.

Một số khó khăn, vướng mắc trong ứng dụng công nghệ thông tin và triển khai hồ sơ bệnh án điện tử có thể kể đến như sau:

Về hành lang pháp lý, việc áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù trong chuyển đổi số y tế được nêu tại Nghị quyết số 193/2025/QH15 ngày 19/2/2025 của Quốc hội và Nghị định số 88/2025/NĐ-CP quy định chi tiết, hướng dẫn một số điều của Nghị quyết số 193/2025/QH15. Tuy nhiên, mẫu hồ sơ bệnh án hiện còn chưa đồng bộ về các danh mục chuyên môn. Cùng với đó, các quy định và hướng dẫn về đấu thầu công nghệ thông tin, chuyển đổi số cũng còn nhiều khó khăn trong quá trình triển khai hồ sơ bệnh án điện tử.

Bên cạnh đó, hiện chưa có quy định về giá dịch vụ khám, chữa bệnh bao gồm chi phí ứng dụng công nghệ thông tin; chi phí hệ thống PACS (lưu trữ và truyền tải hình ảnh) không in phim,… nên các cơ sở y tế gặp nhiều khó khăn về nguồn lực. Việc triển khai các quy định về an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu người bệnh trên hồ sơ bệnh án điện tử cũng chưa được bảo đảm đầy đủ ở nhiều nơi.

Về hạ tầng và ứng dụng công nghệ thông tin, hệ thống hạ tầng ở nhiều cơ sở y tế còn xuống cấp, hạn chế, cần bổ sung và nâng cấp để phục vụ triển khai bệnh án điện tử. Nhiều trang thiết bị y tế (máy chụp chiếu, siêu âm,…) đã cũ, không thể số hóa dữ liệu. Các ứng dụng công nghệ thông tin chưa đáp ứng được yêu cầu; vấn đề an toàn thông tin mạng chưa bảo đảm. Hạ tầng công nghệ thông tin giữa các bệnh viện có sự chênh lệch đáng kể, đặc biệt là tại tuyến dưới, nhiều cơ sở y tế vẫn hạn chế về trang thiết bị và kết nối hệ thống, ảnh hưởng đến hiệu quả triển khai và vận hành bệnh án điện tử.

Ngoài ra, để triển khai bệnh án điện tử thay thế bệnh án giấy, hệ thống công nghệ thông tin tại các bệnh viện phải tương đối hoàn thiện, bao gồm Hệ thống thông tin bệnh viện (HIS), Hệ thống quản lý xét nghiệm (LIS), Hệ thống quản lý hình ảnh (RIS – PACS), hệ thống quản trị bệnh viện và hạ tầng kỹ thuật. Vì vậy, để triển khai bệnh án điện tử, cần hoàn thiện đồng bộ các hệ thống khác trong bệnh viện, đồng nghĩa với việc cần một nguồn kinh phí đáng kể để thực hiện.

Về nhân lực công nghệ thông tin, hiện chưa có lực lượng chuyên trách đủ khả năng đáp ứng yêu cầu triển khai công nghệ thông tin, chuyển đổi số và bệnh án điện tử. Đồng thời, trình độ sử dụng ứng dụng công nghệ thông tin, phần mềm và chuyển đổi số của nhân viên y tế cũng như người dân khi tham gia hồ sơ bệnh án điện tử vẫn còn hạn chế.

Cuối cùng là vấn đề kinh phí triển khai. Ngân sách cho công nghệ thông tin, chuyển đổi số và bệnh án điện tử chưa đáp ứng được nhu cầu. Nguồn kinh phí của các đơn vị sự nghiệp không đủ để bố trí riêng cho công nghệ thông tin, chuyển đổi số và hồ sơ bệnh án điện tử. Hiện chưa có mục chi dành riêng cho công nghệ thông tin trong giá dịch vụ y tế; các bệnh viện chủ yếu phải sử dụng quỹ đầu tư phát triển của đơn vị để ứng dụng công nghệ thông tin, ảnh hưởng đến nhiều hoạt động khác của bệnh viện. Đặc biệt tại các cơ sở ở hải đảo, miền núi, vùng sâu, vùng khó khăn, nguồn thu thấp nên không có kinh phí triển khai ứng dụng công nghệ thông tin và bệnh án điện tử, rất cần có sự hỗ trợ từ Nhà nước.

Phóng viên: Bộ Y tế có những định hướng cụ thể nào để bảo đảm tính bảo mật, quyền riêng tư và khả năng liên thông dữ liệu bệnh án điện tử giữa các cơ sở y tế trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ ?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: An toàn thông tin nói chung và bảo mật, quyền riêng tư của hồ sơ bệnh án điện tử nói riêng hiện nay cơ bản đã được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật như: Luật an toàn thông tin, Luật An ninh mạng, Luật Dữ liệu, Luật Giao dịch điện tử, Nghị định số 85/2016/NĐ-CP, Nghị định số 102/2025/NĐ-CP, Thông tư số 53/2014/TT-BYT, Thông tư số 54/2017/TT-BYT, Thông tư số 12/2022/TT-BTTTT, Thông tư số 13/2025/TT-BYT,… Trong giai đoạn sắp tới, Bộ Y tế tiếp tục rà soát, bổ sung các quy định có liên quan để bảo đảm tính bảo mật, quyền riêng tư và khả năng liên thông dữ liệu bệnh án điện tử giữa các cơ sở y tế.  

Về khả năng liên thông dữ liệu bệnh án điện tử giữa các cơ sở y tế: Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Công an, Văn phòng Chính phủ và các địa phương, đơn vị để xây dựng và ban hành các văn bản QPPL, văn bản hướng dẫn việc triển khai Sổ sức khỏe điện từ, Giấy chuyển tuyến, Giấy hẹn khám lại đối với người bệnh tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Bộ Y tế đã có nhiều văn bản chỉ đạo các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh triển khai hồ sơ bệnh án điện tử tại các cơ sở trên toàn quốc; tiếp tục xây dựng, ban hành các bộ danh mục dùng chung (Bộ chỉ số cận lâm sàng, lâm sàng) để phục vụ triển khai nhiệm vụ này. Bộ Y tế đã báo cáo Chính phủ ban hành Nghị định số 102/2025/NĐ-CP ngày 13/5/2025 quy định quản lý dữ liệu y tế, là căn cứ pháp lý quan trọng để Bộ Y tế thực hiện quy hoạch dữ liệu, quy hoạch các CSDL của ngành y tế, trong đó có dữ liệu về bệnh án điện tử, sổ sức khỏe điện tử,….

Đối với Hệ thống thông tin quản lý về hoạt động khám bệnh, chữa bệnh hiện nay Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 38/2024/TT-BYT ngày 16/11/2024 của Bộ Y tế quy định xây dựng, quản lý, khai thác và sử dụng Hệ thóng thông tin về quản lý hoạt động khám bệnh, chữa bệnh. Bộ Y tế đang triển khai Hệ thống nền tảng quản lý điều hành hệ thống y tế (IOC) và hiện đang có kế hoạch xây dựng Hệ thống thông tin về quản lý hoạt động khám bệnh, chữa bệnh để phục vụ công tác quản lý nhà nước, các địa phương trong công tác khám, chữa bệnh.

Phóng viên: Thứ trưởng đánh giá như thế nào về tác động của bệnh án điện tử đối với chất lượng khám, chữa bệnh và sự hài lòng của người dân, đặc biệt trong bối cảnh hậu COVID-19 và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Đối với người bệnh, bệnh án điện tử giúp người bệnh không phải lưu trữ tất cả loại giấy tờ khi đi khám bệnh, chữa bệnh. Người bệnh không phải lo lắng nếu làm mất kết quả xét nghiệm, không phải hoang mang khi đọc chữ viết của bác sĩ. Người bệnh hoàn toàn dễ dàng so sánh từng chỉ số xét nghiệm, kết quả khám sức khỏe tổng quát định kỳ.

Kết hợp với việc triển khai hồ sơ sức khỏe điện tử, Bệnh án điện tử giúp người bệnh tự quản lý thông tin sức khỏe liên tục, suốt đời của mình. Lưu trữ tiền sử gia đình, tiền sử bệnh, tiền sử dị ứng thuốc đầy đủ hơn. Từ đó, chủ động phòng bệnh, chủ động chăm sóc sức khỏe của mình.

Bệnh án điện tử giúp truyền tải dữ liệu người bệnh giữa các khoa phòng, giữa các bệnh viện  một cách nhanh chóng, kịp thời.

Đối với Thầy thuốc và nhân viên y tế, bệnh án điện tử giúp truyền tải dữ liệu người bệnh giữa các khoa phòng, giữa các bệnh viện  một cách nhanh chóng, kịp thời. Khi thông tin về sức khỏe của người bệnh được thông suốt giữa các tuyến sẽ giúp việc chẩn đoán và phối hợp điều trị tốt hơn.  Tránh được các chỉ định cận lâm sàng (siêu âm, xét nghiệm…) trùng lặp. Hồ sơ bệnh án điện tử trình bày rõ ràng, dễ đọc hơn hồ sơ bệnh án giấy. Bác sĩ dễ dàng tìm lại hồ sơ bệnh án của bệnh nhân, giảm thời gian thăm khám, hỗ trợ điều trị kịp thời, giúp nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị. 

Với hồ sơ bệnh án giấy, mọi thông tin khám, chẩn đoán, chữa trị của bệnh nhân trong một đợt điều trị được ghi chép bằng tay rất mất thời gian, tình trạng sai lệch thông tin vẫn còn xảy ra. Nhưng với hệ thống phần mềm Bệnh án điện tử được sử dụng thống nhất, liên kết với tất cả khoa phòng trong bệnh viện, bệnh nhân được quản lý bằng mã số. Thông tin về tất cả các lần khám chữa bệnh của bệnh nhân đều được số hóa, lưu trữ một cách khoa học và sử dụng đơn thuốc điện tử,… góp phần giảm thiểu sai sót y khoa (do nhập lại, do chữ viết tay, …)

Việc đưa hồ sơ bệnh án điện tử vào hoạt động cũng giảm thiểu thời gian chờ đợi và thủ tục không cần thiết cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân. Từ tiếp nhận thông tin đến chẩn đoán, kê đơn thuốc của bác sỹ đều được số hóa, cập nhật theo quy trình chuẩn, nhờ đó thủ tục khám, chữa bệnh và thanh toán cũng nhanh hơn trước.

Triển khai hồ sơ bệnh án điện tử giúp việc cập nhật thông tin sức khỏe cá nhân trong hồ sơ sức khỏe điện tử được dễ dàng, thuận lợi hơn. Các bác sĩ và bệnh nhân có thể truy cập hồ sơ bệnh án điện tử từ bất kỳ nơi nào trên thế giới chỉ cần có đường truyền internet. Hồ sơ bệnh án điện tử giúp cho bác sỹ có thể theo dõi được toàn bộ quá trình điều trị của người bệnh, nhất là người bệnh được điều trị dài ngày.

Đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, ung cấp thông tin, dữ liệu lâm sàng nhanh chóng, kịp thời cho các cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác; Tiết kiệm được chi phí duy trì các kho lưu trữ hồ sơ bệnh án giấy; Cung cấp dữ liệu cho công tác nghiên cứu.

Bệnh án điện tử cũng góp phần công khai, minh bạch trong khám chữa bệnh: Tiền thuốc, vật tư tiêu hao sử dụng, tiền giường hay chi phí thực hiện các cận lâm sàng.

Đối với công tác quản lý, việc triển khai bệnh án điện tử cùng với triển khai hồ sơ sức khỏe điện tử giúp cho ngành có được dữ liệu về sức khỏe của người dân đầy đủ, chính xác và kịp thời. Đây là cơ sở dữ liệu về sức khỏe rất lớn (big data) của ngành Y tế mà việc tổng hợp, phân tích dữ liệu thông tin sẽ giúp ngành y tế có các chỉ đạo rất kịp thời về phòng chống dịch bệnh nói riêng và có được các dự báo, hoạch định chính sách về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe người dân tốt hơn vì có những bằng chứng thực tiễn, có cơ sở khoa học hơn.

Mặt khác, big data là nền tảng để phát triển các ứng dụng thông minh phục vụ chăm sóc sức khỏe người dân tốt hơn. Trong thời đại ngày nay, việc quản lý thông tin có nghĩa rất lớn đối với công tác quản lý xã hội, có nhiều người còn khẳng định “thông tin quý hơn dầu mỏ!”.

Đối với bảo hiểm y tế, khi thông tin về khám chữa bệnh của người bệnh thông suốt, minh bạch, giúp cho việc quản lý chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế dễ dàng hơn, góp phần hạn chế việc lạm dụng thuốc và xét nghiệm nếu có.

Sau khi hồ sơ bệnh án điện tử được ký số thì toàn bộ thông tin trên hồ sơ bệnh án điện tử không thể chỉnh sửa được nữa đảm bảo tính nguyên vẹn dữ liệu của hồ sơ bệnh án.

Như vậy, việc khai bệnh án điện tử rất có ích cho người dân, rất có lợi cho ngành y tế, tạo thuận lợi cho thầy thuốc khi hành nghề, là một nội dung quan trọng có ý nghĩa thực tiễn, có tính thời sự cao trong việc xây dựng y tế điện tử.

 

Huyền Thị Lê