Ngày 5 tháng 2 năm 2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 244/CT-TTg phê duyệt Đề án ứng dụng công nghệ số trong tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật. Đây là một trong những bước đi cụ thể, thiết thực nhằm hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Chính phủ số, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phát huy vai trò giám sát xã hội đối với hệ thống pháp luật Việt Nam.

Trong những năm gần đây, công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, góp phần kiến tạo môi trường pháp lý ổn định, minh bạch. Tuy nhiên, quá trình tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như:

Một số quy định còn chồng chéo, mâu thuẫn, thiếu nhất quán; Việc rà soát, tiếp nhận, xử lý các phản ánh, kiến nghị từ người dân, doanh nghiệp còn thủ công, manh mún, thiếu tính hệ thống; Cơ chế phối hợp giữa các cơ quan trong xử lý kiến nghị còn chậm, thiếu minh bạch và chưa đáp ứng kỳ vọng cải cách hành chính.

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ và nhu cầu tham gia quản lý nhà nước của người dân ngày càng cao, việc ứng dụng công nghệ số vào tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị là một yêu cầu cấp thiết.

Theo Chỉ thị số 244/CT-TTg, mục tiêu tổng thể của Đề án là:

“Xây dựng hệ thống tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật trên môi trường số, tạo lập cơ sở dữ liệu thống nhất, kết nối, chia sẻ liên thông giữa các bộ, ngành, địa phương.”

Mục tiêu này hướng đến 3 trụ cột chính:

Công khai, minh bạch, thuận tiện cho người dân, doanh nghiệp tham gia góp ý, phản ánh các quy định chưa phù hợp. Nâng cao năng lực phản ứng chính sách nhanh, kịp thời xử lý các kiến nghị có căn cứ, phù hợp thực tiễn. Hiện đại hóa hoạt động quản lý nhà nước, giảm thiểu quy trình giấy tờ thủ công, tăng cường ứng dụng công nghệ số.

Những nhiệm vụ trọng tâm được đề ra

Chỉ thị số 244/CT-TTg nhấn mạnh 05 nhiệm vụ, giải pháp lớn, đóng vai trò trụ cột trong triển khai Đề án, cụ thể:

Xây dựng và vận hành hệ thống số hóa xử lý phản ánh, kiến nghị

Phát triển nền tảng số thống nhất cho phép người dân, doanh nghiệp gửi phản ánh, kiến nghị mọi lúc, mọi nơi. Tích hợp với các cổng dịch vụ công, hệ thống thông tin quản lý văn bản pháp luật, cơ sở dữ liệu quốc gia về văn bản quy phạm pháp luật. Bảo đảm an toàn, bảo mật thông tin người dùng và bảo vệ dữ liệu số theo quy định.

Chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ tiếp nhận, phân loại, xử lý kiến nghị

Ban hành quy trình thống nhất từ Trung ương đến địa phương;

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để phân loại tự động các nhóm kiến nghị;

Gắn trách nhiệm giải trình với từng cơ quan, đơn vị trong xử lý thông tin.

Phát triển cơ sở dữ liệu dùng chung về phản ánh, kiến nghị và kết quả xử lý

Thiết lập hệ thống báo cáo động, bảng điều khiển (dashboard) phục vụ theo dõi tiến độ xử lý. Liên thông dữ liệu giữa các Bộ, ngành, UBND tỉnh/thành phố, tạo dòng chảy thông tin liên tục, không gián đoạn. Làm cơ sở phục vụ công tác rà soát, đánh giá văn bản quy phạm pháp luật định kỳ.

Tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người dân và doanh nghiệp sử dụng hệ thống

Tổ chức các chiến dịch truyền thông số, clip hướng dẫn, các hội thảo tập huấn cho cán bộ, công chức và người dân. Đa dạng hóa các kênh tiếp nhận phản ánh: web, app, cổng thông tin, mạng xã hội. Khuyến khích người dân sử dụng tài khoản định danh VNeID để gửi phản ánh, giúp xác thực nhanh chóng và thuận tiện.

Giám sát, đánh giá hiệu quả thực hiện Đề án

Giao Văn phòng Chính phủ là cơ quan đầu mối theo dõi, tổng hợp, báo cáo Thủ tướng định kỳ 6 tháng, hằng năm. Xây dựng bộ chỉ số đánh giá mức độ hài lòng, chất lượng tiếp nhận và xử lý phản ánh. Tổ chức kiểm tra, thanh tra chuyên đề đối với các cơ quan triển khai không đầy đủ hoặc chưa nghiêm túc.

Chỉ thị số 244/CT-TTg cũng chỉ rõ vai trò, trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức trong triển khai thực hiện Đề án như Văn phòng Chính phủ: Là cơ quan chủ trì, xây dựng hệ thống công nghệ, vận hành, đánh giá, kiểm soát chất lượng thực hiện. Bộ Tư pháp: Hướng dẫn nghiệp vụ, rà soát quy trình tiếp nhận phản ánh liên quan đến văn bản pháp luật. Bộ Thông tin và Truyền thông: Bảo đảm hạ tầng số, an toàn thông tin, kết nối dữ liệu giữa các hệ thống. Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, UBND cấp tỉnh: Tổ chức thực hiện tiếp nhận, phân loại, trả lời kiến nghị; cập nhật dữ liệu đầy đủ, chính xác lên hệ thống.

Chỉ thị 244/CT-TTg đặt ra các kết quả đầu ra cụ thể cần đạt được đến năm 2026 là 100% Bộ, ngành, địa phương được kết nối với hệ thống tiếp nhận phản ánh, kiến nghị tập trung; Tối thiểu 90% phản ánh, kiến nghị hợp lệ được xử lý đúng hạn, có kết quả trả lời trên hệ thống; Tạo lập kho dữ liệu tập trung về các vấn đề pháp luật phát sinh từ thực tiễn, phục vụ công tác nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung văn bản; Đẩy mạnh tương tác 2 chiều giữa người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước trong hoạt động xây dựng pháp luật.

Việc triển khai Đề án theo Chỉ thị 244/CT-TTg không chỉ mang lại hiệu quả kỹ thuật và hành chính, mà còn có ý nghĩa sâu sắc về thể chế và xã hội là góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa hiện đại, nơi mọi quyết định quản lý đều dựa trên lắng nghe người dân và thực tiễn đời sống. Tăng cường lòng tin của người dân, doanh nghiệp vào pháp luật và bộ máy hành chính nhà nước. Tạo áp lực cải cách chính sách một cách thực chất, bởi mọi quy định không phù hợp sẽ nhanh chóng bị phát hiện và yêu cầu sửa đổi thông qua phản ánh, kiến nghị số hóa.

Để thực hiện thành công Đề án này, cần lưu ý một số vấn đề sau:

Bảo đảm nguồn lực tài chính, nhân sự và công nghệ để triển khai hệ thống ở quy mô toàn quốc; đẩy mạnh chuyển đổi nhận thức trong cán bộ, công chức về việc coi phản ánh, kiến nghị là kênh giám sát hữu hiệu chứ không phải phiền phức; tích hợp sâu với các hệ thống quản lý hiện hành, tránh tình trạng phân mảnh, chồng chéo nền tảng công nghệ; giám sát độc lập của người dân và tổ chức xã hội đối với việc tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị.

Chỉ thị số 244/CT-TTg ngày 5/2/2025 là một chỉ đạo trọng tâm trong tiến trình chuyển đổi số thể chế pháp luật, thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật và đảm bảo tính phản biện, công khai, minh bạch trong quá trình thực thi pháp luật.

Với những bước đi đúng hướng, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan và sự đồng hành của người dân, doanh nghiệp, Đề án ứng dụng công nghệ số trong tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản pháp luật chắc chắn sẽ tạo ra chuyển biến mạnh mẽ trong cải cách thể chế và xây dựng Chính phủ số Việt Nam./.