Asset Publisher Asset Publisher

Thông tư 26/2025/TT-BYT vừa ban hành không chỉ bổ sung các trường thông tin bắt buộc trong đơn thuốc mà còn đưa ra quy định cụ thể về liều dùng, số lần dùng thuốc trong ngày, thời gian sử dụng. Thay đổi kỹ thuật nhỏ nhưng lại có ý nghĩa lớn với người bệnh. Thông tư cũng đặt ra nguyên tắc kê đơn chặt chẽ, tăng cường kiểm soát thuốc kháng sinh, thuốc gây nghiện – tiến tới thực hiện kê đơn điện tử toàn quốc từ năm 2026.

Phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Vương Ánh Dương, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh – Bộ Y tế để làm rõ hơn những nội dung quan trọng xung quanh chính sách này.

Thông tư quy định về đơn thuốc và việc kê đơn thuốc hóa dược, sinh phẩm trong điều trị ngoại trú tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh số 26/2025/TT-BYT ngày 30/6/2025 có một số điểm mới như bổ sung trường thông tin bắt buộc trong đơn thuốc như: số định danh cá nhân, số căn cước công dân, số căn cước hoặc số hộ chiếu của người bệnh. Theo tinh thần liên thông dữ liệu điện tử, công dân Việt Nam cung cấp số định danh cá nhân sẽ không cần kê khai các thông tin như giới tính, ngày sinh, địa chỉ thường trú.

Người kê đơn cần ghi rõ số lượng sử dụng mỗi lần, số lần sử dụng trong ngày, số ngày sử dụng thuốc cho người bệnh.

Thông tư cũng cập nhật các quy định mới theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 (như: việc kê đơn thuốc phải tuân thủ quy định chuyên môn kỹ thuật; chỉ định sử dụng thuốc khi thật sự cần thiết, đúng mục đích, an toàn, hợp lý và hiệu quả; đơn thuốc phải phù hợp với chẩn đoán bệnh). Đồng thời, bổ sung quy định theo Luật Dược sửa đổi, bổ sung năm 2024, trong đó có hướng dẫn rõ hơn về xử lý thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất đã cấp cho người bệnh nhưng không sử dụng hết hoặc người bệnh tử vong.

Phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Vương Ánh Dương, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh – Bộ Y tế để làm rõ hơn những nội dung quan trọng xung quanh chính sách này.

Giảm sai sót, tăng hiệu quả điều trị

Phóng viên: Thông tư 26/2025/TT-BYT yêu cầu ghi rõ “liều dùng mỗi lần, số lần dùng trong ngày, số ngày sử dụng” - vì sao chi tiết nhỏ này lại có ý nghĩa lớn trong thực tế điều trị?

Ông Vương Ánh Dương: Từ xưa đến nay, khi đi khám chữa bệnh, người bệnh được kê đơn thuốc, trong đó có các thông tin như tên thuốc, hàm lượng, số lượng, thể tích cần dùng… Những yếu tố đó thì vẫn được duy trì. Tuy nhiên, điểm mới trong quy định lần này là có bổ sung thêm nội dung về cách dùng thuốc rõ ràng hơn.

Ví dụ, thay vì chỉ ghi là "mỗi ngày uống 4 viên chia 2 lần", thì nay quy định yêu cầu phải ghi cụ thể là "mỗi lần uống mấy viên", để tránh tình trạng người bệnh tự chia theo ý hiểu, có thể uống 3 viên buổi sáng, 1 viên buổi tối hoặc ngược lại. Việc dùng thuốc không đều, không đúng thời gian sẽ làm giảm hiệu quả điều trị, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe. Do đó, quy định mới yêu cầu kê rõ số lần dùng trong ngày, mỗi lần bao nhiêu viên.

Điểm mới này là bổ sung về mặt kỹ thuật kê đơn, còn việc ghi số lần dùng trong ngày đối với từng loại thuốc thì trước đây cũng đã có trong quy định rồi.

Phóng viên: Thực tế, một số người dân hay quên liều trong quá trình uống thuốc tại nhà, quy định mới này có giúp giảm tình trạng này không?

Ông Vương Ánh Dương: Các văn bản trước đây của Bộ Y tế (Thông tư số 52/2017/TT-BYT) cũng đã quy định người kê đơn có trách nhiệm hướng dẫn việc sử dụng thuốc, tư vấn chế độ dinh dưỡng, chế độ sinh hoạt cho người bệnh hoặc người đại diện người bệnh. Luật Dược cũng quy định người bán thuốc phải hướng dẫn cụ thể khi bán thuốc cho người bệnh.

Việc tuân thủ chỉ định thuốc là một trách nhiệm của người bệnh, của gia đình người bệnh (như người bệnh rối loạn tâm thần, hay người bệnh nhi,…). Quy định mới này chỉ giúp người bệnh thấy rõ hơn liều dùng của thuốc – nhìn vào đơn là có thể thực hiện đúng, hạn chế hiểu sai, quên liều.

Người hành nghề chỉ thực hiện dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, hay kê đơn trong trường hợp thực sự cần thiết, không được lạm dụng, do đó, phải căn cứ trên chẩn đoán bệnh, tình trạng bệnh của người bệnh, các tài liệu quy định làm căn cứ kê đơn tại Thông tư để chỉ định thuốc an toàn, hợp lý và hiệu quả.

Kiểm soát chặt kháng sinh, thuốc gây nghiện

Phóng viên: Thông tư 26 đưa ra nguyên tắc kê đơn “chỉ kê thuốc khi thật sự cần thiết” – điều này sẽ được thực thi thế nào?

Ông Vương Ánh Dương: Nguyên tắc kê đơn “chỉ kê thuốc khi thật sự cần thiết” thực tế được quy định tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023. Đây là nguyên tắc chung trong khám bệnh, chữa bệnh. Người hành nghề chỉ thực hiện dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, hay kê đơn trong trường hợp thực sự cần thiết, không được lạm dụng. Trên thực tế, người kê đơn phải căn cứ trên chẩn đoán bệnh, tình trạng bệnh của người bệnh, các tài liệu quy định làm căn cứ kê đơn tại Thông tư để chỉ định thuốc an toàn, hợp lý và hiệu quả.

Một điểm rất quan trọng là từ ngày 1/10/2025, tất cả các bệnh viện sẽ phải thực hiện kê đơn thuốc điện tử. Và đến ngày 1/1/2026, tất cả cơ sở khám chữa bệnh khác cũng sẽ bắt buộc thực hiện kê đơn điện tử.

Khi đó, hệ thống kê đơn và bán thuốc sẽ kết nối được với nhau. Người bệnh đi mua thuốc sẽ được kiểm soát theo đơn đã kê trong hệ thống. Những đơn nào được bán đến đâu, những loại thuốc nào bị bán sai so với kê đơn – tất cả đều có thể theo dõi được. Đây là bước tiến rất lớn trong kiểm soát tình trạng bán thuốc không theo đơn, đặc biệt là thuốc kháng sinh.

Phóng viên: Thông tư 26 bổ sung quy định khá cụ thể về trách nhiệm trả lại thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất trong trường hợp người bệnh không sử dụng hết hoặc đã tử vong – đặc biệt áp dụng trong điều trị ngoại trú. Xin ông cho biết rõ hơn quy định mới này được triển khai ra sao?

Ông Vương Ánh Dương: Việc quản lý thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất đã được quy định tại Luật Dược, Nghị định của Chính phủ, các Thông tư của Bộ Y tế cho toàn bộ các hoạt động trong chuỗi: từ nguyên liệu, sản xuất, cung ứng thuốc trên thị trường, kê đơn, sử dụng thuốc trong và ngoài cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, đến thu hồi, xử lý thuốc khi không sử dụng hết hoặc người bệnh tử vong.

Một trong những điểm mới đáng chú ý tại Thông tư 26 là quy định cụ thể hơn về trách nhiệm kê đơn, cấp phát, hoàn trả và xử lý thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất trong điều trị ngoại trú.

Cụ thể, theo Điểm b Khoản 2 Điều 12 của Thông tư, khi người bệnh không còn nhu cầu sử dụng, không sử dụng hết thuốc, hoặc trong trường hợp người bệnh tử vong, thì người bệnh hoặc người đại diện hợp pháp có trách nhiệm trả lại phần thuốc chưa sử dụng cho cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã cấp thuốc.

Đồng thời, Khoản 3 Điều 12 quy định: cơ sở khám, chữa bệnh có trách nhiệm tiếp nhận phần thuốc này và xử lý theo quy định về quản lý thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất hiện hành. Điều này nhằm tránh tình trạng thuốc nhạy cảm bị thất thoát, sử dụng sai mục đích hoặc tuồn ra ngoài thị trường.

Ngoài ra, Thông tư cũng nhấn mạnh vai trò của Sở Y tế và các cơ quan chuyên môn tại địa phương trong việc đảm bảo đủ nguồn cung hợp pháp các loại thuốc này để phục vụ nhu cầu điều trị trên địa bàn.

Đây là bước cụ thể hóa các nội dung đã được quy định tại Luật Dược sửa đổi năm 2024, và thể hiện nỗ lực siết chặt quản lý thuốc đặc biệt, vừa đảm bảo quyền lợi điều trị cho người bệnh, vừa phòng ngừa nguy cơ lạm dụng, buôn bán, sử dụng sai mục đích.

Khi người dân sử dụng số định danh cá nhân, nhiều thông tin hành chính như họ tên, ngày sinh, giới tính, địa chỉ… sẽ được tự động điền từ hệ thống. Điều này giúp giảm thời gian kê đơn, hạn chế sai sót và đơn giản hóa thủ tục cho cả người bệnh lẫn nhân viên y tế.

Vì quyền lợi lâu dài của người bệnh

Phóng viên: Thông tư 26 vừa ban hành yêu cầu tích hợp số định danh cá nhân vào đơn thuốc – vì sao điều này quan trọng trong thời điểm hiện nay? Điều này giúp ích gì cho người bệnh và bác sĩ?

Ông Vương Ánh Dương: Việc tích hợp số định danh cá nhân vào đơn thuốc là một bước tiến quan trọng nhằm đồng bộ hóa dữ liệu y tế với hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thực hiện theo đúng tinh thần Đề án 06 của Chính phủ. Khi người dân sử dụng số định danh cá nhân, nhiều thông tin hành chính như họ tên, ngày sinh, giới tính, địa chỉ… sẽ được tự động điền từ hệ thống. Điều này giúp giảm thời gian kê đơn, hạn chế sai sót và đơn giản hóa thủ tục cho cả người bệnh lẫn nhân viên y tế.

Về lâu dài, đây cũng là nền tảng quan trọng để xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử thống nhất, phục vụ tốt hơn cho việc chăm sóc sức khỏe liên tục và quản lý thông tin y tế của người dân.

Phóng viên: Khi bỏ mẫu “sổ khám bệnh” truyền thống – thay bằng lưu trữ trong hồ sơ bệnh án, người dân vùng sâu vùng xa sẽ tiếp cận như thế nào?

Ông Vương Ánh Dương: Từ năm 2023, Luật Khám bệnh, chữa bệnh đã quy định rõ: tất cả người bệnh điều trị ngoại trú tại cơ sở khám, chữa bệnh đều phải được lập và cập nhật hồ sơ bệnh án. Theo đó, mẫu “sổ khám bệnh” truyền thống được thay thế bằng hồ sơ bệnh án – đây là bước đi phù hợp với xu thế phát triển hiện đại, đảm bảo quản lý thông tin y tế một cách đầy đủ, chính xác và xuyên suốt.

Đặc biệt, theo Chỉ thị 07 của Thủ tướng Chính phủ, các bệnh viện trên cả nước phải triển khai hồ sơ bệnh án điện tử trong năm 2025. Vì vậy, việc chuẩn hóa hồ sơ bệnh án thay cho sổ khám bệnh viết tay không chỉ là yêu cầu bắt buộc về mặt pháp lý mà còn là nỗ lực để đảm bảo quyền lợi và sự an toàn của người bệnh.

Ngành y tế cũng đã lường trước những khó khăn, nhất là ở vùng sâu, vùng xa – do đó, công tác tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật và truyền thông giải thích đến người dân sẽ tiếp tục được đẩy mạnh, giúp quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi, lấy người bệnh làm trung tâm.

Phóng viên: Việc quản lý kê đơn bằng phần mềm – đồng bộ với dữ liệu quốc gia – sẽ kiểm soát lạm dụng thuốc ra sao? Người dân có thể tra cứu được thông tin gì từ mã QR hoặc hồ sơ thuốc cá nhân?

Ông Vương Ánh Dương: Việc kết nối liên thông giữa Hệ thống kê đơn thuốc điện tử và Hệ thống Quản lý Dược quốc gia là một trong những giải pháp then chốt để nâng cao hiệu quả giám sát sử dụng thuốc. Khi tất cả đơn thuốc được cập nhật đồng bộ, cơ quan quản lý có thể phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi lạm dụng thuốc, kê đơn sai quy định hoặc bán thuốc khi không có đơn.

Đối với người dân, việc sử dụng mã QR trên đơn thuốc điện tử giúp dễ dàng tra cứu thông tin về loại thuốc, liều dùng, hướng dẫn sử dụng và lịch sử điều trị. Đây là một công cụ hữu ích, giúp người bệnh chủ động theo dõi quá trình dùng thuốc của mình, góp phần tăng tính minh bạch và an toàn trong sử dụng thuốc.

Phóng viên: Trong chuyển đổi số, vai trò của bác sĩ tuyến cơ sở và nhân viên y tế là then chốt – Bộ Y tế có chiến lược gì để hỗ trợ họ nâng cao năng lực số hóa trong kê đơn?

Ông Vương Ánh Dương: Chúng tôi hiểu rằng đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế ở tuyến cơ sở là lực lượng quan trọng quyết định sự thành công của quá trình chuyển đổi số. Do đó, Bộ Y tế đã ban hành các hướng dẫn chi tiết, đồng thời thiết lập hệ thống kê đơn điện tử với giao diện thân thiện, dễ sử dụng, chỉ yêu cầu kỹ năng tin học cơ bản.

Bên cạnh đó, nhiều lớp tập huấn, chương trình đào tạo đã và đang được tổ chức trên toàn quốc, giúp nhân viên y tế nắm vững quy trình kê đơn điện tử và tích hợp dữ liệu vào hệ thống chung. Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục tăng cường hỗ trợ kỹ thuật, cập nhật phần mềm, đặc biệt ưu tiên cho tuyến y tế cơ sở – để đảm bảo mọi cơ sở khám, chữa bệnh đều có thể triển khai hiệu quả, từ đó phục vụ người dân một cách tốt nhất.

Xin cảm ơn ông!

Huyền Thị Lê