Asset Publisher Asset Publisher

Tham dự hội thảo có đại diện các Vụ, Cục, đơn vị thuộc và trực thuộc Bộ Y tế; đại diện các cơ sở y tế có chức năng hiến, ghép tạng trên cả nước; Hội Vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam; Hội Ghép tạng Việt Nam; Bảo hiểm xã hội Việt Nam cùng nhiều chuyên gia y tế và pháp lý liên quan.

GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế phát biểu.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh: Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác, được Quốc hội thông qua năm 2006, là văn bản pháp lý đầu tiên của Việt Nam đặt nền móng cho lĩnh vực y học mang tính nhân văn và tiên tiến. Nhờ hành lang pháp lý này, đến nay, Việt Nam đã thực hiện hơn 9.500 ca ghép tạng, xây dựng được mạng lưới 27 cơ sở y tế đủ năng lực kỹ thuật, từng bước làm chủ nhiều kỹ thuật ghép phức tạp như ghép tim – gan đồng thời, ghép khí quản, phổi…

Tuy nhiên, sau gần hai thập kỷ triển khai, bối cảnh thực tiễn, trình độ công nghệ, nhu cầu của người bệnh và yêu cầu quản trị y tế đã thay đổi mạnh mẽ. Trong khi đó, Luật hiện hành đang bộc lộ một số bất cập, chưa theo kịp sự phát triển của ngành.

Việc sửa đổi Luật là yêu cầu khách quan và cấp thiết, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Nghị quyết nhấn mạnh rằng pháp luật phải bám sát thực tiễn, xuất phát từ yêu cầu phát triển, tôn trọng và phục vụ nhân dân.

Thực tiễn hiện nay đang đặt ra nhiều vấn đề chưa được Luật hiện hành điều chỉnh hoặc điều chỉnh chưa đầy đủ. Cụ thể như: Chưa có cơ chế tài chính đồng bộ cho toàn bộ chuỗi hoạt động hiến – lấy – vận chuyển – bảo quản – ghép; người dưới 18 tuổi chưa được phép hiến tạng, kể cả trong trường hợp có ý chí tự nguyện và sự đồng thuận của gia đình; quy trình chẩn đoán chết não – điều kiện tiên quyết để xác định khả năng hiến – còn phức tạp, kéo dài, thiếu quy chuẩn dễ áp dụng tại các cơ sở khám, chữa bệnh; tỷ lệ hiến tạng từ người chết não còn rất thấp, trong khi hơn 90% số tạng được ghép hiện nay vẫn đến từ người hiến sống, gây ra nhiều thách thức về đạo đức và pháp lý; quy trình đăng ký hiến tạng còn phức tạp, chưa thân thiện và khó tiếp cận với đa số người dân.

Các đại biểu tham gia hội thảo.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh: Việc sửa đổi Luật lần này cần được nhìn nhận như một bước đột phá về thể chế, bảo đảm tính khả thi, nhất quán, tạo nền tảng pháp lý bền vững, nhân văn và hiệu quả cho lĩnh vực ghép tạng – một lĩnh vực y học tiên tiến đang ngày càng mang lại cơ hội sống cho hàng nghìn người bệnh mỗi năm. Đồng thời, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, lĩnh vực ghép mô, tạng cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Vì vậy, Luật sửa đổi cần tiếp cận các thông lệ quốc tế tiên tiến, nhưng vẫn phải bảo đảm phù hợp với thuần phong mỹ tục, điều kiện thực tiễn và năng lực triển khai tại Việt Nam.

TS.BS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh chia sẻ tại hội thảo.

Chia sẻ tại hội thảo, TS.BS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh cho biết: Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác được Quốc hội thông qua ngày 29/11/2006, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2007, gồm 6 chương với 40 điều. Luật được xây dựng trên quan điểm nhân đạo, không vì mục đích thương mại, tạo cơ sở pháp lý để cá nhân thực hiện hoạt động hiến mô, bộ phận cơ thể, hiến xác của mình, đồng thời cho phép các cơ sở y tế thực hiện hoạt động ghép mô, bộ phận cơ thể người, qua đó giúp cứu chữa và duy trì sự sống cho nhiều người bệnh mắc các bệnh suy mô, suy tạng.

Sau 19 năm thực hiện, đã có 31 bệnh viện được Bộ Y tế công nhận đủ điều kiện lấy và ghép một trong sáu bộ phận cơ thể người, gồm: Thận, gan, phổi, tim, tụy, chi, từ người hiến sống và người chết não. Ngoài ra, cả nước hiện có 12 ngân hàng mô, trong đó có một số ngân hàng tế bào gốc.

Về nội dung sửa đổi, bổ sung Luật, TS.BS Nguyễn Trọng Khoa cho biết: Các điểm chính được đề xuất gồm có: Cho phép người từ 18 tuổi và người chết tim được hiến mô, tạng; đơn giản hóa điều kiện lấy mô, tạng; rút ngắn thời gian trong quy trình chẩn đoán chết não; thay đổi thứ tự ưu tiên trong tiếp nhận ghép tạng; xây dựng cơ chế tài chính và chính sách hỗ trợ phù hợp…

Toàn cảnh hội thảo.

Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận, đóng góp ý kiến vào nhiều nội dung quan trọng, bao gồm: Đánh giá tác động xã hội, đạo đức và pháp lý khi mở rộng phạm vi đối tượng được hiến mô, tạng đặc biệt với nhóm người dưới 18 tuổi và người chết tim; xây dựng cơ chế tài chính; chính sách bảo hiểm y tế; cơ chế bảo vệ người hiến và thân nhân người hiến; công tác đào tạo nhân lực; cũng như các giải pháp kỹ thuật, pháp lý và quản lý nhằm đơn giản hóa nhưng vẫn bảo đảm tính chặt chẽ trong quy trình chẩn đoán chết não, nhất là trong việc tôn trọng ý chí tự nguyện, bảo mật thông tin và ngăn chặn hành vi thương mại hóa hoạt động hiến – ghép mô, tạng./.

Nhiên Thị Nguyễn