Toàn cảnh Hội nghị trực tuyến toàn quốc về kiểm điểm tiến độ thực hiện công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả trong lĩnh vực y tế

Sáng 23/5/2025, tại trụ sở Bộ Y tế đã diễn ra Hội nghị trực tuyến toàn quốc về kiểm điểm tiến độ thực hiện công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả trong lĩnh vực y tế. Tham dự hội nghị tại điểm cầu Trung ương có đồng chí Đào Hồng Lan, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Y tế ; đồng chí Đỗ Xuân Tuyên, Phó Bí thư thường trực Đảng ủy Bộ Y tế, Thứ trưởng Bộ Y tế; đại diện lãnh đạo Bộ Công an, Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và môi trường, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; cùng đại diện Lãnh đạo các Vụ, Cục, Văn phòng Bộ và các đơn vị thuộc Bộ Y tế, thành viên Tổ công tác của Bộ Y tế về tháng cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả. Tại điểm cầu địa phương có đại diện các UBND tỉnh, thành phố, đại diện các sở, ban ngành địa phương, cùng thành viên Tổ công tác của tỉnh, thành phố về tháng cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu khai mạc.

Phát biểu khai mạc hội nghị, đồng chí Đào Hồng Lan, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, mỹ phẩm, thiết bị y tế và các sản phẩm thuộc lĩnh vực y tế có vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác phòng, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và sản xuất, kinh doanh hàng giả đối với các mặt hàng này diễn biến ngày càng phức tạp và có xu hướng gia tăng. Hàng giả là sữa, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thuốc có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe người sử dụng, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng. Các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là sữa, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thuốc vẫn diễn ra bất chấp nỗ lực của ngành Y tế. Tình trạng thực phẩm giả nói chung cũng đang diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng, đặc biệt là các vụ việc sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả lớn, nghiêm trọng. Mới đây, Bộ Công an và các cơ quan chức năng liên tiếp phát hiện, điều tra các vụ việc sản xuất, buôn bán hàng giả là sữa, thuốc và thực phẩm bảo vệ sức khỏe với quy mô lớn.

Trước tình hình đó, công tác đấu tranh phòng, chống sản xuất, buôn bán thực phẩm giả, thuốc giả luôn là hoạt động được sự quan tâm, giám sát chặt chẽ của Chính phủ, của Bộ Y tế và các cơ quan, đơn vị liên quan. Hoạt động đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong lĩnh vực y tế không phải là công tác mới mà đã được Bộ Y tế và các cơ quan liên quan triển khai một cách thường xuyên, liên tục từ nhiều năm qua.

Quan điểm của Bộ về xử lý hàng giả trong lĩnh vực y tế là phải đấu tranh quyết liệt, xử lý nghiêm khắc, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Chúng ta nhận thức sâu sắc rằng cuộc chiến này là một nhiệm vụ khó khăn, phức tạp và lâu dài, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của tất cả các cấp, các ngành và toàn thể xã hội. Chúng ta kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức cá nhân có vi phạm và đề xuất xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân thiếu tinh thần trách nhiệm, tiêu cực, buông lỏng quản lý, tiếp tay cho buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả trong lĩnh vực y tế.

Bộ Y tế cam kết sẽ triển khai một cách hiệu quả nhất các chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, làm hết sức mình để hoàn thành nhiệm vụ được giao, bảo vệ sức khỏe, quyền lợi hợp pháp của người dân và các doanh nghiệp chân chính.

Để triển khai các chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, đặc biệt là các Công điện số 41/CĐ-TTg ngày 17/4/2025, Công điện số 55/CĐ-TTg ngày 02/5/2025, Công điện số 65/CĐ-TTg ngày 15/5/2025, Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025, Bộ Y tế đã khẩn trương xây dựng và ban hành các kế hoạch, văn bản chỉ đạo và tổ chức thực hiện một cách quyết liệt.

Bộ Y tế đã xây dựng Kế hoạch 614/KH-BYT để triển khai thực hiện Công điện số 41/CĐ-TTg và Công điện số 55/CĐ-TTg. Bộ Y tế cũng đã ban hành Kế hoạch triển khai Công điện số 65/CĐ-TTg (Kế hoạch 1703/KH-BYT) với các nhiệm vụ cụ thể và phân công trách nhiệm chi tiết. Các văn bản chỉ đạo tăng cường công tác đấu tranh phòng, chống thuốc giả, thuốc không rõ nguồn gốc, thuốc kém chất lượng được thường xuyên ban hành.

 Bộ Y tế đã thành lập Tổ công tác về cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, do đồng chí Thứ trưởng Bộ Y tế làm Tổ trưởng, với sự tham gia của Lãnh đạo các Cục, Vụ liên quan. Cục Quản lý Dược được giao là cơ quan thường trực của Tổ công tác. Các tổ kiểm tra cũng đã được thành lập tại các đơn vị thuộc Bộ Y tế và Sở Y tế các tỉnh, thành phố.

 Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, hậu kiểm và xử lý vi phạm đã được triển khai đồng bộ, quyết liệt từ Trung ương tới địa phương. Từ 2020 đến tháng 5/2025, Cục An toàn thực phẩm đã triển khai thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm về an toàn thực phẩm tại hơn 400 cơ sở, đã xử lý 198 cơ sở vi phạm với tổng số tiền phạt lên đến 23,76 tỷ đồng. Đặc biệt, đã chuyển cơ quan cảnh sát điều tra 31 vụ việc liên quan đến sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả, chứa chất cấm, sử dụng giấy tờ giả. Trong lĩnh vực mỹ phẩm, dược phẩm, dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền, kiểm tra định kỳ trên 30% số cơ sở. Năm 2024, đã triển khai 80 đoàn kiểm tra GMP, 130 đoàn kiểm tra GSP, Thanh tra Bộ triển khai 50 đoàn thanh tra. Năm 2024, Bộ Y tế đã ban hành 46 quyết định xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) với tổng số tiền phạt trên 2,5 tỷ đồng. Đặc biệt, trong tháng cao điểm từ 15/5/2025 đến 16/5/2025, Bộ Y tế đã tổ chức các đoàn kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện các quy định pháp luật liên quan đến các hoạt động buôn bán, sản xuất, kinh doanh sản phẩm trong ngành Y tế. Hiện nay, các Cục, đơn vị chức năng của Bộ Y tế đã thành lập các tổ kiểm tra và liên tục triển khai các tổ kiểm tra đột xuất.

Đồng chí Đoàn Hữu Thiển, Chánh văn phòng Bộ Y tế điều hành chương trình hội nghị

Bộ Y tế đã chủ động phối hợp với các Bộ, ngành khác; đã ký Quy chế phối hợp với Bộ Công an để phối hợp cung cấp thông tin liên quan đến thuốc giả, thuốc kém chất lượng; các đơn vị của Bộ Y tế đã tham gia hội nghị của nhiều Bộ, ngành khác để thảo luận giải pháp phòng, chống hàng giả; thường xuyên phối hợp với cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an để cung cấp thông tin phục vụ công tác điều tra, khởi tố các vụ án.

Công tác thông tin, truyền thông về nguy cơ, tác hại của việc sử dụng thuốc giả, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả được tăng cường. Các hoạt động thông tin, truyền thông về nguy hại của buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ được đẩy mạnh. Thông tin pháp luật, danh sách sản phẩm được cấp phép, cơ sở đạt chuẩn, thông báo thuốc giả, đơn vị bị xử phạt được cập nhật đầy đủ trên Cổng thông tin điện tử Bộ Y tế. Phối hợp với cơ quan truyền thông để phổ biến quy định bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và cảnh báo về hàng nhái, hàng giả.

Để nâng cao hiệu quả công tác này trong thời gian tới, đặc biệt là triển khai quyết liệt tháng cao điểm phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả từ ngày 15/5/2025 đến hết ngày 15/6/2025, Bộ Y tế yêu cầu và chỉ đạo các đơn vị trực thuộc Bộ, Sở Y tế các tỉnh, thành phố và các đơn vị trong toàn ngành tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp.

Rà soát, hoàn thiện khung pháp lý và các quy định quản lý.  Khẩn trương rà soát quy định về xử lý, xử phạt hành vi sản xuất, buôn bán thuốc giả, không rõ nguồn gốc; đề xuất tăng chế tài xử phạt vi phạm hành chính và áp dụng hình phạt bổ sung nghiêm khắc hơn; rà soát, siết chặt quản lý công bố thiết bị y tế và thực phẩm chức năng; khẩn trương thu hồi, xử lý trường hợp phát hiện quảng cáo hoặc công bố thành phần chứa dược chất không đúng quy định; rà soát quy định về chức năng, trách nhiệm của các Bộ, ngành, UBND các cấp; nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật An toàn thực phẩm, Nghị định 15/2018/NĐ-CP và các văn bản liên quan để giải quyết bất cập;

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát; tiếp tục thực hiện nghiêm các Chỉ thị và Công điện của Thủ tướng; quán triệt cán bộ thực hiện nghiêm trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp; nghiêm cấm lợi dụng để tham ô, lợi ích nhóm; kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức cá nhân có vi phạm; phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương tăng cường kiểm tra cơ sở kinh doanh thuốc, chú trọng nguồn gốc. Thành lập đoàn kiểm tra liên ngành giám sát chuỗi cung ứng thuốc. Sở Y tế các tỉnh tăng cường thanh tra, kiểm tra cơ sở kinh doanh dược, chú trọng nguồn gốc, hóa đơn chứng từ. Tăng cường kiểm tra nguồn gốc dược liệu, thuốc cổ truyền. Đẩy mạnh kiểm tra việc chấp hành pháp luật về dược, mỹ phẩm, an toàn thực phẩm tại các cơ sở kinh doanh, đặc biệt địa bàn trọng điểm và hoạt động kinh doanh trực tuyến. Kiểm tra, chấn chỉnh, xử lý quảng cáo sai sự thật, lợi dụng hình ảnh nhân viên y tế để quảng cáo sản phẩm;

Đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông và huy động cộng đồng; tiếp tục tăng cường thông tin tuyên truyền, nâng cao kiến thức cho người dân về tác hại của thuốc giả, thực phẩm giả. Phát động phong trào Nhân dân tham gia hưởng ứng kiểm soát chất lượng thuốc, thực phẩm. Phát động phong trào toàn dân tố giác hàng giả qua báo chí, mạng xã hội. Tăng cường công khai cơ sở vi phạm để cảnh báo cộng đồng;

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cũng đã trình bày báo cáo kiểm điểm tiến độ thực hiện các Công điện, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và triển khai các giải pháp cấp bách trong tháng cao điểm đấu tranh phòng chống hàng giả thuộc lĩnh vực y tế.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên báo cáo tại hội nghị

Theo Quyết định số 1703/QĐ-BYT ngày 21/5/2025, Bộ Y tế đã ban hành “Kế hoạch triển khai tháng cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ”.  Thời gian triển khai tháng cao điểm từ 15 tháng 05 năm 2025 đến hết ngày 15 tháng 06 năm 2025.

Triển khai tháng cao điểm trong toàn ngành Y tế kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện các quy định của pháp luật liên quan đến các hoạt động buôn bán, sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp dược, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thiết bị y tế nhằm đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi, tiến tới chấm dứt tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, lưu thông hàng giả (đối với các mặt hàng dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc cổ truyền, thiết bị y tế); bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân và doanh nghiệp;

Kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm đối với các hành vi sản xuất, kinh doanh dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc cổ truyền, thiết bị y tế giả, nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ;

Hội nghị diễn ra theo hình thức trực tuyến kết nối điểm cầu 63 tỉnh thành trên cả nước

Thành lập các tổ kiểm tra tại các đơn vị thuộc Bộ Y tế và Sở Y tế các tỉnh, thành phố. Cục Quản lý Dược thành lập 05 tổ kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về dược, mỹ phẩm tại các cơ sở sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, bán buôn thuốc, nguyên liệu làm thuốc và mỹ phẩm. Cục Quản lý Y, Dược cổ truyền thành lập 02 tổ kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về thuốc cổ truyền, dược liệu, vị thuốc cổ truyền tại các cơ sở sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, bán buôn, bán lẻ, phòng khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền. Cục An toàn thực phẩm thành lập 05 tổ kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật vềan toàn thực phẩm tại các cơ sở sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, kinh doanh nguyên liệu thực phẩm, sữa, thực phẩm chức năng. Cục Hạ tầng và Thiết bị Y tế thành lập 03 tổ kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về trang thiết bị y tế tại các cơ sở sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, kinh doanh trang thiết bị y tế.

Các đại biểu tham luận tại hội nghị

Cũng tại hội nghị, các đại biểu tham dự cũng đã trình bày các tham luận chia sẻ thực tiễn từ các địa phương trọng điểm, nơi trực tiếp triển khai các giải pháp tại cơ sở, tập trung vào những khó khăn, vướng mắc và đề xuất giải pháp để nâng cao hiệu quả triển khai đợt cao điểm trong lĩnh vực y tế.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu kết luận

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, kể từ đầu tháng 5, đây là lần thứ hai Bộ Y tế tổ chức hội nghị trực tuyến triển khai tới tận các địa phương về công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong lĩnh vực y tế. Đây là lĩnh vực Chính phủ quan tâm chỉ đạo xuyên suốt trong thời gian vừa qua. Mặc dù vậy, thực tiễn cho thấy hàng giả, kém chất lượng trong nhiều lĩnh vực trong đó có lĩnh vực y tế còn nhiều và cần có những giải pháp mạnh mẽ để giải quyết vấn đề này. Hàng giả, kém chất lượng trong lĩnh vực y tế không chỉ đơn thuần là vi phạm về mặt thương mại mà đây là vấn đề tội ác, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân. Cần có quyết tâm mạnh mẽ hơn trong công tác triển khai thực hiện, đây là tinh thần quán triệt chung trong ngành Y tế từ Trung ương đến địa phương để bảo vệ sinh mệnh và sức khỏe của người dân là trên hết, trước hết. Từ đó có những giải pháp tham mưu có hiệu quả;

Đối với vấn đề rà soát hoàn thiện khung pháp lý và các quy định về quản lý nhà nước, thông qua thực tế triển khai thực hiện cần rà soát và có những tham mưu, đề xuất kịp thời. Đối với Luật Dược được thông qua và có hiệu lực thi hành từ 01/7/2025, Cục Quản lý Dược cần nghiên cứu và tham mưu, đề xuất những giải pháp, hướng dẫn cụ thể, phân định trách nhiệm của các Bộ, ngành, cơ quan. Cập nhật ý kiến của các địa phương vào các văn bản hướng dẫn thi hành Luật đầy đủ và phù hợp với thực tiễn;

Với lĩnh vực an toàn thực phẩm, sau 15 năm Luật An toàn thực phẩm ban hành có nhiều vấn đề cần phải cập nhật, bổ sung. Trong 2 năm vừa qua, Bộ Y tế đã trình sửa đổi các văn bản pháp luật trọng tâm, ưu tiên của năm 2025 sẽ là sửa đổi Luật An toàn thực phẩm. Trước khi trình Quốc hội Luật An toàn thực phẩm sửa đổi  Bộ Y tế cũng đang hoàn thiện nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn thực phẩm. Đến thời điểm này Nghị định đã được Bộ Tư pháp thẩm định, trên cơ sở cập nhật tháo gỡ vướng mắc, giải quyết được các vấn đề thực tiễn, Bộ Y tế đã cập nhật một lần nữa những vấn đề tăng cường phòng, chống hàng giả, gian lận trong các mặt hàng thực phẩm để sớm trình Chính phủ ban hành, giải quyết được những vấn đề nóng trong thực tiễn. Các Nghị định liên quan đến việc phân cấp, phân quyền cũng được triển khai rất triệt để, Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị lãnh đạo các địa phương bám sát các Nghị định này đúng với tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong việc tăng cường trách nhiệm của địa phương khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Cùng với đó cần phân công rõ trách nhiệm trong công tác triển khai thực hiện. Vai trò, trách nhiệm của địa phương là rất lớn đối với công tác quản lý việc tự công bố, hậu kiểm an toàn thực phẩm;

Tập trung vào công tác phối hợp liên ngành, với 17 đơn vị được giao nhiệm vụ theo Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 cần có sự phối hợp hiệu quả, phát động phong trào toàn dân tố giác tội phạm liên quan đến lĩnh vực hàng giả. Bên cạnh đó cần lưu ý đến công tác phối hợp trong nội bộ ngành Y tế, đặc biệt tại các địa phương trong công tác kiểm tra, hậu kiểm. Cần đánh giá nguy cơ các sản phẩm để tập trung tiến hành kiểm tra, giám sát và thực hiện phương thức kiểm tra, giám sát phù hợp và linh hoạt;

Tăng cường công tác hướng dẫn kiểm tra, các đơn vị Vụ, Cục cần rà soát những khó khăn, vướng mắc về mặt chuyên môn tại cơ sở để kịp thời tháo gỡ và có hướng dẫn kịp thời. Cần thiết có thể đề xuất với các cơ quan chức năng như Thanh tra Chính phủ, các đơn vị chức năng của Bộ Công an để tiến hành thanh tra xử lý kịp thời;

Chấn chỉnh việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ công vụ cũng như chức năng của các đơn vị liên quan đến việc cấp phép, gia hạn, tiếp nhận công bố… Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị các đơn vị chuyên môn nghiêm túc rút kinh nghiệm. Từ Trung ương đến địa phương cần rà soát lại các kẽ hở, vướng mắc để kịp thời xử lý. Quán triệt, nâng cao nhận thức trong đội ngũ cán bộ triển khai các nhiệm vụ. Đây là việc làm thường xuyên, liên tục và cần có những cảnh tỉnh, cảnh báo kịp thời;

Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị các đơn vị, địa phương cần rà soát những khó khăn, tồn tại xác định trách nhiệm và có lộ trình giải quyết.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 Bộ Công thương cần phối hợp với Bộ Công an đề xuất xây dựng cơ sở dữ liệu về hàng hóa làm cơ sở cho việc định hướng chiến lược hàng hóa, truy xuất nguồn gốc, chống buôn lậu, hàng giả;

Đối với công tác đấu tranh, tố giác tội phạm cần phát động trong toàn dân khi phát hiện ra sai phạm cần báo cáo ngay cho các cơ quan chức năng để kịp thời xử lý;

Trong lĩnh vực y tế thì ngành Y tế phải là cơ quan chủ trì đảm bảo an toàn dược phẩm, thực phẩm tham mưu cho các cấp ủy Đảng, chính quyền, Quốc hội, Chính phủ để hoàn thiện cơ sở pháp lý, siết chặt quản lý với lĩnh vực này;

Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết các ý kiến tham luận của các đại biểu trong hội nghị sẽ được Bộ Y tế tiếp thu đầy đủ để công tác lãnh đạo, chỉ đạo các nhiệm vụ theo chức năng của mình quyết liệt hơn và có nhiều giải pháp tích cực hơn trong thời gian tới;

Với các đề xuất liên quan đến việc tăng mức xử phạt và xử lý hình sự trong lĩnh vực an toàn sức khỏe, Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị cần có mức xử lý nghiêm minh để có tính răn đe, cảnh tỉnh được các doanh nghiệp, các cá nhân kinh doanh;

Bộ Y tế sẽ tổ chức sơ kết và có báo cáo với cơ quan thường trực là Ban chỉ đạo 389 Quốc gia để báo cáo Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế để tiếp tục triển khai chỉ đạo của Chính phủ trong công tác phòng, chống hàng giả, gian lận thương mại trong lĩnh vực y tế một cách có hiệu quả hơn./.