Theo thống kê, 30% trẻ em vùng cao ở Tuyên Quang bị suy dinh dưỡng thấp còi, do vậy cha, mẹ phải cùng 'vào cuộc' để bảo vệ tương lai trẻ thơ.

Trong nhiều cộng đồng vùng cao, vấn đề sức khỏe bà mẹ và trẻ em vẫn thường được coi là công việc riêng của phụ nữ. Tuy nhiên, với điều kiện kinh tế - xã hội đang thay đổi, đặc biệt khi nhiều lao động trẻ đi làm xa, việc chăm sóc thai sản, nuôi dưỡng và tiêm chủng cho trẻ không thể chỉ đặt lên vai người mẹ. Đã đến lúc, cả gia đình phải cùng học để làm cha mẹ, để sự sống và sự phát triển của trẻ được bảo vệ một cách toàn diện.

Theo số liệu của ngành y tế Tuyên Quang, tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng vẫn ở mức cao: Suy dinh dưỡng thể thấp còi vẫn ở mức cao, trên 30%; Tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân là gần 16%. Nhiều bà mẹ mang thai chưa được ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, dẫn tới thiếu năng lượng, thiếu vi chất như sắt, kẽm và vitamin. Không ít phụ nữ vẫn sinh con tại nhà, ít đi khám thai định kỳ – trong khi khuyến cáo là cần tối thiểu 4 lần khám thai trong suốt thai kỳ để phát hiện và xử trí kịp thời các nguy cơ sản khoa.

Cán bộ y tế tư vấn cho phụ nữ mang thai tại xã Trung Thịnh, tỉnh Tuyên Quang. Ảnh: Hòa Nguyễn.

Trong khi đó, do cha mẹ đi làm công ty xa, trẻ nhỏ thường được ông bà chăm sóc, khiến việc cập nhật kiến thức dinh dưỡng và lịch tiêm chủng gặp nhiều khó khăn. Những hạn chế này có thể dẫn đến nhiều hệ quả lâu dài: 

-Trẻ em: Còi cọc, suy giảm sức đề kháng, chậm phát triển trí tuệ và thể lực; 

-Bà mẹ: Thiếu sự hỗ trợ từ gia đình dễ khiến sức khỏe suy kiệt, tăng nguy cơ biến chứng trong thai kỳ và sau sinh.

Đây không chỉ là vấn đề y tế, mà còn là bài toán phát triển nguồn nhân lực cho tương lai, nơi sức khỏe của một thế hệ quyết định sức mạnh của cộng đồng.

Hướng dẫn thực hành dinh dưỡng cho phụ nữ nuôi con nhỏ tai một xã vùng cao tỉnh Tuyên Quang. Ảnh: Hòa Nguyễn.

Một gia đình khỏe mạnh cần sự chung tay của tất cả các thành viên. Người chồng cần đồng hành trong thai kỳ, hỗ trợ việc nhà để vợ có thời gian nghỉ ngơi, an tâm mang thai. Ông bà, người thân cùng được tập huấn kiến thức dinh dưỡng, tiêm chủng để chăm cháu đúng cách, hạn chế những thói quen lạc hậu trong ăn uống và chăm sóc trẻ.

Ngành y tế đã mở rộng đào tạo y tế thôn bản, truyền thông trực tiếp tới hộ gia đình để mọi thành viên đều hiểu rằng: sức khỏe bà mẹ - trẻ em là trách nhiệm chung, không chỉ của một người. Chính sự thay đổi từ từng mái nhà sẽ góp phần làm chuyển biến bức tranh sức khỏe cộng đồng.

Tại thôn U Khố Sủ, xã Tụ Nhân (Hoàng Su Phì, Hà Giang), một xã vùng cao còn nhiều khó khăn, gia đình anh Nông Văn Hữu và chị Tráng Thị Sao là một minh chứng.

Con của họ là bé Nông Diệu Nhi (sinh ngày 12/02/2021) từng bị suy dinh dưỡng nặng (cân nặng 8,8 kg, chiều cao 80 cm).

Sau khi cả gia đình tham gia lớp truyền thông cộng đồng của dự án PLAN Hoàng Su Phì và được hỗ trợ con giống (mô hình nuôi gà đẻ trứng) cùng hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi: Người chồng bắt đầu giúp vợ trồng rau, nuôi gà lấy trứng; Anh chị thường xuyên trao đổi với ông bà để thay đổi thói quen nấu nướng, bổ sung rau quả và đạm động vật vào bữa ăn; Họ chú ý đưa con đi tiêm chủng đúng lịch và theo dõi cân nặng hàng tháng.

Nhờ sự tư vấn, hướng dẫn cách chăm sóc trẻ và sự thay đổi hành vi của bố mẹ, ông bà, chỉ một năm sau, tình trạng dinh dưỡng của bé đã được cải thiện rõ rệt: bé tăng 3,5 kg (đạt 12,3 kg) và cao thêm 4 cm (đạt 84 cm).

Câu chuyện ấy lan tỏa trong cộng đồng, trở thành minh chứng sống động rằng sự thay đổi bắt đầu từ những hành động giản dị nhưng mang lại kết quả bền lâu.

"Sinh – dưỡng – tiêm chủng" không chỉ là ba chặng đường liên tiếp, mà còn là một hành trình của tình yêu thương và trách nhiệm. Sức khỏe của một đứa trẻ là nền tảng của sự phát triển bền vững cho cộng đồng và tương lai đất nước.

Do vậy, theo khuyến cáo của các chuyên gia dinh dưỡng, phụ nữ mang thai cần tối thiểu 4 lần khám thai; bữa ăn đủ 4 nhóm thực phẩm (tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất); Trẻ nhỏ: mỗi bữa ăn dặm nên đủ ít nhất 5/8 nhóm thực phẩm; bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu; Tiêm chủng: trẻ cần được tiêm đủ 10 loại vắc-xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng, đúng lịch và an toàn.

(Nguồn: suckhoedoisong.vn)