HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC Y TẾ THẾ GIỚI TRONG NỖ LỰC PHÒNG CHỐNG THƯƠNG TÍCH GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ

Tai nạn giao thông đường bộ (TNGTĐB) là một vấn đề nghiêm trọng đối với y tế công cộng và là một cuộc khủng hoảng đối với sự phát triển. TNGTĐB được dự đoán còn tiếp tục tăng cao nếu vấn đề an toàn giao thông không được các nước quan tâm một cách đầy đủ. Thống kế Y Tế Toàn cầu năm 2008 được phát hành ngày 20 tháng 5 năm 2008 dự báo TNGTĐB sẽ là một trong những vấn đề về y tế công cộng có mức độ tăng nhanh nhất trong vòng 25 năm tới. Số người chết cho TNGTĐB dự kiến sẽ tăng từ 1,3 triệu người năm 2004 lên 2,4 triệu người năm 2030. Ngoài việc hơn một triệu người chết mỗi năm do TNGTĐB còn hàng chục triệu người khác bị thương. Hơn 30% số người chết và bị thương do TNGTĐB xảy ra đối với trẻ em và trẻ vị thành niên dưới 25 tuổi.

Để đối phó với cuộc khủng hoảng này, WHO đã tăng cường công tác phòng chống TNGTĐB. Việc này được cụ thể hóa bằng việc thành lập Ban phòng chống thương tích và bạo lực vào tháng 3 năm 2000, xây dựng và thực thi chiến lược 5 năm về phòng chống TNGTĐB, tăng cường đầu tư về tài lực, vật lực cho công tác phòng chống TNGTĐB trên toàn thế giới. Từ năm 2000, Ban phòng chống thương tích và bạo lực (VIP) - WHO đã áp dụng một chiến lược toàn diện nhằm đối phó với các vấn đề liên quan tới TNGTĐB trên toàn cầu. Cụ thể, chiến lược này kêu gọi sự ủng hộ về mặt chính trị và tài chính; xây dựng năng lực; vận động tuyên truyền về phòng chống TNGTĐB. Những chiến lược này được nêu rõ trong Báo cáo toàn cầu về phòng chống TNGTĐB được xuất bản năm 2004.

Ngay sau khi Báo cáo toàn cầu được xuất bản, Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua Nghị quyết A/58/289 yêu cầu WHO điều phối các hoạt động về ATGT trong khối Liên Hợp Quốc. Đại Hội đồng Y Tế Thế giới cũng trong năm đó đã thông qua nghị quyết WHA57.10 về vấn đề ATGT và sức khỏe, một nghị quyết được các nước thành viên và các nhà lãnh đạo trên thế giới ủng hộ mạnh mẽ. Nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải đã khẳng định cam kết của Việt Nam trong việc thực thi các khuyến nghị của báo cáo nhằm cải thiện vấn đề ATGT.

Công tác vận động, tuyên truyền được khởi động bằng Ngày sức khỏe Thế giới năm 2004 với việc công bố Báo cáo toàn cầu về phòng chống TNGTĐB, tiếp theo đó là Tuần lễ ANGTĐB toàn cầu tháng 4 năm 2007, được tổ chức bởi WHO và Ủy ban Kinh tế Khu vực của Liên Hợp Quốc. Tại Việt Nam, Chỉnh Phủ đã hưởng ứng tuần lễ này bằng nhiều hoạt động thiết thực trên toàn quốc và kéo dài trong nhiều tháng sau đó. Chiến dịch tuyên truyền này đã góp phần thúc đẩy Chính Phủ ban hành Nghị quyết 32 ngày 29 tháng 6 năm 2007, trong đó kêu gọi toàn dân khi đi xe máy phải đội mũ bảo hiểm từ ngày 15 tháng 12 năm 2007. Song song với công tác tuyên truyền nhằm tranh thủ sự ủng hộ về mặt chính trị đối với ATGT và phòng chống TNTT, WHO còn dành ưu tiên cho việc xây dựng các chương trình phát triển năng lực cho các quốc gia thành viên nhằm thiết kế và thực thi các chính sách và chương trình phòng chống TNGTĐB. Một phần trong công tác này bao gồm việc xây dựng các tài liệu hướng dẫn như: hướng dẫn giám sát TNTT tại cộng đồng, hướng dẫn xây dựng hệ thống chăm sóc chấn thương trước viện. Những hướng dẫn này đã được dịch ra nhiều thứ tiếng để phục vụ công tác triển khai tại các nước có nhu cầu.

Nhận được phản hồi từ các quốc gia thành viên cần được hỗ trợ thêm về kỹ thuật trong việc thực hiện các khuyến nghị của Báo cáo toàn cầu, đặc biệt là các yếu tố chuyên môn nhằm thực hiện các can thiệp cụ thể giúp giảm thương tích giao thông đường bộ,WHO đã cùng với các đối tác trên toàn cầu phát triển một loạt các hướng dẫn thực thi. Trong đó có: Cẩm nang về mũ bảo hiểm, Phòng chống sử dụng rượu bia trước khi lái xe; và Cẩm nang về tốc độ. Ngoài ra một số cẩm nang khác cũng đang trong quá trình phát triển như: Quản lý phục vụ ATGT, Thu thập số liệu và Cưỡng chế thực thi pháp luật.

Nhằm xây dựng và duy trì năng lực phòng chống TNTT tại mỗi quốc gia, WHO xây dựng TEACH-VIP là một bộ giáo trình hoàn chỉnh về phòng chống TNTT bà bạo lực có thê dùng trong giảng dạy tại nhiều cơ sở giáo dục khác nhau.TEACH-VIP còn được bổ xung bởi chương trình Mentor-VIP qua đó những đơn vị/cá nhân thực hiện các chương trình phòng chống TNTT sẽ được chắp nối với những người hướng dẫn có kinh nghiệm để hỗ trợ phát triển các kỹ năng cụ thể. Năm 2007 đã có 15 chắp nối được thực hiện, dự kiến trong năm 2008 cũng có thêm chừng đó chắp nối được thực hiện.Bổ xung thêm cho các chương trình tăng cường năng lực, năm 2006 WHO đã xuất bản cẩm nang tập huấn phòng chống TNGTĐB.

Nhằm tăng cường sự hợp tác trong lĩnh vực phòng chống TNTT, WHO đã thiết lập một mạng lưới các đầu mối phụ trách công tác phòng chống TNTT và bạo lực năm 2006. Một trong những mục đích chính của mạng lưới này là chia sẻ những kinh nghiệm và bài học trong công tác phòng chống TNTT và bạo lực. Ngoài ra họ còn tham gia hoạch định chính sách phòng chổng TNTT cho khu vực của họ và trên toàn cầu thông qua những kinh nghiệm trong việc chỉ đạo và thực thi các hoạt động phòng chống TNTT tại đất nước họ.

Cuộc họp đầu tiên của Mạng lưới các đầu mối phòng chống TNTT và bạo lực toàn cầu được tổ chức từ 31 tháng 3 đến 1 tháng 4 năm 2006 tại Durban, Cộng hòa Nam Phi. Tới dự cuộc họp này có 84 thành viên đến từ 67 quốc gia chủ yếu là các nước có mức thu nhập trung bình và thấp. Cuộc họp thứ 2 được tổ chức từ 13-14 tháng 3 năm 2008 tại Merida, Mexico. Gần 100 thành viên tham dự từ nhiều nước trên thế giới. Tại các cuộc họp này, các đầu mối phòng chống TNTT và bạo lực của các quốc gia tập trung thảo luận xây dựng chính sách quốc gia; tăng cường năng lực; cải thiện công tác thu thập số liệu; cải thiện dịch vụ chăm sóc cho nạn nhân TNTT và bạo lực; và đánh giá những tiến triển trong việc xây dựng chính sách và chương trình. Một mục tiêu quan trọng của những cuộc họp này là nhằm giúp WHO thu lượm được các thông tin từ các quốc gia thành viên về nhu cầu cho công tác phòng chống TNTT. Mặc dù công tác phòng và kiểm soát TNGTĐB đã đạt được nhiều kết quả trên phạm vi quốc gia và phạm vi toàn cầu, nhưng trước mắt vẫn còn nhiều thách thức. Trong thời gian tới, WHO tiếp tục củng cố hợp tác với các đối tác trên toàn cầu và các đầu mối quốc gia nhằm kêu gọi sự ủng hộ mạnh mẽ hơn cho công tác phòng chống TNTT và bạo lực. WHO sẽ tiếp tục hỗ trợ các quốc gia thành viên trong việc thực thi các chương trình hiệu quả nhằm giảm thiểu số người chết và bị thương do TNGTĐB.