1. Công tác xây dựng, triển khai văn bản pháp quy

- Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 36/2014/TT-BYT ngày 14/11/2014 bổ sung bệnh Bụi phổi Than nghề nghiệp vào danh mục bệnh nghề nghiệp được bảo hiểm và hướng dẫn chẩn đoán, giám định.

- Đang xin ý kiến thẩm định của Vụ Pháp chế Bộ Y tế về dự thảo Thông tư quy định về Quản lý vệ sinh lao động và sức khỏe nghề nghiệp của người lao động.

- Xây dựng 33 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia trong đó 09 quy chuẩn nhóm yếu tố vật lý, 23 quy chuẩn nhóm yếu tố hóa học và 01 quy chuẩn nhóm yếu tố bụi. Đối với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia nhóm yếu tố vật lý đang làm thủ tục xin ý kiến các tỉnh, thành phố, các Bộ, ngành và các Vụ, Cục Bộ Y tế.

- Phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội xây dựng các nội dung của ngành y tế trong Dự thảo Luật An toàn vệ sinh lao động, dự kiến trình Quốc hội thông qua trong kỳ họp tháng 5 năm 2015.

- Phối hợp với Bộ Lao động –Thương binh và Xã hội xây dựng Thông tư thay thế Thông tư liên tịch số 01/2011/TTLT/BLĐTBXH-BYT hướng dẫn thực hiện công tác an toàn lao động, vệ sinh lao động tại cơ sở lao động; Thông tư xây dựng ngành nghề nặng nhọc độc hại nguy hiểm,...

- Các tỉnh, thành phố và các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế, Y tế Bộ, ngành đã nỗ lực triển khai các văn bản pháp quy được ban hành trong năm 2011 và 2012, 2013 và 2014. Đối với Thông tư số 19/2011/TT-BYT ngày 06/6/2011 của Bộ Y tế hướng dẫn quản lý vệ sinh lao động, chăm sóc sức khỏe người lao động, phòng chống bệnh nghề nghiệp, đến nay đã có 92 đơn vị công bố đủ năng lực đo, kiểm tra môi trường lao động trên phạm vi toàn quốc. Cục Quản lý môi trường y tế đã tổ chức hậu kiểm được 13 đơn vị đã công bố đủ điều kiện, trong quá trình hậu kiểm đã yêu cầu 06 đơn vị bổ sung hồ sơ để công bố lại.

- Phối hợp với Viện Y học lao động và Vệ sinh môi trường, Viện Y học Biển và Viện Giám định y khoa đã tổ chức xây dựng tiêu chuẩn chẩn đoán, tiêu chuẩn giám định Bệnh đục thủy tinh thể nghề nghiệp, bệnh viêm gan virut C nghề nghiệp, bệnh ung thư trung biểu mô nghề nghiệp và Bệnh giãn tĩnh mạch ở người lao động có tiếp xúc với yếu tố nguy cơ.

2. Công tác chỉ đạo, điều hành

- Bộ Y tế đã ban hành: Kế hoạch số 549/KH-BYT ngày 03/6/2014 thực hiện Chỉ thị số 29-CT/TW của Ban bí thư về việc đẩy mạnh công tác an toàn lao động, vệ sinh lao động trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế trong ngành y tế; Công văn số 4784/BYT-MT ngày 21/7/2014 về việc tăng cường công tác vệ sinh lao động, phòng chống bệnh nghề nghiệp gửi các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương; Công văn số 8547/BYT-MT ngày 24 tháng 11 năm 2014 về việc tổ chức Tuần lễ quốc gia An toàn vệ sinh lao động – Phòng chống cháy nổ lần thứ 17 năm 2015.

- Tổ chức giám sát và hướng dẫn các Trung tâm Y tế dự phòng, Trung tâm Bảo vệ sức khỏe lao động và Môi trường 22/63 tỉnh,thành phố là Nghệ An, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Thừa Thiên Huế, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai, Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Đồng Nai, Bà Rịa Vũng Tàu, Gia Lai, Kon Tum, Cần Thơ, Kiên Giang về công tác an toàn vệ sinh lao động, chăm sóc sức khỏe người lao động, phòng chống bệnh nghề nghiệp.

3. Kết quả hoạt động y tế lao động năm 2014

3.1. Hoạt động thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức

3.1.1. Hoạt động thông tin tuyên truyền trong Tuần lễ quốc gia về an toàn vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ

- Lãnh đạo Bộ Y tế, Cục Quản lý môi trường y tế, các Viện thuộc hệ Y tế dự phòng, Trung tâm Y tế dự phòng, Trung tâm Bảo vệ sức khỏe lao động và môi trường 25 tỉnh, thành phố trọng điểm công nghiệp đã tham dự Lễ phát động Tuần lễ Quốc gia An toàn vệ sinh lao động, Phòng chống cháy nổ lần thứ 16 tại khu công nghiệp Phú Bài, tỉnh Thừa Thiên Huế.

- Ngày 15/3/2014 Cục Quản lý môi trường y tế tổ chức hội thảo chuyên đề “Quản lý sức khỏe người lao động, phòng chống bệnh nghề nghiệp”. Hội thảo đã tập trung đánh giá về kết quả hoạt động Dự án Chăm sóc sức khỏe người lao động, phòng chống bệnh nghề nghiệp, chăm sóc sức khỏe nhân viên y tế năm 2013 và các giải pháp tổ chức thực hiện năm 2014;

- Về khen thưởng: Đã hướng dẫn cho ngành y tế các tỉnh/thành phố và y tế Bộ, ngành, các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế tổ chức chấm theo biểu điểm thi đua và đề xuất các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác chăm sóc sức khỏe người lao động và cải thiện điều kiện làm việc. Kết quả đã được Bộ trưởng Bộ Y tế tặng 251 bằng khen cho 101 tập thể và 150 cá nhân có nhiều thành tích xuất sắc trong công tác phòng chống bệnh nghề nghiệp và chăm sóc sức khỏe và cho người lao động năm 2013.

3.1.2. Hoạt động thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức

- Xây dựng, in ấn và phân phát các ấn phẩm thông tin tuyên truyền (tờ rơi, sách, báo, bản tin, áp phích) với số lượng là 68.258; Phát hành 10.000 cuốn Tập san chuyên đề cuối tuần – Báo Sức khỏe & Đời sống với chủ đề “Phòng chống bệnh nghề nghiệp”; Đã treo 14.173 băng rol với các nội dung: an toàn lao động, vệ sinh lao động, chăm sóc sức khỏe người lao động, phòng chống bệnh nghề nghiệp; Tổ chức 170 Hội thi an toàn vệ sinh viên giỏi tại các tỉnh, thành phố với sự tham gia của 9.955 người tham dự;

- Các đơn vị địa phương và Bộ, ngành đã tiến hành tổ chức 1.429 lớp tập huấn với sự tham gia của 5.577 cơ sở sản xuất cho 138.739 người lao động tham dự.

- Trường đại học Y tế công cộng xây dựng tài liệu đào tạo cho cán bộ an toàn lao động, cán bộ y tế lao động, thanh tra an toàn vệ sinh lao động về quản lý nguy cơ nghề nghiệp do hóa chất đối với sức khỏe người lao động.

3.2. Quản lý môi trường lao động

Năm 2014 các cơ sở đủ điều kiện đo, kiểm tra môi trường lao động đã tiến hành đo, kiểm tra môi trường lao động cho các cơ sở lao động đạt 535.189 mẫu, tăng 16,9% so với cùng kỳ năm 2013. Các mẫu đo, kiểm tra môi trường lao động tăng chủ yếu là: mẫu đo vi khí hậu đạt 270.764 (tăng 33,2%). Mẫu đo độ rung đạt 10.240 (tăng 26,53%), mẫu đo ánh sáng đạt 82.304 (tăng 17,8%), mẫu đo độ ồn đạt 72.771 (tăng 10,2%), mẫu đo bụi đạt 49.815 (tăng 6,7%).

Số mẫu đo, kiểm tra môi trường lao động năm 2014 vượt tiêu chuẩn cho phép là 10,88% tăng 2,53% so với cùng kỳ năm 2013, tập trung vào các mẫu: phóng xạ từ trường (19,9%), bụi (18,7%), ồn (17,5%), ánh sáng (17,4%), rung (10,7%), hơi khí độc (9,4%) và vi khí hậu (8,9%). Số liệu chi tiết xem tại Phụ lục.

3.3. Hoạt động chăm sóc sức khoẻ người lao động:

3.3.1. Khám sức khỏe định kỳ:

Trong năm 2014, các cơ sở y tế đã khám sức khỏe định kỳ cho 1.112.948 người lao động giảm 46,2% so với cùng kỳ năm 2013, trong đó sức khỏe loại I là 208.402 (chiếm 18.7%), sức khỏe loại II là 430.330 (chiếm 38.7%), sức khỏe loại III là 295.085 (chiếm 26.5%), sức khỏe loại IV là 151.158 (chiếm 13.6%), sức khỏe loại V là 27.973 (chiếm 2.5%). Người lao động có sức khỏe loại IV và V có xu hướng tăng (tăng 6.1%) so với cùng kỳ năm 2013. Số liệu chi tiết xem tại Phụ lục.

3.3.2. Tình hình bệnh tật thông thường

Theo báo cáo của các địa phương và ngành, tổng cộng có 1.527.770 trường hợp đến khám chữa bệnh tại cơ sở y tế. Trong đó các bệnh về đường hô hấp chiếm 23,2% (giảm 4,6%), bệnh về đường tiêu hoá 12,1% (giảm 1,1%), bệnh về mắt 4,1% (giảm 1,6%), bệnh cơ xương khớp 5,6% (giảm 0,5%), bệnh về tai 1,3% (giảm 2,3%), bệnh về da 2,6% (giảm 0,2%), bệnh tim mạch 1,1% (giảm 1,8%), bệnh ung thư 0,02% (giảm 0,01%), bệnh lao phổi 0,05% (giảm 0,01%). Các bệnh khác chiếm tỷ lệ 50%. Số liệu chi tiết xem tại Phụ lục.

3.3.3. Tình hình nghỉ ốm

Trong tổng số 1.042.583 người lao động tại các cơ sở có báo cáo đã có 126.120 người nghỉ ốm với số lượt nghỉ ốm là 288.361 và tổng số ngày nghỉ ốm là 848.438. Tỷ lệ nghỉ ốm ở người lao động là 12,1% (giảm 5,2% so với năm 2013). Số ngày nghỉ ốm bình quân công nhân là 0,81 ngày/người/năm (tăng 0,28 ngày/người/năm so với cùng kỳ năm 2013 là 0,53 ngày/người/năm).

3.3.4. Khám phát hiện bệnh nghề nghiệp:

Theo số liệu báo cáo tổng số khám bệnh nghề nghiệp năm 2014 đã đạt 107.100 trường hợp, tăng  5,3 % so với cùng kỳ năm 2013.

Đã phát hiện được 6.793 trường hợp nghi mắc bệnh nghề nghiệp tập trung vào các bệnh bụi phổi silic (876 trường hợp), bệnh viêm phế quản nghề nghiệp (106 trường hợp), bệnh nhiễm độc chì và các hợp chất của chì (28 trường hợp), bệnh nhiễm hóa chất bảo vệ thực vật nghề nghiệp (87 trường hợp), bệnh nhiễm độc nicotin (44 trường hợp), bệnh điếc nghề nghiệp (4.597 trường hợp), bệnh sạm da nghề nghiệp (273 trường hợp), bệnh rung chuyển nghề nghiệp (39 trường hợp), bệnh viêm da móng (230 trường hợp), bệnh viêm gan vi rút nghề nghiệp (486 trường hợp), bệnh leptospira nghề nghiệp (04 trường hợp), bệnh lao nghề nghiệp (06 trường hợp). Đã giám định được 443 trường hợp trong đó có 130 trường hợp được hưởng trợ cấp một lần và 265 trường hợp được nhận trợ cấp thường xuyên. Tổng số cộng dồn trường hợp mắc bệnh nghề nghiệp đến tháng 31/12/2014 là 28.274 trường hợp. Số liệu chi tiết xem tại Phụ lục.

3.3.5. Tai nạn lao động theo số liệu báo cáo của các cơ sở y tế

Theo báo cáo tai nạn thương tích tại các cơ sở y tế của 54 tỉnh/thành phố trong toàn quốc, ước tính trong năm 2014 đã có 141.746 trường hợp bị tai nạn lao động trong đó có 541 trường hợp tử vong.

Theo báo cáo tử vong do tai nạn thương tích tại cộng đồng (tại 62 tỉnh, thành phố), năm 2013 có 2.093 trường hợp tử vong do tai nạn lao động (giảm 2% so với cùng kỳ năm 2012 – năm 2012 là 2.138 trường hợp).

4. Thuận lợi, khó khăn:

4.1. Thuận lợi:

- Ngành y tế đã có các nỗ lực triển khai sâu rộng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong công tác bảo vệ chăm sóc sức khỏe người lao động và phòng chống bệnh nghề nghiệp.

- Hệ thống văn bản hướng dẫn cấp Bộ nhìn chung về cơ bản hiện nay đã đáp ứng được yêu cầu chỉ đạo đối với công tác quản lý y tế lao động và bệnh nghề nghiệp.

- Mạng lưới y tế lao động đã được xây dựng và bao phủ từ Trung ương đến tuyến tỉnh, bước đầu triển khai ở tuyến huyện và cơ sở thực hiện nhiệm vụ chăm sóc khỏe người lao động, vệ sinh lao động, phòng chống bệnh nghề nghiệp.

- Đội ngũ cán bộ từng bước được kiện toàn, nhiệt tình, năng động, được đào tạo có trình độ chuyên môn sâu, vững vàng về bản lĩnh chính trị không quản ngại khó khăn gian khổ, phấn đấu thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.

- Các thiết bị đo, kiểm tra môi trường lao động, khám sức khỏe và khám bệnh nghề nghiệp ước đầu cũng đã được trang cấp từ Chương trình Quốc gia cũng như một số hỗ trợ hệ thống y tế các vùng miền của Ngân hàng Phát triển Châu Á, Ngân hàng Thế giới./.​

​