Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

Các bác sĩ Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vừa cứu sống ông N.T.D (64 tuổi, ở Hà Nội), nhập viện trong tình trạng xuất huyết tiêu hóa nặng, với điểm vỡ tĩnh mạch phình vị đang phun máu thành tia trong dạ dày. Nguyên nhân bắt nguồn từ bệnh viêm loét dạ dày và đại tràng kéo dài, tiến triển âm thầm trong nhiều năm.

Xuất huyết tiêu hóa là một trong những biến chứng nguy hiểm hàng đầu của các bệnh lý đường tiêu hóa, có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều người vẫn chủ quan, coi nhẹ các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, khó tiêu, hay thậm chí là đi ngoài phân đen - dấu hiệu điển hình của tình trạng chảy máu trong dạ dày.

Cấp cứu trong tình trạng nguy kịch

Bệnh nhân được người nhà đưa đến viện khi có biểu hiện đi ngoài phân đen, chóng mặt, mệt mỏi, đầy tức bụng, da xanh tái, niêm mạc nhợt nhạt. Theo khai thác bệnh sử, ông D. vốn có tiền sử viêm loét dạ dày mạn tính, thường xuyên đau tức vùng thượng vị. Dù đã đi khám ở nhiều nơi và được điều trị nội khoa, song tình trạng không cải thiện rõ rệt.

Khoảng một tháng trước khi nhập viện, ông bắt đầu có dấu hiệu chóng mặt, buồn nôn. Kết quả nội soi cho thấy xuất huyết tiêu hóa, nhưng chưa xác định rõ vị trí và nguyên nhân cụ thể. Sau khi ra viện khoảng một tuần, cơn đau bụng tăng dần, kèm mệt mỏi, ông tiếp tục đi khám ở bệnh viện khác và được điều trị nội khoa trong hai ngày. Tuy nhiên, do tình trạng không thuyên giảm, bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng cấp cứu.

Tại Khoa Nội tổng hợp, các bác sĩ ghi nhận bệnh nhân có da xanh, niêm mạc nhợt, huyết áp tụt nhẹ. Kết quả xét nghiệm cho thấy số lượng hồng cầu giảm nghiêm trọng chỉ còn 2,82 x 10¹²/L, bạch cầu 3,8 x 10⁹/L và tiểu cầu 142 x 10⁹/L. Với các chỉ số trên, bệnh nhân được chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa nặng, tiên lượng nguy kịch.

Ngay lập tức, bệnh nhân được chỉ định nội soi tiêu hóa cấp cứu để tìm điểm chảy máu và can thiệp cầm máu.

Bác sĩ Hà Văn Kim, Trung tâm Nội soi tiêu hóa và Thăm dò chức năng, cho biết: “Khi nội soi, chúng tôi phát hiện tại điểm quặt ngược phình vị có giãn tĩnh mạch độ 3 (IGV1), trong đó một điểm vỡ đang phun máu thành tia. Đây là tình huống rất nguy hiểm, bởi lượng máu mất có thể tăng nhanh trong vài phút, đe dọa tính mạng người bệnh. Ê-kíp đã nhanh chóng thực hiện kỹ thuật tiêm xơ búi giãn bằng hỗn hợp dung dịch Histoacryl và Lipiodol, giúp bít tắc điểm vỡ và cầm máu khẩn cấp. Ngay sau khi tiêm, điểm vỡ đã cầm máu hoàn toàn”.

Ca can thiệp diễn ra khẩn trương, chính xác và thành công. Sau thủ thuật, bệnh nhân được truyền máu, theo dõi huyết động và nội soi kiểm tra lại. Hiện tình trạng ông D. đã ổn định, không còn chảy máu tái phát, tiếp tục được theo dõi sát tại khoa.

Kỹ thuật tiêm xơ – “lá chắn” cứu sống người bệnh

Giải thích rõ hơn về phương pháp tiêm xơ búi giãn, TS.BS Trần Việt Hùng - Phó Giám đốc Trung tâm Nội soi tiêu hóa và Thăm dò chức năng cho biết: “Tiêm xơ búi giãn bằng Histoacryl - Lipiodol là một kỹ thuật dựa trên quá trình polyme hóa. Khi dung dịch tiếp xúc với nước hoặc máu, nó sẽ đông cứng lại và bám chặt vào thành mạch, giúp bít tắc búi giãn, ngăn máu thoát ra ngoài, từ đó cầm máu nhanh và hiệu quả. Kỹ thuật này được áp dụng trong cấp cứu vỡ tĩnh mạch phình vị do tăng áp lực tĩnh mạch cửa, hoặc để phòng ngừa tái phát chảy máu”.

Tuy nhiên, bác sĩ Hùng cũng lưu ý, sau khi tiêm, người bệnh cần được theo dõi sát vì có thể xảy ra biến chứng như chảy máu sớm sau rút kim hoặc chảy máu muộn sau 4 - 6 tuần, do loét tại vị trí tiêm. Vì vậy, việc điều trị phải được thực hiện ở cơ sở chuyên khoa có đầy đủ phương tiện theo dõi và đội ngũ bác sĩ nội soi giàu kinh nghiệm.

Trường hợp của ông D. là lời cảnh báo rõ ràng về sự nguy hiểm của các bệnh lý tiêu hóa mạn tính nếu người bệnh chủ quan và không tuân thủ theo dõi định kỳ. Nhiều bệnh nhân viêm loét dạ dày chỉ điều trị khi có triệu chứng đau rõ rệt, tự ý dùng thuốc không theo chỉ định bác sĩ, khiến tổn thương niêm mạc dạ dày nặng dần, dẫn đến vỡ mạch máu, chảy máu ồ ạt.

TS.BS Trần Việt Hùng khuyến cáo: “Nhiều người vẫn cho rằng đi ngoài phân đen, đầy hơi, khó tiêu chỉ là rối loạn tiêu hóa thông thường. Thực tế, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của xuất huyết tiêu hóa, đặc biệt ở những người có tiền sử viêm loét dạ dày, bệnh gan, hoặc tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Việc tự ý mua thuốc hoặc chậm trễ đi khám khiến bệnh tiến triển âm thầm và khi phát hiện thì đã muộn”.

Theo bác sĩ Hùng, những người có bệnh lý tiêu hóa mạn tính cần nội soi định kỳ để kiểm tra niêm mạc dạ dày, phát hiện sớm tổn thương, đặc biệt khi có biểu hiện bất thường như đau tức vùng thượng vị, nôn ra máu, đi ngoài phân đen, chóng mặt, mệt mỏi kéo dài. Khi đó, cần đến ngay cơ sở y tế có chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán và xử trí kịp thời, tránh nguy cơ biến chứng nặng dẫn đến tử vong.

Các bác sĩ nhấn mạnh, đi ngoài phân đen là dấu hiệu đặc trưng của chảy máu ở phần trên của ống tiêu hóa (dạ dày, tá tràng). Khi máu đi qua đường ruột, bị oxy hóa và phân hủy, nó chuyển sang màu đen và có mùi khẳn đặc trưng. Người bệnh không nên coi đây là triệu chứng bình thường mà cần đi khám ngay.

Bên cạnh đó, chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa các bệnh lý tiêu hóa. Người dân nên hạn chế rượu bia, thuốc lá, đồ ăn cay nóng, dầu mỡ, tránh thức khuya, căng thẳng kéo dài, đồng thời khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1–2 lần mỗi năm.

Huyền Thị Lê