Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

Y dược cổ truyền của Việt Nam vừa là di sản tinh thần, vừa là thành tựu y học lâu đời đã được hun đúc qua nhiều thế hệ. Tuy đã có những chính sách cụ thể nhưng công tác phát triển ngành này chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh vốn có.

Công ty cổ phần Traphaco đã xây dựng được vùng trồng nguyên liệu cây Atiso tại Sa Pa (Lào Cai).

Sau 5 năm thực hiện Quyết định số 1893/QĐ-TTg ngày 25/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ, việc triển khai chương trình phát triển y dược cổ truyền, kết hợp y dược cổ truyền với y học hiện đại đến năm 2030 đã đạt kết quả đáng khích lệ. Theo đó, hệ thống các cơ sở y dược cổ truyền cơ bản được đầu tư nâng cấp; mạng lưới y dược cổ truyền ở tuyến y tế cơ sở ngày càng được củng cố và phát triển; chất lượng dược liệu, vị thuốc được bảo đảm… Đến nay, cả nước có 66 bệnh viện y dược cổ truyền công lập và 10 bệnh viện y học cổ truyền tư nhân (tăng gần gấp đôi so với năm 2019); tỷ lệ giường bệnh y học cổ truyền đạt 16% trên tổng số giường bệnh. Trong giai đoạn 2020-2025, đã có 30 nhiệm vụ khoa học-công nghệ cấp quốc gia về y dược cổ truyền được phê duyệt và triển khai. Đến nay, tại Việt Nam hiện ghi nhận hơn 5.100 loài thực vật, nấm, hàng trăm loài động vật, khoáng vật và tảo biển... có công dụng làm thuốc; đã có 25 tỉnh xây dựng được quy hoạch vùng trồng cây thuốc, các đơn vị và cơ sở thu mua dược liệu trong nước tăng, cơ sở nuôi trồng dược liệu phát triển mạnh…

Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Y tế, công tác phát triển y dược cổ truyền ở nước ta trong 5 năm qua vẫn chưa thật sự tương xứng với tiềm năng và thế mạnh vốn có. Hầu hết các mục tiêu đề ra trong chương trình phát triển y dược cổ truyền, kết hợp y dược cổ truyền với y học hiện đại đến năm 2030 đều chưa đạt được; ngay các nhiệm vụ giao Bộ Y tế trong lĩnh vực này đều chưa hoàn thành. Các bệnh viện y dược cổ truyền mặc dù đã đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, nhưng chưa thu hút được người bệnh đến khám bệnh, chữa bệnh; khung đào tạo lĩnh vực y dược cổ truyền chưa phù hợp thực tiễn; đầu tư nguồn lực cho y dược cổ truyền chưa tương xứng với vai trò và tầm quan trọng trong chăm sóc sức khỏe nhân dân…

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho rằng, có nhiều nguyên nhân cả chủ quan lẫn khách quan dẫn đến tình trạng nêu trên. Về các nguyên nhân chủ quan được xác định là do một bộ phận cấp đảng ủy, chính quyền các cấp chưa thật sự quan tâm đúng mức tới công tác phát triển y dược cổ truyền, chưa nhận thức đầy đủ về vai trò và tầm quan trọng của y dược cổ truyền; chưa quan tâm đúng mức đến việc xây dựng và phát triển nền y dược cổ truyền trong chính sách y tế và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Đáng chú ý, sự phối hợp và tham gia của các bộ, ban, ngành, đoàn thể chưa đồng bộ, chưa đúng với vị trí và vai trò của các tổ chức này, vẫn xem công tác phát triển y dược cổ truyền là của riêng ngành y tế. Trong khi đó, hành lang pháp lý dành cho y dược cổ truyền thiếu hoàn thiện, vẫn đang áp dụng chung cơ chế chính sách của y học hiện đại; không thật sự khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực khám, chữa bệnh cũng như nuôi trồng, chế biến, sản xuất, kinh doanh dược liệu và thuốc cổ truyền. Đầu tư nguồn lực chưa tương xứng vai trò và tầm quan trọng của y học cổ truyền…, trong khi hệ thống dịch vụ của y học cổ truyền còn thiếu đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến tuyến cơ sở…

Theo PGS, TS Vũ Nam, Giám đốc Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương, quan điểm kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại trong chăm sóc sức khỏe nhân dân nói chung và điều trị, dự phòng các bệnh không lây nhiễm là hết sức đúng đắn và cần thiết. Thế nhưng, hiện một số tiêu chuẩn đánh giá chưa đồng nhất giữa y học cổ truyền và y học hiện đại; nhiều vị thuốc, nam dược còn gặp nhiều khó khăn về vấn đề về nguồn gốc xuất xứ, chất lượng... Thầy thuốc Nhân dân Đậu Xuân Cảnh, Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam chia sẻ, chúng ta hiện chưa có quy định về đào tạo lương y, lương dược. Đây là khoảng trống cần phải lấp đầy, phải được đào tạo thường xuyên. Bên cạnh đó, cần phân loại rõ nhóm thuốc đông y - đặc biệt là thuốc Nam để đưa vào danh mục thuốc thiết yếu được bảo hiểm y tế thanh toán. Từ đó, từng bước nâng cao giá trị cây dược liệu Việt Nam, biến nguồn dược liệu trong nước thành một ngành hàng mang lại sinh kế bền vững cho người dân, góp phần xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế-xã hội địa phương.

Tại hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện chương trình phát triển y dược cổ truyền, kết hợp y dược cổ truyền với y học hiện đại được tổ chức mới đây, đại diện nhiều địa phương đã kiến nghị những giải pháp cụ thể để thực hiện có hiệu quả các nội dung mà Thủ tướng Chính phủ đã đề ra. Đại diện Ủy ban Nhân dân tỉnh Nghệ An cho rằng, Bộ Y tế cần sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù về phát triển y học cổ truyền, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, chính sách đủ mạnh, tạo cơ chế cho y học cổ truyền phát triển.

Là địa phương có sự đa dạng về về địa hình, khí hậu thuận lợi, cũng như đã có chính sách chú trọng cho nhiều loại dược liệu phát triển, nhưng thành phố Đà Nẵng, nhất là tại tỉnh Quảng Nam cũ, mới chỉ có sâm Ngọc Linh được nhiều người biết đến. Theo đại diện Sở Y tế Đà Nẵng, cần phải có nhóm giải pháp, từ cơ chế, chính sách, thu hút đầu tư, đến nghiên cứu, chuyển giao và tiếp nhận công nghệ; đào tạo nguồn nhân lực, truyền thông, vận động người dân.

Mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long đã yêu cầu ngành y tế và các ngành liên quan cùng địa phương cần quán triệt chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Bộ Y tế nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam, đó là: “Phát triển y học cổ truyền kết hợp với y học hiện đại. Cần nâng cao vai trò của y học cổ truyền trong chăm sóc sức khỏe, nhất là trong điều trị bệnh mãn tính và phục hồi chức năng; kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại trong chẩn đoán và điều trị; đẩy mạnh nghiên cứu về các bài thuốc dân gian, nâng cao tính khoa học của y học cổ truyền; đầu tư vào các trung tâm nghiên cứu đông y, phát triển các phương pháp chữa bệnh hiệu quả bằng thảo dược; hỗ trợ đào tạo bác sĩ y học cổ truyền, mở rộng mô hình kết hợp đông-tây y”.

Phó Thủ tướng cho rằng, cần có sự kết hợp chặt chẽ bốn nhà, ở đó Nhà nước giữ vai trò tạo điều kiện về cơ chế chính sách; các nhà khoa học tham gia vào các khâu nuôi trồng, phát triển để có các sản phẩm tương tự như sản phẩm OCOP của y học cổ truyền Việt Nam.

(Nguồn: nhandan.vn)

Huyền Thị Lê